SELF

SELF Self - Centar za psiholosko sovetuvanje, licen razvoj i psihoterapija Strucen tim: Psiholog, psihoterapevt, logoped, defektolog, psihijatar

ДЕТСКИТЕ РАНИ СТАНУВААТ ВОЗРАСНИ ПСИХОЛОШКИ МЕХАНИЗМИ Секое дете е како мало семе засадено во земја што не ја избрало са...
27/11/2025

ДЕТСКИТЕ РАНИ СТАНУВААТ ВОЗРАСНИ ПСИХОЛОШКИ МЕХАНИЗМИ

Секое дете е како мало семе засадено во земја што не ја избрало само. Некои растат во мека почва, топла и тивка. Други во земја премногу тврда, премногу плитка или премногу студена. И додека корените тивко се обидуваат да го најдат патот надолу, светот околу нив брза да ги мери само според тоа колку брзо растат нагоре.

Но детето не е растение во ботанички дневник. Детето е невидлива вселена. И секоја повреда, секое недоразбирање, секое игнорирање, секое тивко „не чува место за тебе овој свет“ се впива во неговата кора како ситен, остар камен.

Однадвор тој камен не се гледа. Но однатре ја менува формата на дрвото.

Децата што никој не ги слушал развиваат корен кој танцува сам, без придружба. Децата што ги форсирале да молчат, растат како дрвја што се плашат да се разлистат. А оние што биле ранливо искрени, па посрамени, подоцна ќе растат со крошна која не верува дека има право на светлина.

Системот сака ред: прави линии, уредни крошни, дрвја што не шумат премногу. Но природата на детето е шумоликост, невреме, тишина и разбуденост, сè во исто време. И кога системот ќе се обиде да го исправи она што само треба да се разбере, детето ја учи најопасната лекција: дека неговата суштина е непогодна.

И така започнува внатрешното раздвојување.

Едниот дел од детето, оној вистинскиот, се крие како птица што не најде безбедно гнездо. Другиот дел се обликува како оклоп, како мазна, видлива форма што ќе го задоволи светот. Оклопот расте. Птицата останува заклучена внатре.

И кога тоа дете ќе порасне, птицата веќе не пее. Само тивко чука по внатрешните ѕидови.

Возрасната личност изгледа зрело, функционално, можеби дури и успешено. Но оклопите имаат меморија. На местата каде што некогаш паднал остриот камен, денес расте ригидност. Таму каде што некогаш бил игнориран плачот, денес стои студена дистанца. Таму каде што некогаш било засрамено чувството, денес живее контролата, вдлбочена, беспрекорна, но тешка како челик.

Несвесните детски рани не исчезнуваат. Тие само ја менуваат својата боја. Прво се резби во кора, потоа стануваат пукнатини, а на крај, цели архитектури според кои човекот ги гради своите односи.

Човекот почнува да си штети на себе без да знае дека тоа е повторување на стара приказна. Се повлекува кога треба да се отвори. Станува остар кога треба да омекне.
Граби контрола кога всушност бара сигурност.

И без да сака, го носи својот оклоп и во животите на другите: во љубовта, во семејството, во работата. А таму, оклопот е тежок, остар и понекогаш опасен. Не затоа што личноста е лоша, туку затоа што птицата внатре премногу долго била принудена да молчи.

Но секоја рана, колку и да е длабока, е и врата. И секој оклоп има точка каде што светлината може да влезе.

Современиот човек често мисли дека треба да стане „попродуктивен“, „поприлагоден“, „постојан“. Но вистината е многу постара од секој систем: детската суштина бара да биде видена, не да биде коригирана.

И кога конечно ќе се вратиме кај тоа внатрешно дете, со треперлива нежност, со внимание, без пресуда, птицата полека почнува да пее повторно. Полека, иако за почеток несигурно, но вистинито.

А дрвото, колку и да е искривено, повторно наоѓа начин да го фати светлото.

Најдлабокото заздравување започнува таму каде што првпат се скршивме, во детето што сè уште чека да биде видено.

ТИНЕЈЏЕРОТ МЕЃУ СВЕТОВИ, ПСИХОЛОШКА БИТКА што никој не ја гледаТинејџерскиот период секогаш бил време на внатрешни земјо...
26/11/2025

ТИНЕЈЏЕРОТ МЕЃУ СВЕТОВИ, ПСИХОЛОШКА БИТКА што никој не ја гледа

Тинејџерскиот период секогаш бил време на внатрешни земјотреси. Но денес, тие земјотреси се случуваат во свет кој е многу погласен, побрз и побезмилосен од било кога. Адолесцентот стои меѓу два света, оној што го напушта и оној во кој треба да влезе, а ниту еден од нив не му дава јасна мапа.

