https://www.facebook.com/104102268530134/

Yangon Medical Network, Yagon (2025)

24/10/2025

Gallstones
သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း

🤔သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်းက ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲ။
👉ပုံမှန်အားဖြင့်လူ၏ သည်းခြေအိတ်သည် ဝမ်းဗိုက်ညာဘက်အပေါ်ပိုင်း အသည်း၏အောက်ဘက်တွင်ကပ်လျက်တည်ရှိသည်။
👉၎င်း၏ တာဝန်များမှာ အသည်းမှထုတ်လုပ်ပေးသော အစာခြေဖျက်သည့် သည်းခြေရည်များကို သိုလှောင်ပေးရန်ဖြစ်သည်။ အစာစားလိုက်သောအခါတွင် ယင်းအစာကိုခြေဖျက်ရန် သည်းခြေအိတ်မှ သည်းခြေရည်များကို သည်းခြေပြွန်မှတဆင့် အူသိမ်အတွင်းပိုင်းသို့ ညှစ်ထုတ်ပေးသည်။
👉သည်းခြေကျောက်များသည် အစာချေဖျက်သော သည်းခြေရည်များသည်းခြေအိတ်အတွင်း အနည်ကျ ပြီးမာကျောလာရမှ ကျောက်ခဲကဲ့သို့ဖြစ်လာသောအရာများဖြစ်သည်။ သည်းခြေကျောက်များသည် အရွယ်အစားအမျိုးမျိုး၊ ပမာဏအမျိုးမျိုးရှိနိုင်သည်။

🤔သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်းကို ဘယ်လိုအမျိုးအစားခွဲခြားနိုင်သလဲ။
👉သည်းခြေကျောက်၏ပါဝင်ပစ္စည်းဖွဲ့စည်းပုံပေါ်မူတည်၍
1)ကိုလက်စထရော အများဆုံးပါဝင်သောသည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း
(Cholesterol gallstones)
2)ဘီလီယူဘင် (bilirubin) ရောင်ခြယ်ပစ္စည်းအများဆုံးပါဝင်သော သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း
(Pigment gallstones)
3) ကယ်လ်ဆီယမ်အများဆုံးပါဝင်သော သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း
(Calcium phosphate, calcium carbonate, calcium palmitate/stearate stones)
စသည်ဖြင့်ခွဲခြားနိုင်ပါသည်။

🤔သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း၏ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေ လဲ။
👉သည်းခြေကျောက်အများစု(80%)သည် ပုံမှန်အားဖြင့်ရောဂါလက္ခဏာမပြပဲ ပုံမှန်ဆေးစစ်ခြင်း၊ Ultrasoundရိုက်ခြင်းများပြုလုပ်မှတွေ့ရတတ်သည်။
👉သည်းခြေကျောက်ရှိသူများ၏ 10 ရာခိုင်နှုန်းကျော်တွင်သာရောဂါလက္ခဏာများတွေ့ရသည်။
💢အထူးသတိပြုရန်မှာ ရောဂါလက္ခဏာပေါ်လာသည်နှင့်နောက်တကြိမ်ထပ်ဖြစ်တတ်သဖြင့် ကုသရန်လိုအပ်သည်။
👉အချို့သောသည်းခြေကျောက်များသည်သည်းခြေပြွန်အတွင်းပိတ်မိခြင်းဖြင့်
🚨ရုတ်တရက်ပြင်းထန်စွာဗိုက်အောင့်ခြင်း
🚨ချမ်းတုန်ပြီးဖျားခြင်း
🚨မျက်လုံးနှင့် အသားများဝါလာခြင်း စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။
👉ထို့အပြင်သည်းခြေအိတ်ရောင်ရမ်းခြင်း၊
👉ပျို့အန်ခြင်း
👉အစာမကြေဖြစ်ခြင်း
👉ညာဘက်ပခုံးထိပ်နာခြင်း
👉ပခုံးနှစ်ဖက်ကြား ကျောအောင့်ခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။

🤔သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း၏နောက်ဆက်တွဲပြဿနာ တွေကဘာတွေလဲ။
👉သည်းခြေအိတ်ပြည်တည်ခြင်း
👉သည်းခြေအိတ်ရောင်လာခြင်း
👉သည်းခြေပြွန်ပိတ်၍ရောင်လာခြင်း
👉သည်းခြေကျောက်ဖြင့်ပန်ကရိယပြွန်ပိတ်မိခြင်း၊ရောင်လာခြင်း
👉သည်းခြေအိတ်တွင် ကယ်လ်ဆီယမ်အနည်များစု၍မာလာခြင်း(porcelain gallbladder)
👉သည်းခြေအိတ်ကင်ဆာဖြစ်ခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။

🤔ဘယ်လိုလူမျိုးတွေမှာသည်းခြေကျောက်တည်ခြင်းဖြစ်တတ်သလဲ။
🔺အမျိုးသမီးများ
🔺အသက် 40 ကျော်သူများ
🔺အမေရိကန်လူမျိုးများ၊ မက်ဆီကန်လူမျိုးများ
🔺အဝလွန်သူများ
🔺အထိုင်များ၍ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုနည်းသူများ
🔺အဆီ၊ အဆိမ့်နှင့် ကိုလက်စထရော ပါဝင်မှုများသောအစားအစာများ စားသုံးသူများ
🔺အမျှင်ဓါတ်ပါဝင်သောအစားအစာ မစားသူများ
🔺ဆီးချိုရောဂါရှိသူများ
🔺သွေးကင်ဆာအပါအဝင်သွေးနှင့်ပတ်သက်သောရောဂါရှိသူများ
🔺အသည်းရောဂါရှိသူများ
🔺Estrogen အပါအဝင်ဟော်မုန်းဆေးများသောက်နေရသူများ
🔺ကိုယ်ဝန်ဆောင်များ
🔺မိဘမျိုးရိုးတွင် သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်းရှိသူများ
စသည်တို့တွင်အဖြစ်များပါသည်။

🤔ဘယ်အချိန်မှာဆရာဝန်နဲ့ပြဖို့ လိုလာပြီလဲ။
🧑‍⚕️သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်းရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါ လက္ခဏာများဖြစ်တဲ့
🚨ထိုင်နေသည်ဖြစ်စေ၊လှဲနေသည်ဖြစ်စေ မသက်သာပဲမခံနိုင်အောင် ဗိုက်အောင့်ခြင်း
🚨အသားဝါလာခြင်း၊မျက်လုံးဝါလာခြင်း
🚨အဖျားကြီးပြီးချမ်းတုန်ခြင်း
စသည်တို့ရှိပါကအနီးစပ်ဆုံးကျန်းမာရေးဌာနသို့သွားရောက်ပြီးကုသမှုခံယူသင့်ပါသည်။

🤔သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်းမဖြစ်အောင်ဘယ်လိုကာကွယ်ရမလဲ။
👉အစာစားချိန်ပုံမှန်စားခြင်း
👉အဝလွန်ခြင်းရှိပါက ကိုယ်အလေးချိန်ကိုဖြည်းဖြည်းချင်းချခြင်း
( တစ်ပတ်အတွင်း 1 ပေါင်မှ 2 ပေါင်အတွင်း)
ကိုယ်အလေးချိန်ကို အချိန်တိုအတွင်းပေါင်အများအပြားမချသင့်ပါ။
👉အမျှင်ဓါတ်အများအပြားပါဝင်သော အစားအစာများစားသုံးခြင်း
စသည်ဖြင့်ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

လူတိုင်း ကျန်းမာ ရေးကို လက်လှမ်း မှီ စေရန်
ရည် သန်လျက်
Yangon Medical Network

References
Davidson's Principles and Practices of Medicine
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gallstones/symptoms-causes/syc-20354214

24/10/2025

ဆရာ၊ ဆရာမ အားလုံးမင်္ဂလာပါ

📖Yangon Medical Network မှ အခုတစ်ခေါက် စီစဥ်ထားတဲ့ course ကတော့ "WASH" training 3rd batch ဖြစ်ပါတယ်။

🧩ယခုလိုကာလတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တစ်မျိုးမျိုးကြောင့် ရေ၊မိလ္လာနှင့် တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းမှုနှင့် ပတ်သက်သောပြဿနာများစွာကို ဒုက္ခရောက်နေသူတွေ၊ စစ်ဘေးရှောင်သူတွေ ကြုံတွေ့နေရပါသည်။

🧩အထူးတစ်ဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လတ်တလောဖြစ်ပွားနေတဲ့ မငြိမ်မသက်မှုတွေကြောင့် ဒုက္ခရောက်နေသူတွေအတွက် WASH (Water, Sanitation & Hygiene) ဆိုင်ရာအကူအညီပေးနိုင်ရန်အတွက် ယခု training ကိုစီစဥ်ထားပါသည်။

📌 25.10.25 (6:00 pm)
Topic: WASH training
Platform : Zoom

🩺ဒီ course‌ လေးကိုတက်‌ ရောက်နိုင်ရန်အတွက်အောက်ဖော်ပြပါ Link မှာ Register လုပ်ထားနိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။
စာရင်းပေးထားတဲ့ email တွေကိုသာ Zoom link ပေးပို့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ Limited Seat ဖြစ်တာမို့ အမြန်လေး register လုပ်ဖို့တော့ လိုမယ်နော်။

https://docs.google.com/forms/d/1kxBZyBXE9OD39JP47bSHl8J-xYrwb3KFEvZnVsyrHvE/edit?usp=drivesdk......................

