06/10/2025
🌕 कोजागरी पौर्णिमा – आरोग्य, चंद्रप्रकाश आणि समृद्धीचा उत्सव
भारतीय सण फक्त भक्ती आणि आनंदाचे प्रतीक नसून, प्रत्येक सणामागे आरोग्य, निसर्ग आणि जीवनशैलीशी जोडलेला एक विज्ञान दडलेले असते. अशाच सणांपैकी एक म्हणजे कोजागरी पौर्णिमा — जी शरद ऋतूतील पौर्णिमेला साजरी केली जाते.
🌼 कोजागरी पौर्णिमा म्हणजे काय?
‘कोजागरी’ या शब्दाचा अर्थ आहे “को जागर” — म्हणजेच “आज कोण जागे आहे?”
असे मानले जाते की या रात्री महालक्ष्मी देवी पृथ्वीवर अवतरते आणि जी व्यक्ती जागी राहून भक्तिभावाने तिचे पूजन करते, तिच्या घरात संपन्नता आणि आरोग्य येते.
🌕 चंद्रप्रकाशाचा आरोग्याशी संबंध
कोजागरी पौर्णिमेला शरद ऋतूचा मध्यभाग असतो. या ऋतूत तापमान कमी होत जाते, आणि शरीरात पित्तदोष वाढण्याची प्रवृत्ती असते.
या रात्रीचा शीतल, शुद्ध चंद्रप्रकाश मन आणि शरीराला शांत करतो. आयुर्वेदानुसार, चंद्रप्रकाश शरीरातील पित्तशमन करतो आणि मानसिक स्थैर्य वाढवतो.
🌿 आरोग्यदायी उपाय:
दुध आणि चंद्रप्रकाश:
या रात्री चंद्रप्रकाशात ठेवलेले दूध पिण्याची प्रथा आहे. हे दूध शरीरात शीतलता आणते, पित्त कमी करते आणि झोप सुधारते.
– दूधात केशर, वेलची किंवा जायफळ घातल्यास अधिक गुणकारी ठरते.
रात्रभर जागरण:
हलक्या गप्पा, भजन, कथा यामुळे मन प्रसन्न राहते. परंतु थकवा टाळण्यासाठी दीर्घकाळ जागरणाऐवजी ध्यान, शांत संगीतात रात्र व्यतीत करणे आरोग्यासाठी योग्य.
चंद्रदर्शन:
चंद्रप्रकाशात काही वेळ बसल्याने सेरोटोनिन हॉर्मोन वाढते, ज्यामुळे मन प्रसन्न आणि झोप नियमन होते.
💫 कोजागरी पौर्णिमा आणि मानसिक आरोग्य
या रात्री निसर्ग, प्रकाश आणि शांतता यांचा संगम असतो.
चंद्राचे दर्शन, थंड वारा, आकाशातील निर्मळता — हे सर्व मनाला स्थिर आणि आनंदी बनवतात.
आयुर्वेदानुसार, या काळात मनःशांती आणि आत्मचिंतन केल्याने सत्त्वगुण वाढतो.
🌸 आयुर्वेदिक आरोग्यसाधना या दिवशी
तुप आणि दूध सेवन: शरीरातील ओज वाढवते.
मालिश (अभ्यंग): थंड हवेत शरीराला उब देते, रक्ताभिसरण सुधारते.
औषधी स्नान: उटणे, चंदन, आणि सरिवा यांचा वापर शरीर स्वच्छ आणि सुगंधित ठेवतो.
योग आणि ध्यान: मनाला स्थैर्य आणि झोपेला मदत.
🕯️ समृद्धीचा संदेश
कोजागरी पौर्णिमेचा सण फक्त लक्ष्मीपूजेपुरता मर्यादित नाही. हा सण आपल्याला सांगतो की समृद्धी म्हणजे फक्त धन नव्हे, तर मन:शांती, आरोग्य आणि संतुलन हेच खऱ्या संपत्तीचे स्वरूप आहे.
https://www.mruja.in/blog/posts/sharadpournima
#कोजागरीपौर्णिमा #चंद्रप्रकाशउपचार #शरदपौर्णिमा