Nightingale Laboratory

22/09/2025

မွေးကင်းစကလေးငယ်တွေရဲ့ ခြေဖနောင့်ကနေ သွေးဖောက်ပြီး စစ်ဆေးတဲ့ ရောဂါရှာဖွေမှုဟာ အဓိကအားဖြင့် ဆီရမ် ဘီလီရူဘင် (Serum Bilirubin - SB) နဲ့ Packed Cell Volume (PCV) လို့ခေါ်တဲ့ သွေးနီဥပမာဏကို စစ်ဆေးတာများပါတယ်။ ဒီစစ်ဆေးမှုတွေကနေ ရလာတဲ့ အဖြေတွေရဲ့ ဘယ်လိုအခြေအနေက ကောင်းတယ်ဆိုတာကို အောက်မှာ ရှင်းပြပေးထားပါတယ်။

SB (Serum Bilirubin)
SB (Total Serum Bilirubin) ကတော့ ကလေးမှာ အသားဝါဖြစ်နေလား၊ ဘယ်လောက်အဆင့်ရောက်နေပြီလဲဆိုတာကို သိရှိနိုင်ဖို့ စစ်တာပါ။

• ကောင်းတဲ့အဖြေ (Normal Result): ကလေးရဲ့ အသက်နဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ပေါ် မူတည်ပြီး ဘီလီရူဘင်ပမာဏက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပုံမှန်အဆင့် (Normal Range) အတွင်း ရှိနေရင် ကောင်းပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် မွေးပြီး ၃ ရက်ကနေ ၅ ရက်အတွင်းမှာ ဘီလီရူဘင်ပမာဏဟာ အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပြီး ပြန်ကျသွားတတ်ပါတယ်။ ကျန်းမာတဲ့ကလေးငယ်တွေမှာတော့ 12 mg/dL ထက်မပိုတာဟာ ပုံမှန်လို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။

• မကောင်းတဲ့အဖြေ (Abnormal Result): ဘီလီရူဘင်ပမာဏဟာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အဆင့်ထက် ကျော်လွန်နေမယ်ဆိုရင် ဒါဟာ Hyperbilirubinemia လို့ခေါ်တဲ့ အခြေအနေဖြစ်ပြီး ဆေးကုသမှု ခံယူဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အသားဝါကို အချိန်မီ မကုသရင် ဦးနှောက်ကို ထိခိုက်နိုင်တဲ့ Kernicterus လိုမျိုး နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆေးရုံက သတ်မှတ်ထားတဲ့ အဆင့်ထက် ကျော်လွန်နေရင် (Phototherapy) ဒါမှမဟုတ် လိုအပ်ရင် သွေးလဲလှယ်ကုသခြင်း (Exchange Transfusion) တွေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။

PCV (Packed Cell Volume)
PCV ကတော့ ကလေးသွေးထဲမှာ သွေးနီဥပမာဏ ဘယ်လောက်ပါဝင်လဲဆိုတာကို ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဖော်ပြပေးတာဖြစ်ပါတယ်။

• ကောင်းတဲ့အဖြေ (Normal Result): မွေးကင်းစကလေးတွေအတွက် PCV ပုံမှန်အဆင့်က လူကြီးတွေထက်ပိုမြင့်ပါတယ်။ 42% ကနေ 65% လောက်အထိ ရှိနေရင် ကောင်းပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေဟာ သားအိမ်ထဲမှာ အောက်ဆီဂျင်လိုအပ်ချက်ပိုများတာကြောင့် သွေးနီဥပမာဏ ပိုများနေတာဖြစ်ပါတယ်။