Medical personal တိုင်း
ပြည်သူလူထု ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်နိုင်စေရန်
ရည်သန်လျှက်
Yangon Medical Network

20/10/2025

Cellulitis of the leg
Cellulitis of the leg
ခြေထောက်ပိုးဝင်ရောင်ရမ်းခြင်း

ဦးလှတစ်ယောက် ခြေထောက်တစ်ဖက်နာပြီးရောင်နေသဖြင့် စိုးရိမ်နေသည်။ သူသည်ဆီးချိုရောဂါသည်ဖြစ်ပြီး ဆီးချိုဆေးများသောက်လိုက်မသောက်လိုက် လုပ်နေသူဖြစ်သည်။ ဟိုတစ်နေ့ကတော့ ခလုတ်တိုက်၍ ခြေထောက်ကိုသံစနှင့် ခြစ်မိသည်။ သို့သော်မပြင်းထန်လှ၍ပေါ့ပေါ့တန်တန်သဘောထားမိသည်။
အခုတော့ခြေထောက်တစ်ချောင်းလုံး နီရဲပြီးရောင်နေသည်။ ဆရာဝန်တွေကခြေထောက်ပိုးဝင်၍ ရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်ကြောင်းပြောကြသည်။

🤔ခြေထောက်ရောင်ခြင်းကတခြားဘာတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်သေးလဲ။
🧑‍⚕️ခြေထောက်ရောင်ခြင်းသည်အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
👉ခြေထောက်တစ်ဖက်တည်းရောင်ခြင်းများမှာ
1) ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း
2) အဆစ်ရောင်ခြင်း
3) သွေးလေးဘက်နာရောဂါ
4) အဆစ်ရောင်ရောဂါ၊ ဂေါက်ရောဂါ
5) အရေပြားပိုးဝင်မှ ပြည်တည်ခြင်း
6) မြွေအပါအဝင်အဆိပ်ရှိသောအကောင်များကိုက်ခံရခြင်း
7) အရိုးတွင်းပိုးဝင်ခြင်း (bone infection)
8) ပြန်ရည်ကြောပိတ်ခြင်း ( lymphoedema)၊ ဆင်ခြေထောက်ရောဂါ
9)ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောအတွင်းသွေးခဲပိတ်ခြင်း
စသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည်။
👉 ခြေထောက်နှစ်ဖက်စလုံးတူညီစွာရောင်နေပါက
1) ကျောက်ကပ်ရောဂါ
2) နှလုံးရောဂါ
3) အသည်းရောဂါ
4) အဟာရချို့တဲ့ခြင်း၊ အသားဓါတ်လျော့နည်းခြင်း၊ သွေးအားနည်းခြင်း၊
5) သိုင်းရွိက်ဟော်မုန်းလျော့နည်းခြင်း
6) လေယာဥ်ပျံ၊ မီးရထား သို့မဟုတ်ကားဖြင့် အချိန်ကြာရှည်စွာခရီးသွားရခြင်း၊
7) အချိန်ကြာမြင့်စွာ မတ်တပ်ရပ်နေရခြင်း
8) ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်တွင်သွေးတိုးခြင်း
9) အချို့ဆေးများ၏ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ
စသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
👉ခြေထောက်နှစ်ဖက်စလုံးရောင်ခြင်းသည်
🔺ကျောက်ကပ်ရောဂါ
🔺နှလုံးရောဂါ
🔺အသည်းရောဂါ
🔺ပရိုတင်းဓါတ်ချို့တဲ့သောရောဂါစသည်တို့တွင် အဖြစ်များသည်။

🤔ဒါဆိုရင်ဦးလှကိုခြေထောက်ပိုးဝင် ပြီးရောင်တာလို့ ဘာလို့ပြောနိုင်တာလဲ။
🧑‍⚕️ဦးလှကခြေထောက်တစ်ဖက်တည်းရောင်တာဖြစ်လို့ တဖက်တည်းရောင်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကိုထည့်သွင်းစဥ်းစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဆီးချိုဆေးများသောက်လိုက်မသောက်လိုက်နှင့်ဆီးချိုကိုပုံမှန်မထိန်းနိုင်ခြင်းကလည်း ပိုးဝင်ခြင်းကို ပိုဆိုးစေသောအကြောင်းရင်းဖြစ်ပါတယ်။
🤔ပိုးဝင်ခြင်းဆိုတာ ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲ။အနည်းငယ်သော ခြစ်ရာလေးကပိုးဝင်ခြင်းကိုဖြစ်စေနိုင်သလား။
🧑‍⚕️ပိုးဝင်ခြင်းဆိုတာက
ဘက်တီးရီးယားပိုး တွေအရေပြားအောက်အသားထဲကိုဝင်ရောက်ပြီး
💢ပြည်တည်ခြင်း
💢ရောင်ရမ်းခြင်း
💢အပေါ်ယံအရေပြားနီရဲနေပြီး ကိုင်ကြည့်ပါက ပူနေခြင်း
💢နာကျင်နေခြင်း
💢အဖျားတက်ခြင်း
💢အရေပြားပေါ်တွင်အရည်ကြည်အိတ်များဖြစ်ခြင်း
💢လူနုံးခြင်း စသည်တို့ခံစားရပါသည်။
ပိုမိုပြင်းထန်ပါက
🚨ပိုးဆိပ်ပျံ့ခြင်း(Sepsis)
🚨သွေးပေါင်ကျခြင်း၊နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်၍ shock ရခြင်း
🚨အသက်သေဆုံးခြင်း
အထိဖြစ်နိုင်ပါသည်။
🤔ပိုးဝင်ခြင်းကဘာကြောင့်ဖြစ်သလဲ။
ဘယ်လိုလူတွေမှာ အဖြစ်များသလဲ။
အများအားဖြင့်အရေပြားအတွင်းပိုးဝင်ခြင်း အများစုဟာ Streptococcus (strep)နဲ့ Staphylococcus (staph) လို့ခေါ်တဲ့ဘက်တီးရီးယားပိုးတွေကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။
အရေပြားထိခိုက်မိခြင်း၊သို့မဟုတ်ပွန်းရာပဲ့ရာများမှတဆင့် အသားထဲသို့ဝင်ရောက်ပြီး ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့်ပြည်တည်နာများကိုဖြစ်စေပါတယ်။

🤔တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းမှု အားနည်းခြင်းက ပိုးဝင်ခြင်းကိုဖြစ်စေတာလား။
🧑‍⚕️နဂိုဆီးချိုရောဂါ၊ ကိုယ်ခံအားကျဆင်းသည့်ရောဂါရှိသူများတွင်မဖြစ်စလောက် ပွန်းရာပဲ့ရာများမှတဆင့် ပိုးဝင်ခြင်း၊ပြည်တည်ခြင်းဖြစ်စေတတ်ပါသည်။
ဥပမာဆီးချိုရောဂါသည်များတွင် အာရုံကြောများ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု ကြောင့် ထုံကျင်နေတတ်သည်။
ထိုအခါ ဖိနပ်မစီးပဲ ခဲလုံးတက်နင်းမိခြင်း၊ဆူးစူးခြင်းစသည်တို့တွင်နာကျင်ခြင်းကို မခံစားရပဲ အသေးအဖွဲဒဏ်ရာလေးမှ ပိုးဆိပ်တက်၍ ခြေထောက်ဖြတ်ပစ်ရသည်အထိပြင်းထန်တတ်ပါသည်။

🤔ခြေထောက်ပိုးဝင် ခြင်းမဖြစ်အောင်ဘယ်လိုကာကွယ်ရမလဲ။
👉အရေပြားနှင့်တကိုယ်ရည် သန့်ရှင်းမှုကိုအလေးထားခြင်း
👉ထိခိုက်ပွန်းပဲ့ဒဏ်ရာများကို ရေ၊ ဆပ်ပြာနှင့် သန့်စင်အောင်ချက်ချင်းဆေးကြောပြီး အရက်ပြန်၊ ဆေးဝါရည်စသည့် အိမ်သုံးဆေးဝါးများထည့်ပေးခြင်း
👉ဆီးချိုရောဂါ ရှိသူများတွင်ခြေထောက်သန့်ရှင်းရေးကိုဂရုစိုက်ခြင်း၊ဆီးချိုပုံမှန်ဖြစ်အောင် ဆေးသို့မဟုတ်အစားအစာနှင့် ထိန်းခြင်း
👉အသေးအဖွဲဒဏ်ရာလေးများကိုပေါ့ပေါ့ဆဆမထားသင့်ခြင်း
👉ခြေထောက်ပိုးဝင် သည့် လက္ခဏာများရှိပါကနီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာနသို့အမြန် ဆုံး သွားရောက်၍ ကုသမှုခံယူခြင်း
စသည်တို့ပြုလုပ်သင့်ပါသည်။

လူတိုင်းကျန်းမာ ရေးကို လက်လှမ်း မှီ စေရန်
ရည် သန်လျက်
Yangon Medical Network

References
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15071-cellulitis

10/10/2025

Sinusitis
ထိပ်ကပ်နာရောဂါအကြောင်းသိ ကောင်း စရာ
🤔ထိပ်ကပ်နာရောဂါဆိုတာဘာလဲ။
🧑‍⚕️လူ၏ ဦးခေါင်းခွံတည်ဆောက်ပုံအရ နဖူး၊ ပါးရိုးနှင့် နှာခေါင်းပတ်လည်ရှိကြွက်သားများနှင့်ဦးခေါင်းခွံအရိုးတို့ကြားတွင် လေနှင့်ပြည့်နေသော နေရာ (4)စုံ( four paired of cavities, or 8 sinuses) ရှိသည်။
ထို (8) ခုသော (sinuses) တို့သည်တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ကျဥ်းမြောင်းသောလမ်းကြောင်းများမှတဆင့် ဆက်သွယ်ထားကြသည်။ ၎င်းတို့၏ အဓိကတာဝန်မှာ နှာခေါင်းအတွင်းဝင်ရောက်လာသောဘက်တီးရီးယားပိုး၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးစသည်တို့ကိုအချွဲအရည်များထုတ်၍ ဖယ်ရှားခြင်း၊ထိုချွဲအရည်များစီးဆင်းရာလမ်းကြောင်းကိုဖန်တီးခြင်းဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အခြေအနေတွင် လူ၏ အသက်ရှု လမ်းကြောင်းအတွင်းရောဂါဖြစ်စေသော ပိုးမွှားများဝင်ရောက်ခြင်းမရှိအောင် ထို (sinuses)များကလုပ်ဆောင်ပေးပါသည်။
ထိပ်ကပ်နာဆိုသည်မှာထိုနေရာများအတွင်းရှိ အသားစတစ်ရှူးများရောင်ရမ်းခြင်း၊ပိုးဝင်ခြင်းကြောင့် အချွဲအရည်များပိုထွက်လာခြင်း၊လမ်းကြောင်းပိတ်လာခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။

