24/08/2025
HIV ပိုးရှိပါက အာရုံကြောစနစ်မှာ ဖြစ်ပေါ်တတ်သော ပြဿနာများနှင့် ၎င်းတို့၏ ကုသမှုနည်းလမ်းများအကြောင်း 🎗🎗🎗
HIV ပိုးသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ချိုးဖောက်ပြီး CD4 ဆဲလ်များကို ဖျက်ဆီးရုံသာမက ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောစနစ်ကိုပါ တိုက်ရိုက်နှင့် သွယ်ဝိုက်၍ ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ ဤသို့ အာရုံကြောစနစ် ထိခိုက်မှုကို HIV- associated neurocognitive disorder (HAND) ဟု ခေါ်ဆိုပါတယ်။
HIV ကြောင့်ဖြစ်တတ်သော အာရုံကြောဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
အာရုံကြောဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေကို ရောဂါအဆင့်အလိုက် တွေ့ရတတ်ပါတယ်။
၁။ HIV ဦးနှောက်ရောင်ခြင်း (HIV-associated dementia - HAD) ဦးနှောက်တွင်းရှိအာရုံကြောဆဲလ်များ ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရခြင်းဖြစ်သည်။
· လက္ခဏာများ: မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်နိုင်မှု ကျဆင်းခြင်း၊ စကားပြောရခက်ခြင်း၊ လမ်းလျှောက်ရခက်ခြင်း (balance မမျှခြင်း)၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိတ်တိုလွယ်ခြင်း၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများတွင် ဝင်ရောက်ပြောဆိုလိုစိတ် နည်းပါးလာခြင်း။
၂။ အာရုံကြောစနစ် တိုက်ရိုက်ထိခိုက်ခြင်း (Peripheral Neuropathy) ဦးနှောက်နှင့်အာရုံကြောမကြီးမှ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့သို့ သွားသော အာရုံကြောငယ်များ ပျက်စီးခြင်းဖြစ်သည်။
· လက္ခဏာများ: ခြေဖျား၊ လက်ဖျားများတွင် ထုံကျဉ်ခြင်း၊ စပ်ဖျဉ်းဖျဉ်းဖြစ်ခြင်း၊ လောင်ကျွမ်းနေသကဲ့သို့ ပူစပ်ပူလောင် ခံစားရခြင်း၊ ဓာတ်လိုက်သကဲ့သို့ ခံစားရခြင်း။ ညဘက်တွင် ပိုဆိုးတတ်ပါတယ်။
၃။ ဦးနှောက်အမြှေးပါးရောင်ခြင်း (Cryptococcal Meningitis) ကိုယ်ခံအားကျဆင်းနေသူများတွင်Cryptococcus မှိုပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားတတ်သော ပြင်းထန်သည့် ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။
· လက္ခဏာများ: ပြင်းထန်သည့် ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ဖျားခြင်း၊ လည်ပတ်တောင့်တင်းခြင်း၊ မအီမသာဖြစ်ခြင်း၊ အန်ခြင်း၊ အလင်းရောင်ကို မကြည့်နိုင်ခြင်း။
၄။ အာရုံကြောစနစ်ကို ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ရိုက်ဝင်ရောက်ခြင်း (CMV Encephalitis) CMV ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်ပွားပြီး ကိုယ်ခံအားအလွန်နည်းသူများတွင်သာ အဖြစ်များသည်။
· လက္ခဏာများ: မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းခြင်း၊ တက်ခြင်း၊ ကိုမာဝင်ခြင်း။
---
ကုသမှုနည်းလမ်းများ
HIV ၏ အာရုံကြောဆိုင်ရာ ဆိုးကျိုးများကို ကုသရာတွင် နှစ်မျိုးပေါင်းစပ်၍ ကုသရပါမယ်။
၁။ အခြေခံကုသမှု - ART (Antiretroviral Therapy) ဆေးတိုက်ခြင်း ဤသည်မှာအရေးအကြီးဆုံး ကုသနည်းဖြစ်ပါတယ်။ ART ဆေးများသည် ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ HIV ဗိုင်းရပ်စ် ပွားများမှုကို ဟန့်တားပေးပြီး ကိုယ်ခံအားကို ပြန်လည်မြင့်တက်လာစေကာ အာရုံကြောစနစ်ကို ဗိုင်းရပ်စ်၏ တိုက်ရိုက်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