• မကောင်းတဲ့အဖြေ (Abnormal Result):
• PCV ပမာဏ မြင့်နေခြင်း (> 65%): ဒါကို Polycythemia လို့ခေါ်ပါတယ်။ သွေးထဲမှာ သွေးနီဥတွေ အရမ်းများပြီး သွေးရည်ကြည်နဲ့ သွေးနီဥအချိုး မမျှတတာကြောင့် သွေးတွေ ပိုပျစ်လာပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ သွေးစီးဆင်းမှု နှေးကွေးစေနိုင်ပါတယ်။ လိုအပ်ရင် ဆေးရုံမှာ ဆေးသွင်းကုသမှု (Partial Exchange Transfusion) ပြုလုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
• PCV ပမာဏ နိမ့်နေခြင်း (< 42%): ဒါကိုတော့ Anemia (သွေးအားနည်းရောဂါ) လို့ခေါ်ပါတယ်။ ကလေးသွေးအားနည်းနေတဲ့အခါ ဖြူဖျော့ဖျော့ဖြစ်နေတာ၊ နုံးတာ စတဲ့ လက္ခဏာတွေ ပြနိုင်ပါတယ်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော်...
ဒီစစ်ဆေးမှုနှစ်ခုစလုံးဟာ ကလေးရဲ့ကျန်းမာရေးကို အချိန်မီ သိရှိနိုင်ပြီး လိုအပ်တဲ့ကုသမှုတွေ ပေးနိုင်ဖို့အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ ဘီလီရူဘင်နဲ့ PCV ပမာဏဟာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပုံမှန်အဆင့်အတွင်း ရှိနေမယ်ဆိုရင် ကောင်းပါတယ်။ တကယ်လို့ ပုံမှန်အဆင့်ထက် များနေတာ ဒါမှမဟုတ် နည်းနေတာမျိုး ဖြစ်နေရင်တော့ ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပြီး လိုအပ်တဲ့ စောင့်ကြည့်ကုသမှုတွေ ပြုလုပ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

⚠️ ဤစာစုသည် သင့်ရဲ့ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်များကို အစားထိုးရန်မဟုတ်ပါ။ ကျန်းမာရေးဗဟုသုတမျှဝေခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။
အားလုံးပဲကျန်းမာချမ်းသာကြပါစေ🙏

01/08/2025

28/11/2024

Human Heart လူ႔ႏွလံုး

1. Right Coronary ညာ (ကိုရိုနရီ)
2. Left Anterior Descending ဘယ္ ေရွ႕-အဆင္း
3. Left Circumflex ဘယ္ ပတ္လည္
4. Superior Vena Cava (ဆူပီးရီးယား-ဗီနာေကဗာ)
5. Inferior Vena Cava (အင္ဖီးရီးယား-ဗီနာေကဗာ)
6. Aorta (ေအရိုတာ)
7. Pulmonary Artery (ပါလ္မိုနရီ-အာထရီ)
8. Pulmonary Vein (ပါလ္မိုနရီ-ဗိန္း)
9. Right Atrium ညာ (ေအထရီယမ္)
10. Right Ventricle ညာ (ဗင္ထရီကယ္လ္)
11. Left Atrium ဘယ္ (ေအထရီယမ္)
12. Left Ventricle ညယ္ (ဗင္ထရီကယ္လ္)
13. Papillary Muscles (ပက္ပလရီ) ၾကြက္သား
14. Chordae Tendineae (ေခၚေဒး-တင္ဒီေနး)
15. Tricuspid Valve (ထရိုင္ကပ္စ္ပစ္-ဗာ့လ္ဖ္)
16. Mitral Valve (မိုင္ထရယ္-ဗာ့လ္ဖ္)
17. Pulmonary Valve (ပါလ္မိုနရီ-ဗာ့လ္ဖ္)

လူ႔ Heart ႏွလံုးဟာ အေခါင္းပါ-အခန္းပါ-ၾကြက္သားနဲ႔လုပ္တဲ့အဂၤါ ျဖစ္တယ္။ အဖ်ားရွဴးလို႔ Cone-shaped ေခၚတယ္။ ေရွ႕မွာ Sternum ရင္ညြန္႔ရိုးေနာက္မွာ Thoracic vertebral column ရင္ေခါင္းပိုင္းေက်ာရိုး ရွိတယ္။ ေရွကၾကည့္ရင္ ႏွလံုးရဲ႕ ၃ ပံု ၂ ပံု က ဘယ္ဘက္ျခမ္းမွာ ရွိတယ္။ ႏွလံုးထိပ္ခြ်န္တဲ့ေနရာကို Apex (ေအးပက္စ္) ေခၚတယ္။ ႏွလံုးဟာ Pump (ပန္႔မ္) စုတ္ထုတ္စက္သေဘာျဖစ္တယ္။ အမွန္က စုတ္ထုတ္စက္ ႏွစ္ခုတြဲထားသလို ျဖစ္ပါတယ္။

