08/03/2022
«Οι γυναίκες είναι ικανές απ’το μηδέν να κάμουν το παν.» Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.
Ένα από τα παρακάτω ιστορικά γεγονότα έρχονται να επιβεβαιώσουν την παραπάνω ρήση
13 Απρίλη 1892:Η πρώτη απεργία γυναικών: Είπαν όχι στην περικοπή του μεροκάματου, στη κλωστοϋφαντουργία των αδελφών Ρετσίνα.
Οπως διαβάζουμε στο πρώτο γυναικείο περιοδικό, με το όνομα «Εφημερίς των Κυριών», που εξέδιδε η Καλλιρρόη Παρρέν, στο εργοστάσιο εργάζονταν 400 εργάτριες από 8 μέχρι 40 ετών! («Εφημερίς των Κυριών», τεύχος αριθμ. 28, 13 Σεπτεμβρίου 1887)
Ακόμα, πληροφορούμαστε ότι οι γυναίκες δούλευαν 12 ώρες την ημέρα, από τις 6 το πρωί μέχρι τις 6.30 το απόγευμα με ανάπαυση μισής ώρας τον χειμώνα και από τις 5 το πρωί μέχρι τις 6.30 το απόγευμα με μιάμιση ώρα διάλειμμα το καλοκαίρι.
Πρακτικά, αυτό σήμαινε 12ωρη ορθοστασία, σε σχεδόν ακίνητη θέση!
Η αμοιβή τους ήταν, για τα δύο ή τρία πρώτα χρόνια, πενήντα λεπτά την ημέρα και στη συνέχεια αυξανόταν σε μία δραχμή.
Αντίθετα, για τους άνδρες τα ημερομίσθια κυμαίνονταν από 1,5 έως και 10 δραχμές.
Εκτός από την ορθοστασία, στα υφαντήρια «η συνώθησις είναι όντως ασφυκτική» καθώς υπάρχουν 120 αργαλειοί σε απόσταση μόλις μισού μέτρου ο ένας από τον άλλο.
Επίσης, δεν υπήρχε κανένα μέσο καθαρισμού του αέρα με αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα να είναι αποπνικτική, οι εργάτριες στο διάλειμμα έτρωγαν το κολατσιό τους στον χώρο εργασίας και οι τουαλέτες στερούνταν «άφθονου και αδιακόπως ρέοντος ύδατος».
«Οσαι λοιπόν πάθωσιν ως εκ της πολυετούς τοιαύτης φύσεως εργασίας, θα μείνωσιν άνευ άρτου κατά το υπόλοιπον της ζωής αυτών», αναφέρεται στο ρεπορτάζ, το οποίο κατέληγε με έκκληση προς την κυβέρνηση για τη λήψη μέτρων.
Με αφορμή την προσπάθεια μείωσης του πενιχρού μεροκάματού τους, οι εργάτριες ξεσηκώνονται.
Συγκεκριμένα, ενώ μέχρι τότε πληρώνονταν για κάθε τόπι πανιού 80 λεπτά, «τοις ανηγγέλθη ότι εις το εξής θα πληρώνονται μόνον 65», έγραψε η «Εφημερίς» του Δ. Κορομηλά.
Η μείωση ήταν δυσβάσταχτη καθώς εκείνη την εποχή «πάντα τα τρόφιμα και λοιπά είδη της απολύτου ανάγκης έχουν υπερτιμηθεί».
Ετσι, το πρωί της 14ης Απριλίου, 50-60 εργάτριες στο δεύτερο από τα τέσσερα εργοστάσια της εταιρείας, όταν τους ανακοινώνεται από τον προϊστάμενο ότι «κατ’ ανωτέραν διαταγήν» θα μειωθεί το μεροκάματό τους, αρνούνται να πιάσουν δουλειά.
Ολες μαζί συγκεντρώνονται στη Γούβα του Βάβουλα, στη σημερινή είσοδο του Πειραιά από την οδό 34ου Συντάγματος και ζητούν να δουλέψουν με κανονικό μεροκάματο.
Καθώς, όμως, δεν παίρνουν απάντηση, οι εργάτριες «εν σώματι μετέβησαν εις το κεντρικόν εργοστάσιον της ιδίας εταιρίας ίνα υποβάλωσι τα παράπονά των», όπως έγραψε, την επόμενη μέρα, η εφημερίδα «Καιροί».
Πάντως, κάποιες εφημερίδες δεν απέφυγαν ν’ αναφέρουν την είδηση με ειρωνικό σχολιασμό.
«Μέχρι τούδε είχομεν απεργίας εργατών, χθες όμως επαναστάτησαν και αι εργάτριαι αι εργαζόμεναι εις το των υφαντουργείων του κ. Ρετσίνα», έγραφε, χαρακτηριστικά, η «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη.
Ωστόσο, όπως πληροφορούμαστε από το ρεπορτάζ της ίδιας εφημερίδας, η απεργία των εργατριών δικαιώθηκε αφού «το πράγμα διερθώθη εγκαίρως, και (…) επανήλθον εις το κατάστημα αναλαβούσαι εργασίαν».
Η πρώτη απεργία γυναικών και μια από τις πρώτες απεργίες στην Ελλάδα είχε περάσει στις σελίδες της Ιστορίας του «νεογέννητου» ελληνικού εργατικού κινήματος.