🤔ထိပ်ကပ်နာရောဂါ ကဘာကြောင့်ဖြစ်သလဲ။
👉ဘက်တီးရီးယားပိုး များ
👉ရာသီတုပ်ကွေးအပါအဝင်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးများ
👉မှိုပိုးများ
👉ဓါတ်မတည့်ခြင်း များ( allergies)
စသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။

🤔ဘယ်လိုလူမျိုးတွေမှာ ထိပ်ကပ်နာရောဂါဖြစ်တတ်သလဲ။
👉နဂိုပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါအခံရှိသူများ
👉ဓါတ်မတည့်ခြင်း ရောဂါရှိသူများ
👉နှာခေါင်းအတွင်းပုံမှန်မဟုတ်သောအသားပိုရှိသူများ
👉နှာခေါင်းရိုးဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သူများ
👉ကိုယ်ခံအားမကောင်းသူများ
👉HIV ရောဂါ၊ကင်ဆာရောဂါရှိသူများ
👉စတီးရွိက်ကဲ့သို့ ကိုယ်ခံအားကျဆင်းစေသောဆေးများရေရှည်သောက်နေရသူများ
👉ဆေးလိပ်သောက်သူများ
စသည်တို့တွင်ထိပ်ကပ်နာရောဂါပိုပြီးဖြစ်လွယ်ပါသည်။

🤔ထိပ်ကပ်နာရောဂါကို ဘယ်လိုခွဲခြားထားသလဲ။
🧑‍⚕️ဖြစ်သောအချိန်ကာလအပေါ်မူတည်၍
👉ခဏတဖြုတ်ဖြစ်သော ထိပ်ကပ်နာ(Acute sinusitis) (4 ပတ်အထိ ကြာမြင့်နိုင်ပြီး များသောအားဖြင့် ရာသီတုပ်ကွေးကြောင့်ဖြစ်သည်။)
👉ကာလတခုအထိဖြစ်နေသော ထိပ်ကပ်နာ (Subacute sinusitis) ( 4 ပတ်မှ 12 ပတ်အထိကြာမြင့်တတ်သည်။)
👉ကာလကြာရှည်စွာဖြစ်နေသော ထိပ်ကပ်နာ(Chronic sinusitis) (12 ပတ်ထက်ပို၍ကြာမြင့်တတ်ပြီး ဘက်တီးရီးယားပိုးမွှားများကြောင့်ဖြစ်သည်။)
👉ဖြစ်လိုက်ပျောက်လိုက်ဖြစ်နေသော ထိပ်ကပ်နာ( Recurrent sinusitis)
(တစ်နှစ်အတွင်း 3 ကြိမ် ထက်ပို၍ ဖြစ်လိုက်ပျောက်လိုက်ဖြစ်နေတတ်သည်။)
ဟူ၍အမျိုးအစားခွဲခြားနိုင်ပါသည်။

🤔ထိပ်ကပ်နာရောဂါရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေကဘာတွေလဲ။
👉နှာခေါင်းပိတ်ခြင်း
👉နှာရည်ယိုခြင်း၊ နှာရည်တောက်တောက်ကျနေခြင်း
👉ခေါင်းကိုက်ခြင်း
👉မျက်စိ၊ မျက်နှာနှင့် နဖူးပြင်တဝိုက်နာကျင်ခြင်း ( ခေါင်းငုံ့ခြင်း၊ဦးခေါင်းဘယ်ညာလှုပ်ရှားခြင်းများပြုလုပ်ချိန်တွင် ပိုဆိုးတတ်သည်။)
👉သွားကိုက်တတ်ခြင်း
👉နားကိုက်တတ်ခြင်း
👉အနံ့မရခြင်း
👉ခံတွင်းအနံ့ဆိုးများထွက်ခြင်း
👉ချောင်းဆိုးခြင်း၊ အစိမ်းရောင် သို့မဟုတ်အဝါရောင်ချွဲသလိပ်များထွက်ခြင်း၊
👉အသက်ရှုကျပ်ခြင်း
👉ဖျားခြင်း
👉လူနုံးပြီး အားမရှိသလိုဖြစ်ခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။
💢ရာသီတုပ်ကွေး၊ကိုဗစ်၊ ဓါတ်မတည့်ခြင်း နှင့် ထိပ်ကပ်နာတို့သည်အချို့ရောဂါလက္ခဏာများဆင်တူသည့်အတွက်တခါတရံတွင်ခွဲခြားရန်ခက်ပါသည်။
💢ရာသီတုပ်ကွေးသည်ရက်အနည်းငယ်သာ ကြာတတ်ပြီးပြင်းထန်ခြင်းမရှိပါ။
💢ကိုဗစ်ရောဂါသည်ပို၍ ပြင်းထန်တတ်ပြီးအောက်ဆီဂျင်ကျခြင်းနှင့်နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများပို၍အဖြစ်များပါသည်။ covid ဟုတ်မဟုတ်ကိုအမြန်စစ်ဆေးနိုင်သော test kit များဖြင့်စစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။
💢ဓါတ်မတည့်ခြင်းများတွင်အရေပြား ယားယံအကွက်ထခြင်း၊မျက်စိနှင့်နှာခေါင်းများယားယံခြင်း၊နှာရည်ယိုခြင်းများဖြစ်တတ်သော်လည်း ထိပ်ကပ်နာကဲ့သို့မျက်နှာနှင့် ခေါင်းကိုက်ခြင်းများမရှိတတ်ပါ။

🤔ထိပ်ကပ်နာရောဂါကစိုးရိမ်စရာ လိုသလား။
🧑‍⚕️ပုံမှန်အားဖြင့်ရာသီတုပ်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး များကြောင့်ဖြစ်သောထိပ်ကပ်နာရောဂါသည် ကုသမှုမခံယူသော်လည်းသူ့အလိုအလျောက်ပြန်ကောင်းသွားတတ်ပါသည်။
🚨ဘက်တီးရီးယားပိုးများ ကြောင့် ဖြစ်သောထိပ်ကပ်နာများတွင်ပိုးသတ်ဆေး များသောက်ရန်လိုအပ်ပါသည်။
🚨မှိုပိုးကြောင့်ဖြစ်သောထိပ်ကပ်နာရောဂါများသည်ပိုပြင်းထန်တတ်ပြီး ကိုယ်ခံအားကျဆင်းသည့်ရောဂါရှိသူများ တွင်အဖြစ်များပါသည်။ ဘက်တီးရီးယားပိုးသတ်ဆေးများသောက်သော်လည်းမသက်သာတတ်ပဲ မှိုသတ်ဆေးများသောက်ရန်လိုအပ်ပါသည်။
🚨တခါတရံတွင် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာအဖြစ် ထိပ်ကပ်နာရောဂါ မှ သည် ဦးနှောက်အတွင်းပိုးဝင်ခြင်းကြောင့် ဦးနှောက်အမြှေးပါးရောင်ခြင်းများဖြစ်တတ်ပါသည်။

🤔ဘယ်အချိန်မှာဆရာဝန်ပြဖို့လိုလာပြီလဲ။
ထိပ်ကပ်နာရောဂါသည် 10 ရက်ကျော်ကြာလာပြီး
🚨အဖျားကြီးခြင်း( 103°F ထက်ကျော်ခြင်း)
🚨ဂယောင်ချောက်ခြားဖြစ်ခြင်း
🚨မျက်စိရောင်လာခြင်း၊မျက်စိနာခြင်း
🚨အမြင်အာရုံဝါးလာခြင်း
🚨တက်သွားခြင်း၊သတိလစ်သွားခြင်း (seizures)
🚨လည်ပင်းတောင့်နေခြင်း (stiff neck) စသည်တို့ရှိပါကနီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာန သို့ အမြန်ဆုံးသွားပြီးကုသမှုခံယူသင့်ပါသည်။

လူတိုင်းကျန်းမာရေးကို လက်လှမ်း မှီ စေရန်
ရည် သန်လျက်
Yangon Medical Network

References
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17701-sinusitis
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-sinusitis/symptoms-causes/syc-20351671

27/09/2025

ဆရာ၊ ဆရာမ အားလုံးမင်္ဂလာပါ

📖Yangon Medical Network မှ အခုတစ်ခေါက် စီစဥ်ထားတဲ့ course ကတော့ "WASH" training 2nd batch ဖြစ်ပါတယ်။

🧩ယခုလိုကာလတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တစ်မျိုးမျိုးကြောင့် ရေ၊မိလ္လာနှင့် တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းမှုနှင့် ပတ်သက်သောပြဿနာများစွာကို ဒုက္ခရောက်နေသူတွေ၊ စစ်ဘေးရှောင်သူတွေ ကြုံတွေ့နေရပါသည်။

🧩အထူးတစ်ဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လတ်တလောဖြစ်ပွားနေတဲ့ မငြိမ်မသက်မှုတွေကြောင့် ဒုက္ခရောက်နေသူတွေအတွက် WASH (Water, Sanitation & Hygiene) ဆိုင်ရာအကူအညီပေးနိုင်ရန်အတွက် ယခု training ကိုစီစဥ်ထားပါသည်။

📌 28.9.25 (2:00 pm)
Topic: WASH training
Platform : Zoom

🩺ဒီ course‌ လေးကိုတက်‌ ရောက်နိုင်ရန်အတွက်အောက်ဖော်ပြပါ Link မှာ Register လုပ်ထားနိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။
စာရင်းပေးထားတဲ့ email တွေကိုသာ Zoom link ပေးပို့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ Limited Seat ဖြစ်တာမို့ အမြန်လေး register လုပ်ဖို့တော့ လိုမယ်နော်။

https://docs.google.com/forms/d/1YXi-84sAAeO4hBQ4u2IgaTroU-nGyQzS0JxBQ77HK8Q/edit?usp=drivesdk
......................