ေယာက္်ားလူၾကီးလက္သီးဆုပ္ အရြယ္ရွိတယ္။ ၅ x ၃႕၅ x ၂႕၅ လကၼ။ အမ်ိဳးသမီး ႏွလံုးက ၉ ေအာင္စ (၂၅ဝ ဂရမ္)၊ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ၁ဝ႕၅ ေအာင္စ (၃၅ဝ ဂရမ္) ေလးပါတယ္။ အလႊာ ၃ ထပ္ရွိတယ္။ အတြင္းဆံုး ထပ္ကို Endocardium (အင္ဒိုကားဒီးယမ္)၊ အလယ္ထပ္ကို Myocardium (မိုင္ယိုကားဒီယမ္) နဲ႔ အျပင္ဆံုးက အဖံုးကို Pericardium (ပယ္ရီကားဒီယမ္) ေခၚတယ္။ အဖံုးက ႏွစ္လႊာပါအိတ္လိုရွိလို႔ Pericardial sac (ပယ္ဒီကာဒီရယ္-ဆက္) ေခၚတယ္။ အိတ္ထဲမွာ အရည္နည္းနည္းရွိေနတယ္။

Chambers of the Heart အခမ္း ၄ ခန္းရွိတယ္။
1. Right atrium (RA) ညာ အထက္ခန္း၊ (ရိုက္-ေအထရီယမ္)၊
2. Right ventricle (RV) ညာ ေအာက္ခန္း၊ (ရိုက္-ဗင္ထရီကယ္လ္)၊
3. Left atrium (LA) ဘယ္ အေပၚခန္း၊ (လက္ဖ္-ေအထရီယမ္)၊
4. Left ventricle (LV) ဘယ္ ေအာက္ခန္း၊ (လက္ဖ္-ဗင္ထရီကယ္လ္)၊

Valves of the Heart အဆို႔ရွင္ ၄ ခုရွိတယ္။
ႏွလံုးရဲ႕ အခန္းတိုင္းမွာ One-way valve တဖက္သြား အဆို႔ရွင္ေတြ ရွိတယ္။ ေသြးေတြကို သြားေစခ်င္တဲ့ ဘက္ကိုသာ သြားေစဘို႔ ျဖစ္တယ္။ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြကို Contract ညွစ္လိုက္ရင္ အဆို႔ရွင္ေတြ ပြင့္လာတယ္။ ျပီးရင္ ျပန္ပိတ္တယ္။
1. ညာ-အထက္ခန္းမွာ ရွိတာက Tricuspid valve (ထရြိဳင္ကပ္စ္ပစ္-ဗာ့လ္ဖ္)၊ Three-flapped, Three cusps အဖက္ ၃ ခု ပါတယ္။
2. ညာ-ေအာက္ခန္းမွာ ရွိတာက Pulmonary valve (ပါလ္မိုနရီ-ဗာ့လ္ဖ္)၊ Crescent-shaped cusps လျခမ္းပံု ၃ ခုစီ ပါၾကတယ္။ Semilunar valves လို႔လဲ ေခၚတယ္။
3. ဘယ္-အေပၚခန္းမွာ ရွိတာက Mitral valve (မိုင္ထရြယ္-ဗာ့လ္ဖ္)၊ Mitral valve မွာ Flaps အဖတ္ ႏွစ္ဖတ္ ပါလို႔ Bicuspid valve လို႔လဲေခၚတယ္။
4. ဘယ္-ေအာက္ခန္းမွာ ရွိတာက Aortic valve (ေအယိုးတစ္-ဗာ့လ္ဖ္) ေခၚတယ္။ Flaps အဖတ္ ႏွစ္ဖတ္ ပါလို႔ Bicuspid valve လို႔လဲ ေခၚတယ္။

Mitral valve (မိုင္ထရယ္-ဗာ့လ္ဖ္) ဆိုတာ ခရစ္ယာန္ (ဘစ္ေရွာ့) ေဆာင္းရတဲ့ ဦးထုပ္တမ်ိဳးကို Bishop's mitre ကေနလာတဲ့ အသံုးအနံႈးျဖစ္တယ္။ ေလးဘက္နာေခၚတဲ့ Rheumatic fever (ရူမက္တစ္) အဖ်ားကေန ဆက္ျဖစ္တတ္တဲ့ Rheumatic heart disease (ရူမက္စတစ္) ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ရင္ Mitral stenosis (မိုက္ထရယ္-စတီႏိုးဆစ္) အဆို႔ရွင္-က်ဥ္းတာ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ ေမြးရာပါလဲ ျဖစ္တယ္။ Mitral regurgitation (မိုင္ထရယ္-ရီဂါဂ်ီေတးရွႈင္း) အဆို႔ရွင္ က်ယ္-မလံုတာက အမ်ိဳးသမီး အသက္ၾကီးသူေတြမွာ ပိုမ်ားတယ္။ ႏွလံုးေသြးလာနည္းလို႔ ျဖစ္တဲ့ Ischemic heart disease ႏွလံုးေရာဂါကေနလဲ ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ Left ventricle ဘယ္ ေအာက္ခန္း ၾကီးသူေတြမွာလဲ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ Rheumatic fever ကေနလဲ ျဖစ္ေသးတယ္။