Сите зборуваме за тинејџерите „комплицирани се“, „разгалени“ „непочитливи“. Но ретко кој навистина гледа што се случува зад нивната површина. Психолошки гледано, тинејџерот е човек кој првпат се соочува со полниот обем на своето јас, со своите стравови, импулси, желби, амбиции, рани. И ова созревање не се случува постепено; се случува како удар на гром.

Телото расте, но идентитетот каса

Пубертетот биолошки е експлозија: хормони, мозочни промени, нови сензитивности. Но психолошки, тоа е хаос што бара нов облик. Тинејџерот не се познава себеси. Не знае кој сака да стане. Не знае што може. И токму во таа најкршлива фаза, системот му вели:
„Одлучи за својата иднина.“ „Биди зрел.“ „Не претерувај.“

Тоа е како да бараш од некој што штотуку научил да оди,да трча маратон.

СИСТМОТ КАКО ФАБРКА а не како место на растење

Училиштето денес е структурирано како фабрика: брзи резултати, стандардизирани тестови, оценки како валута. Но човечката психа не функционира во таков режим. Тинејџерот не е машина, тој е ерупција на чувства, идеи и кризи.

Системот им кажува: „Важно е што ќе научиш“, но тинејџерот прашува: „Важно е дали знам кој сум?“

И тука почнува внатрешното распаѓање. Многумина носат маски за да преживеат во училишната динамика. Едни стануваат перфекционисти, страв им е да не паднат од пиедесталот. Други стануваат „непристојни“ по секоја цена бегаат од притисокот што изгледа неподнослив.

Но под сите тие маски има едно исто чувство: „НЕ СУМ ДОВОЛЕН“

НАСТАВНИЦИТЕ како АРХИТЕКТИ на идентитетот

Наставникот во тинејџерскиот период не е само пренесувач на знаење, туку фигура која води низ најопасниот лавиринт: формирањето на сопствениот идентитет. Тинејџерите се хиперчувствителни на неправда, на тон на глас, на став. Една критика може да стане траума; едно охрабрување, цела нова траекторија.

Наставник кој вели: „Ти можеш. Вредиш.“
го менува мозокот на тинејџерот во буквална, невролошка смисла.

Но наставник кој понижува, исмева, споредува, остава рани што се чувствуваат дури и дваесет години подоцна.

И најтажно од сè: никогаш нема да знае.

РОДИТЕЛИТЕ меѓу страв и контролирање

Родителите ги сакаат своите деца повеќе од сè. Но љубов без разбирање често станува притисок. Родителот гледа опасности. Детето гледа можности. Родителот гледа ризик. Детето гледа идентификација. Родителот сака да заштити. Детето сака да се докаже.

Родителското „нели гледаш дека грешиш?“
за тинејџерот звучи како „нели гледаш дека не сум доволен?“.
И така љубовта се преведува во страв, а стравот во контролирање.

А контролирањето секогаш раѓа бунт или тишина. Двете се болни.

ТИНЕЈЏЕРОТ не бара совршени возрасни бара БЕЗБЕДНИ возрасни

Психолошки гледано, тинејџеру му требаат три работи: возрасен што ќе го слуша без да пресуди, структура што не го казнува растењето, простор за грешка без стигма.
Тинејџерот не бара родители без маани, ниту наставници што знаат сè. Бара луѓе што се конзистентни, кои можат да издржат кога тој не може. Луѓе што ќе го држат просторот додека светот му се распаѓа и се гради повторно?

Бидејќи тинејџерскиот период е „вториот рај и првиот пекол“ на човекот. Тоа е времето кога невидливата архитектура на личноста се поставува засекогаш. Како ќе ги водиме младите во овој период ќе одреди: нивната самодоверба, нивните односи, нивната способност да сакаат, да се борат, да преживуваат кризи, да создаваат сопствен живот.

Тинејџерот не е проблем што треба да се „исправи“. Тој е душа во транзиција, во процес на раѓање на ново „јас“.

Системот треба да го види. Наставниците да го слушаат. Родителите да го разберат.

Зашто под секој бунт, секоја тишина, секоја „недисциплина“ постои едно исто, тивко прашање:

„Дали има место за мене во светов?“

И ако ние, возрасните, одговориме со разбирање, не само со правила, тогаш младите ќе го најдат својот пат.

Ако тука ги промашиме, последиците ги носат со децении.

УЧЕНИКОТ не е бројка: Психолошки поглед за образованието, вредностите и заблудата на оценувањетоВо светот на модерното о...
25/11/2025

УЧЕНИКОТ не е бројка: Психолошки поглед за образованието, вредностите и заблудата на оценувањето

Во светот на модерното образование, каде сè се мери и рангира, лесно се заборава суштината: детето не е бројка, туку жив потенцијал.
И токму затоа, оцената, таа минимална педагошка алатка е премногу сиромашен начин да се измери човечкото суштество кое расте.