▶️ယခင် YMN Tele-educationမှ စီစဉ်ပြုလုပ်ထားခဲ့ courseများနှင့် CME များကိုလဲ အောက်ဖော်ပြပါ YMN Tele Education YouTube channel မှာ ပြန်လည်နားထောင်နိုင်ပါတယ်ရှင်။
https://youtube.com/-education5812?si=utMP7FjeROXoHM0l

Medical personal တိုင်း
ပြည်သူလူထု ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်နိုင်စေရန်
ရည်သန်လျှက်
Yangon Medical Network

26/09/2025

Proximal Myopathy
ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ

အသက် 30 အရွယ်ရှိမမြသည် ရပ်ကွက်ထဲတွင်စက်ချုပ်သောအမျိုးသမီးလေးတစ်ယောက်ဖြစ်သည်။
တနေ့တော့ သူမ မိုးမိပြီးဖျားသည်။ နေပြန်ကောင်းလာသော်လည်း သူမ ခြေထောက်များလေးလံသလိုခံစားရပြီးစက်ကောင်းကောင်းမနင်းနိုင်တော့။
တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပိုဆိုး လာကာ အထိုင်အထ ခက်လာသည်။ ခေါင်းဖီးရာတွင်လည်းကောင်း၊ လက်ကိုအပေါ်မြောက်ရာတွင်လည်းကောင်းခက်ခဲလာသည်။
ဆရာဝန်တွေကကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ (proximal myopathy) ဟုမှတ်ချက်ပေးကြသည်။

🤔ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ ဆိုတာဘာလဲ။
🧑‍⚕️ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ ဆိုသည်မှာခန္ဓာကိုယ်ရှိကြွက်သားများအထူးသဖြင့် ပခုံး၊တင်ပါးနှင့် ပေါင်ရင်းကြွက်သားများတွင် အဖြစ်များသောရောဂါဖြစ်ပြီးဘယ်ညာနှစ်ဘက်စလုံးဖြစ်တတ်ကာ ထုံကျင်ခြင်းမရှိတတ်ပါ။
🧑‍⚕️ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါကို
👉မျိုးရိုးလိုက်သည့် ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ နှင့်
👉အသက်ကြီးမှအခြားရောဂါတစ်ခုခုကြောင့်ဖြစ်သော ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ
ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားနိုင်ပါသည်။

🤔ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ သည်ဘာကြောင့်ဖြစ်တတ်သလဲ။
🧑‍⚕️ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ သည်အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
🔷(Inherited myopathy)မျိုးရိုးလိုက်သော ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ သည်
မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာချို့ယွင်းမှုကြောင့်ဖြစ်တတ်ပြီး မိဘရောဂါဖြစ်လျင် သားသမီးလည်းရောဂါရှိနိုင်သည်။ မွေးကတည်းက ရောဂါလက္ခဏာများတွေ့ရတတ်သလိုတခါတရံတွင်အသက် ( 12 - 14) နှစ်မှတွေ့ရတတ်သည်လည်းရှိသည်။
👉(Congenital myopathy) မွေးရာပါ ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ များသည် ပခုံး၊တင်ပါး၊ပေါင်ရင်းကြွက်သားများသာမက ကြွက်သားအားလုံးကို ထိခိုက်စေတတ်သည်။
👉(Mitochondrial myopathy) မိုက်တိုခွန်ဒရီးယားနှင့်ဆိုင်သော ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ များတွင်နှလုံး၊ဦးနှောက်နှင့် အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါများပါတွဲ၍တွေ့ရလေ့ရှိသည်။
👉(Metabolic myopathy) အင်ဇိုင်းများချို့ယွင်းမှုကြောင့် ဖြစ်သောရောဂါများတွင်အားကစားလှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ပါက ကြွက်သားများနာလာခြင်း၊လေးလံပြီးအားမရှိသလိုဖြစ်ခြင်းများရှိတတ်သည်။
👉( Muscular dystrophies) ကြွက်သားများတည်ဆောက်ရာတွင် ပရိုတင်းချို့ယွင်းပျက်စီးမှုကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါများသည်တဖြည်းဖြည်းပိုဆိုးလာတတ်ပြီး မျက်စိနှင့်မျက်နှာပိုင်းဆိုင်ရာကြွက်သားများပါထိခိုက်ပျက်စီးတတ်သည်။
🔷(Acquired myopathy) အသက်ကြီးမှအခြားရောဂါတစ်ခုခုကြောင့်ဖြစ်သော ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ များသည်
👉သက်စောင့်ဓါတ်များမညီမျှခြင်း
ဥပမာ ပိုတက်ဆီယမ် ဓါတ် နည်းခြင်း၊ ပိုတက်ဆီယမ်ဓါတ်များခြင်း၊ မဂ္ဂနီဆီယမ် ဓါတ်များခြင်း
👉ဘက်တီးရီးယားပိုး၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဝင်ခြင်း
ဥပမာ (influenza) တုပ်ကွေး၊ HIV ၊ Lyme disease
👉ကြွက်သားများရောင်ရမ်းခြင်း
👉(Autoimmune) ခေါ် မိမိခန္ဓာကိုယ်မှဆဲလ်များကိုပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်း
👉အဆိပ်သင့်ခြင်း
👉အချို့သောဆေးများ၏ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးကြောင့်ဖြစ်ခြင်း
👉သိုင်းရွိက်ဂလင်းရောဂါများကြောင့်ဖြစ်ခြင်း
👉စတီးရွိက်ဆေးများအလွန်အကျွံသုံးစွဲမှုကြောင့်ဖြစ်ခြင်း
👉အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း ကြောင့်ဖြစ်ခြင်း
👉ကင်ဆာရောဂါ၊(အထူးသဖြင့်အဆုတ်ကင်ဆာ၊ပန်ကရိယကင်ဆာ၊သားဥအိမ်ကင်ဆာ)ပြင်းထန်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်ခြင်း
စသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည်။

🤔ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ ရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေ လဲ။
💢မည်သူမဆို အသက်ကြီးငယ်မရွေး၊ ယောကျ်ား ၊မိန်းမ မရွေး ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
👉 တင်ပါး၊ပေါင်ရင်းကြွက်သားများအားနည်းလာသဖြင့် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ရာမှ ထရန်ခက်ခဲလာခြင်း
👉လမ်းလျောက်ရာတွင် ယိုင်ထိုးနေခြင်း၊ ခက်ခဲလာခြင်း
👉ပခုံးကြွက်သားများအားနည်းလာသဖြင့် ခေါင်းဖြီးရခက်လာခြင်း
👉ကြွက်တက်ခြင်း၊ကြွက်သားများတောင့်နေတတ်ခြင်း
👉အားကစားတခုခုလုပ်ပြီးပါက ခြေကုန်လက်ပန်းကျလာခြင်း
👉အစာမျိုချခက်ခြင်း၊စကားပြောလေးလာခြင်း
👉အသက်ရှုခြင်းကိုအထောက်အကူပေးသော ကြွက်သားများပါထိခိုက်လာပါက မောလာခြင်း၊အောက်ဆီဂျင်ကျလာခြင်း
👉ဆိုးဝါးပြင်းထန်ပါက အသက်ဆုံးရှုံးခြင်းအထိ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

🤔ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါမှန်းဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ။
🧑‍⚕️ဆရာဝန်တွေက ရောဂါရာဇဝင်ကိုမေးမြန်းခြင်း၊စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းများပြုလုပ်၍ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ ဟုပြောနိုင်ပါသည်။
သို့ရာတွင်တိကျသောကုသမှု ပေးရန်အတွက်ဖြစ်စေသောအကြောင်းရင်းကိုရှာဖွေရန်လိုအပ်ပါသည်။
ဖြစ်စေသောအကြောင်းရင်းကိုရှာဖွေရန်အတွက်
🔺သွေးဖေါက်စစ်ဆေးခြင်း
🔺ကြွက်သားနှင့် အာရုံကြောများကိုစက်များဖြင့်စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်း(Electromyography, EMG and nerve conduction studies)
🔺သံလိုက်ကွန်ပျူတာဓါတ်မှန်ရိုက်ခြင်း၊
🔺မျိုးရိုးဗီဇစစ်ဆေးခြင်း (genetic tests)
🔺ကြွက်သားအသားစယူ၍စစ်ဆေးခြင်း (Muscle biopsy) စသည်ဖြင့် စစ်ဆေးအဖြေရှာရပါသည်။
မမြကိုသွေးစစ်အဖြေရှာကြည့်သောအခါ မိမိကိုယ် အားကျမိမိကိုယ်တွင်းရှိဆဲလ်များကို ပြန်လည်တိုက်ဖျက်ခြင်း (autoimmune polymyositis) ကြောင့်ဖြစ်သောကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