Blood Flow ေသြးလွည့္ပတ္ပံု
• တကိုယ္လံုးက ေသြးအေဟာင္းေတြဟာ ကိုယ္အထက္ပိုင္းက Superior vena cava (SVC) (ဆူပီးရီးယား-ဗီနာေကဗာ) ေသြးျပန္ေၾကာၾကီးနဲ႔ ေအာက္ပိုင္းကဆိုရင္ Inferior vena cava (IVC) (အင္ဖီးရီးယား-ဗီနာေကဗာ) ေသြးျပန္ေၾကာၾကီးကေန ႏွလံုးဆီကို ဝင္လာၾကတယ္။ ညာဘက္ (ေအထြီယမ္) က လက္ခံတယ္။
• ျပီးေတာ့ (ထြိဳင္ကပ္စပစ္-ဘာ့လ္ဖ္) ကို ျဖတ္လို႔၊ ေအာက္ဖက္က ညာဘက္ (ဗင္ထြီကယ္လ္) ကို ေသြးေတြ ေရာက္လာတယ္။
• ညာဘက္ (ဗင္ထြီကယ္လ္) ညွစ္ထုတ္ရင္ ေသြးေတြဟာ Pulmonary artery (ပါလ္မိုနရီ-အာထြီ) အဆုပ္- ေသြးလႊတ္ေၾကာကတဆင့္ အဆုပ္ေတြထဲ ေရာက္သြားတယ္။ အသက္ရွဴတဲ့ ေလထဲက ေအာက္စီဂ်င္ကုိ သံုးျပီး၊ ေသြးအသန္႔ ျဖစ္လာတယ္။
• ေအာက္စီဂ်င္ပါတဲ့ ေသြးက Pulmonary veins (ပါလ္မိုနရီ-ဗိန္း) အဆုပ္-ေသြးျပန္ေၾကာကတဆင့္ ဘယ္ဘက္ (ေအထြီယမ္) ကို ေရာက္လာတယ္။
• ဘယ္ဘက္ (ေအထြီယမ္) က Mitral valve (မိုင္ထရြယ္-ဗာ့လ္ဖ္) ကို ျဖတ္ျပီး ေအာက္က ဘယ္ဘက္ (ဗင္ထြီကယ္လ္) ထဲေရာက္တယ္။
• ဘယ္ဘက္ (ဗင္ထြီကယ္လ္) က ညွစ္ထုတ္ရင္ (ေအယိုးတစ္-ဗာ့လ္ဖ္) ကိုျဖတ္ျပီး Aorta (ေအအိုတာ) ေသြးလႊတ္ေၾကာႀကီးထဲ ေရာက္တယ္။ သူကေနထြက္တဲ့ ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြကတဆင့္ တကိုယ္လံုးကို ေသြးအႏွံ႔ ေရာက္သြားေတာ့တယ္။

အထက္ခန္းေတြနဲ႔ ေအာက္ခန္းေတြက ေသြးကို တျပိဳင္နက္တည္း ညွစ္ထုတ္ၾကတယ္။ ႏွလံုး ညွစ္တာနဲ႔ ေလွ်ာ့တာ အလုပ္ ႏွစ္မ်ိဳးပါတဲ့ ျဖစ္စဥ္တခုကို Cardiac Cycle ႏွလံုး-သံသရာစက္ဝိုင္း ေခၚတယ္။ ျဖစ္စဥ္ တပါတ္က (ဝ႕ဂ) စကၠန္႔သာ ၾကာတယ္။ ညွစ္ထုတ္တဲ့ အဆင့္ကို Systolic phase နဲ႔ ျပန္ေလွ်ာ့ေပးတဲ့ အဆင့္ကို Diastolic phase လို႔ ေခၚတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Blood pressure ေသြးဖိအား တိုင္းတဲ့အခါ အထက္ေသြးခ်ိန္ကို Systolic Pressure (ဆစ္စတိုးလစ္-ပရွက္ရွာ) နဲ႔ ေအာက္ေသြးခ်ိန္ကို Diastolic pressure (ဒိုင္ယာစတိုးလစ္-ပဂက္ရွာ) လို႔ ေခၚတယ္။ ႏွလံုးတခါညွစ္ရင္ ေသြး 70 ml ရွိလို႔ တမိနစ္မွာ 5 Liters ရွိတယ္။ လူတေယာက္မွာရွိတဲ့ ေသြးထုထည္ ၅ လီတာနဲ႔ အတူတူဘဲ။

