27/11/2025
🧪 Urine Culture test - සම්පූර්ණ කතාව දැනගන්න
Urine culture යනු ඔබට මුත්රා ආසාදනයක් තිබේද සහ එයට හේතුවන විෂබීජය (බැක්ටීරියාව) කුමක්ද යන්න සොයා ගැනීමට වැදගත් පරීක්ෂණයකි.
මෙය වෛද්යවරුන්ට අනුමාන කිරීම වෙනුවට නිවැරදි ප්රතිජීවක තෝරා ගැනීමට උපකාරී වේ.
කාන්තාවන්, දරුවන්, ගර්භනී මව්වරුන්, වැඩිහිටියන් සහ දියවැඩියාව ඇති රෝගීන් තුළ UTI බහුලව දක්නට ලැබේ.
නිවැරදි මුත්රා සාම්පලයක් නිවැරදි රෝග විනිශ්චය ලබා දෙයි.
---
🌸 රෝගියා සකස් කිරීම - සාම්පලය ලබා දීමට පෙර
✔ සාමාන්යයෙන් ජලය පානය කරන්න (සාමාන්ය පරිදි)- ඔබ අධික ලෙස අසාමාන්ය ලෙස බොන්න එපා.
✔ ඔබ දැනටමත් ප්රතිජීවක ඖෂධ ලබාගෙන තිබේ නම්, රසායනාගාරයට හෝ වෛද්යවරයාට දන්වන්න (එය ප්රතිඵලයට බලපෑ හැකිය). සාමාන්යයෙන් මුත්රා සාම්පලය ප්රතිජීවක ලබා ගැනීමට පෙර ගැනීම වැදගත් වේ.
✔ වෛද්යවරයා ඔබෙන් නතර කිරීමට ඉල්ලා නොසිටින්නේ නම් මිස ඔබේ නිතිපතා ඖෂධ ගන්න
✔ එකතු කිරීමට පෙර විෂබීජ නාශක සේදීම් භාවිතා කිරීමෙන් වළකින්න - ඒවා බැක්ටීරියා විනාශ කරන අතර ප්රතිඵල වෙනස් කරයි.
✔ කාන්තාවන්:
හැකි නම් අධික ඔසප් කාලය තුළ සාම්පල එකතු කිරීමෙන් වළකින්න
නොවැළැක්විය හැකි නම්, රසායනාගාරයට දන්වන්න
උපදෙස් දුන්නොත් ටැම්පූන් භාවිතා කරන්න
✔ ළදරුවන්: කපු පුළුන් හෝ ඩයපර් නොව පිරිසිදු මුත්රා බෑගයක් භාවිතා කරන්න.
✔ සෑම විටම රසායනාගාරය විසින් ලබා දෙන විෂබීජහරණය කළ භාජනයකට මුත්රා එකතු කරන්න.
---
🚰 සාම්පලය නිවැරදිව එකතු කරන්නේ කෙසේද
මෙය වඩාත්ම වැදගත් කොටසයි.
නියැදිය දූෂිත නම්, ප්රතිඵලය වැරදි වේ.
පියවර:
1️⃣ පළමුව අත් සෝදන්න.
2️⃣ මුත්රා ප්රදේශය පිරිසිදු ජලයෙන් පිරිසිදු කරන්න.
3️⃣ වැසිකිළියට මුත්රා කිරීම ආරම්භ කරන්න.
4️⃣ ඉන්පසු මුත්රා මැද කොටස බෝතලයට එකතු කරන්න.
5️⃣ පියන තදින් වසා දමන්න.
6️⃣ ඔබේ නම සහ වේලාව පැහැදිලිව ලේබල් කරන්න. (සාමාන්යයෙන් මෙය රසායනාගාරය මඟින් කරනු ලැබේ)
7️⃣ ඉක්මනින් රසායනාගාරයට ගෙන එන්න.
➡️ මෙය මධ්යම ධාරා මුත්රා Mid stream urine(MSU) ලෙස හැඳින්වේ, එය පරීක්ෂා කිරීම සඳහා පිරිසිදුම කොටසයි.
