27/11/2025
ДЕТСКИТЕ РАНИ СТАНУВААТ ВОЗРАСНИ ПСИХОЛОШКИ МЕХАНИЗМИ
Секое дете е како мало семе засадено во земја што не ја избрало само. Некои растат во мека почва, топла и тивка. Други во земја премногу тврда, премногу плитка или премногу студена. И додека корените тивко се обидуваат да го најдат патот надолу, светот околу нив брза да ги мери само според тоа колку брзо растат нагоре.
Но детето не е растение во ботанички дневник. Детето е невидлива вселена. И секоја повреда, секое недоразбирање, секое игнорирање, секое тивко „не чува место за тебе овој свет“ се впива во неговата кора како ситен, остар камен.
Однадвор тој камен не се гледа. Но однатре ја менува формата на дрвото.
Децата што никој не ги слушал развиваат корен кој танцува сам, без придружба. Децата што ги форсирале да молчат, растат како дрвја што се плашат да се разлистат. А оние што биле ранливо искрени, па посрамени, подоцна ќе растат со крошна која не верува дека има право на светлина.
Системот сака ред: прави линии, уредни крошни, дрвја што не шумат премногу. Но природата на детето е шумоликост, невреме, тишина и разбуденост, сè во исто време. И кога системот ќе се обиде да го исправи она што само треба да се разбере, детето ја учи најопасната лекција: дека неговата суштина е непогодна.
И така започнува внатрешното раздвојување.
Едниот дел од детето, оној вистинскиот, се крие како птица што не најде безбедно гнездо. Другиот дел се обликува како оклоп, како мазна, видлива форма што ќе го задоволи светот. Оклопот расте. Птицата останува заклучена внатре.
И кога тоа дете ќе порасне, птицата веќе не пее. Само тивко чука по внатрешните ѕидови.
Возрасната личност изгледа зрело, функционално, можеби дури и успешено. Но оклопите имаат меморија. На местата каде што некогаш паднал остриот камен, денес расте ригидност. Таму каде што некогаш бил игнориран плачот, денес стои студена дистанца. Таму каде што некогаш било засрамено чувството, денес живее контролата, вдлбочена, беспрекорна, но тешка како челик.
Несвесните детски рани не исчезнуваат. Тие само ја менуваат својата боја. Прво се резби во кора, потоа стануваат пукнатини, а на крај, цели архитектури според кои човекот ги гради своите односи.
Човекот почнува да си штети на себе без да знае дека тоа е повторување на стара приказна. Се повлекува кога треба да се отвори. Станува остар кога треба да омекне.
Граби контрола кога всушност бара сигурност.
И без да сака, го носи својот оклоп и во животите на другите: во љубовта, во семејството, во работата. А таму, оклопот е тежок, остар и понекогаш опасен. Не затоа што личноста е лоша, туку затоа што птицата внатре премногу долго била принудена да молчи.
Но секоја рана, колку и да е длабока, е и врата. И секој оклоп има точка каде што светлината може да влезе.
Современиот човек често мисли дека треба да стане „попродуктивен“, „поприлагоден“, „постојан“. Но вистината е многу постара од секој систем: детската суштина бара да биде видена, не да биде коригирана.
И кога конечно ќе се вратиме кај тоа внатрешно дете, со треперлива нежност, со внимание, без пресуда, птицата полека почнува да пее повторно. Полека, иако за почеток несигурно, но вистинито.
А дрвото, колку и да е искривено, повторно наоѓа начин да го фати светлото.
Најдлабокото заздравување започнува таму каде што првпат се скршивме, во детето што сè уште чека да биде видено.