29/11/2025
❤️❤️ ဆရာမကြီး ဒေါက်တာဒေါ်ခင်နွယ်ဝင်း၏ တေဇောဓာတ် ချို့ယွင်းခြင်း ❤️❤️
အပိုင်း (၁, ၂, ၃, ၄, ၅, ၆)
အများအကျိုးအတွက် နောက်ထပ်တစ်ကြိမ် ထပ်မံတင်ပြပါမည်။ တေဇောဓာတ်က အရေးကြီးသောကြောင့် ထပ်ပြီးပြောချင်ပါတယ်။
ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တေဇောဓာတ်ပျက်ရင် တစ်ကိုယ်လုံး ချို့ယွင်းပြီဖြစ်လို့ပါ။ အခုခေတ်မှာ ရောဂါတော်တော်များများရဲ့ အခြေခံလဲဖြစ်နေလို့ပါပဲ။
ခက်တာက ဒီအကြောင်းကို သေသေချာချာ ဂဃနဏ မသိရင် လိုအပ်နေတဲ့ ကုသမှုတွေ လွတ်ထွက်သွားပြီး မလိုအပ်တဲ့ ရောဂါအကျိုးမျိုးစုံကို ခံစားတတ်ကြပါတယ်။
ဝါသနာအလျောက် ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ ဆေးပညာစာအုပ်တွေအပြင် Functional Medicine (အကြောင်းအကျိုး ကုတဲ့ဆေးပညာ) ဆရာဝန်တွေ ရေးတဲ့ စာအုပ်မျိုးစုံဖတ်ပြီး တဖြည်းဖြည်း နားလည်လာတာဖြစ်ပါတယ်။
တေဇောဓာတ် ချောက်ချားသွားရာမှာ ခန္ဓာကိုယ်ချို့ယွင်းချက် မျိုးစုံပေါ်လာပြီး ရောဂါမျိုးစုံနာမည်တတ်ပြီး ကုသခံရကြပါတယ်။ များသောအားဖြင့် အကျိုးတရားတွေကိုသာ ကုသကြတာမို့ ကြာရှည်မှာ မရဘဲ ဒုက္ခဖြစ်ကြတာကို တွေ့နေရပါတယ်။ အကျဉ်းချုပ်အားဖြင့် တင်ပြပါမယ်။
---
🌟 တေဇောဓာတ် နည်းပါးသွားခြင်း (Hypothyroidism) ဟာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။
၁။ Thyroid Hormone ထုတ်လုပ်ခြင်း နည်းပါးသွားခြင်း
ကုန်ကြမ်းနည်းပါးသွားခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာ----- Iodine ဓာတ်ဆားလျော့ပါးသွားခြင်း၊ Protein (Amino Acid) ဓာတ်လျော့ပါးလာခြင်း။
ဒီလိုကြောင့်ဖြစ်တဲ့Hypothyroidism ကို Type 1 Hypothyroidism ခေါ်ပါတယ်။
ဒီလိုမျိုးHypothyroidism ဟာ သွေးနဲ့ဖောက်စစ်လို့ ပေါ်တတ်ပါတယ်။
သွေးဖောက်စစ်တဲ့အခါ ပြဿနာများရှိနေပြန်တယ်။ Result Interpretation ခေါ် သွေးအဖြေကို ယူဆတဲ့အခါမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးအခါမှာ ကိုယ်ပြနေတဲ့ ဆရာဝန်ဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
ခေတ်မီဆေးပညာအရ သူတို့ယူတဲ့ စံချိန် (Gold Standard) ဟာ TSH ဖြစ်ပါတယ်။ ဓာတ်ခွဲခန်းတွေဟာ သူတို့စံချိန်အရ များသောအားဖြင့် Normal Value ကို 0.45 – 4.5 လို့ သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ နိုင်ငံခြားမှာလည်း ဒီအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