Heart sound ႏွလံုးခုန္သံ
ဆရာဝန္ေတြက Stethoscope (စတက္သိုစကုပ္) နားၾကပ္နဲ့႔ နားေထာင္ၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က နားက ၾကားတာကို ပါးစပ္ကေန ျပန္ေျပာရင္ ဒုတ္-ဒုတ္ဆိုျပီး ခပ္လြယ္လြယ္ အရင္သံေရာ ေနာက္သံကို တမ်ိဳးထဲ ေျပာေလ့ ရွိၾကတယ္။ အဂၤလိပ္ေတြကေတာ့ Lub-Dub လပ္ဖ္-ဒပ္ဖ္လို႔ အသံ ၂ မ်ိဳး ခြဲထြက္ၾကတယ္။ အသံေတြ ျပန္ေျပာၾကတာ သူတို႔နဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကြာတာ ဒီေနရာမွာသာ မဟုတ္ပါ။ ၾကက္တြန္တာကို ေအာက္-အိ-အီ-အြတ္လို႔ ေျပာတာကို သူတို႔က C**k a doodle doo လို႔ ေရးၾကတယ္ မဟုတ္ပါလား။ အသံကို ေဖၚျပတာ မတူတာေတာ့ ထားပါ။ ပဌမသံနဲ႔ ဒုတိယသံ ခြဲေျပာတာက စနစ္က်တယ္။

1. First Heart Sound ပဌမသံဟာ (ထရြိဳင္-ကပ္စ္ပစ္-ဗာ့လ္ဖ္) နဲ႔ (မိုင္ထရြယ္-ဗာ့လ္ဖ္) ေတြ ပိတ္တဲ့ အသံနဲ႔ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျဖစ္လာနတဲ့ ေသြးလိႈင္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။
2. Second Heart Sound ဒုတိယသံဟာ (ပါလ္မိုနရီ-ဗာ့လ္ဖ္) နဲ႔ (ေအယိုးတစ္-ဗာ့လ္ဖ္) ေတြ ပိတ္တဲ့ အသံနဲ႔ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျဖစ္လာနတဲ့ ေသြးလိႈင္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။

Pulse ဆိုတာ ရူပေဗဒ နဲ႔ ရုကၡေဗဒမွာေတာ့ တမ်ိဳးစီ ေခၚၾကတယ္။ ေဆးပညာမွာ Pulse Rates (ပါ့လ္စ္-ရိတ္) ဆိုတာ လက္ေကာက္ဝတ္မွာ စမ္းတဲ့ ေသြးခုန္ႏွဳန္းကို ေခၚတယ္။ အမွန္က ႏွလံုးခုန္တာကို အလြယ္စမ္းတာ ျဖစ္တယ္။ တျခား ေနရာေတြမွာလဲ စမ္းလို႔ရပါတယ္။ ေဟာလိဝုဒ္-ရုပ္ရွင္ေတြမွာေတာ့ လည္ပင္းစမ္းျပတတ္တယ္။

Heartbeat (ဟာ့တ္-ဘိ-တ္) တမိနစ္မွာ ၇၂ ခါခုန္တယ္။ တေန႔မွာ အခါ ၁ သိန္။ ၁ ႏွစ္ ၃၈ သန္း။ ႏွလံုးခုန္ ျမန္တာကို Tachycardia ေခၚတယ္။ ႏွလံုးခုန္ ေႏွးတာကို Bradycardia ေခၚျပီး ႏွလံုးခုန္မမွန္ရင္ Arrhythmias လို႔ ေခၚတယ္။ Heart rate (Pulse Rate) က အသက္ မတူရင္ မတူဘူး။ ကိုယ္ဝန္ ၅ ပါတ္ရွိရင္ အထဲကကေလး ႏွလံုး စခုန္ေနျပီ။ ခုန္ကာစမွာ အေမလို တမိနစ္မွာ ၈ဝ-၈၅ ခုန္ရာကေန တရက္မွာ ၃ ခါတိုးႏွဳန္းနဲ႔ ျမန္ျမန္လာတယ္။ ၉ ပါတ္ရွိရင္ ၁၇၅ အထိရွိလာတယ္။ ဒိေနာက္ ျပန္ေႏွး လာတယ္။ ပံုမွန္ Fetal heart rate ဗိုက္ထဲကေလး ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္း တမိနစ္မွာ ၁၂ဝ-၁၈ဝ ရွိတယ္။ ေမြးစကေန ၆ လကေလး = ၁၃ဝ၊ တႏွစ္သား = ၁၂ဝ၊ ၃-၆ ႏွစ္သား = ၁ဝဝ၊ ၈ ႏွစ္သား = ၉ဝ၊ ၁၂ ႏွစ္သား = ၈၅၊ လူၾကီး = ၆ဝ-၁ဝဝ။

