14/09/2025
ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ: "Ποίος Ζευς? Ού μη ληρήσεις. Ουδ᾿ εστὶ Ζευς...." Μτφρ... "Ποιός Δίας? Μη λες σαχλαμάρες, δεν υπάρχει Δίας..." Η φράση αυτή καθαυτή αποτελεί μέρος της ευρύτερης κριτικής του Αριστοφάνη προς τη θρησκεία και την ανδρική εξουσία της εποχής του, προβάλλοντας την ιδέα ότι η θεϊκή εξουσία αντιπροσωπευμένη από τον Δία είχε πάψει να είναι πραγματική...
Ο Αρσιστοφάνης, εμβληματικός στις μέρες μας, Αρχαίος Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. και θεωρείται ο βασιλιάς της κωμωδίας. Η ζωή και το έργο του έχουν αφήσει ανεξίτηλο σημάδι στον πολιτισμό και τη λογοτεχνία κυριαρχώντας για 40 χρόνια στο Αττικό Θέατρο. Ανήκε στην αριστοκρατική τάξη και υπήρξε σφοδρός επικριτής της αθηναϊκής δημοκρατίας ειδικά μετά τον θάνατο του Περικλή και την επικράτηση των σοφιστών και των δημαγωγών στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα της πόλης. Όντας ιδιαίτερα μορφωμένος, όπως μαρτυρούν τα έργα του, υπερασπίστηκε με πάθος τη λήξη του πολέμου και την επικράτηση των νηφάλιων φωνών.
Στο επίκεντρο του θεατρικού έργου του Αριστοφάνη βρίσκεται ένα εξαίσιο υφαντό γλωσσικής δεξιοτεχνίας. Στο πεδίο της πολιτικής σάτιρας με τολμηρή ασέβεια ανεβάζει το χιούμορ ως λεπτή δύναμη. ταπεινώνει την υπερηφάνεια χωρίς βία, διαλύει την αλαζονεία και αποκαθιστά την ισορροπία. Οι λέξεις του κάνουν πιρουέτες στη σκηνή με λογοπαίγνια και γλωσσικά ακροβατικά που θαμπώνουν το κοινό.
Ωστόσο, η πένα του Αριστοφάνη δεν ήταν βουτηγμένη μόνο στο μελάνι της πολιτικής χλεύης. Ανάμεσα στο θορυβώδες γέλιο, οι κωμωδίες του συχνά εμπεριείχαν βαθιές σκέψεις για την ανθρώπινη ύπαρξη.
Στη “Λυσιστράτη”, ένα κωμικό αριστούργημα, υφαίνει μια ιστορία για την πολιτική των φύλων και τον ειρηνισμό, χρησιμοποιώντας τη δύναμη του γέλιου για να εκθέσει τον παραλογισμό του πολέμου και την ανυποχώρητη φύση της ανθρώπινης ανοησίας.
Οι θεατρικοί καμβάδες του Αριστοφάνη, ζωγραφισμένοι με πινελιές χιούμορ και οδυνηρά κοινωνικά σχόλια, δεν ήταν απλές διασκεδάσεις αλλά και πλατφόρμες κοινωνικής ενδοσκόπησης, όπως προκύπτει από τις ακόλουθες προσεγγίσεις του...
-Προτού να κρατήσει κανένας το τιμόνι, πρέπει να έχει κάνει κωπηλάτης, να έχει φυλάξει την πρώρα κα να έχει παρακολουθήσει τους ανέμους, προτού να κυβερνήσει αυτός ο ίδιος το καράβι.
-Το να φοβάται κανείς το θάνατο είναι μεγάλος παραλογισμός, γιατί είναι για όλους μας αναπόφευκτος..
-Βρώμικη φωνή, κακή ανατροφή, είσαι χυδαίος, τα έχεις όλα όσα χρειάζονται για να ασχοληθείς με την πολιτική.
-Τα κακά από κακές προέρχονται αφορμές.
-Άνθρωποι με φρόνηση πολλές φορές μαθαίνουν πολλά από τους εχθρούς τους. Η φρόνηση είναι ο πιο καλός φρουρός. Αυτό δεν διδάσκεται από τους φίλους, όμως ο εχθρός μάς αναγκάζει να το παραδεχτούμε. Από τους εχθρούς και όχι από τους φίλους μάθαμε να χτίζουμε ψηλά τείχη και να φτιάχνουμε μεγάλα πλοία, κι αυτό το μάθημα σώζει τα παιδιά μας, τα σπίτια μας και τα αγαθά μας.
-Κλάψτε δανειστές, κι εσείς και τα λεφτά σας και οι τόκοι των τόκων.
-Δεν υπάρχει θηρίο πιο δύσκολο να πολεμήσεις από τη γυναίκα.
-Τα άτομα που μας προξενούν θυμό είναι μια ισχυρή πηγή σοφίας, καθώς φέρνουν στο φως τα αδύνατα σημεία μας.
-Όταν καταφέρουμε να δούμε τις αντιδράσεις μας αποστασιοποιημένοι και με λίγο ΧΙΟΥΜΟΡ, τότε θα ανακαλύψουμε πως σε κάθε σύγκρουση κρύβεται ένα μεγάλο μάθημα σχετικά με τις ποιότητές μας αλλά και τις αδυναμίες μας.
-Κάθε σύγκρουση τελικά, μας αποκαλύπτει τί δεν πάει καλά μέσα μας και μας επιτρέπει να διατηρούμε τη σπίθα της δημιουργικότητας μας αναμμένη.Χωρίς κάποιον ή κάτι απέναντί μας να μας προκαλεί, η σπίθα αυτή θα έμενε σβηστή.
-Η μόνη δύναμη που περιφρονεί τα δώρα είναι ο θάνατος.
-Τα γεράματα δεν είναι τίποτα άλλο από μια δεύτερη βρεφική ηλικία.
-Τα παιδιά τα εκπαιδεύουν οι δάσκαλοι και τους ενηλίκους οι ποιητές.
-Βρεκεκέξ κουάξ κουάξ.
-Οι φίλοι είναι αδέρφια από διαφορετικές μητέρες.
-Ο χρόνος αποκαλύπτει την αλήθεια.
-Η γλώσσα είναι το πιο ενεργό όργανο της ανθρώπινης φύσης.
-Η νεότητα είναι ο παράδεισος της ζωής.
-Η φτώχεια είναι η μητέρα του εγκλήματος.
-Η παιδεία είναι το στολίδι της ευημερίας και το καταφύγιο των αντιξοοτήτων.
πηγή: Ελλάς Θεών Πατρίδα