🤔ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ က ကုသလို့ပျောက်ကင်းနိုင်သလား။
🧑‍⚕️ကုသလို့ ပျောက်နိုင်ခြင်း၊ မပျောက်နိုင်ခြင်းသည် ဖြစ်စေသော အကြောင်းတရားပေါ်တွင်မူတည်ပါသည်။
💢ဖြစ်စေသောအကြောင်းတရား၊ရောဂါအခံရှိမရှိ၊အသက်အရွယ်ပေါ်မူတည်၍ ပြင်းထန်မှုအနည်းအများကွာခြားပါသည်။
💢အချို့ရောဂါများတွင်ဖြစ်စေသောအကြောင်းတရား(ဥပမာ ပိုတက်ဆီယမ် ဓါတ် လျော့နည်းခြင်း) ကိုကုသပါက လုံးဝပြန်ကောင်းသွားနိုင်သလို အချို့သောမျိုးရိုးဗီဖကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါများတွင်ကုသ၍မပျောက်နိုင်ပဲတဖြည်းဖြည်းပိုဆိုးသွားသည်လည်းရှိပါသည်။
💢ထို့ကြောင့်ကြွက်သားအားနည်းသည့် ရောဂါလက္ခဏာများတွေ့လာရလျင် မပေါ့ဆသင့်ပါ။
💢ကုသပျောက်ကင်းနိုင်သောရောဂါများတွင့် အနာသိလျှင်ဆေးရှိနိုင်သည့် အတွက်စောစောကုသရန်လိုအပ်ပါသည်။
👉ဥပမာ မမြဖြစ်သော autoimmune ခေါ်မိမိကိုယ်ခံအားကိုပြန်တိုက်သောကြောင့်ဖြစ်သောကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါများတွင် steroids ဆေးများပေးရန်လိုအပ်ပါသည်။
💢သို့သော်ထိုရောဂါမရှိသူများတွင် steroids ဆေးများကိုယ်တိုင်က ကြွက်သားအားနည်းသောရောဂါ ကိုဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။
💢ထို့ကြောင့်အနာနှင့်ဆေးတည့်ရန်လည်းလိုအပ်ပါသေးသည်။
💢မျိုးရိုးဗီဇကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါများတွင်လည်းစောစောသိရှိမှသာ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။
👉သက်စောင့်ဓါတ်များမညီမျှခြင်းမဖြစ်စေရန် အဟာရပြည့်ဝအောင် စားသောက်ခြင်း
👉ပုံမှန်မပြင်းထန်သော ခြေလက်လှုပ်ရှားမှုများပြုလုပ်ခြင်း
👉ကိုယ်လက်ပြန်လည်သန်စွမ်းရေးလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း (Physiotherapy)
👉အဝလွန်ခြင်းမရှိစေရန် မျှတသောကိုယ်အလေးချိန်ရှိစေရန်ထိန်းသိမ်းခြင်း
👉Autoimmune dermatomyosititisကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါများတွင်အရေပြားတွင် အကွက်ဖြစ်ခြင်းများပါတွဲ၍တွေ့ရသဖြင့် နေရောင်ကာ sunscreen များသုံးစွဲခြင်း
👉အချို့ရောဂါများတွင်ကင်ဆာရောဂါနှင့်တွဲ၍ဖြစ်တတ်သဖြင့် စောစောသိရှိကုသခြင်း
စသည်တို့ပြုလုပ်သင့်ပါသည်။

လူတိုင်း ကျန်းမာ ရေးကို လက်လှမ်း မှီ စေရန်
ရည် သန်လျက်
Yangon Medical Network

References
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17256-myopathy
Oxford handbook of clinical medicine
Davidson's Principles and Practices of Medicine

23/09/2025

Alcohol withdrawal syndrome and Delirium tremens
အရက်ဖြတ်သည်ဆိုကြရာဝယ်

ရက်ကွက်ထဲက ဦးဘယ်သူကတော့ဖြင့် သူဟာသူ မိုးလင်းမိုးချုပ်သောက်နေတုန်းက အကောင်း၊
ဟောခုတော့လိမ္မာပါတော့မယ်ဆိုပြီး အရက်ဖြတ်လိုက်ခါမှ တက်ပြီးသေသွားပါရော ဆိုတဲ့စကားများကြားဖူးကြပေလိမ့်မည်။

🧑‍⚕️ရှေးဦးစွာအရက်သောက်ခြင်း၏ဆိုးကျိုးများကို လူတိုင်းသိကြပြီးဖြစ်ပါသည်။
လူမှုရေးရာပြဿနာများ၊စီးပွားရေးဆိုင်ရာပြဿနာများအပြင် ကျန်းမာရေးပြဿနာများစွာဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းကိုလည်းလူတော်တော်များများသိကြပြီးဖြစ်သည်။

🤔အရက်စွဲနေမှန်းဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ။
🧑‍⚕️အရက်ကိုအလွယ်တကူရခြင်း၊ မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းယဥ်ကျေးမှုအရသောက်ခြင်းမှသည် အချို့ကရာသီဥတုကိုအံတုရန်၊ အချို့ကစိတ်ဖိစီးမှုကိုလျော့ချရန် စသည်ဖြင့်အကြောင်းအမျိုးမျိုးနှင့် အရက်သောက်ရာမှ အရက်စွဲလာကြသည်။
အရက်စွဲခြင်း၏ လက္ခဏာများမှာ
👉အရက်သောက်ခြင်းကိုအခြားအရာများထက်အရေးကြီးသည်ဟုယူဆလာခြင်း
👉မနက်မိုးလင်းသည်နှင့် အရက်သောက်ခြင်း၊ မကြာခဏသောက်ခြင်း
👉အရက်ပြတ်ခြင်း၏ လက္ခဏာများမကြာခဏဖြစ်ခြင်း
👉အရက်ကိုတော်ရုံသောက်ရုံနှင့် မမူးတော့ ခြင်း
👉အရက်ဖြတ်ရန်ကြိုးစားသော်လည်းမဖြတ်နိုင်ခြင်း
👉အရက်သောက်ခြင်းကိုအပြစ်ရှိသည်ဟုခံစားလာရခြင်း
👉ဒေါသထွက်လွယ်ခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်သည်။

🤔အရက်စွဲခြင်းနောက်ဆက်တွဲပြဿနာ တွေကဘာတွေလဲ။
👉လူမှုရေးပြဿနာများ၊ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုများ၊ အလုပ်မှပျက်ကွက်ခြင်းများ၊ စီးပွားရေးပြဿနာများ
👉စိတ်ကျရောဂါများ၊မိမိကိုယ်ကိုသတ်သေမှုများ
👉စိတ်ဖိစီးမှုများ
👉စိတ်ဂယောင်ချောက်ချားဖြစ်ခြင်းအပြင်စိတ်ရောဂါများ
စသည်တို့အပြင်
👉အရက်ကြောင့်အသည်းခြောက်ခြင်း
👉ဗီတာမင် B1 ချို့တဲ့မှုကြောင့် ဦးနှောက်ထိခိုက်ခြင်း
👉အရက်ကြောင့်အာရုံကြောများထိခိုက်ခြင်း၊ သတိမေ့ခြင်း(dementia)
👉အရက်ကြောင့်အစာအိမ်ရောင်ခြင်း
👉အစာအိမ် နှင့်အစာပြွန်သွေးကြောပေါက်ခြင်း
👉အာဟာရချို့တဲ့ခြင်း
👉အဆုတ်ရောင်ခြင်း၊အဆုတ်တီဘီဖြစ်ခြင်း
👉နှလုံးထိခိုက်ခြင်း
👉သွေးတိုးခြင်း
👉သွေးတွင်းအချိုဓါတ်ကျခြင်း
👉ဘီယာတွင် uric acid များပါသဖြင့် ဂေါက်ရောဂါကဲ့သို့သော အဆစ်ရောဂါများဖြစ်ခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်ပါသည်။

🤔ဒါဆိုမကောင်းမှန်းသိ၍ဖြတ်တော့မည်ဆိုရင်ကော။
🧑‍⚕️အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း နောက်တွင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရက်စွဲလမ်းခြင်းအပြင် လူခန္ဓာကိုယ်အတွင်းအရက်မှဓါတ်ပေါင်းများတဖြည်းဖြည်းစုပုံလာသည်နှင့်အမျှ ဦးနှောက်အတွင်း လုပ်ဆောင်ချက်များကို ဖိနှိပ်ထားခြင်းနှင့်အတူအရက်မသောက်ရပါက လူ၏ ခန္ဓာကိုယ်မှနေထိုင်မကောင်းသလိုခံစားရခြင်းစသည််တို့ဖြစ်လာသည်။

🤔အရက်ကိုတုံးတိတိဖြတ်သင့်သလား။
🧑‍⚕️လူ၏ ဦးနှောက်သည် အလိုအလျောက်တုံ့ပြန်မှုများဖြစ်သော အသက်ရှု နှုန်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းစသည်တို့ကိုထိန်းချုပ်ထားသည်။
👉အရက်သောက်ခြင်းသည်လူ၏ ခန္ဓာကိုယ် တွင်ဦးနှောက်၏လုပ်ဆောင်ချက်များကို နှေးလေးစေသည်။ နေ့စဥ်အရက်အလွန်အကျွံသောက်နေပါက ထိုနှေးလေးစေသော လုပ်ဆောင်ချက်ကိုအသားကျသွားစေရန် ဦးနှောက်ကပြန်လည်ပြင်ဆင်လုပ်ဆောင်ပေးရသည်။
ဥပမာမြင်အောင်ကြည့်လျင် လွန်ဆွဲပွဲတစ်ခုပဲဆိုကြပါစို့။
တဖက်နှင့် တဖက်အကြိတ်အနယ် ကြိုးကိုဆွဲနေရင်းမှ တဖက်က ကြိုးကိုလွှတ်ချလိုက်ပြီဆိုလျှင် ကျန်တစ်ဖက်က ကြိုးကိုကိုင်ထားရင်းမှ အပြိုပြိုအလဲလဲဖြစ်ကုန်သည်။
👉နှစ်ကာလရှည်ကြာစွာအရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်းမှရုတ်တရက်အရက်ကိုတုံးတိတိဖြတ်ခြင်းသည်လွန်ဆွဲပွဲတွင် ကြိုးကိုလွှတ်ချလိုက်သည်နှင့်တူသည်။
လူ၏ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းတွင်အရက်၏ ဦးနှောက်၏လုပ်ငန်းဆောင်တာ များကိုနှေးလေးအောင်ဖိနှိပ်ထားခြင်းကို ရုတ်တရက်ရပ်လိုက်ခြင်းဖြင့် အခြားတဖက်တွင် ဦးနှောက်အတွင်း အချက်ပြစနစ်နှင့် အလိုအလျောက်တုံ့ပြန်မှုများကို မထိန်းနိုင်မသိမ်းနိုင်ဖြစ်စေကာ တက်သွားခြင်း၊ဂယောင်ချောက်ချားဖြစ်ခြင်း၊နှလုံးခုန်နှုန်း၊ အသက်ရှု နှုန်းများမမှန်တော့ခြင်းစသည်တို့ ဖြစ်လာစေပါသည်။
💢ပြင်းထန်ပါကအသက်သေဆုံးစေနိုင်သည်။