⚠️ නොකළ යුතු දේ:
❌ කෝප්පය/බෝතලය ඇතුළත ස්පර්ශ නොකරන්න
(වතුරෙන් සෝදන්න එපා. ඔබට ලබා දෙන්නේ ජීවාණුහරනය කල බෝතල් වේ)
❌ බෝතලය ඉහළටම/ උතුරා යන ලෙස පුරවන්න එපා
❌ කාමර උෂ්ණත්වයේ දී සාම්පලය දිගු වේලාවක් තබා ගැනීම නොකරන්න
❌ පළමු බිංදු කිහිපය එකතු කරන්න එපා(මෙය දූෂණය/ අනවශ්ය දෑ මිශ්ර වීම වැඩි කරයි)
---
👶 දරුවන්ගේ මුත්රා එකතු කිරීම
කුඩා ළදරුවන් සඳහා:
✔ විෂබීජහරණය කළ මුත්රා එකතු කිරීමේ බෑගයක් භාවිතා කරන්න
✔ ප්රදේශය හොඳින් පිරිසිදු කරන්න
✔ නිතර පරීක්ෂා කර මුත්රා එකතු කළ පසු ඉවත් කරන්න
✔ මුත්රා සඳහා ඩයපර් හෝ කපු මිරිකා නොගන්න—මෙය ව්යාජ ප්රතිඵලයක් ලබා දෙයි
🔬 රසායනාගාරය තුළ සිදුවන්නේ කුමක්ද?
සාම්පලය රසායනාගාරයට ළඟා වූ පසු:
1️⃣ මැක්රොස්කොපික් පරීක්ෂාව - වර්ණය, පැහැදිලිකම, පෙනුම.
2️⃣ අන්වීක්ෂය - සැරව සෛල, බැක්ටීරියා, රුධිර සෛල, ස්ඵටික සඳහා බලන්න.
3️⃣ culture - පවතින ඕනෑම බැක්ටීරියාවක් වර්ධනය කිරීම සඳහා විශේෂ මාධ්යක් මතට මුත්රා ඇතුලත් කිරීම.
4️⃣ ඉන්කියුබේෂන් - මාධ්ය පැය 18-24 අතර කාලයක් පාලිත උෂ්ණත්වයේ තැබීම.
5️⃣ හඳුනාගැනීම - රසායනාගාරය නිශ්චිත බැක්ටීරියා සොයා ගනී (උදා: E. coli, Klebsiella).
6️⃣ ප්රතිජීවක සංවේදීතා පරීක්ෂණය
රසායනාගාරය කුමන ප්රතිජීවක වඩාත් හොඳින් ක්රියා කරයිද යන්න පරීක්ෂා කරයි.
ඔබට මෙවැනි ප්රතිඵල පෙනෙනු ඇත:
සංවේදී (S) → ඖෂධ ක්රියා කරයි
ප්රතිරෝධී (R) → ඖෂධ ක්රියා නොකරයි
අතරමැදි (I) → අර්ධ වශයෙන් ක්රියා කළ හැකිය
අවසාන වාර්තාව
වෛද්යවරයා urine culture ප්රතිඵලය කියවා නිවැරදි ප්රතිකාරය නියම කරයි.
මෙය අනවශ්ය වැරදි ප්රතිජීවක ලබාදීම සහ නැවත නැවත ආසාදන වළක්වයි.
---
📌 මතක තබා ගැනීම වැදගත්
✔ සෑම විටම පිරිසිදු සාම්පලයක් ලබා දෙන්න
✔ culture ප්රථිපල සඳහා පැය 24–48ක් ගතවේ
✔ ඔබ විසින්ම ප්රතිජීවක ආරම්භ නොකරන්න
✔ නිවැරදි සාම්පලය = නිවැරදි වාර්තාව
✔ ගැබිනි මව්වරුන් සහ දරුවන් කිසි විටෙකත් UTI පරීක්ෂණ ප්රමාද නොකළ යුතුය
✔ නිතර නිතර UTI සඳහා පසු විපරම් සහ අල්ට්රා සවුන්ඩ් අවශ්ය වේ
Rangika Wickramarathne
BSc (Hons) MLS