ОЦЕНКАТА НЕ ГО ОПИШУВА ДЕТЕТО САМО СО СИСТЕМОТ ШТО ГО МЕРИ

Психолошките истражувања одамна покажуваат дека детето не учи најдобро кога е под притисок, туку кога е мотивирано од внатрешна радозналост.
Сепак, училиштата често функционираат според логиката „ако не е 5, значи не вреди“, па децата се движат во страв наместо во развој.

Но вистинската дилема е следнава:
Што вреди повеќе?!, научена лекција напамет или развиена личност со вредности?

НАСТАВНИКОТ НЕ Е ВЛАСТ, ТУКУ ВОДАЧ

Наставникот не треба да изигрува величина пред детето. Не треба да се однесува како некој кој e „повисок“ или „поважен“ само затоа што има дневник во рака или може да стави единица.
Оценката не смее да биде негова моќ, ниту инструмент за дисциплина.

Често се слуша фразата: „Таков е законот, мора да имаат оценки, мора да се водат предметни успеси, мора да се гради ранг.“
Но добар наставник знае дека законите се административни рамки, а човечноста е педагошката суштина.

Не е доблест да му е „добредојдено“ кога едно дете има послаба оценка за полесно да делува во рамки на тие административни правила.
Доблест е да му помогне да разбере, да расте, да стекне самодоверба.
Доблест е вложеноста, не формалноста.

СЕКОЈ УЧЕНИК БЛЕСКА НА РАЗЛИЧЕН, АВТЕНТИЧЕН, ПРИРОДЕН НАЧИН

Некое дете е извонредно во математика.
Друго има музичка душа. Трето има дарба за спорт, за зборови, за пријателство, за храброст, за соништа.

И тоа треба да биде доволно за да го почитуваме. Наместо да работиме според шаблони, наставникот треба да гледа:
каде детето природно блеска, како мисли, како чувствува, како комуницира, за што се бори, како расте.

Овие работи немаат место во дневникот но имаат огромно место во животот на детето.

Родителот не е „несовесен“ ако детето нема само петки

Ова е уште една болна точка на нашиот систем. Кога детето има послаба оценка, често прстот се вперува кон родителот:
„Не работи доволно со него.“ „Не го контролира.“ „Не вложува.“

Но ова е неточна и неправедна перспектива.

Родителот не е несовесен ако детето има послаби оценки. Несовесен е системот ако верува дека одлика на добар родител е да произведе дете без грешки.

Родителот е тука да го поддржува детето, не да му биде приватен коректор. Да го слушне, не да го турка. Да го прифати, не да го моделира по нечии стандарди.

ВАЛФДОРВСКАТА ПЕДАГОГИЈА го разбира ова одамна

Во Валфдорвската филозофија оценката не е целта. Целта е развојот како хармонија на умот, срцето и волјата. Наместо броеви, децата добиваат описни, длабоки педагошки сведоштва, кои покажуваат како се движат, како се менуваат, кои сили се будат во нив.

Тоа е модел во кој: детето не се плаши од грешка, наставникот не надвиснува како авторитет, туку како сојузник, родителот не се чувствува обвинет, а учењето е патување, не рангирање.

Детето расте таму каде што е видено, не каде што е оценето

Кога наставникот гледа личност, не оценка, детето цвета. Кога родителот гледа прогрес, не рубрика, детето се ослободува. Кога системот ќе почне да гледа човек, не бројка, тогаш ќе имаме генерации кои не само што знаат, туку умеат, чувствуваат и се препознаваат.

И токму затоа треба да се повторува:
Оцената не е идентитет, ниту мерило.
Мерило е љубопитноста, добрината, храброста, трудот и автентичноста на секое дете.

Разделен селф, Менaџерот и Пожарникарот како чувари на внатрешниот хаосВо секој човек постои еден таен театар, интимен и...
24/11/2025

Разделен селф, Менaџерот и Пожарникарот како чувари на внатрешниот хаос

Во секој човек постои еден таен театар, интимен и невидлив, во кој секој дел од нашата психа игра своја улога. Во современата психологија, особено во системската внатрешна работа, овие делови се нарекуваат аспекти на селфот. Но ако го погледнеме ова низ призма на Јунг, тие се архетипски субличности, живи гласови кои го обликуваат нашето однесување, нашите стравови и нашите реакции.