🤔အရက်ကိုတုံးတိတိဖြတ်ခြင်း နောက်တွင် ဘာတွေဖြစ်နိုင်သလဲ။
🧑‍⚕️ပြင်းထန်အရက်ပြတ်၍ ခန္ဓာကိုယ်မှ တုံ့ပြန်မှုများဖြစ်သော
👉လက်များတုန်နေခြင်း
👉ဂယောင်ချောက်ချားဖြစ်လာခြင်း
👉စိုးရိမ်စိတ်များ၍ဒေါသကြီးလာခြင်း
👉စိတ်ရောဂါလက္ခဏာများတွေ့လာရခြင်း၊
ဥပမာ-မရှိသောအရာများမြင်လာခြင်း၊အသံများကြားလာရခြင်း၊သံသယစိတ်များလာခြင်း
👉ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ကိုစိတ်ဝင်စားမှု အားနည်းလာခြင်း
👉ချွေးစီးပြန်လာခြင်း
👉တက်သွားခြင်း၊ (တခါတရံတွင်အချိန်ကြာမြင့်စွာ တက်သွားပြီးအသက်သေဆုံးနိုင်သည်။)
👉ကိုယ်ပူကြီးခြင်း
👉နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်း၊
👉သွေးပေါင်ချိန်တက်ခြင်း
👉ခေါင်းကိုက်ခြင်း
👉ပျို့ခြင်း၊အန်ခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။
💢အရက်ပြတ်ခြင်းလက္ခဏာများကို အရက်ဖြတ်ပြီး (1) ရက်မှ (3)ရက်အတွင်းတွေ့ရလေ့ရှိသည်။
(4) ရက်မှ (5) ရက်အတွင်းတွင် အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်သည်။
💢အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ်ပြင်းထန်သောအရက်ပြတ်ခြင်းလက္ခဏာများလည်းတွေ့ရတတ်သည်။

🤔ဘယ်လိုလူမျိုးတွေမှာပြင်းထန်သောအရက်ပြတ်ခြင်းလက္ခဏာများကိုတွေ့ရနိုင်သလဲ။
👉နဂိုကအရက်ခဏခဏဖြတ်ဖူးသူများ
👉အရက်ပြတ်ခြင်းလက္ခဏာများ၊ တက်သွားခြင်းများရှိဖူးသူများ
👉အရက်အလွန်အကျွံသောက်သူများ
👉အရက်အပြင်အခြားမူးယစ်စွဲလမ်းစေတတ်သောဆေးဝါးများပါသုံးစွဲသူများ
👉အသက်အရွယ်ကြီးသူများ
👉အဟာရချို့တဲ့သူများ
👉နဂိုက နှလုံးရောဂါ၊အသည်းရောဂါအခံရှိသူများ
စသည်တို့တွင်ပို၍အဖြစ်များပါသည်။
ထို့အပြင်အိပ်ရေးပျက်ခြင်း၊ အအိပ်အစားမမှန်ခြင်းနှင့် စိတ်ကျရောဂါများနှင့်တွဲ၍ တွေ့ရလေ့ရှိပါသည်။

🤔ဘယ်အချိန်မှာဆရာဝန်ပြဖို့လိုလာပြီလဲ။
🧑‍⚕️ပြင်းထန်အရက်ပြတ်ခြင်း၏လက္ခဏာများဖြစ်သော
🚨ဂယောင်ချောက်ချားဖြစ်လာခြင်း၊
🚨ကိုယ်ပူလာခြင်း
🚨နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်လာခြင်း
🚨သွေးပေါင်ချိန်တက်နေခြင်
🚨အသက်ရှုကျပ်လာခြင်း
🚨ခြေလက်များကွေးကောက်ပြီး တက်သွားခြင်း
🚨သတိလစ်သွားခြင်း
🚨တက်သွားပြီးနောက် အစာသီးခြင်း၊ ပြာနှမ်းလာခြင်း၊အောက်ဆီဂျင်ကျသွားခြင်း
🚨ချွေးစီးများပြန်လာခြင်း၊ သွေးတွင်းအချိုဓါတ်ကျသွားခြင်း
စသည်တို့ရှိပါကနီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာနသို့အမြန်ဆုံးပို့ဆောင်သင့်ပါသည်။

လူတိုင်းကျန်းမာရေးကိုလက်လှမ်းမှီစေရန်
ရည်သန်လျက်
Yangon Medical Network

References
Davidson's Principles and Practices of Medicine
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/25052-delirium-tremens

19/09/2025

Carbon monoxide poisoning
ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်ခြင်း
🤔ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်ခြင်း ဆိုတာဘာလဲ။
👉ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်ခြင်း ဆိုသည်မှာ လူ၏ ခန္ဓာကိုယ် အတွင်း ရှုသွင်းသောလေထဲတွင် ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ပမာဏအများအပြားပါဝင်သွားပြီး သေစေနိုင်သော အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ဆေးရုံသို့အချိန်မီမပို့ဆောင်နိုင်မီ လူနာအများစုသေဆုံးရသည့် အဆိပ်သင့်ခြင်း တစ်မျိုးလည်းဖြစ်ပါသည်။
💢ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်ဓါတ်ငွေ့သည် အရောင်မရှိ၊ အနံ့မရှိ၊မမြင်နိုင် သောဓါတ်ငွေ့ဖြစ်ပါသည်။

🤔ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ဓါတ်ငွေ့ကိုဘယ်မှာတွေ့နိုင်သလဲ။
👉ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ဓါတ်ငွေ့သည် များသောအားဖြင့် ဓါတ်ဆီ၊ဒီဇယ်ဆီများလောင်ကျွမ်းရာမှ ထွက်လာလေ့ရှိပါသည်။
ထို့ကြောင့်
🔺ကားအင်ဂျင်များ
🔺လောင်စာဆီသုံး အပူပေးစက်များ (heaters)
🔺ဓါတ်ငွေ့သုံး ဂတ်စ်မီးဖိုများ
🔺အကင်မီးဖိုများ
🔺မီးအိမ်များ
🔺မီးလင်းဖိုများ
🔺ကျောက်မီးသွေး၊ရေနံဆီ၊ သဘာဝဓါတ်ငွေ့၊သစ်သားများလောင်ကျွမ်းခြင်း
စသည်တို့မှကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်ဓါတ်ငွေ့များထွက်လာလေ့ရှိသည်။
ထို့ကြောင့်ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် သည်ကျွန်ုပ်တို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင်နေ့စဥ်ရှုသွင်းသောလေထဲတွင် အထိုက်အလျောက်ပမာဏ အနည်းငယ်ပါဝင်နေပါသည်။ သို့သော်လူတိုင်းတော့ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်အဆိပ်သင့်ခြင်း မဖြစ်ကြပါ။

🤔ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်အဆိပ်သင့်ခြင်း ဘယ်လိုဖြစ်သလဲ။
👉ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ဓါတ်ငွေ့သည်ရှုသွင်းလိုက်သောလေထဲတွင်အောက်ဆီဂျင် ထက်ပို၍ ပါလာပါက အသက်ရှုလမ်းကြောင်းမှတဆင့်သွေးထဲသို့ရောက်ရှိပြီး ပမာဏအနည်းအများပေါ်မူတည်၍ ရောဂါလက္ခဏာများကိုဖြစ်စေပါသည်။
ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် သည်အောက်ဆီဂျင်ထက်ပို၍ သွေးထဲရှိဟေမိုဂလိုဘင်ဓါတ်နှင့် ပေါင်းစပ်နိုင်ပါသည်။ ထိုအခါ ဆဲလ်နှင့်တစ်ရှူးများရှင်သန်ရန် လိုအပ်သော အောက်ဆီဂျင်ဓါတ် ကိုပို့ဆောင်ပေးနေသည့် ဟေမိုဂလိုဘင်၏ လုပ်ဆောင်ချက်များပျက်ကွက်သွားပါသည်။
ထိုအခါ ဆဲလ် များ (အထူးသဖြင့် ဦးနှောက်အတွင်း ရှိဆဲလ်များ)ကောင်းမွန်စွာ အလုပ်မလုပ်တော့ပဲ အချိန်မှီ ကုသမှုမခံယူပါက သေဆုံးနိုင်ပါသည်။
👉ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ပမာဏပြင်းအားပေါ်မူတည်၍ ထိတွေ့ပြီး မိနစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှ နာရီအနည်းငယ်အတွင်း အဆိပ်သင့်ခြင်း ဖြစ်ပွားပါသည်။
👉လေဝင်လေထွက်ကောင်းသောနေရာများတွင် ကားအိတ်ဇောနှင့် လောင်စာဆီများလောင်ကျွမ်းရာမှ ထွက်လာသောကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ဓါတ်ငွေ့ရှိနေသော်လည်းအဆိပ်သင့်ခြင်းမဖြစ်နိုင်ပါ။
သို့သော်အလုံပိတ်အခန်း၊သို့မဟုတ်လေဝင်လေထွက်မကောင်းသောနေရာများတွင် ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ဓါတ်ငွေ့စုလာပါက အဆိပ်သင့်ခြင်း ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။
👉ဥပမာ အလုံပိတ် အခန်းများတွင် မီးစက်နိုး၍အိပ်ခြင်း
👉ကားအိပ်ဇောစက်နိုး၍ အလုံပိတ်ပြီး ကားထဲတွင်အိတ်ပျော်သွားခြင်း
👉အလုံပိတ်အခန်းများတွင် မီးဖို၍ အကင်များကင်ခြင်း
👉မီးလောင်နေသော အခန်းများတွင်၊ မီးခိုးများကြားတွင် အချိန်အတော်ကြာပိတ်မိနေခြင်း၊
👉လူငယ်များကြားတွင်ရေပန်းစားနေသော ပလတ်စတစ်ပိုက်နဲ့ ကော်ရှုခြင်း
စသည်တို့သည်ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်ခြင်း ကိုဖြစ်စေသော အကြောင်းရင်းများဖြစ်ပါသည်။

