Health & Beauty Knowledge Store

10/06/2019

ဗဟုသုတရရွိေအာင္ မွ်ေဝျခင္းျဖစ္ပါတယ္

သတိျပဳရမယ့္ Dry Drowning နဲ႔ Secondary Drowning...

မၾကာေသးခင္က အင္တာနက္ေပၚမွာ သတင္း တစ္ပုဒ္ကို ဖတ္ရႈလိုက္ရပါတယ္... အဲဒါကေတာ့... အေမရိကန္နိုင္ငံက အသက္ ၁၀ နွစ္အ႐ြယ္ ကေလးတစ္ဦး အိမ္နီးနားခ်င္းက ေရကူးကန္တစ္ခုမွာ ေရသြားကစားရာကေန ျပန္လာၿပီး သူဟာ အေတာ္ေလး ႏြမ္းနယ္ေနတဲ့အေၾကာင္း၊ အရမ္းလည္း အိပ္ခ်င္ေနတဲ့အေၾကာင္း မိခင္ျဖစ္သူကို ေျပာၿပီး အိပ္ယာထဲမွာ သြားအိပ္လိုက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္... မိခင္ျဖစ္သူကလည္း ကေလးေတြရဲ႕ သဘာ၀အရ တေန႔ကုန္ ကစားထားလို႔ ပင္ပန္းတာလို႔ ယူဆထားၿပီး သားျဖစ္သူကို သံသယ မျဖစ္ခဲ့ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္...

ခဏအၾကာ သားျဖစ္သူကို သြားၾကည့္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ပါးစပ္ကေန အျမဳပ္ေတြ ထြက္ၿပီး အသက္ မရႈေတာ့တာကို တအံ့တၾသ ေတြ႕လိုက္ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္.. ေဆးရုံကို အလ်င္အျမန္ ပို႔ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ ေဆးရုံဝန္ထမ္းေတြက ကေလးဟာ Dry drowning ေၾကာင့္ ဆုံးသြားၿပီလို႔ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္...

အေမရိကန္နိုင္ငံမွာ Dry drowning ေရ မေတာ္တဆျဖစ္တဲ့သူ ဦးေရဟာ ၁ နွစ္ကို ခန္႔မွန္းေျခ ၄,၀၀၀ ခန္႔ ရွိျပီး... သူတို႔ထဲက အေရအတြက္ ၄၀၀ ကေန ၆၀၀ ေလာက္ဟာ နွစ္စဥ္ အသက္္ ဆုံးရႈံးေနတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္...

Dry Drowning နဲ႔ Secondary Drowning ဆိုတာ ဘာလဲ?

မိမိအပါအ၀င္ ကေလးမိဘေတြဟာ ကေလးေတြကို ေရကူးကန္ေတြ၊ ေရခ်ဳိးခန္းေတြမွာ ေရေပးခ်ဳိး၊ ေရေပးကစားေလ့ ရွိပါတယ္... ဒီလို ကစားၿပီးလို႔ ေရအျပင္ဘက္ ေရာက္တာနဲ႔ ေရေဘးအႏၲရာယ္ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ထင္တတ္ၾကပါတယ္... တကယ္ေတာ့ Dry drowning နဲ႔ Secondary drowning ဆိုတာဟာ ေရထဲမွာ ရွိေနစဥ္ ေရနစ္ေသဆုံးတာ မဟုတ္ပဲ... ကေလးေတြ ေရခ်ဳိး၊ ေရကစားၿပီးလို႔ ခႏၶာကိုယ္က ေရေတြကို ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ တဘက္နဲ႔သုတ္၊ အ၀တ္အစားလဲ... စသျဖင့္ ဒီလိုလုပ္ေနခ်ိန္ နာရီပိုင္း အတြင္းမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ေရမရွိတဲ့ေနရာမွာ ေရနစ္ေသဆုံးတဲ့ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုလို႔ မွတ္သား ရပါတယ္...

ဒီလိုပုံစံနဲ႔ ေရနစ္တာဟာ... ကေလးေတြ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ ေရကန္ထဲမွာ ေရကစားေနတဲ့အခ်ိန္ (ဒါမွမဟုတ္) ကေလးမိဘေတြက သူတို႔ရဲ႕ ကေလးေတြကို ခ်စ္စနိုးနဲ႔ ေခါင္းကို ေရထဲနွစ္ၿပီး ကစားေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ မေတာ္တဆ (ေရမြန္းၿပီး) ေရေတြကို သူတို႔ရဲ႕ နွာေခါင္းေတြကတဆင့္ ရွဴသြင္း မိလိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္...

