26/10/2025
ကထိန် အကြောင်း သိကောင်းစရာ
~~~~~~~~~~~~~~
တစ်နှစ်မှာ တစ်လ , တစ်လမှာ တစ်ကြိမ် ,တစ်ကြိမ်မှာ တစ်ကျောင်းသာ လှူခွင့်ရှိတဲ့ ကထိန်အကြောင်းကို မူရင်း ရေးသားသော ဒေါက်တာ_အရှင်_ဝိမလဝံသ { နာလန္ဒာတက္ကသိုလ် } ဆီမှ တစ်ဆင့် လေးစားစွာဖြင့် ကူးယူဖော်ပြထားပါသည်။🙏🏻🙏🏻
၁။ #ကထိန်ဆိုတာ
ကထိန - ဆိုတဲ့ ပါဠိစကားလုံးကနေ ဆင်းသက်လာပြီး ထိုကထိန ဆိုတဲ့ ပါဠိကို ကထိန်ဟူ၍ မြန်မာမှုပြုထားခြင်းဖြစ်ပါတယ် ကထိနဆိုတဲ့ စကားလုံးက မြဲမြံခြင်း ၊ ခိုင်ခံ့ခြင်း ၊ ခိုင်မြဲခြင်းဆိုတဲ့
အဓိပ္ပါယ်ရှိပါတယ် မြဲခြင်း အမျိုးမျိုးရှိကြပေမယ့်
ကထိန်နှင့်ပတ်သတ်လို့ မြဲခြင်းကတော့
အချိန်ကာလအားဖြင့် မြဲခြင်း
အကျိုးတရားအားဖြင့် မြဲခြင်းပင်
အချိန်ကာလအားဖြင့် မြဲခြင်းကား
#သီတင်းကျွတ်လပြည့်ကျော်_တစ်ရက်နေ့မှ တန်ဆောင်မုန်း_လပြည့်နေ့အထိ တစ်လအတွင်းမှာ ကထိန်သင်္ကန်း ဆက်ကပ်လှူဒါန်းခြင်းကထိန်ခင်းခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ရမည်ဟု မြတ်စွာဘုရား အမိန့်တော်ဖြင့် ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ပေးခဲ့တာပါ တစ်ခြားသော နတ်တော်လ ၊ ပြာသိုလ ၊ တပို့တွဲလတို့ကို ပြောင်းရွှေ့၍ ကထိန်ခင်း၍ မရပါဘူး ဒါကြောင့် ကထိန်ဆိုတာ အချိန်ကာလအားဖြင့် မြဲခြင်းဖြစ်၏
အကျိုးတရားအားဖြင့် မြဲပုံကား
ကထိန်ခင်းသည့် ကျောင်းတိုက်မှာ သီတင်းသုံးတော်မူကြသည့် ပုရိမဝါမှ ထသော { ဝါဆိုလပြည့်ကျော် ၁ - ရက်နေ့မှ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့ထိ ဝါဆိုဝါကပ်ကြသော } ရဟန်းတော်များမှာသီတင်းကျွတ်လပြည့်ကျော် တစ်ရက်နေ့မှ တပေါင်း လပြည့်နေ့တိုင်အောင် ငါးလ တိတိ ကထိန်အကျိုး ငါးမျိုးကို ခိုင်ခိုင်မြဲမြဲ ရရှိစေပါတယ် တစ်ခြားလများသို့ ကထိန်အကျိုးတရားများ ပြောင်းလဲသွားခြင်းမရှိမည်သူက ဖျက်လို့မရအောင် မြဲမြံခိုင်မြဲခြင်း ဖြစ်ပါတယ်
၂။ #ကထိန်ခင်းခြင်းအဓိပ္ပါယ်က -
ကထိန် အကျိုးတရားများကို ကျယ်ပြန့်အောင် ပြုလုပ်တာဖြစ်ပါတယ်ဆိုလိုသည်မှာ
ကထိန်မခင်းသည့် ကျောင်းတိုက်က ရဟန်းတော်များမှာ ကထိန် အကျိုးကို သီတင်းကျွတ် လပြည့်ကျော် { ၁ } ရက်နေ့မှ တန်ဆောင်မုန်း လပြည့်နေ့ အထိ { ၁ } လပဲ အကျိုးအာနိသင် မြဲပါတယ် ကထိန်ခင်းလိုက်တဲ့ ကျောင်းတိုက်ရှိ ရဟန်းတော်များ ကတော့