Heart rate in children ကေလး ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္း
ကေလးေတြက လူၾကီးေတြထက္ ႏွလံုးခုန္ျမန္တယ္။ ဒါ ပံုမွန္ျဖစ္တယ္။
• ၁ ႏွစ္ေအာက္ကေလး = တမိနစ္မွာ ၁၁ဝ-၁၆ဝ
• ၁-၂ ႏွစ္ ကေလး = တမိနစ္မွာ ၁ဝဝ-၁၅ဝ
• ၂-၅ ႏွစ္ကေလး = တမိနစ္မွာ ၉၅-၁၄ဝ
• ၅-၁၂ ႏွစ္ကေလး = တမိနစ္မွာ ၈ဝ-၁၂ဝ
• ၁၂ ႏွစ္အထက္ကေလး = တမိနစ္မွာ ၆ဝ-၁ဝဝ

ႏွလံုးက ဘာလို႔ခုန္ေနရတာလဲ
Electrical System ကိုယ္ခႏၶာမွာ လွ်ပ္စစ္စနစ္ နဲ႔ လွ်ပ္စစ္ကို သံုးႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ Special cells စပါယ္ရွယ္ (ဆဲလ္) ေတြ ရွိေနလို႔ပါ။ Pacemaker cells (ေပ့စ္-မိတ္ကာ-ဆဲလ္) ေတြဆိုတာ ႏွလံုးထဲမွာ ရွိေသးတယ္။ Electrical impulses လွ်ပ္စစ္ (အင္မ္ပါ့လ္စ္) ေၾကာင့္ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြ Contract ညွစ္ေစတယ္။ ေမြးရာပါ (ေပ့စ္-မိတ္ကာ-ဆဲလ္) ကို Sinoatrial node (SA node) (စိုင္ႏိုေအရီရယ္-နုတ္) လို႔ ေခၚတယ္။ ညာ-အထက္ခန္းမွာ ရွိတယ္။ သူ႔ကို Medulla Oblongata ေခၚ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တခုက ထိန္းေပးေနတယ္။

SA node ကေန Specialized fibers (စပါယ္ရွယ္-ဖိုင္ဗာ) အာရံုေၾကာေတြ ျဖာထြက္ေနတယ္။ အေပၚခန္းေတြမွာရွိတဲ့ (ဖိုင္ဗာ) ေတြကေန အေပၚႏွစ္ခန္းလံုးကို တျပိဳင္ထဲ ညွစ္ေစတယ္။ ဝ႕၄ စကၠန္႔သာ ၾကာတယ္။ ႏွလံုး ေအာက္ခမ္းေတြကို သြားတဲ့ (စပါယ္ရွယ္-ဖိုင္ဗာ) ကို Bundle of His (ဘန္ဒယ္လ္-ေအာ့ဖ္-ဟစ္) လို႔ နာမယ္ေပးထားတယ္။ သူကေန ဆက္ ဖ်ာထြက္တာေတြကို Purkinje fibers (ပါကင္ဂ်ီ-ဖိုင္ဗာ) လို႔ ေခၚျပန္တယ္။

Autonomic nervous system (ေအာ္တိုေနာမစ္-နားဗတ္စ္-ဆစ္စတမ္) အလိုအေလ်ာက္ အာရံုေၾကာစနစ္က အာရံုေၾကာေတြလဲ ရွိေသးတယ္။ ဒီစနစ္မွာလဲ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ Sympathetic nervous system (ဆင္ပသက္တစ္-နားဗတ္စ္-ဆစ္စတမ္) နဲ႔ Parasympathetic nervous system (ပါရာ-ဆင္ပသက္တစ္-နားဗတ္စ္-ဆစ္စတမ္) ေတြ ျဖစ္တယ္။ (ဆင္ပသက္တစ္) စနစ္ေၾကာင့္ ႏွလံုးခုန္တာ ျမန္ေစ-အားေကာင္းေစျပီး၊ (ပါရာ-ဆင္ပသက္တစ္) ေၾကာင့္ ေႏွးေစ-အားနည္းတယ္။