🤔ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်ခြင်း ရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေ လဲ။
👉မပြင်းထန်သောထိတွေ့မှု (ဥပမာ အိမ်တွင်း ဂတ်စ်မီးဖို စသည်တို့မှဓါတ်ငွေ့များကြောင့်)
🔺အနည်းငယ်ခေါင်းကိုက်ခြင်း
🔺ပျို့ချင်အန်ချင်ခြင်း
🔺အသက်ရှု ကျပ်ခြင်း၊မွန်းကျပ်ခြင်း
🔺စိတ်ရှုပ်ထွေးလာခြင်းများ
ဖြစ်တတ်သော်လည်းသတိထားမိခြင်းမရှိတတ်ပါ။
👉ပမာဏပိုများလာပါက
🔺ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း
🔺ခေါင်းမူးခြင်း
🔺မလှုပ်ချင်မကိုင်ချင် လေးလံလာခြင်း
🔺ဂနာမငြိမ်ဖြစ်လာခြင်း
🔺လမ်းလျှောက်ရာတွင် ယိုင်းယိုင်နေခြင်း
🔺သတိလစ်သွားခြင်း
🔺တက်သွားခြင်း
🔺သွေးပေါင်ကျခြင်း
🔺အသက်ရှု မမှန်ပဲရပ်သွားခြင်း
🔺နှလုံးခုန်ရပ်သွားခြင်း
🔺အသက်သေဆုံးခြင်း
အထိဖြစ်နိုင်ပါသည်။
👉ကိုယ်ဝန်ဆောင်များတွင် ဖြစ်ပါက
🔺ကလေးမွန်းကျပ်ခြင်း(hypoxia) နှင့်
🔺သန္ဓေသားဗိုက်ထဲတွင် အသက်ဆုံးရှုံးခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။
👉ရုတ်တရက်အဆိပ်သင့်ခြင်း ( Acute poisoning) မှအချိန်မီကုသနိုင်သော်လည်း
နောက်ဆက်တွဲပြဿနာ အဖြစ်
🔺အတိတ်မေ့သွားခြင်း
🔺ကောင်းစွာအာရုံစူးစိုက်နိုင်မှုမရှိခြင်း
🔺လမ်းလျှောက်ပုံ မူမမှန်ခြင်း
🔺ဆီး၊ဝမ်းမထိန်းနိုင်တော့ခြင်းများကျန်ခဲ့တတ်သည်။
🚨လက်ချောင်းထိပ်တွင်တိုင်းသော အောက်ဆီဂျင်တိုင်းကိရိယာများသည် အောက်ဆီဟေမိုဂလိုဘင်နှင့် ကာဘောက်ဆီဟေမိုဂလိုဘင်ကို မခွဲခြားနိုင်ပါ။ ထို့ကြောင့်အောက်ဆီမီတာဖြင့်တိုင်းလျင် အောက်ဆီဂျင်မကျပဲရှိတတ်ပါသည်။
🚨ထို့ကြောင့်အထက်ပါ လက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်လာပါက နီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာနတွင်အမြန်ဆုံးကုသမှုခံယူသင့်ပါသည်။

🤔ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်ခြင်း မဖြစ်အောင်ဘယ်လို ကာကွယ်ရမလဲ။
👉မီးလင်းဖိုများ၊ လောင်စာဆီသုံးအပူပေး ကိရိယာများကို အလုံပိတ် အခန်းအတွင်းအသုံးပြုခြင်းမှတတ်နိုင်သမျှရှောင်ကြဥ်ခြင်း၊
👉အိမ်များတွင် ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် တိုင်းတာနိုင်သော ကိရိယာများတပ်ဆင်ထားခြင်း
👉အလုံပိတ် အခန်းများတွင် မီးစက်နှိုးခြင်း၊ဂတ်စ်မီးဖို အသုံးပြုခြင်းမှရှောင်ကြဥ်ခြင်း
👉ကားမီးခိုးများ၊လောင်စာဆီများလောင်ကျွမ်းခြင်းမှ ထွက်လာသောမီးခိုးများနဲ့ကြာရှည်ထိတွေ့မှုမရှိအောင် ရှောင်ကြဥ်ခြင်း၊
👉တတ်နိုင်သမျှ မိမိပတ်ဝန်းကျင် လေကောင်းလေသန့်ရရှိစေရန် ဆောင်ရွက်ခြင်း
👉လူနေအိမ်များအနီးတွင် အမှိုက်မီးရှို့ခြင်းများ၊လေထုညစ်ညမ်းစေရန်ဆောင်ရွက်ခြင်းများမှ ရှောင်ကြဥ်ခြင်း
👉အိမ်ခန်းများကိုလေဝင်လေထွက်ကောင်းစေရန် ဆောင်ရွက်ခြင်း
စသည်တို့ပြုလုပ်သင့်ပါသည်။

လူတိုင်းကျန်းမာရေးကို လက်လှမ်း မှီ စေရန်
ရည် သန်လျက်
Yangon Medical Network

References
Davidson's Principles and Practices of Medicine
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carbon-monoxide/symptoms-causes/syc-20370642
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15663-carbon-monoxide-poisoning

16/09/2025

Toxoplasmosis (တောက်ဇို ပလက်စ်မိုးစစ်ရောဂါ)
ကြောင်လေးများ၏မစင်မှတဆင့်ကူးစက်တတ်သောရောဂါ
🤔Toxoplasmosis ဆိုတာဘာလဲ။
🧑‍⚕️Toxoplasmosis ဆိုသည်မှာကပ်ပါးကောင်တစ်မျိုးဖြစ်သော Toxoplasma gondii ကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။
🔺ထိုကပ်ပါးကောင်သည် ကြောင်လေးများ၏ အူလမ်းကြောင်းအတွင်း မျိုးပွားခြင်းဖြစ်စေပါသည်။
🔺ထိုမှတဆင့်ကပ်ပါးကောင်သားလောင်းများသည်ကြောင်လေးများ၏မစင်တွင် တည်ရှိနေတတ်ပြီး တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မိခြင်း၊အစာ၊ ရေတို့မှတဆင့်ကူးစက်တတ်ခြင်းဖြင့်ရောဂါကူးစက်နိုင်ပါသည်။
🔺လူအပြင် ကြောင်များ၏ မစင်နှင့် ထိတွေ့မိသောမြေကြီးနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့သော ဝက်များ၊သိုးများ စသည် တိရစ္ဆာန်များ တွင်လည်းကပ်ပါးကောင်သားလောင်းများရှိနေနိုင်ပါသည်။
🔺ထိုကပ်ပါးကောင်သားလောင်းများသည် စိုစွတ်သောမြေကြီးပေါ်တွင် လနှင့်ချီ၍ရှင်သန်နေထိုင်နိုင်သည်။
💢ထို့ကြောင့်ထိုမြေကြီးပေါ်တွင်စိုက်ပျိုးသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကိုသေချာစွာမဆေးကြောပဲစားသုံးမိလျင်ဖြစ်စေ၊ ရောဂါရှိနေသောဝက်များ၊သိုးများ၊ယုန်များ စသည်တို့ကိုကျက်အောင်မချက်ပဲစားသုံးမိလျင်ဖြစ်စေ ရောဂါကူးစက်နိုင်သည်။ လူအများစုရောဂါကူးစက်ခြင်းသည် မသန့်ရှင်းသည့်သောက်ရေများမှဖြစ်တတ်သည်။

🤔ဘယ်လိုလူမျိုးတွေ မှာ ရောဂါလက္ခဏာပြတတ်သလဲ။
🧑‍⚕️Toxoplasma gondii ကပ်ပါးပိုးသည်ကမ္ဘာအနှံ့အပြားတွင်တွေ့ရပြီးမည်သူကိုမဆို ကျားမ မရွေး၊အသက်အရွယ်မရွေးကူးစက်စေနိုင်ပါသည်။ သို့သော်လူတိုင်းတွင်ရောဂါလက္ခဏာကမပြပဲအချို့တွင် ကူးစက်ခံရမှန်းပင် မသိကြပါ။
👉ကိုယ်ခံအားကျဆင်းသည့်ရောဂါရှိသူများ၊
👉HIV, AIDS ရောဂါရှိသူများ
👉ကိုယ်ခံအားကျစေသော စတီးရွိက်ဆေးများသောက်နေရသူများ၊
👉ကိုယ်ခံအားမကောင်းသည့်ကိုယ်ဝန်ဆောင်များတွင်ရောဂါဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါသည်။
💢ကိုယ်ဝန်ဆောင်များတွင်ထိုရောဂါဖြစ်ပါက မိခင်မှသန္ဓေသားသို့ ကူးစက်နိုင်ပါသည်။
Toxoplasma gondii ကပ်ပါးပိုးသည်ကြောင်လေးများတွင် မျိုးပွားခြင်းဖြစ်သော်လည်း ကြောင်မွေးမြူသည့် လူတိုင်းတော့ရောဂါမဖြစ်ပါ။ ထို့အပြင် ကြောင်များကိုထိတွေ့ကိုင်တွယ်ရုံမျှဖြင့်လည်းရောဂါမဖြစ်နိုင်ပါ။