Две од најсилните и најдоминантните фигури во овој внатрешен систем се Менаџерот и Пожарникарот. Тие постојат за да нè ,,заштитат", но нивните методи често се судираат и создаваат внатрешна тензија, чувство на распад или разделеност на селфот.

Менаџерот е дел од селфот кој живее во иднината. Тој планира, пресметува, организира, поставува правила, поставува бариери, предвидува катастрофи за да ги избегне.
Тоа е оној внатрешен глас кој никогаш не се опушта целосно, кој ти повторува: „Мора да бидеш внимателен, “„Подобро е да не ризикуваш,“ „Држи се составен, не покажувај слабост.“

Јунговски гледано, ова е блиску до Персоната, структурираниот, друштвено прифатлив лик што го носиме за да останеме функционални и безбедни. Но Менаџерот оди подлабоко. Тој не сака само да бидеме прифатени; тој сака да го спречи секое можно ранување.

Менаџерот понекогаш ја претвора целата психа во проект. А човекот не е проект. Човекот е процес, органски, флуиден, непредвидлив. И кога животот ќе излезе од рамките, Менаџерот се вознемирува. И токму тогаш се појавува втората фигура.

Пожарникарот: Гасителот на болката
Пожарникарот е оној дел од селфот кој не планира, тој реагира. Тоа е внатрешниот импулс кој се активира кога болката станува неподнослива.
Кога некој стар страв ќе блесне, кога се отвора потиснато чувство или кога Менаџерот не успева да ја задржи контролата, Пожарникарот влетува со една цел: да изгасне сè.

Начинот на кој гаси, понекогаш со екстреми:
прејадување, алкохол,импулсивни одлуки, навреди, бегство, деструктивни љубови,или едноставно,исклучување.

Пожарникарот е архетипски блиску до Сенката. Тој носи енергија која не ја сакаме да ја видиме, но без која не можеме да преживееме. Тој се грижи на свој, често хаотичен начин.

Во битката меѓу стравот и гасењето, Менаџерот вели: „Остани исправен, совршен, контролирај.“ Пожарникарот вели: „Проблемот е премногу голем, уништи го или изгаси го по секоја цена.“

И човекот? Често се чувствува како да живее меѓу две спротивставени сили.
Тоа создава: хронична анксиозност (работа на Менаџерот), периодични колапси (работа на Пожарникарот), чувство дека „еден дел од мене сака едно, друг друго“, внатрешна замореност како по духовна војна

Јунг би рекол дека задачата на зрелиот човек е да ги интегрира овие делови, не да ги уништи. Тоа значи: да го слушнеме Менаџерот, но да не му дозволиме да ни ја украде спонтаноста, да го почитуваме Пожарникарот, но без да му го предадеме животот во моменти на паника, да распознаеме зошто реагираат така, да ја побараме првичната рана што ја штитат.

Интеграцијата започнува кога ќе ги гледаме не како непријатели, туку како стари војници кои толку долго нè чувале што заборавиле да се повлечат.

Разделениот селф не е дефект; тоа е мапа на нашето преживување.
А целината не се постигнува со сила, туку со љубопитност, со дијалог и со нежност кон деловите кои толку долго се бореле за нас.

Кога Менаџерот ќе научи да се опушти, а Пожарникарот да се доверува, се појавува едно ново јадро на свесност, мирниот, зрелиот, интегрираниот Селф.

И тоа е почеток на нашата вистинска внатрешна слобода.

СТРАВОТ од ВистинатаВистината е како огледало без магла. Таа не се допаѓа секогаш, не ласка, не ги шминка нашите намери....
22/11/2025

СТРАВОТ од Вистината

Вистината е како огледало без магла. Таа не се допаѓа секогаш, не ласка, не ги шминка нашите намери. Токму затоа човекот не бега од лаги, тие се лесни, топли и со удобна форма. Тој бега од вистината, затоа што вистината има тежина. Таа не се менува дури и кога ние се обидуваме да ја избегнеме.

Зошто вистината боли?

Јунговата психологија говори дека човекот не страда од факти, туку од сопствената неспособност да ги интегрира тие факти во својата внатрешна структура. Вистината боли затоа што бара промена. А промената бара смрт на неразвиеното его, смрт на старите уверувања, на егото што се мислело непогрешливо, на илузиите со кои се храниме.

Вистината е хирург, а ние сме пациенти што бараат лек, но се плашат од скалпел.

Комфорната зона на самозалажувањето

Повеќето луѓе не живеат со вистината, туку со нејзини внимателно одбрани парчиња. Ние ѝ дозволуваме само толку колку што егото може да поднесе без да се распадне.

Затоа: остануваме во релации што одамна престанале да постојат, работиме работи што нè сушат одвнатре, се преправаме дека сме среќни, само за да избегнеме поглед во празнината.

