19/10/2025
Шүүмж гэж юу вэ?
Шүүмж гэдэг нь аливаа зүйлд бодлоготой, баримттай, шударга, ухамсартай хандсан дүгнэлт юм. Шүүмжлэл гэдэг нь муулах, доромжлох, гомдоох гэсэн үг огт биш. Харин тухайн хүн, үйл явц, бүтээл, шийдвэрийг задлан шинжлэх, ойлгох, сайжруулах боломжийг олгох зорилготой үйлдэл юм.
Харамсалтай нь өнөөдөр “шүүмж” нэрийн дор олон хүн бусдыг хэл амаар дайрч, хувь хүнийг нь үгүйсгэж, элдэв үгээр цохиж унагадаг болсон. Энэ бол шүүмж биш. Энэ бол уур, бухимдал, ойлгомжгүй байдал, боловсролын дутмаг байдлын илэрхийлэл юм.
Шүүмжлэх нь ур чадвар, хүмүүжил шаарддаг
#Шүүмжлэлд дараах зүйлс зайлшгүй байх ёстой.
1. Мэдээлэлтэй байх. Юуны тухай ярьж байгаагаа ойлгохгүйгээр шүүмжлэл хийх нь хий хоосон дайралт л болдог.
2. Баримттай байх. Хэн нэгнийг шүүмжлэхдээ таамаг, цуурхал бус бодит нөхцөл, нотолгоо, жишээг үндэслэл болгох хэрэгтэй.
3. Үйлдэлд төвлөрөх. Хувь хүнийг нь шүүмжлэх бус, хийсэн үйлдэл, шийдвэр, үр дүнд дүн шинжилгээ хийх хэрэгтэй.
4. Хүндлэл хадгалах. Хэн нэгний алдаа, сул тал, дутагдал бол түүний хүн чанарыг нь үгүйсгэх үндэслэл биш.
5. Санал, шийдэл хэлэх. Зүгээр “муу” гэж хэлэх нь хангалтгүй. Харин яаж илүү сайн байж болох талаар шийдэл хуваалцах нь жинхэнэ шүүмж болно.
#Шүүмжлэх нь соёлтой нийгмийн илэрхийлэл.
Шүүмжлэлийн соёл байхгүй газар хөгжил удааширдаг. Учир нь алдааг олж харах, засах, хөгжих боломж үгүй болдог. Харин шүүмжлэлийг зөв ойлгож, зөв ашиглаж чаддаг хүн, байгууллага, нийгэм илүү тэнцвэртэй, илүү цэгцтэй хөгжинө.
#Шүүмжлэл хийхээс өмнө өөрөөсөө асуух ёстой асуултууд:
– Би энэ хүний үйлдлийг бүрэн ойлгосон уу?
– Миний хэлэх үг бусдын сэтгэлд яаж нөлөөлөх бол?
– Би зөвхөн шүүмжлээд орхиод явах уу, эсвэл сайжруулах санаа хэлж чадах уу?
Шүүмж бол хүчирхэг зэвсэг. Харин түүнийг хэрхэн ашиглах нь таны боловсрол, хүмүүжил, ёс зүйг илэрхийлнэ.
Шүүмжилж сурах нь хөгжиж сурахтай ижил. Бид бүгдээрээ сурч байгаа. Тиймээс хэн нэгнийг, үр хүүхдээ шүүмжлэхдээ ч хүн чанар, оюун бодлоо хамт хөгжүүлье.
#ШүүмжлэхСоёл
#БодлоготойХандлага
#ХүнээХүндэл
ЭС: Минухатун