Αρχαια ελληνικη μαλαξη

01/10/2025

05/09/2025

Ο Έλληνας που προγραμμάτισε το πρώτο ρομπότ πριν από δύο χιλιετίες και έκανε τις πόρτες να ανοίγουν μόνες τους

Στην Αλεξάνδρεια οι πόρτες άνοιγαν μόνες τους και ο κόσμος μιλούσε για θαύματα ενώ ο Ήρων δοκίμαζε τον πρώτο κώδικα της αυτοματοποίησης.

Γρηγόρης Κεντητός

Στην Αλεξάνδρεια οι πιστοί άναβαν τη φωτιά και οι βαριές πόρτες του ναού άνοιγαν μόνες τους. Δεν ήταν θαύμα ήταν μηχανική. Πίσω από τον καπνό στεκόταν ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς με σωλήνες κρυμμένους στο δάπεδο και δοχεία που άλλαζαν βάρος. Η θερμότητα έδινε ώθηση στο νερό και ο ατμός κινούσε τροχαλίες. Το κοινό άκουγε βουητό. Ο Ήρων άκουγε το μέλλον.

Ο Ήρων δεν μιλούσε πολύ μιλούσαν οι μηχανές του. Αιολόσφαιρα την έλεγε τη σφαίρα που στριφογύριζε μόλις το νερό έβραζε. Δύο στόμια έφτυναν ατμό και το μέταλλο άρχιζε να περιστρέφεται. Ένα παιχνίδι για τους άλλους. Για εκείνον η πρώτη επίδειξη ότι ο ατμός μπορεί να δουλέψει.

Στους ναούς έστησε και κάτι ακόμα πιο ανατρεπτικό. Ρίχνεις νόμισμα και βγαίνει συγκεκριμένη ποσότητα νερού. Ο πρώτος κερματοδέκτης. Μοχλός βαλβίδα και αντίβαρο συνεργάζονταν αθόρυβα. Το αποτέλεσμα ήταν δίκαιο δεν έπαιρνες ούτε σταγόνα παραπάνω. Η τεχνολογία υπηρετούσε την τελετή.

Έπειτα ήρθε το καροτσάκι. Ένα μικρό προγραμματιζόμενο όχημα με σχοινιά τυλιγμένα σε άξονες και καρφιά που όριζαν στροφές. Του φόρτωνες βάρος χάραζες πορεία και το άφηνες. Προχωρούσε μόνο του ακολουθώντας το σχέδιο. Στο θέατρο γινόταν μαγεία. Στο εργαστήριο γεννιόταν η ιδέα του ρομπότ.

Εκεί που οι άλλοι έβλεπαν άνεμο ο Ήρων έβλεπε ενέργεια. Έστησε ανεμοτροχό που τάιζε με αέρα όργανα. Σωλήνες έκρυβαν ρυθμούς και πίεση και η αυλή αντηχούσε σαν μικρό εργαστήριο ήχου. Η φύση δεν ήταν κάτι να το προσκυνάς ήταν κάτι να το κουρδίζεις.

Οι σημειώσεις του έμοιαζαν με οδηγό για τεχνίτες. Στα φύλλα του Pneumatica και του Automata εξηγούσε βήμα βήμα δοχεία σωληνώσεις βάνες αντίβαρα. Δεν έγραφε για δόξα έγραφε για να λειτουργεί. Η σκέψη του ήταν χειροποίητη η γλώσσα του πρακτική.

Στη γεωμετρία άφησε εργαλεία που ζουν ακόμα. Ο τύπος του για το εμβαδόν τριγώνου λύνει προβλήματα σε μαστόρους και μαθηματικούς. Η μέθοδός του για την τετραγωνική ρίζα διδάσκει υπομονή και προσέγγιση. Ο Ήρων μετρούσε τον κόσμο για να τον κινήσει καλύτερα.

Τα αυτόματά του δεν ήταν τρικ ήταν πρωτόκολλα ελέγχου. Ροές υγρών έδιναν εντολές. Αέρας άνοιγε διακόπτες. Ατμός εκτελούσε κίνηση. Χωρίς ρεύμα χωρίς καλώδια με μόνη γλώσσα την πίεση και το βάρος. Αν ψάχνεις το πρώτο software κοίτα τους κόμπους στα σχοινιά του.

Η στιγμή που ο μύθος έγινε μηχανική
Στην παράσταση έβαζε μαριονέτες να περπατούν και βροντές να σκάνε από μπάλες σε τύμπανα. Το κοινό μιλούσε για θαύματα. Ο Ήρων κρατούσε χρονισμό. Τα τύμπανα χτυπούσαν στην ώρα τους γιατί τα γρανάζια είχαν προγραμματιστεί. Το ακροατήριο έβλεπε ιστορία. Εκείνος δοκίμαζε αύριο.