Лагата е често само превез. Тенка ткаенина што нè штити од тоа да ја почувствуваме острината на вистината.

Стравот како древен стражар

Во нашата психа постои еден стар, инстинктивен стражар, стравот. Тој е создаден да нè штити, но често прераснува во тиранин. Пред вистината тој стои со крстосани раце и вели: „Не поминувај; премногу е болно, ќе те урне.“

И ние му веруваме.

Всушност, вистината не боли, туку отпорот.
Она што го избегнуваме расте, станува сенка што се згуснува. Јунг би рекол: „Сенката станува опасна само кога ја игнорираме.“

Што се случува кога конечно ќе погледнеш?

Моментот на средба со вистината е момент на иницијација. Тоа е психолошки премин, како светилка што се пали во долготрајниот мрак.

Одеднаш: сфаќаме зошто сме несреќни, ги гледаме сопствените обрасци, ги признаеме грешките што ги криевме од себе, ја слушаме болката која со години ја замолчувавме.

И тогаш започнува пречистување. Не затоа што вистината е сурова, туку затоа што таа е јасна. Таа ни дава можност да престанеме да се лажеме.

Вистината како терапија

Терапијата, духовниот раст, па дури и зрелоста, сите почнуваат со едно нешто: со способноста да кажеме искрено, барем на себе: „Ова е така.“

Без оправдувања, без фалсификати, без романтизација.

Кога човек конечно ќе ја прифати вистината, се случува нешто чудно: стравот се растопува. Како да не исчезнува вистината, туку се растопува лагата. Просторот што останува е чист и длабок.

Вистината како враќање дома

Стравот од вистината е страв од себе.
Од она што сме, без улоги, без маски, без театри.

Но вистината не е судија, туку учител.
Таа не доаѓа да нè повреди, туку да нè врати дома, во сопствената интегритетност.

Ние можеме да бегаме долго, но вистината не брза. Таа чека. И кога конечно ќе се осмелиме да погледнеме, ќе видиме дека таа не е непријател, туку единствениот сојузник што нè знаел цело време.

Да се соочиш со вистината е најмоќниот чин на слобода.
Тоа е почеток на зрелиот, вистинскиот живот.

ПСИХОЛОШКА ВИСТИНА ЗАД ЧУДОВИШТЕТОСекој човек, колку и да е воспитан, култивиран или духовен, во себе го носи звукот на ...
22/11/2025

ПСИХОЛОШКА ВИСТИНА ЗАД ЧУДОВИШТЕТО

Секој човек, колку и да е воспитан, култивиран или духовен, во себе го носи звукот на копитото кое удрира во каменот во темницата. Тој звук е нашиот Минотаур, древниот дел од душата кој не зборува со зборови, туку со нагони, стравови, желби и болки што не сме ги нарачале. Ставен во Лавиринт или во несвесното, разликата е само во архитектурата; психодрамата е иста.

Во митот, Минотаурот е роден од забранета желба, желба што не може да се контролира. И како секоја потисната желба, раѓа монструм, Јунг би рекол: таму каде што има нешто што упорно одбиваме да признаеме, таму почнува да се формира Сенката. И токму таа сенка бара свој простор, своја храна. Колку подлабоко ја затвораме, толку погладна станува.

Лавиринтот е најславниот симбол што човек некогаш го измислил за сопствената психа. Крстосници без излез, кругови од вина, стари рани претворени во тунели. И во тој лавиринт, секогаш на средината, таму каде што не сакаме да влеземе, стои нешто што нè плаши затоа што нè познава подобро од нас самите.

Минотаурот не е чудовиште по природа. Тој е чудовиште затоа што е затворен, затоа што никогаш не научил да зборува, затоа што никој не го слушал. Како и нашата внатрешна темнина. Гневот се претвора во насилство само кога го држиме на синџир. Стравот станува парализа кога го игнорираме. Желбата станува зависност кога ја прогласуваме за срамна. Минотаурот секогаш е она што сме го затвориле.

Но во секој мит, херојот мора да слезе долу. Не победува затоа што е силен, туку затоа што е подготвен да влезе. Целиот свет го избегнува лавиринтот, само херојот се осмелува да го погледне чудовиштето во очи. Тоа е првата фаза на индивидуацијата: спуштање, а не напредување.

Кога конечно ќе го сретнеме Минотаурот во себе, го гледаме она што цел живот го избегнуваме: сопствената суровост, еден непризнат гнев, некоја стара болка што не ни се вклопува во сликата за себе. И тогаш постојат само две можности, или ќе се бориме до смрт, или ќе сфатиме дека херојството не е уништување, туку интеграција.