သီတင်းကျွတ်လပြည့်ကျော် { ၁ } ရက်နေ့မှ တပေါင်းလပြည့်နေ့အထိ { ၅ } လတိုင်အောင် အကျိုးတရားများ ကျယ်ပြန့်သွားတယ်ဟု ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ် ကထိန်ခင်းခြင်းကို လူများက ခင်းရတာ မဟုတ်ဘဲ ရဟန်းတော်များသာ ခင်းရတာပါ ရဟန်းတော်တောင်မှ ပုရိမဝါ { ပထမဝါ } ဆိုတဲ့ ရဟန်းများသာ ခင်းလို့ရတာပါ { ပစ်ဆိမဝါ } လို့ခေါ်တဲ့ ဒုတိယဝါဆိုတော်မူတဲ့ ရဟန်းတော်များခင်းလို့ မရပါဘူး လူများကတော့ သင်္ကန်းကို လှူဒါန်းပေးနိုင်တဲ့ ကထိန် သင်္ကန်းအလှူရှင်ကထိန်ဒါယကာ ဒါယိကာမအဖြစ်သာ ခံယူခွင့်ရတာပါ လူအများအနေနဲ့ သံဃဿဒေမ ဆိုပြီး လှူဒါန်းလိုက်တဲ့ သင်္ကန်းကို သံဃာတော်များက ကထိန်ခင်းမယ့် ရဟန်းကို ရွေးချယ်ပြီး သိမ်ထဲမှာ ဥတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ပြုလုပ်ခြင်းကိုပဲ ကထိန်ခင်းသည်ဟု ဆိုခြင်းဖြစ်ပါတယ် ထို့ပြင်ကထိန်သင်္ကန်းဟာ ဒီနေ့အလှူခံပြီး ဒီနေ့ပြီးအောင် ကံဆောင်ပြီးတဲ့ သင်္ကန်းမှသာ ကထိန်ခင်းလို့ရတာပါ ညလွန်တဲ့ သင်္ကန်း မဖြစ်ရပါဘူး ဆိုလိုတာက ဒီနေ့ရတဲ့ သင်္ကန်းကို နောက်နေ့ကျမှခင်းမယ် ဆိုရင်ကထိန်ခင်းရာ မရောက်ပါဘူး
မသိုးသင်္ကန်း ဆိုတာ ရက်လွန်သွားတဲ့ သင်္ကန်းမဟုတ်ဘဲ ဒီနေ့အလှူခံ ဒီနေ့အပြီးကံဆောင်ပြီး
ဒီနေ့ခင်းတဲ့သင်္ကန်းကိုပြောတာပါ ရက်လွန်သွားတဲ့သင်္ကန်း မဟုတ်မှသာ ကထိန်ခင်းလို့ ရတာပါထို့ပြင် ကထိန်သင်္ကန်း ဖြစ်ပေါ်လာအောင် စည်းရုံးတာမျိုး , အလှူခံတာမျိုးလည်းမဖြစ်ရပါဘူး အောက်ထစ်ဆုံး မိမိကိုမွေးပေးလိုက်တဲ့ မိခင်ကိုတောင်မှ ကျုပ်ကျောင်းမှာ ကထိန်ခင်းပါဆိုပြီး မပြောရပါဘူး အဲလိုပြောပြီး ရလာတဲ့ သင်္ကန်းကိုလည်း ကထိန်ခင်းလို့ မရပါဘူး ကထိန်သင်္ကန်း အလှူရှင်က မိမိအလိုလို နားလည် သဘောပေါက်ပြီး သံဃဿဒေမ ဆိုပြီး သံဃာကို ရည်စူးပြီး လှူဒါန်းတဲ့ သင်္ကန်းဖြင့်သာ ကထိန်ခင်းရတာ ဖြစ်ပါတယ် ဒီသင်္ကန်းက ဘယ်ရဟန်းအတွက် စတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို စွဲပြီးလှူဒါန်းတဲ့ သင်္ကန်းဆိုလည်း ကထိန် ခင်းလို့မရပါဘူး သံဃာကိုလှူဒါန်းတဲ့ သင်္ကန်းပဲ ခင်းလို့ရတာပါ နောက်ပြီး ကာလအပိုင်း အခြားအနေနဲ့ သီတင်းကျွတ် လပြည့်ကျော် တစ်ရက်နေ့မှ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ တစ်လတစ်လမှာလည်း ကျောင်းတစ်ကျောင်းမှာ တစ်ကြိမ်သာခင်းခွင့်ရှိပါတယ်