Οι ιδέες του ταξίδεψαν σε χειρόγραφα και μεταφράσεις. Πέρασαν από καλαμάρια μοναχών σε πάγκους τεχνιτών. Όταν η Ευρώπη ξαναθυμήθηκε τον ατμό όλα ήταν ήδη γραμμένα. Ο Ήρων δεν περίμενε την εποχή του. Την έφερε.

Η κληρονομιά του είναι απλή και εκκωφαντική. Αν μπορείς να μετρήσεις μπορείς να ελέγξεις. Αν μπορείς να ελέγξεις μπορείς να δημιουργήσεις κίνηση. Από τις πόρτες του ναού μέχρι τα ρομπότ των εργοστασίων ένα νήμα ενώνει τον καπνό του βωμού με τη σπίθα της βιομηχανικής φαντασίας.

27/07/2025

🪸 Είπαν πως δεν θα μπορούσα να πάω σε «κανονικό» σχολείο. Πήγαινα πάντα σε τυπικό σχολείο, ποτέ σε ειδικό, και ήμουν πάντα αριστούχος, απουσιολόγος και συχνά σημαιοφόρος.
🪸 Είπαν πως δεν θα μπορούσα να μάθω αγγλικά. Πήρα proficiency στα 15 μου.
🪸 Μου είπαν πως γράφω παλιομοδίτικα και πως δεν είναι απλό πράγμα να γίνεις συγγραφέας. Εγώ κέρδισα πρώτο πανελλήνιο βραβείο δύο φορές στη ζωή μου, μία για διήγημα και μία για μυθιστόρημα, και εξέδωσα το πρώτο μου βιβλίο στα 18 μου.
🪸 Μου είπαν να μη ζήσω ποτέ σε μεγαλούπολη γιατί είναι επικίνδυνα. Επέλεξα την Αθήνα.
🪸 Μου είπαν πως δεν θα άντεχα μόνη και θα γυρνούσα πίσω κλαίγοντας. Φέτος κλείνω στην Αθήνα 8 χρόνια.
🪸 Μου είπαν να βρω έναν τυφλό σύντροφο για να μπορεί να με βοηθάει, γιατί κι οι βλέποντες είναι μισανάπηροι. Τα περισσότερα φλερτ και σχέσεις μου ήταν με βλέποντεζ.
🪸 Μου είπαν πως δεν θα κατάφερνα να σπουδάσω. Πέρυσι αποφοίτησα με άριστα και φέτος ξεκινάω τετραετή μετεκπαίδευση.
🪸 Είπαν πως τα τυφλά άτομα δεν μπορούν να γίνουν δημιουργοί περιεχομένου και να τραβούν φωτογραφίες και βίντεο. Εγώ έφτιαξα μια σελίδα και εδώ και οχτώ χρόνια ανεβάζω υλικό καθημερινά, αρκετές φορές τη μέρα.
🪸 Μου είπαν πως ένα βιβλίο που αφηγείται την καθημερινότητα των τυφλών γυναικών ήταν βλακεία, δεν θα ενδιέφερε κανέναν και δεν θα πήγαινε καλά. «Το ημερολόγιο μιας τυφλής γυναίκας» πέρασε το 2025 στην τελική δεκάδα των non-fiction για τα βραβεία βιβλίου Public.
🪸 Μου είπαν πως στα ταξίδια μου πρέπει να υπάρχει πάντα κάποιος βλέποντας. Έχω ταξιδέψει μόνο με τυφλούς στη Νάξο, στην Κρήτη και φέτος θα κάνω το ίδιο στην Πορτογαλία.
🪸 Μου είπαν πως, εντάξει, τουλάχιστον ήταν κάποιος μαζί μου, αλλά μόνη δεν θα μπορούσα να το κάνω. Κι εγώ μόλις επιστρέφω από το πρώτο μου σόλο ταξίδι, έχοντας περάσει τέσσερις καταπληκτικές ημέρες στον Πόρο και ήδη ανυπομονώ για τις επόμενες σόλο διακοπές μου!

Εσένα τι σου έχουν πει πως δεν μπορείς να κάνεις; Μην τους αφήνεις να σε κάνουν να πιστεύεις τα ψέματά τους! ❤️

✏️ Χριστίνα Σαρρή,
ψυχολόγος, εκπαιδευόμενη στην ψυχολογία και συμβουλευτική της χρόνιας νόσου και της αναπηρίας, εκπαιδευμένη στη συνθετική ψυχοθεραπεία,
συγγραφέας, ομιλήτρια και δημιουργός περιεχομένου για θέματα τυφλότητας