10/11/2025
🩺 අල්සරේටිව් කෝලයිටිස් (Ulcerative Colitis)
(🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏
හැකි හැම විට ලිපි Share කරන්න.
ඒක පිනක්. මෙවැනි ලෙඩක් තියෙන කෙනෙකුට වටින නිසා.
🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏)
බඩ වැලේ තුවාල කිව්වම වැඩිපුර මතක් වෙන්නේ ගැස්ට්රයිටිස්. 🍲
ගැස්ට්රයිටිස් එන්නේ බඩවැලේ ඉහළ කොටසේ තුවාල. ගැස්ට්රයිටිස් වගේම ගොඩක් අයට තියෙන, නමුත් රහසිගතව විඳවන තත්ත්වයක් තමයි බඩවැලේ පහළ කොටසේ තුවාල 😔
මේ රෝගය අපි හඳුන්වන්නේ 🩸 අල්සරේටිව් කෝලයිටිස් කියලා.
🩹 “අල්සර්” කියන්නේ තුවාල, “කෝලයිටිස්” කියන්නේ Colon (මහා බඩවැල).
අල්සරේටිව් කෝලයිටිස් කියන්නේ මොකක්ද?
මෙය මහා බඩවැලේ සහ ගුද මාර්ගයේ ඇති වන දිගුකාලීන දැවිල්ලක් (Chronic inflammation). එහිදී බඩවැලේ ආවරණය තුවාල වෙලා ලේ සහ සීදම් එකට මිශ්රව පිටවීමක් සිදුවෙනව.
ඒ කියන්නේ මේක Inflammatory Bowel Disease (IBD) කියන රෝග කාණ්ඩයට අයත් එකක්.
(IBD යනු ගුද මාර්ගය සහ අන්ත්ර වලට බලපාන Autoimmune-type රෝගයක් )
⚠️ රෝගය හැදෙන්න හේතු මොනවද?
බටහිර වෛද්ය විද්යාවට අනුව නිශ්චිත හේතුව තවමත් හදුනාගෙන නැති නමුත්, විද්යාඥයන්ගේ මත අනුව පහත සාධක බලපානවා 👇
1. 🧬 ජාන පරම්පරාව – පවුලේ කෙනෙකුට මේ රෝගය තිබ්බොත් අවදානම වැඩිබව.
2. 🦠 ප්රතිශක්ති පද්ධතියේ දෝෂ – immune system එක අධික ලෙස ක්රියා කරමින්, බඩවැලේ ස්වභාවික තත්වයට ගැටළු ඇති කිරීම.
3. 🍔 ආහාර හා පාරිසරික බලපෑම් – විශේෂයෙන් processed foods, fast foods, හා ආතතිය.
4. 😣 ආතතිය (Stress) – රෝගය ලක්ෂණ වැඩි කරනව.
🤕 රෝග ලක්ෂණ මොනවද?
රෝගයේ දරුණුකම අනුව රෝග ලක්ෂණ වෙනස් වෙනවා.
ඇතිවෙන්න පුළුවන්👇
💩 අතීසාරය, මළ පහ සමග ලේ සහ සීදම් පිටවීම.
🧻 නිතර මල පහ කිරීමේ අවශ්යතාවයක් දැනීම, ගුද මාර්ගයේ වක්ර පීදානවල බුරුල් ස්වභාවයක් දැනීම සහ වැසිකිලි යාමේදී පාචනය වැනි පාලනය කළ නොහැකි ස්වභාවයක් දැනීම.
😖 බඩේ පහළ කොටසේ වේදනාව.
⚖️ බර අඩුවීම සහ ආහාර අරුචිය.
😴 කලාන්ත සහ දුර්වල බවක් විටින් විට සිරුරට දැනීම.
🌡️ උණ සහ ශරීර දුර්වල වීම.
👕 සමේ පැහැය මලානික වීම, ලේ අඩුවීම හෙවත් රක්ත හීනතාවය.
සමහර අයට රෝගය පැය කිහිපයකට හෝ සති කිහිපයකට දරුණු වෙලා, පසුව සාමාන්ය තත්ත්වයට පත්වෙලා යනවා.
සමහර අයට නම් ජීවිත කාලය පුරාම අවස්ථා ගණනාවකට යළි යළිව එන පීඩාකාරී රෝගයක්.
කඩෙන් කෑවහම,
වැඩිපුර කිරි බිව්වහම, සමහර සැර කෑම කෑවහම, අධික මානසික පීඩනයක් දැනෙන අවස්ථාවල යටපත් වෙලා තිබෙන රෝගය නැවත ආපහු මතු වෙන්න පුළුවන්.
🧪 රෝගය පරීක්ෂා කරන විදිහ – පර්යේෂණ
1) කොලොනොස්කෝපි (Colonoscopy)
🩹 මේක රෝගය හඳුනාගන්න අති විශ්වාසදායක ක්රමයයි.
Flexible කැමරාවක් බඩවැල තුළට ඇතුල් කරලා තුවාල බලනවා.
🔬 “බයොප්සි” කියලා tissue sample එකකුත් අරන් පරීක්ෂා කරනවා.