Во современиот свет, хероите не носат меч; тие носат храброст да бидат искрени со себе. Минотаурот не треба да се убие, туку да се разбере. Да му се даде јазик. Да му се даде име. Кога ќе го именуваме, веќе не е страшен. Кога ќе го слушнеме, веќе не е чудовиште. Минотаурот не бара крв, тој бара признание.

И бидејќи секој лавиринт има своја нишка, и секое соочување има свој пат назад, во форма на терапија, интуиција, љубов, длабока искреност со луѓето на кои им веруваме. Тоа е нишката што нè враќа во животот откако ќе се спуштиме во сопствената темнина.

Минотаурот е нашата сопствена дивина. Ако не ја разбереме, таа станува чудовиште. Но ако ја интегрираме, таа станува сила. Психотерапијата нè учи дека само оној кој ќе се осмели да го сретне своето чудовиште, станува човек.

УСПЕШНА ПСИХОТЕРАПИЈА, ТИВКАТА РЕВОЛУЦИЈА ВО ЧОВЕКОТПромените започнуваат во една мала просторија, меѓу два стола, со не...
21/11/2025

УСПЕШНА ПСИХОТЕРАПИЈА, ТИВКАТА РЕВОЛУЦИЈА ВО ЧОВЕКОТ

Промените започнуваат во една мала просторија, меѓу два стола, со неколку реченици што првично звучат едноставно: „Не знам што ми се случува.“ Или: „Се чувствувам загубено.“

Тука почнува успешната психотерапија.

Но еден факт мора да се нагласи толку јасно, што често клиентите несакаат да го прифатат: Успехот зависи од клиентот, не од терапевтот.

Многумина доаѓаат со прашања што звучат практично, а всушност се погрешни:
„Кажи, ќе ми помогне ли мене терапијата?“
„Имате ли досега случај како мојот?“

Како терапијата да е лек што го голташ и делува сам од себе. Како терапевтот да е механичар кој треба да „поправи“ нешто.

Но психотерапијата не е сервис. Психотерапијата е работа во двојка, и половина од таа работа е клиентот. Терапевтот може да понуди безбедност, знаење, метод, структура, присуство. Но тој не може да ја направи работата наместо другата страна. Ништо не се менува без храброста да се биде искрен, без вложеност, без да се влезе во процесот и кога е тешко, и кога боли, и кога изгледа дека стоиш во место.

Успешната психотерапија е тивок, постепен процес. Не е момент кога исчезнува болката, туку момент кога болката престанува да владее со тебе. Кога можеш да ја именуваш. Кога престануваш да бегаш од себе.

Но најголемата тајна е оваа: тоа не го прави терапевтот. Тоа го правиш ти.

Терапевтот само држи огледало. Но не може да погледне наместо тебе.

Терапевтот ја покажува врата. Но не може да влезе во просторијата наместо тебе.

Терапевтот го знае патот. Но ти си тој што оди.

Кога клиентот навистина ќе се вклучи – со искреност, со дисциплина, со желба за промена, тогаш се случува револуција. Тивка, но длабока. Во начинот на дишење. Во начинот на размислување. Во изборите. Во односите. Во самопочитта.

Успешната психотерапија не те прави „подобра верзија“. Те враќа таму каде што отсекогаш си бил, ама не си се гледал.

И тогаш, кога ќе го почувствуваш тој мир што не доаѓа однадвор, туку внатре, конечно станува јасно:

Ти си тој што ја направи работата.
Ти си тој што си се излечил.
Терапијата е алатка, но успехот е твој.

И тука почнува вистинското исцелување.

ПРИМАЛЕН КРИК, повик што доаѓа од најдлабоките слоеви на човекотПостои момент во животот кога сите наши фино изградени м...
20/11/2025

ПРИМАЛЕН КРИК, повик што доаѓа од најдлабоките слоеви на човекот

Постои момент во животот кога сите наши фино изградени маски, воспитаноста, разумот, тишината, трпението, почнуваат да пукаат. Во тие пукнатини се слуша нешто што одамна сме го загушувале. Нешто што личи на длабок, густ, исконски звук. Примален крик. Не како знак на слабост, туку како спомен од најстарите слоеви на нашата психа, од оној дел кој го знаел светот пред да научиме да го именуваме.

Во модерниот живот сме навикнати да ги рационализираме чувствата. Да ги пакуваме во прифатливи зборови, да им даваме логични објаснувања, да се убедуваме дека „не е ништо страшно“. Но психата не зборува само со логика. Таа зборува преку телото, преку напнат грб, преку грло што се стега, преку очи што не можат да заплачат кога треба. А кога ќе собере доволно тишина, таа тишина се претвора во крик.