Dry drowning ေရနစ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္နိုင္ေျခ အေၾကာင္းအရင္း ေတြကေတာ့... ေရကစားေနစဥ္အတြင္း ကေလးငယ္ မေတာ္တဆ ရွဴရႈိက္မိလိုက္တဲ့ ေရေတြဟာ အဆုတ္ထဲထိ ေရာက္ရွိမသြားပဲ ေလ၀င္အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္းကို ရုတ္တရက္ ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ တစ္ခု ျဖစ္ေစ ပါတယ္... ဒီလိုနဲ႔ ကုန္းေပၚ ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္ Asphyxiation ေခၚ ေအာက္ဆီဂ်င္ လုံေလာက္စြာ မရရွိေတာ့ပဲ အသက္ရွဴမ၀တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္...

Secondary drowning (Delayed drowning လည္း ေခၚပါတယ္) ကေတာ့ Dry drowning နဲ႔ အနည္းငယ္ ကြာျခားပါတယ္... သူကေတာ့ ကေလးငယ္ ရွဴသြင္းလိုက္မိတဲ့ ေရေတြဟာ ပြင့္ေနတဲ့ ေလလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း အဆုတ္ထဲကို ေရာက္ရွိ ေနရာ ယူသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္... အဆိုပါ အဆုတ္ထဲရွိ ေရေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္တြင္း လည္ပတ္ေနတဲ့ ေသြးထဲသို႔ ေအာက္ဆီဂ်င္ ပို႔ေဆာင္ေပးတဲ့ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစၿပီး... ေနာက္ဆုံး ဦးေနွာက္ကပါ ေအာက္ဆီဂ်င္ လုံေလာက္စြာ မရေတာ့တဲ့ထိ ျပႆနာ ျဖစ္လာပါတယ္... ဒီလို အေျခအေနကို 'Pulmonary edema' လို႔လည္း ေခၚတယ္လို႔ သိရပါတယ္...

Dry drowning ေရနစ္တဲ့ လကၡဏာေတြက အမ်ားအားျဖင့္ ေရ မေတာ္တဆျဖစ္ၿပီး ခဏအတြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး... Secondary drowning ရဲ႕ လကၡဏာေတြကေတာ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေရ မေတာ္တဆျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ၁ နာရီကေန ၂၄ နာရီအတြင္း (တခ်ဳိ႕ေဆးစာေတြမွာ ၁ နာရီကေန ၇၂ နာရီၾကား) မွာ စတင္ ျဖစ္ေပၚတယ္လို႔ Children's Hospital of Pittsburgh ရဲ႕ အေရးေပၚဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာ Raymond Pitetti က ဆိုပါတယ္...

ဒီလို ေရမေတာ္တဆမႈဟာ လူႀကီးေတြမွာလည္း ျဖစ္ပြားနိုင္ပါတယ္... ဒါေပမယ့္ လူႀကီးေတြလို ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ မရွိေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြမွာ ပိုၿပီး အျဖစ္မ်ားတာ ေတြ႕ရတယ္လို႔ ေဒါက္တာ Pitetti က ေျပာပါတယ္...

၂ မ်ဳိးလုံးဟာ အေတာ္ေလး ျဖစ္ခဲတဲ့ေရာဂါေတြ ျဖစ္ပါတယ္... ေရနစ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြ အားလုံးထဲမွာ ဒီလိုပုံစံနဲ႔ ေရနစ္တာဟာ ၁ ရာခိုင္နႈန္းနဲ႔ ၂ ရာခိုင္နႈန္း အၾကား မွာသာ ရွိတယ္လို႔ အေမရိကန္နိုင္ငံရွိ Florida Hospital Tampa ေဆးရုံက ေဒါက္တာ James Orlowski ကလည္း ဆိုထားပါတယ္... ဒါေပမယ့္ သတိေတာ့ ထားရပါမယ္...

Dry Drowning နဲ႔ Secondary Drowning ၂ မ်ဳိးလုံးမွာ တူညီတဲ့ လကၡဏာ ေတြကေတာ့ အသက္ရွဴရ ခက္ခဲျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ရင္ဘက္ေအာင့္ျခင္း၊ အလြန္႔အကြၽံ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လာျခင္း.... ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္... ဒါ့အျပင္ ကေလးဟာ စိတ္ဆိုးမာန္ဆိုးျဖစ္ျခင္း စတဲ့ အမူအရာ ေျပာင္းလဲ လာတာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္... ဒီလကၡဏာေတြ အားလုံးဟာ ကေလးငယ္ရဲ႕ ဦးေနွာက္က ေအာက္ဆီဂ်င္ လုံေလာက္စြာ မရရွိတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္...

ဒီလကၡဏာေတြ အားလုံးကို ကေလးမိဘေတြက သတိမျပဳမိဘဲ အခ်ိန္မီ မကုသဘူးဆိုရင္ အသက္ ဆုံးရႈံးတဲ့အဆင့္ထိ ေရာက္လာနိုင္ပါတယ္....