🤔Toxoplasmosis ကပ်ပါးပိုးကူးစက်ရောဂါက အဖြစ်များသလား။
🧑‍⚕️ဆေးမှတ်တမ်းများအရကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူ (3)ယောက်တွင် တစ်ယောက်ကရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီးဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင်လူဦးရေ၏ 22 % ခန့်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများရှိကိုယ်ဝန်ဆောင်များတွင် 40% မှ 60 % ခန့်ကူးစက်ခံရပြီးဖြစ်ကြောင်းသိရှိရသည်။

🤔Toxoplasmosis ရောဂါရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေကဘာတွေလဲ။
🧑‍⚕️ကိုယ်ခံအားကောင်းမွန်သော လူအများစုမှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြတတ်ကြပါ။
💢Acute toxoplasmosis
10 % သောလူနာများတွင်
👉သာမန်ဖျားနာခြင်း
👉ပြန်ရည်ကြိတ်များ(အထူးသဖြင့်လည်ပင်းတွင်) ရောင်ရမ်းခြင်း
(အချို့ လူနာများတွင်ပြန်ရည်ကြိတ် ကြီးခြင်းသည် တစ်နှစ်ခန့်ကြာတတ်သည်။)
👉လူနုန်းနေခြင်း
👉ကိုယ်လက်ကိုက်ခဲခြင်း၊
👉ခေါင်းကိုက်ခြင်း
👉လည်ချောင်းနာခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။
💢Congenital toxoplasmosis
ကိုယ်ဝန်ဆောင်များ တွင် ကိုယ်ဝန်လနုနေစဥ် ရောဂါကူးစက်ခံရပါက ကိုယ်ခံအားကောင်းလျင် ရောဂါလက္ခဏာမပြတတ်သော်လည်း (60) % ခန့်မှာ မိခင်မှ သန္ဓေသားသို့ ရောဂါကူးစက်တတ်သည်။
👉သန္ဓေသားတွင် မျက်စိထိခိုက်ခြင်း
👉သန္ဓေသားတွင် ဦးနှောက် ကောင်းစွာမဖွံ့ဖြိုးခြင်း
👉သန္ဓေသားတွင်ဦးနှောက်အတွင်း ရေအိတ်တည်ခြင်း
👉မွေးကာစကလေးတွင် အသားဝါခြင်း
👉အရေပြားအကွက်များဖြစ်ခြင်း
👉အသည်းနှင့်ဘေလုံးကြီးခြင်း (hepatosplenomegaly)
👉မွေးရာပါ အတက်ရောဂါဖြစ်ခြင်း
👉ကလေးဖွံ့ဖြိုးမှုနှေးကွေးခြင်း
💢Occular Toxoplasmosis (မျက်လုံးထိခိုက်ခြင်း)
ဖြစ်နိုင်ခြေရာခိုင်နှုန်းနည်းပါသည်။
မိခင်မှသန္ဓေသားတွင်ကူးစက်ခံရသော မွေးရာပါ toxoplasmosis ရောဂါရှိသူများတွင်တွေ့ရပြီးဆယ်ကျော်သက်များတွင်ဖြစ်လေ့ရှိသည်။
👉မျက်စိနာခြင်း
👉မျက်စိမှုန်ခြင်း
👉မျက်စိကွယ်ခြင်း
စသည်တို့ဖြစ်တတ်သည်။
🧑‍⚕️ကိုယ်ခံအားကောင်းသည့်လူများတွင် Toxoplasma gondii ကပ်ပါးကောင်ဝင်ရောက်ကူးစက်သော်လည်း ဘာရောဂါလက္ခဏာမှမပြပဲရှိတတ်သည်။
🔺လူ၏ ကိုယ်ခံအားစနစ်က ပြန်လည်တိုက်ခိုက်သောအခါတွင် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းအရည်ကြည်အိတ် (cysts) များဖြစ်ပေါ်ပြီး ကပ်ပါးကောင်သည်ထိုအိတ်များအတွင်းအချိန်အတော်ကြာရောဂါလက္ခဏာမပြပဲငြိမ်သက်စွာ ခိုအောင်းနေတတ်သည်။
🔺ထိုကပ်ပါးပိုးများသည်လူ၏ကိုယ်ခံအားကောင်းနေချိန်တွင် ရောဂါလက္ခဏာမပြပဲကိုယ်ခံအားကျဆင်းလာသည့် ချိန်တွင် cysts များအတွင်းမှကပ်ပါးပိုးများအပြင်ထွက်လာကာ ပြန်လည်ထကြွလာခြင်းဖြင့်သေစေနိုင်လောက်သော ရောဂါများကိုဖြစ်စေပါသည်။ အထူးသဖြင့်HIV, AIDS ရောဂါရှိသူများတွင် ကိုယ်ခံအားကျဆင်းလာသည်နှင့်အမျှရောဂါပို၍ပြင်းထန်တတ်သည်။
💢Toxoplasmosis in immunocompromised patient
ကိုယ်ခံအားကျဆင်းသည့်ရောဂါရှိသူများ တွင်
👉ခေါင်းကိုက်ခြင်း
👉သတိလစ်ခြင်း
👉အတက်ရောဂါများ
👉အဖျားကြီးခြင်း
👉ထုံကျင်နေခြင်း
👉ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ခြင်း
??မျက်နှာရွဲ့သွားခြင်း၊လေဖြတ်သွားခြင်း
👉နှလုံးကြွက်သားရောင်ခြင်း
👉အဆုတ်ရောင်ခြင်း
👉အသည်းရောင်ခြင်း
👉ကြွက်သားများရောင်ရမ်းခြင်း
စသည်တို့အဖြစ်များသည်။

🤔Toxoplasmosisရောဂါမှန်းဘယ်လိုသိနိုင်မှာလဲ။
🧑‍⚕️အထက်ပါရောဂါလက္ခဏာများတွေ့ရှိပါက ဆရာဝန်များက
👉ရောဂါရာဇဝင်နှင့်လူနာ၏ ကိုယ်ခံအားအခြေအနေ၊ရောဂါအခံစသည်တို့ကို မေးမြန်းစစ်ဆေးခြင်း၊စမ်းသပ်ခြင်းအပြင်
🔷သွေးဖေါက်စစ်ဆေးခြင်းများ ၊
🔷ဦးနှောက်ကို ကွန်ပျူတာဓါတ် မှန် ရိုက်ခြင်း၊
🔷သံလိုက်ဓါတ်မှန်ရိုက်ခြင်း
🔷ခါးရိုးချဥ်ဆီဖေါက်၍စစ်ဆေးခြင်း
🔷ကိုယ်ဝန်ဆောင်များတွင်Ultrasound ရိုက်ခြင်း
🔷သန္ဓေသားတွင် ရေမွှာရည်ကိုစစ်ဆေးခြင်း
စသည်တို့ပြုလုပ်ရပါသည်။

🤔Toxoplasmosis ရောဂါကူးစက်တတ်သလား။ ကုလို့ပျောက်နိုင်သလား။
🧑‍⚕️မိခင်မှ သန္ဓေသားသို့ ကူးစက်တတ်သော်လည်း လူတစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက်ထိတွေ့ခြင်းမှာမကူးစက်နိုင်ပါ။
သို့ရာတွင်ရောဂါပိုးကူးစက်ခံနေရသူ၏ ကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်းများဖြင့်အစားထိုးကုသခြင်း၊သွေးသွင်းခြင်းစသည်တို့ပြုလုပ်ပါကကူးစက်နိုင်သည်။
အများစုတွင် ကိုယ်ခံအားကောင်းပါက ကုသရန်မလိုအပ်ပါ။
ရောဂါလက္ခဏာပြသည့်လူနာများတွင်ကပ်ပါးကောင်ကိုသေစေနိုင်သော ပိုးသတ်ဆေး များစောစောပေးခြင်းဖြင့် ကုသပျောက်ကင်းနိုင်ပါသည်။

🤔Toxoplasmosis ရောဂါမဖြစ်အောင်ဘယ်လိုကာကွယ်ရမလဲ။
👉ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကိုစနစ်တကျဆေးကြောသန့်စင်ပြီးမှစားသုံးခြင်း
👉အသား၊ငါးများကိုကျက်အောင် ချက်ပြုတ်ပြီးမှစားသုံးခြင်း
👉သန့်ရှင်းသော သောက်ရေရအောင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ မရပါက ရေကိုကျိုချက်၍သောက်သုံးခြင်း
👉နို့များ၊နို့ထွက်ပစ္စည်းများကိုသေချာစွာသန့်စင်ပိုးသတ်ပြီးမှ စားသောက်ခြင်း၊
👉စိုက်ခင်းများ၊ ပျိုးခင်းများတွင် မြေကြီးများကိုင်တွယ်ပြီးပါက လက်ကိုဆပ်ပြာနှင့်စင်ကြယ်စွာဆေးကြောခြင်း
👉ကြောင်လေးများ၏ မစင်များကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ပါလက်အိတ်ဝတ်၍ လုပ်ခြင်း၊လက်ကိုဆပ်ပြာနှင့် စနစ်တကျဆေးခြင်း
👉ကိုယ်ဝန်ဆောင် များ၊ ကိုယ်ခံအားကျသည့်လူများတွင် ရောဂါဖြစ်လွယ်သောကြောင့် ကြောင်များ၏မစင်များနှင့်ထိတွေ့မှုကိုတတ်နိုင်သမျှရှောင်ကြဥ်ခြင်း
စသည်ဖြင့်ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

လူတိုင်းကျန်းမာ ရေးကို လက်လှမ်း မှီ စေရန်
ရည် သန်လျက်
Yangon Medical Network

References
Davidson's Principles and Practices of Medicine
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9756-toxoplasmosis

Yangon Medical Network

24/10/2025

24/10/2025

20/10/2025

10/10/2025

27/09/2025

26/09/2025

23/09/2025

19/09/2025

16/09/2025

Address

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category