2) ලේ පරීක්ෂණ (Blood Tests)
අනිමියා (Anemia) තියෙනවද බලනවා 🩸
Inflammation markers – CRP, ESR බලනවා.
3) මල පරීක්ෂණ (Stool Test)
මළපහ තුළ ලේ, බැක්ටීරියා, පරපෝෂිතයන් හා ආසාදන හඳුනා ගැනීමට.
4) CT / MRI Scan
බඩවැලේ තත්වය සහ දැවිල්ලේ ප්රමාණය තීරණයට
💊 රෝගයට තියෙන ප්රතිකාර මොනවද?
බටහිර වෛද්ය විද්යාව අනුව සුව කිරීමට / පාලනයට විවිධ ක්රම භාවිතා වෙනවා 👇
නමුත් බටහිර වෛද්ය විද්යාවට අනුව මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම හෙවත් නිට්ටාවට සුව කළ නොහැකි පාලනය කරගෙන ජීවත් විය යුතු රෝගයක් විදියට තමයි වෛද්යවරු හඳුන්වන්නේ.
බටහිර වෛද්ය විද්යාවට අනුව (ඉංග්රීසි- western)ලබා දෙන ප්රතිකාරත්
1. 💊 Anti-inflammatory ඖෂධ (Mesalamine, Sulfasalazine)
➜ ප්රධාහික තත්වය අඩු කරයි.
2. 💉 Corticosteroids (Prednisolone වැනි)
➜ ඉක්මන්ව ප්රදාහයන් අඩු කරයි.
3. 🧬 Immunosuppressants (Azathioprine, Cyclosporine)
➜ ප්රතිශක්ති පද්ධතිය පාලනය කරයි.
4. 💉 Biologic Therapy (Infliximab, Adalimumab)
➜ නව තාක්ෂණික ඖෂධ, ශරීරයේ ප්රතිශක්ති ප්රතිචාරය සපයයි.
5. 🥗 ආහාර හා ජීවන රටාව
➜ මෘදු, පෝෂ්ය ආහාර.
➜ කහ, මිරිස්, දුරු ආදි සැර කුළුව බඩු වර්ග අඩුවෙන් භාවිතා කිරීම.
➜ ආතතිය පාලනය කිරීම.
🧭 බටහිර වෛද්ය විද්යාවට අනුව – සුව කරන්න බැරි කියන්නේ ඇයි?
මෙය දිගුකාලීන Autoimmune රෝගයක්, ඒ කියන්නේ ශරීරය තමන්ගේම බඩවැලට පහර දෙන රෝගයක් 🧬
ප්රදාහික තත්වය අඩු කරන්න පුළුවන් නමුත්, රෝගයට මුල්වන ඉතාම පැහැදිලි හේතු නැති නිසා සම්පූර්ණයෙන්ම සුව කරන්න විද්යාත්මක ක්රමයක් තවමත් නැහැ.
නමුත් නියම පාලනයක් තිබුණොත්, රෝග ලක්ෂණ රහිතව දිගුකාලයක් ජීවත් වෙන්න පුළුවන් ❤️
🌿 ආයුර්වේද වෛද්ය ක්රම වලින් සුව කරන්න පුළුවන්ද?
ආයුර්වේදය අනුව මෙය “රක්තාතිසර” (Raktaatisara) හෝ “ප්රවාහිකා” වගේ රෝගයන්ට සමාන බව ආයුර්වේද වෛද්යවරු පවසනව.
නමුත් මෙය නිත්තාවට සුව කළ හැකි රෝගයක් බවත්, එසේ රෝගීන් සුවකර ඔප්පු කර ඇති සාක්ෂිත් ඕනෑ තරම් ආයුර්වේද වෛද්ය විද්යාවේ දක්ෂවෛද්යවරු ළඟ තිබෙනවා.(විශේෂයෙන් ගෙඩි වන පිළිකා සඳහා ප්රතිකාර කරන වෛද්යවරුන් මේ සඳහා ප්රතිකාර කරනවා සාර්ථකව)
ආයුර්වේදයේ ඖෂධ වගේම ආහාර හා ජීවන රටාව, වතුර, ආතතිය අඩු කිරීම, පංචකර්ම හා (vasti, virechana) වැනි ක්රියාවලි ආයුර්වේද වෛද්ය විද්යාවේ මේ සඳහා යොදාගන්නවා
🎗️ මෙම රෝගය කාලයකදී පිළිකාවක් වෙන්න පුළුවන්ද?
ඔව් 😟
දිගුකාලීන අල්සරේටිව් කෝලයිටිස් ඇති අය, විශේෂයෙන් වසර 8ට වැඩි කාලයක් රෝගය පවතින අය, Colorectal Cancer සඳහා සාමාන්ය අයට වඩා වැඩි අවදානමක සිටිනව.
🩸 අල්සරේටිව් කෝලයිටිස් රෝගීන්ට පිළිකා අවධානම
📊 දිගු කාලයක් (පස් වසරකට වැඩි) රෝගය පවතින අය අතර
5% – 10%ක් දක්වා කෝලන් පිළිකා (Colon Cancer) සෑදීමේ අවධානම ඇත.