TSH ဟာ ၁၉၆၀ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ စပြီးပေါ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ သေသေချာချာ စပြီးအသုံးပြုလာတာကတော့ ၁၉၇၁ ခုနှစ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သို့ပါသော်လည်း သူတို့စံချိန်ထားတဲ့ 0.4 – 4.5 ဟာ လူနာတော်တော်များများက ရောဂါရှိနေပါသော်လည်း ဒီထဲမှာဝင်နေတော့ အကုသမခံရတာကို တွေ့တာကြောင့် ၂၀၀၂ မှာ National Academy of Clinical Biochemistry and the Academy of the American Association for Clinical Chemistry ကနေပြီး TSH Value ကို 0.5 – 2.0 mIU/L ပြောင်းဖို့ Recommend လုပ်လိုက်ပါတယ်။
သို့ပါသော်လည်း အရေးမထားကြဘဲ၊ အရင်အတိုင်းဘဲ စံချိန်ကိုထားနေကြပြီး ဒီအတိုင်းဘဲသွားနေတာကြောင့် လူနာအများ ကုသမှုရသင့်ပါလျက် မရဘဲဖြစ်နေကြပါတယ်။
စာမဖတ်ရင် ဒီအချက်ကို မသိကြတာမို့ လူနာအတော်များများဟာ ကုသခံယူမှုကနေ လွတ်ထွက်နေကြလေ့ရှိပါတယ်။ ပြဿနာတွေကတော့ မျိုးစုံပါပဲ။
နောက်ဆက်တွဲရေးပါဦးမည်။
---
🌟 တေဇောဓာတ် ချို့ယွင်းခြင်း အပိုင်း (၃)
လူအများ (ဆရာဝန်အများစုအပါအဝင်) ထင်နေကြတာ Thyroid Hormone ကိုစစ်ချင်ရင် သွေးဖောက်စစ်ရုံဘဲဆိုတဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။
သွေးဖောက်စစ်တာဟာ ကုန်ကြမ်းနည်းနေသောကြောင့် ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်ခြင်း နည်းနေတဲ့အခါကိုဘဲ သိနိုင်ပါတယ်။ ဒီယုံကြည်မှုတွေကြောင့် အကုသခံရမဲ့ လူနာအတော်များများဟာ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ ကုသခံယူမှုကနေ လွတ်ထွက်နေပါတယ်။
Hypothyroid နောက်တစ်မျိုးဟာ ----- ထုတ်လုပ်မှုက ဘာမှမဖြစ်ပါ။ ပုံမှန်ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ သို့ပါသော်လည်း ထုတ်လုပ်တဲ့ဟော်မုန်းက အဓိက T4 ဖြစ်ပါတယ်။ T4 ဆိုတာ ပရိုတင်း Tyrosine နဲ့ Iodine ၄ လုံး ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီထွက်လာတဲ့ T4 ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲ (ကလာပ်စည်း) မှာ အလုပ်မလုပ်နိုင်ပါ။ အင်္ဂလိပ်လို Inactive Hormone လို့ခေါ်ပါတယ်။ ဒီဟော်မုန်းကို ကလာပ်စည်းထဲမှာ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ T3 (Active Hormone) ကို အသည်းနှင့် ကျောက်ကပ်မှာ အကူဓာတ်မျိုးစုံ (Enzymes) တွေသုံးပြီး ပြောင်းပြစ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
🌟 အဓိကလိုအပ်တဲ့ အကူဓာတ်တွေကတော့ Iodine, Zinc, Selenium, Iron, Vitamin A စသည်ဖြင့် ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအကူဓာတ်တွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ လျော့ပါးနေရင် ကလာပ်စည်းထဲမှာ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ Active Hormone T3 ကို မပြောင်းပြစ်နိုင်ပါ။ ဒီလိုမျိုးလူနာတွေမှာ သွေးဖောက်ကြည့်ရင် အကုန်လုံးပုံမှန်ပြနေတတ်ပါတယ်။