လွ်ပ္စစ္လိႈင္းေတြကို တိုင္းတာလို႔ ရတယ္။ (ဂရပ္) မ်ဥ္းနဲ႔ ျပတာကို Electrocardiogram (အလက္ထရို-ကာဒီယို-ဂရမ္) (ECG) (EKG) ေခၚတယ္။ မ်ဥ္းတန္းေတြကို တခုခ်င္း နာမယ္ေပးထားတယ္။
• P wave (ပီ-ေဝ့ဖ္) ဆိုတာ ႏွလံုးအေပၚခန္းေတြမွာ ညွစ္ခါနီးရွိတဲ့ Spread of electrical activity လွ်ပ္စစ္ ျပန္႔ႏႈန္း ျဖစ္တယ္။
• QRS complex (က်ဴ-အာရ္-အက္စ္-ကြန္ပလက္စ္) ဆိုတာ ႏွလံုးေအာက္ခန္းေတြမွာ ညွစ္ခါနီးရွိတဲ့ Spread of electrical activity လွ်ပ္စစ္ ျပန္႔ႏႈန္း ျဖစ္တယ္။
• T wave (တီ-ေဝ့ဖ္) ဆိုတာ ႏွလံုးေအာက္ခန္းေတြမွာ Recovery phase ျပန္က်လာခ်ိန္မွာ တိုင္းတာျဖစ္တယ္။

ႏွလံုးမွာ သူ႔ကုိယ္သူ ေသြးလွည့္စနစ္ရွိတယ္။ Coronary arteries (ကိုရိုနရီ-အာထရီ) ေတြလို႔ ေခၚတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းေရာဂါ Coronary artery disease (CAD) ဆိုတာ အဲဒီေသြးေၾကာေတြ က်ဥ္းျခင္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြမွာ လာပိတ္တာကို Heart attack (ဟတ္-အတက္ခ္) ရတယ္လို႔ ေခၚတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ

28/11/2024

ေသြးဘာလို႔စစ္ ၊ ဆီးဘာလို႔စစ္ ၊ အာထရာေဆာင္းဘာလို႔႐ိုက္

====================
====================

သင့္ခႏၶာကိုယ္ အတြင္း႐ွိ ဇီဝဓာတု ပစၥည္း ပမာဏ မူမမွန္ျခင္းကို ေသြး ႏွင့္ ဆီး နမူနာ ဓာတ္ခြဲစစ္ ေဆးျခင္းအားျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ႏိူင္ပါတယ္။ ယင္းသို႔ စစ္ေဆးျခင္း အမ်ိဳးအစား မ်ားစြာ႐ွိၿပီး တစ္ခုခ်င္းဆီတြင္ တိက်ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္႐ွိပါတယ္။

(Electro Cardiogram -ECG)အီးစီဂ်ီ ႏွလုံး စမ္းသပ္စက္ျဖင့္ စစ္ေဆးျခင္းႏွလုံး၏ လ်ွပ္စီးကူးမႈ ႏွင့္ ႏွလုံးႂကြက္သား လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ဤ စက္ျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ႏိူင္ပါတယ္။ ႏွလုံးေရာဂါ မ်ားကိုလည္း သိ႐ွိႏုိင္ပါတယ္။

Haemogram ဆိုုသည္မွာေသြးဆဲလ္အဖြဲ႔အစည္း၏ အေရးပါေသာ ဆဲလ္မ်ား(ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးနီဥ၊ ေသြးမႊားဆဲလ္၊ စသည္)ကို အဏုစိတ္ စစ္ေဆးျခင္းျဖစ္သည္။

Blood Group ေသြးအမ်ိဳးအစား စစ္ေဆးျခင္းဟာ အေရးေပၚ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ေသြးသြင္းျခင္း၊ ေသြးအလႉခံျခင္းတို႔ အတြက္ မုခ်လိုအပ္ပါတယ္။