📅 රෝගය පවතින කාලය දිග වීමත් සමඟ
අවධානමත් වැඩි වේ.
➡️ ඒ නිසා වසරකට වරක් හෝ දෙවතාවක් කොලොනොස්කෝපි පරීක්ෂණයක් සහ බයොක්සි පරීක්ෂණයක් කර ඒ සඳහා පරීක්ෂා කිරීම සුදුසුයි.
මෙම රෝගය නිසි ලෙස කළමනාකරණය කර නොගැනීමත් ඖෂධ ප්රතිකාර නිසිලස නොගැනීමත් වැනි හේතු නිසා රෝගය පාලනය කරගත නොහැකි තත්ත්වයන් ඇති විටත්, පිළිකා වැනි තත්ත්වයන්ට පත් වේ යයි සැක හිතන විටත්, වෛද්ය නිර්දේශයන් අනුව බඩවැලේ කොටසක් අපා අයින් කිරීමට සමහරවිට රෝගීන්ට සිදුවෙනවා.
🏥 බඩ වැල අයින් කරන්න වුනොත්... (Colectomy Surgery)
රෝගය පාලනය කරන්න නොහැකි විට 🧑⚕️
➡️ “Colectomy” කියන සැත්කම සිදු කරනව.
මෙහිදී මහා බඩවැල ඉවත් කරලා
💩 “Ileostomy” හෝ “J-Pouch” යන ක්රමවලින් මලපහ පිටවීමට වෙනත් මාර්ගයක් සකස් කරනවා.එතකොට කොලෙස්ටමි බෑග් එකක් දාගෙන තමයි ඉන්න වෙන්නේ ටික කලක්.
(මේ ශල්ය කර්මය ගැන අපි ඉස්සරහට කතාකරනවා)
මෙය රෝගය ස්ථිරවම නැවත්වීමේ එකම ක්රමය විදිහට තමයි බටහිර වෛද්ය විද්යාවේ මේ ශල්ය කර්මය හඳුන්වන්නේ.
(නමුත් කාලයකදී නැවත ඉතුරු කොටසේ මතුවෙන්න පුළුවන්.)
රෝගියාගෙන් රෝගියාට තමන්ට රෝගය වැඩි කරවන රෝග ලක්ෂණ පහළ කරවන සාධක තියෙනවා. ගොඩක් කල් රෝගයෙන් පෙළෙන අය තම තමන්ට විශේෂිත වෙච්ච ඒ අහිතකර සාධක හඳුන ගන්නවා.ඒ ආහාර හෝ විහරණ වලින් වැළකී හිටියම බොහෝ වෙලාවට රෝග ලක්ෂණ එන්නේ නැහැ.
නමුත් පොදුවේ ප්රවේසම් විය යුතු ආහාර වැලකී සිටිය යුතු දේවල් කීපයක් සඳහන් කරන්නම්.
🚫 රෝගීන් හැකි පමණ වැළකිලා ඉන්න ඕන දේවල්
🌶️ තද කහ, මිරිස්, තෙල් සහිත ආහාර.
🍺 මත්පැන්, සුදුලූණු, කෝපි, කාබනීකෘත soft drinks.
🍟 Junk food.
😣 ආතතිය සහ අධික උණුසුම.
🚭 දුම්පානය.
මීට අමතරව තමාට රෝග තත්ත්වයන් උස්සන්න වෙන්න හෝ ලක්ෂණ පහල වෙන දේවල් හඳුනාගෙන ඒවායෙන් වළකින්න.
🧘♀️ රෝගියෙකු පරිස්සම් වෙන්න ඕනේ කොහොමද?
✅ නියමිත ඖෂධ වෛද්ය උපදෙස් පරිදි ගන්න.
බටහිර හෝ වෛකල්පිත වෛද්ය ක්රම(ආයුර්වේද, හෝමියෝපති වැනි) තමාට කැමති වෛද්ය ක්රමයකට අනුව නියමිත ආකාරයෙන් ප්රතිකාර කරන්න.
✅ ආහාර රටාව සුවපහසු කරගන්න.
✅ නිතර පරීක්ෂණවලට යන්න.
✅ වෛද්ය උපදෙස් අනුගමනය කරන්න.
✅ යෝගා, ආතතිය අඩු කරන ක්රම අනුගමනය කරන්න.
✅ මනෝ සමතුලිතතාව තබාගන්න.
💖 අවසාන වචනය
අල්සරේටිව් කෝලයිටිස් කියන්නේ දිගුකාලීන නමුත් හොඳින් පාලනය කළ හැකි (වෛයිකල්පිත වෛද්ය ක්රම අනුව සුව කළ හැකි බව පෙන්වා ඇති) රෝගයක්.
නිසි ප්රතිකාර, නිවැරදි ආහාර හා පුරුදු, සහ අවධානය එකතු වුණොත් 🌈
ඔබට සුවය, ශක්තිය, සහ නිරෝගී ජීවිතයක් ලබාගන්න පුළුවන්! 🌿✨
ශ්යාමලී පතිරගේ
(Ape miss)
Global Health Care Academy
10/11/2025