ဆရာဝန်ကလည်း ပုံမှန်ပြနေတဲ့အတွက် လူနာက ဘယ်လောက်ပဲနေမကောင်းဖြစ်ဖြစ်၊ ဆက်ပြီး Thyroid Hormone နဲ့ကုဖို့ စဉ်းစားလေ့မရှိကြတော့ပါ။ လူနာခမျာ ချာချာလည်ရပါပြီ။ ဆရာဝန်တိုင်းကို မဆိုလိုပါ။
ဒီအခါမှာ လူနာက လည်း Hypothyroid လက္ခဏာမျိုးစုံလည်းရှိနေ၊ သွေးဖောက်ကြည့်တာကလည်း ပုံမှန်ဘဲဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို နေ့စဉ်အိပ်ယာက နိုးနိုးချင်း ၃ ရက်ဆက်တိုက် တိုင်းကြည့်ပါ။
🌟 အပူချိန်ဟာ 97.8 and under ဖြစ်နေမယ်ဆိုရင် Hypothyroid ဖြစ်နေဖို့ လမ်းအတော်များပါတယ်။
ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ Thyroid Hormone ရဲ့ ၄၀% ဟာ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်အတွက်ဖြစ်ပြီး၊ ၆၀% ဟာ စွမ်းအင်အတွက်ဖြစ်ပါတယ်။ အပူချိန်ကျသွားတာနှင့်အမျှ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း Chemical Reactions တွေအားလုံးဟာ နှေးကုန်ပြီး အလုပ်မတွင် ကျယ်တာကြောင့်၊ မလိုအပ်တဲ့ ဆိုးကျိုးတွေရလာပါတယ်။
ဒီအချက်ကို ထောက်ဆပြီး သွေးဖောက်စစ်လို့ မပေါ်တိုင်း Hypothyroid မရှိဖူးလို့ ပြောလို့မရပါ။ မိတ်ဆွေများ အချိန်ယူပြီး သေသေချာချာ နားလည်အောင် ခဏခဏဖတ်စေချင်ပါတယ်။
ဆက်ပါဦးမည်။
---
🌟 တေဇောဓာတ် ချို့ယွင်းခြင်း အပိုင်း (၄)
တေဇောဓာတ် ချို့ယွင်းစေတဲ့ နောက်အကြောင်းတစ်ခုကတော့ Autoimmune Disease လို့ခေါ်တဲ့ မိမိခန္ဓာကိုယ်ကို ရန်သူထင်ပြီး ပြန်ပြီးဖျက်စီးတာဖြစ်ပါတယ်။
အဓိကအကြောင်းရင်းကတော့ များသောအားဖြင့် အူကျန်းမာရေးမကောင်းလို့ဖြစ်ပါတယ်။ မကျေညက်နိုင်တဲ့ အစားအသောက်တွေ အူကနေစုတ်ယူတဲ့အခါ Antigen Antibody Reaction ဖြစ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်နေရာမျိုးစုံမှာ ယောင်ကိုင်းတဲ့ဓာတ်တွေနဲ့ ဖျက်စီးခံရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
Thyroid Gland မှာဖြစ်ရင် ခန္ဓာကိုယ်က မိမိရဲ့ Thyroid Gland ကို ပြန်ပြီးဖျက်စီးပြစ်ခြင်းဖြစ်တာမို့ Thyroid Hormone နည်းလာရခြင်း နောက်အကြောင်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လို Hashimoto’s Thyroiditis လို့ခေါ်ပါတယ်။
ဒီလိုအခြေအနေမျိုးကို သိရအောင်ဆိုရင် သွေးဖောက်စစ်တဲ့အခါ Thyroid Antibodies ကို ထည့်ပြီးစစ်ရပါတယ်။ အခုခေတ်မှာ ဒီလိုမျိုး Hypothyroid လဲ အဖြစ်များလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ဆက်ပါဦးမည်။
---
🌟 တေဇောဓာတ် ချို့ယွင်းခြင်း အပိုင်း (၅)