Прималниот крик не е буквално вресок. Тој е внатрешен судир, момент на препознавање: “Ова сум јас, без украсите.“ Тој е нурнување во она што Јунг би го нарекол сенка, сета потисната болка, страв, незадоволени копнежи, неискажани зборови. Иницијацијата почнува токму тука: кога ќе се осмелиме да го слушнеме.

Прималниот крик најчесто нè фаќа неподготвени: во соба исполнета со тишина, во автомобил, наутро кога нема никој да нè види. Како да бара да нè поведе преку праг што одамна требало да го преминеме.

Она што е најсилно во овој крик е што тој не уништува, тој расчистува. Тој го разорува само она што било градено врз потиснување. Оставa место за нешто поавтентично, поблиску до нашата суштина. Човек што го слушнал сопствениот примален крик не станува понежен или потврд, станува пореален.

Можеби затоа толку се плашиме од него. Прималниот крик нè лишува од илузијата дека сме целосно под контрола. Но во исто време ни ја дава шансата повторно да ја поставиме контролата, овој пат од местото каде што сме вистински.

На крајот, не е важно дали гласно ќе викнеме или само ќе дозволиме некоја тивка внатрешна врата да се отвори. Важно е да не бегаме. Зашто токму таму, во тој задушен звук, почнува најдлабоката човечка промена. Таму почнува новото „јас“.

Кога ПРАШАЊЕТО е МАСКА, а НАМЕРАТА НОЖЛуѓето ретко зборуваат со вистинскиот глас. На површината има прашање, коментар, љ...
19/11/2025

Кога ПРАШАЊЕТО е МАСКА, а НАМЕРАТА НОЖ

Луѓето ретко зборуваат со вистинскиот глас. На површината има прашање, коментар, љубопитност, добронамерен тон. Но зад тоа, во зоната на несвесното, често стои друга намера: осудувачка, споредбена, заштитничка, агресивна, маскирана во учтивост.
И не затоа што сакаат да повредат, туку затоа што психата наоѓа начини да се одбрани од сопствената ранливост.

Според Јунг, човекот секогаш зборува од два гласа:
свесниот, кој сака да биде добар, коректен, „нормален“; и несвесниот, кој ја носи вистинската динамика страв, завист, проекција, потисната агресија.

Кога тие два гласа не се усогласени, зборовите стануваат маски, а намерата нож.

Кога „само прашувам“ значи „те судам“

Нема човек што не го почувствувал ова.
Некој ќе ти каже:

„Ама како ти се случило тоа?“
но тонот веќе ти кажува:
„Како си можела да дозволиш, јас не би.“

Или: „Само прашувам…“
но во позадина стои потребата да ти покаже дека грешиш.

Или оној суптилен совет:„Јас би направил поинаку.“
кој всушност значи:„Сакам да се чувствувам посупериорно.“

Ова не е злонамерност. Ова е одбранбен механизам.Кога некој не може да се соочи со сопствената сенка, тој ја „боцка“ туѓата.

Одбраната ја прави осудата невидлива, но почувствлива

Најбрз начин да се избегне сопствената болка е да се покаже дека некој друг „погрешил“.И така се активираат познатите несвесни механизми:

Проекција – „ти си неорганизирана“, за да не се соочам дека јас сум.

Рационализација – „само сакам да помогнам“, за да ја прикријам супериорноста.

Интелектуализација – анализирам тебе за да не морам да се гледам себеси.

Морална супериорност – најудобниот штит од сопствениот страв.

Но телото го знае вистинското значење.
Стомакот се стега.
Гласот замолчува.
Интуицијата шепоти: „Не ти зборува човекот, ти зборува неговата сенка.“

Како да слушаш што навистина ти се кажува?

Не по зборот. Не по реченицата. Туку по невидливата енергија зад неа.

Ако прашањето боцка, зад него има осуда.

Ако коментарот понижува, намерaта не е грижа.
Ако советот те прави мал, тоа е одбрана — не добрина.
Ако човекот звучи меко, а ти се стега душата, внимавај на скриениот тон.

Луѓето често не знаат што прават.
Не се свесни дека судат, споредуваат, бодат.
Но нивното несвесно зборува гласно и секогаш прво.
И најважното: Ти не си должна да ги расплетуваш туѓите сенки.
Не си должна да се правдаш, ниту да докажуваш. Твоја работа е само едно:

Да препознаеш кога зборовите се маска а намерите остри.

Кога ќе ја научиш оваа разлика, никој веќе не може да те повреди без да се препознаеш.
И тогаш почнува вистинската психолошка слобода.