အပေါ်ရုံ { ဧကသီ } သင်္ကန်း
ခါးဝတ် { သင်းပိုင် }
နှစ်ထပ်သင်္ကန်း { ဒုကုဋ် }
၄င်းသင်္ကန်း သုံးမျိုးတို့တွင်
တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ကထိန်ခင်းနိုင်ပါတယ် ကျန်သော ပဒေသာပင်မှ ပစ္စည်းများနှင့် အခြားသော လှူဖွယ် ပစ္စည်းများနှင့်လည်း ကထိန်ခင်းလို့ မရနိုင်ပါ
၃။ ကထိန်ခင်းရခြင်းအကြောင်းကား -
မြတ်စွာဘုရားရှင် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှာ သီတင်းသုံးတော်မူနေတဲ့ အချိန် ဓုတင် ဆောင်တော် မူကြတဲ့ ပါဝေယျကတိုင်းသား ရဟန်းတော် အပါးသုံးဆယ်များဟာ မြတ်စွာဘုရားရှင် အား ဖူးမျှော်ဖို့အတွက် သာဝတ္ထိကိုလာရင်း လမ်းမှာသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းတဲ့ မိုးကြောင့် ရဟန်းတော်များ ဝတ်ဆင်ထားတဲ့ သင်္ကန်းတွေနှစ်ထပ် သင်္ကန်းတွေ အားလုံး မိုးတွေ စိုရွှဲကုန်ပါတယ် မြတ်စွာဘုရားထံကို ရောက်လာတဲ့ အခါ မြတ်စွာဘုရားရှင်က ဝါတွင်းကာလမှာ ချမ်းချမ်းသာသာသီတင်းသုံးပြီး တရားအားထုတ် ခွင့် ရ - မရမေးတဲ့ အခါ ထိုရဟန်းတော် အပါးသုံးဆယ်က မိမိတို့အဖြစ်ကို လျောက်ထားကြ ပါတယ် ထိုရဟန်းတော်များရဲ့ အခက်အခဲများကို ရှေးရှုပြီး မြတ်စွာဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့ -ဝါကျွတ်ပြီးသော ရဟန်းတော်တို့အား ကထိန်ခင်းခြင်းကို ငါဘုရား ခွင့်ပြုတော်မူတယ်ဟူ၍ ပါဝယျကဘဒ္ဒဝဂ္ဂီ ရဟန်း သုံးဆယ်ကို အကြောင်းပြုပြီး ကထိန်းခင်းရခြင်းအကြောင်းတရား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာပါ
၄။ ကထိန်ခင်းခြင်း_အကျိုးတရားကား -
{ ကထိန်အာနိသင် } ရသော ရဟန်းတို့မှာ အိမ်တစ်အိမ်က ဆွမ်းစားပင့် ဖိတ်ထားတာ ရှိရင် အဲဒီအိမ်မှာ ဆွမ်းမစားမီ ဖြစ်စေ ၊ ဆွမ်းစားပြီးဖြစ်စေ ၊ တခြားအိမ်သို့ သွားလိုပါက ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းအား မပန်ကြားဘဲ သွားလာနိုင်ခြင်း တိစီဝရိတ် အဓိဋ္ဌာန် တင်ထားသော သင်္ကန်းကို မယူဘဲ သွားလာနိုင်ခြင်း ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြွပါဟု မဖိတ်ဘဲထမင်းစားလာပါ ၊ မုန့်စားလာပါ စတဲ့ လူအသုံးအနှုန်းများဖြင့် ပင့်ဖိတ်တဲ့ ဂဏဘောဇဉ်ကို ဘုဉ်းပေးနိုင်ခြင်း အလိုရှိတိုင်း အဓိဋ္ဌာန်ဝိကပ္ပနာမပြုသော သင်္ကန်းကို ဆောင်နိုင်ခြင်း ထိုကထိန်ခင်းသော ကျောင်းတိုက်၌ ဖြစ်ပေါ်သမျှသော သင်္ကန်းများကို ကထိန်ခင်းသော ရဟန်းတို့အား ဖြစ်ရခြင်း စတဲ့ အကျိုးအာနိသင် ငါးပါး { သိက္ခာပုဒ် ငါးပုဒ် }ကင်းလွတ်ခွင့်ကို ရတော်မူပါတယ် ကထိန်သင်္ကန်း လှူဒါန်းတဲ့ ဒကာ ဒကာမများ အနေဖြင့်လည်း အရပ်လေးမျက်နှာအရပ်များသို့ အတားအဆီးမရှိ ၊ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားနိုင်းခြင်း မည့်သည့်အရပ်ကို မဆို တာဝန်ကိစ္စမလေးဘဲ ပေါ့ပေါ့ပါးပါး သွားလာနိုင်ခြင်း အစားအသောက်နဲ့ ပါတ်သက်လို့ အဆိပ်အတောက်စတဲ့ ဘေးဥပါဒ်အန္တရာယ်မဖြစ်ခြင်း မိမိတို့၏ ပစ္စည်းဥစ္စာများကို ရန်သူမျိုးငါးပါး လာရောက်ဖျက်ဆီးခြင်း ဆိုတဲ့ ဘေးအပေါင်းမှ ကင်းဝေးခြင်း မိမိတို့၏ ပစ္စည်းဥစ္စာများကို သူတစ်ပါးတို့ လာရောက်အစိုးတရယူငင်ခြင်း ဆိုတဲ့ ဘေးအပေါင်းမှ ကင်းဝေးစေခြင်း ဆိုတဲ့ ရဟန်းတော်များ၏ ကထိန်အာနိသင် ငါးပါးအတိုင်း ရရှိစေနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်
၅။ ကထိန်သင်္ကန်းလှူဒါန်းရတာ မွန်မြတ်ပုံ_မဂ်လမ်းကို_ရည်ရွယ်ပုံ -
ကထိန်သင်္ကန်း လှူဒါန်းရတာ အကျိုးအလွန် ကြီးမြတ်တယ် ဘာကြောင့်
အကျိုးကြီးမြတ်ရသလဲ ဆိုတော့ မြတ်စွာဘုရားရှင်က အခြားပစ္စည်းလေးပါးနောက်ကို လိုက်ပြီး
အလှူခံကြရင် ကဲ့ရဲ့တော်မူတယ် ပစ္စည်းလေးပါး တစ်ခုခု ရရေး အားထုတ်နေရင် ကဲ့ရဲ့တော်မူတယ်
သို့သော် ကထိန်း အကျိုးအာနိသင်များ ကိုတော့ အလှူခံဖို့ မြတ်စွာဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်
ချီးမွမ်းတော်မူပါတယ် ဒါကြောင့်အလွန်မွန်မြတ်သန့်စင်လှပါတယ် အလှူရှင်များ အနေဖြင့်
မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရည်မှန်း၍ လှူဒါန်း ကြသလို ရဟန်းတော်များ ဘက်ကလည်း ဒီသင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံလို့ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရသည် အထိ ကြိုးစား ပွားများ အားထုတ်နေကြတဲ့ အတွက်အလွန်ပင် မွန်မြတ်လှပါတယ်ဟု ရေးသားလိုက်ရပါတယ်