ပြောင်းလဲလာသော ခေတ်အလိုက် ဖြစ်တတ်သည့် တေဇောဓာတ် ချို့ယွင်းချက်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါသည်။
Bromine, Fluorine, Chlorine အသုံးများလာသော ခေတ်
ဥပမာ
· Bromine - ပေါင်းမုန့်ဖုတ်ရာတွင်သုံးခြင်း (Brominated Flour), ဆေးအချို့တွင်သုံးခြင်း (ဥပမာ - ဆီးကြိတ်ရောဂါအတွက် သောက်သော အချို့ဆေးများ - Distigmine Bromide), အချို့အချိုရည်အချို့တွင်သုံးခြင်း, မီးမလောင်စေရန် ပရိဘောဂများတွင် သုတ်လိမ်းခြင်း, အသီးများ မှိုမတက်အောင် ဖြန်းခြင်း (ဥပမာ - Blueberries and Strawberries)
· Fluorine - Fluoride သွားတိုက်ဆေး, Mouth Wash, သောက်သုံးရေထဲခပ်ခြင်း, ဆေးအချို့တွင်သုံးခြင်း (ဥပမာ - Cipro ဆရာဝန်များ ပဲလှော်လိုသုံးနေကြတဲ့ ပိုးသတ်ဆေး)
· Chlorine - သုံးရေထဲခပ်ခြင်း
လူအများက ဒီအချက်တွေကို မသိကြပါ။ ကြာလာတော့ Thyroid Hormone ကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ Iodine ဓာတ်ဆား တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လျော့ပါးလာပါတော့တယ်။
ဒီအကြောင်းကလဲ လူအတော်များများ တေဇောဓာတ်နည်းလာခြင်းရဲ့ အရေးကြီးတဲ့အကြောင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကြောင့်လဲ ကျွန်မ မကြာခဏဆိုသလို စဉ်းစားမိလေ့ရှိပါတယ်။
ဒါကြောင့်လဲ ပြောင်းလဲနေတဲ့ခေတ်ကြီးမှာ ဗဟုသုတနဲ့ပြည့်စုံမှသာ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကိုဘဲ မျက်စိမှိတ်ပြီး "မဟုတ်ပါဘူး" ဆိုပြီး ငြင်းနေရင် တော့လဲ ကိုယ်ဖြစ်ကိုယ်ခံရမှာဖြစ်ပါတယ်။
---
🌟 တေဇောဓာတ် အပိုင်း (၆)
သွေးဖောက်စစ်တဲ့အခါ စစ်သင့်သည့် Tests များ ------
၁။ Total T3
၂။Free T3
၃။Free T4
၄။TSH
၅။Thyroid Antibodies
၆။Reverse T3
၇။Total T3 / Reverse T3 Ratio
ဒီ Test တွေအားလုံးသိရမှ Interpret လုပ်လို့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဟာတွေအားလုံး ပုံမှန်ဖြစ်တာတောင်၊ Hypothyroid ဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်။ အကြောင်းက အမျိုးမျိုးရှိနေလို့ဖြစ်ပါတယ်။
အခုလို သေသေချာချာ ရှင်းပြနေရခြင်းအကြောင်းကလဲ တေဇောဓာတ်ဟာ ရောဂါမျိုးစုံဖြစ်ကြောင်းရဲ့ အဓိကအချက်ဖြစ်နေလို့ဖြစ်ပါတယ်။ ကံ၊ စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရ တည်းဟူသော ရုပ်တွေဖြစ်ကြောင်းတရား ၄ ပါးထဲက ဥတုဖြစ်နေလို့ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကို ကောင်းအောင်လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် ရောဂါအတော်များများ ကောင်းသွားမှာဖြစ်နေလို့ပါပဲ၊ CrdToAbetterHealth