ЛИЦЕМЕРИЕТО: КОГА ЛАЖЕМЕ ЗА ДРУГИТЕ ЗА ДА НЕ ЈА ВИДИМЕ ВИСТИНАТА ЗА СЕБЕЛицемерието не е само дволичност. Не е само „едн...
18/11/2025

ЛИЦЕМЕРИЕТО: КОГА ЛАЖЕМЕ ЗА ДРУГИТЕ ЗА ДА НЕ ЈА ВИДИМЕ ВИСТИНАТА ЗА СЕБЕ

Лицемерието не е само дволичност. Не е само „едно зборува, друго прави“.
Лицемерието е најпрефинетиот механизам на човечката психа да не се соочи со сопствената сенка.

Тоа е нашата најсуптилна маска, онаа што не ја носиме за да импресионираме, туку да се сокрие од нас самите. Лицемерието е одбрана од сопствената вистина

Јунг би рекол дека ние постојано проектираме, го фрламе она што не сакаме да го признаеме кај себе, врз другите.
Лицемерието е најдраматичната форма на оваа проекција: кога најмногу го осудуваме она што најдлабоко го криеме.

Секоја строга пресуда кон другиот е обид да се покријат сопствените недостатоци.
Секое „Јас никогаш не би…“ е прикриен доказ дека барем еднаш сте помислиле да го направите токму тоа.
Секое гласно морализирање е вресок од сенката: „Не ме гледај!“

Лицемерието е страв од сопствената сенка

Сенката е делот од нашата психа што го одбиваме:
срамот, агресијата, љубомората, алчноста, желбата, похотта, слабоста. Сите ги имаме. Но оние кои најсилно ги осудуваат истите тие квалитети кај другите, обично ги носат најнепомирените сенки.

Кога човек лаже себеси, мора да создаде паралелен свет во кој е добар, морален, чист и исправен.
За да го одржи овој свет, мора постојано да конструира виновници околу себе.

Лицемерието е потреба да се создадат „лоши“, за да избегаш од сопствената сложеност

Така настануваат најштетните човечки односи и судови:

Некоја жена ја осудува „неморалноста“ на друга жена, зашто ја плаши сопствената потисната желба.

Некој маж напаѓа туѓа слабост, зашто неговата го дави.

Верник осудува други верувања, зашто се плаши од сопственото сомневање.

Родител суди млади, зашто ја жали младоста што ја изгубил.

Лицемерието не е неискреност.
Тоа е страв.
Страв да признаеш дека си човек, не идеал.

Лицемерието почнува таму каде што завршува храброста да бидеш вистински

Јунг тврдеше дека психичкиот раст се случува само кога човек ќе се спогоди со своите спротивности.
Но лицемерниот човек бара еднодимензионално јас:
совршено, чисто, исправено.

И затоа лицемерниот човек постојано е во конфликт со реалноста, затоа што реалноста нè бара цели, не идеализирани.

Она што го осудуваме, нè поседува

Јунг има една моќна мисла:
„Додека не го направиш несвесното свесно, тоа ќе го води твојот живот, и ти ќе го нарекуваш судбина.“

Лицемерието е токму тој момент кога несвесното те води, а ти мислиш дека си морален, праведен, чист.

Секоја остра осуда е знак дека нешто во тебе бара внимание.
Секое обвинение кон другиот е одбранбен механизам од сопствениот внатрешен хаос.

Лицемерието исчезнува кога ќе се ослободите од потребата да глумите совршенство

Кога ќе го погледнете сопствениот мрак со храброст, нема повеќе потреба да го проектирате врз другите.
Кога ќе ја признаете сопствената несовршеност, нема повеќе потреба да осудувате.

И тогаш го осознавате најважното:

Не сте морално повисоки од другите.
Само сте поблиски до себе.

Крајната вистина

Лицемерието не е човечка слабост, тоа е прекин на комуникацијата со сопствената душа.
Тоа е обид да избегаш од својот мрак, не сфаќајќи дека токму мракот ја чува светлината што треба да ја интегрираш.

Кога ќе престанете да ја глумите личноста што треба да бидете,
ќе станете личноста што навистина сте.

И тогаш лицемерието се распаѓа.
Не затоа што сте „подобри“,
туку затоа што конечно сте целосни.

Address

Ulica Valandovska 13A/30
Skopje
1000

Opening Hours

Monday 09:00 - 21:00
Tuesday 09:00 - 21:00
Wednesday 09:00 - 21:00
Thursday 09:00 - 21:00
Friday 09:00 - 21:00
Saturday 08:00 - 21:00
Sunday 08:00 - 21:00

Telephone

+38975336113

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when SELF posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Practice

Send a message to SELF:

Share

Share on Facebook Share on Twitter Share on LinkedIn
Share on Pinterest Share on Reddit Share via Email
Share on WhatsApp Share on Instagram Share on Telegram