· ART ဆေးကို စနစ်တကျ ပုံမှန်သောက်သုံးခြင်းဖြင့် အာရုံကြောဆိုင်ရာ လက္ခဏာအများစုကို ကာကွယ်နိုင်ပြီး ရှိပြီးသား လက္ခဏာများကိုလည်း တိုးတက်ကောင်းမွန်စေနိုင်ပါတယ်။
၂။ ရောဂါလက္ခဏာအလိုက် သီးသန့်ကုသခြင်း
· အာရုံကြောပျက်စီးမှုကြောင့် နာကျင်ကိုက်ခဲခြင်း (Neuropathy) အတွက်:
· အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး (ဥပမာ - Ibuprofen, Paracetamol)
· အတက်ကျဆေးများ (ဥပမာ - Gabapentin, Pregabalin) - နာကျင်မှုကို ထိရောက်စွာ သက်သာစေနိုင်သည်။
· စတီးရွိုက်မဟုတ်သော အောင့်အရောင်ကျဆေးများ (NSAIDs)
· ခြေထောက်အတွက် ရေခဲကပ်ခြင်း (သို့) ရေနွေးကပ်ခြင်း
· စိတ်ရောဂါနှင့် စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လက္ခဏာများအတွက်:
· စိတ်ကျရောဂါကုဆေးများ (Antidepressants)
· စိုးရိမ်ပူပန်မှုလျှော့ချပေးသော ဆေးများ (Anxiolytics)
· ဦးနှောက်ရောင်ခြင်း၊ မှိုပိုးဝင်ခြင်းများအတွက်:
· ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးများ (Antibiotics)
· မှိုသတ်ဆေးများ (Antifungals) - Cryptococcal Meningitis အတွက် သောက်ဆေး/ထိုးဆေးများ
· ပြန်လည်သန်စွမ်းရေး ကုထုံးများ:
· အလုပ်ကဏ္ဍပြန်လည်ထူထောင်ရေး ကုထုံး (Occupational Therapy)
· ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ပြန်လည်သန်စွမ်းရေး ကုထုံး (Physiotherapy) - ကြွက်သားအားနည်းခြင်း၊ ဟန်ချက်မညီခြင်းများအတွက်
· စကားပြောကုထုံး (Speech Therapy) - စကားပြောခက်ခဲခြင်းအတွက်
---
အရေးကြီးသော အကြံပြုချက်များ
1. ART ဆေးကို ပုံမှန်သောက်ပါ - ဆေးသောက်ရန် မေ့ခြင်း၊ ချန်လှှပ်ခြင်းမရှိစေရန် အထူးဂရုပြုပါ။
2. ဆရာဝန်နှင့် ပုံမှန်ပြသပါ - အာရုံကြောဆိုင်ရာ လက္ခဏာအသစ်တစ်ခုခု ခံစားရပါက (ထုံကျဉ်ခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းခြင်း) ချက်ချင်းပြသပါ။
3. ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ or လျော့ပါ - ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် သွေးကြောများကို ထိခိုက်စေပြီး အာရုံကြောပျက်စီးမှုကို ပိုဆိုးစေနိုင်သည်။
4. အရက်သေစာရှောင်ပါ (သို့)ေလျာ့ပါ - အရက်သည် အာရုံကြောစနစ်ကို တိုက်ရိုက်အဆိပ်ဖြစ်စေသည်။
5. စိတ်ဖိစီးမှုကို ထိန်းချုပ်ပါ - ယောဂကျင့်ခြင်း၊ တရားထိုင်ခြင်း၊ အနားယူခြင်းဖြင့် စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချပေးပါ။
သတိပြုရန်: ဤတွင် ဖော်ပြထားသော အချက်အလက်များသည် အထွေထွေ ဗဟုသုတအနေဖြင့် ရှင်းလင်းတင်ပြခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။ ကုသမှုခံယူရာတွင် သင့်ဆရာဝန်၏ ညွှန်ကြားချက်များကိုသာ အမှီပြုရန် အထူးအရေးကြီးပါသည်။ မည်သည့်ဆေးကိုမျှ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်မပါဘဲ မသောက်သုံးပါနှင့်။
🎗🎗ကျန်းမာပျော်ရွှင်စွာ ပုံမှန်နေထိုင်မူ ရရှိပိုင်ဆိုင်နိူင်ပါစေ
🎗🎗🎗
နှစ်သိမ့်ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ရန် လိုအပ်ပါက ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးတိုင်ပင်နိူင်ပါတယ် 😘
#
# 09441430034