Urine test ဆီးနမူနာ စစ္ေဆးျခင္း ( သမား႐ိုးက် စစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ မိုက္ခ႐ိုစကုပ္ ကိရိယာျဖင့္ အဏုစိတ္စစ္ေဆးျခင္း) ေက်ာက္ကပ္ နွင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းတေလ်ွာက္ ပုိးဝင္ျခင္း၊ မူမမွန္ျခင္းတို႔ကို သိ႐ွိႏိူင္ပါတယ္။

HbA1c စစ္ေဆးျခင္းဆိုသည္မွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါထိန္းသိမ္းမႈအတြက္အဓိကက်ေသာစစ္ေဆးမႈျဖစ္ပါတယ္။

Blood Sugar ( ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ပမာဏ စစ္ေဆးျခင္း)ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ ေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ ပဓာနက်ပါတယ္။

Blood urea and serum creatinine ေသြးတြင္း႐ွိ ယူရီးယားဓာတ္၊ ခရီေယတနင္း ဓာတ္မ်ားစစ္ေဆးျခင္းျဖစ္ကာ ေက်ာက္ကပ္၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို အကဲျဖတ္ႏိုင္ပါတယ္၊

SGOT,SGPT, Serum Bilirubin အသည္း၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို အသည္း အင္ဇိုင္းပမာဏ ႏွင့္ ေသြးတြင္း ဘီလီယူဘင္ (အသားဝါေစေသာ ဓာတ္)ကို ၾကည့္၍ အကဲျဖတ္ႏိူင္ပါတယ္၊

Lipid Profile( ေသြးတြင္း အဆီဓာတ္ပမာဏ စစ္ေဆးျခင္း ) ေကာင္းက်ဳိုး ေပးေသာ အဆီ ႏွင့္ ဆိုးက်ိဳးေပးေသာ အဆီ မ်ားကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ၍ ႏွလုံးက်န္းမာေရး အေျခအေနကို အကဲျဖတ္ႏိူင္ပါတယ္။

အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုး၊ စီပိုး ႐ွိမ႐ွိကို HBs Antigen ၊ HCV antibody စစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ သိႏိူင္ပါတယ္။

ရင္ဘတ္ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္း (Chest X-Ray)႐ိုးစင္း၍ ျမန္ဆန္ေသာ နည္းပညာ ျဖစ္ၿပီး ရင္ေခါင္းအတြင္း႐ွိ အဆုတ္ႏွင့္ ႏွလုံးတို႔ကုိ ပုံမွန္ဟုတ္ မဟုတ ္ ေရာဂါ႐ွိ မ႐ွိ စစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဝမ္းဗိုက္ ႏွင့္ တင္ပဆုံ တယ္လီဗီး႐ွင္း ဓာတ္မွန္႐ိုက္ျခင္း(USG of Abdomen and pelvis)ဝမ္းတြင္း အဂါၤ ေရာဂါမ်ား ကို ႐ွာေဖြရာတြင္ မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳ ပါတယ္။ဥပမာ…အသည္း၊ သည္းေျခအိတ္၊ မုန္႔ခ်ိဳအိတ္၊ သရက္ရြက္၊ ေက်ာက္ကပ္ စသည္တို႔ ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ဆီးေက်ာက္ တည္ျခင္း၊ သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းတို႔ကိုစစ္ေဆးႏိုင္ပါတယ္။

ေရာဂါ ႐ွာေဖြစမ္းသပ္ခ်က္အေျဖ အားလုံးကို ဝါရင့္ဆရာဝန္တစ္ဦးမွ ခ်င့္ခ်ိန္သုံးသပ္၍ ေဆြးေႏြးျခင္းကိုExpert Counsellingဟုေခၚဆုိပါတယ္။ ဆရာဝန္ကစမ္းသပ္မႈရလာဒ္မ်ား၏ အ ေသးစိတ္ေလ့လာေတြ႔႐ွိခ်က္ကို ႐ွင္းျပၿပီး လိုအပ္တဲ့ကုသမႈမ်ားကို အၾကံေပးပါလိမ့္မယ္။သင့္အ ေနနဲ႔ မိသားစုဆရာဝန္ႏွင့္ပုံမွန္ ျပသ၍ အၾကံေပးထားသည့္အတိုင္း ကုသမႈ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။
ကာကြယ္ျခင္းသည္ကုသျခင္းထက္အက်ိဳးရွိပါတယ္ေနာ္။

Dr.Z

==========

OnDoctor App

28/11/2024

16/08/2024

20/03/2024