မိမိရဲ႕ကေလးဟာ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့အတိုင္း ေရကစားၿပီးတဲ့အခ်ိန္ Dry Drowning နဲ႔ Secondary Drowning ေတြထဲက ေရွ႕ေျပး လကၡဏာ တစ္ခုခု ျပေနၿပီဆိုရင္ နီးစပ္ရာမွာ ေဆးရုံမွာ ေဆးဝါး အကူအညီ ရယူပါ... မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ပါ... ဒီလကၡဏာေတြဟာ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားတယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ ဓာတ္မွန္ရုိက္ၿပီး ေဆးစစ္တာေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္...

ကေလးငယ္ေတြ ေရကူးကန္၊ ေရခ်ဳိးကန္ေတြမွာ ေရကစားစဥ္ Water Safety ေရလုံၿခံဳမႈ ရွိၿပီး ေရမေတာ္တဆမႈက ကင္းေ၀းေစဖို႔ အတြက္ American Academy of Emergency Medicine က အႀကီးအကဲ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ Mark Reiter က ကေလးမိဘေတြကို...
(၁) ေရထဲ (ဒါမွမဟုတ္) ေရအနီးအနားမွာ ရွိေနတဲ့ ကေလးေတြကို အၿမဲတမ္း မ်က္ေျခမပ်က္ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔...
(၂) ကေလးေတြကို အသက္ကယ္ ပစၥည္းေတြ ရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာသာ ေရကစားခြင့္ ျပဳဖို႔နဲ႔..
(၃) ေရကစားတဲ့ ကေလးေတြကိုလည္း လူႀကီးေတြရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာ ရွိေစဖို႔ အႀကံျပဳထားပါတယ္....။

(မိမိလို မသိေသးတဲ့ ဘ၀တူ ကေလး မိဘမ်ားအတြက္ ဗဟုသုတအေနနဲ႔ ေရးသား တင္ျပေပးလိုက္တာပါ... Cause and Effect နဲ႔ Prevention အပိုင္းကိုသာ တင္ၿပလိုတဲ့အတြက္ ေဆးနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ အသုံးအနႈန္းမ်ား ေရးထားတာ မရွင္း မလင္း ျဖစ္ခဲ့ရင္ မိမိရဲ႕ အားနည္းခ်က္သာ ျဖစ္ပါတယ္...)

ကိုမ်ဳိး
Ref:google/http://www.m.webmd.com/children/features/secondary-drowning-dry-drowning
http://www.homehealthyrecipes.com/this-boy-died-an-hour-after-swimming-all-parents-should-see-this/
http://www.parents-space.com/drowning-types-summer-dangers/

lwanmapyay.blogspot.com

12/11/2018

Typhoid fever တိုက္ဖြိဳက္ေရာဂါ

ဆရာ က်မသမီးအသက္က ၉ ႏွစ္ပါ ယခုလ ၈ ရက္ေန႔ကကုိယ္ပူတာပါ ၁၀ ရက္ေန႔ဆရာဝန္သြားျပေတာ့ ကုိယ္ပူတာ ၁၀၃ ရွိပါတယ္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးလဲ စစ္ပါတယ္ မရွိပါဘူးဆရာ ဒါေပမဲ႕ဆရာဝန္က ကုိယ္အရမ္းပူလုိ႔ အူေရာင္ငန္းဖ်ားလကၡဏာေတြ႔တယ္ဆုိျပီး ေသြးစစ္ခုိင္းပါတယ္ တနဂၤေႏြေန႔က ေဆးခန္းပိတ္ရက္မုိ႔ဆရာဝန္နဲ႔ ျပန္မျပရေသးပါဘူးဆရာ ကုိယ္ပူေတာ့က်သြားပါျပီ စုိးရိမ္ရတဲ႕အေျခအအေနလားသိခ်င္လုိ႔ပါဆရာ ေသြးအေျဖကုိပုံ ႏွင္႔အတူပုိ႔လုိက္ပါတယ္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာ

Typhoid fever တိုက္ဖြိဳက္ေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/typhoid-fever.html
Typhoid vaccine တိုက္ဖြိဳက္ကာကြယ္ေဆး https://doctortintswe.blogspot.com/2017/10/typhoid-vaccine.html
Fever First Aid အဖ်ားရွိသူ ေရွးဦးသူနာျပဳနည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/07/fever-first-aid.html
Credit...
Dr. တင့္ေဆြ

31/07/2018

Supplementary foods ကေလးအတြက္ ျဖည့္စြက္စာ

၁။ မဂၤလာပါဆရာ က်ြန္ေတာ့္သားေလး ၇ လပိုင္း ၁၇ ရက္ ၆ လ ျပည့္ပါၿပီဆရာ ကေလးေမြးရက္ ၃ လပိုင္း ၁၀ ရက္ေန႔ ၉ လပိုင္း ၁၀ ရက္မွ ကေလး ၆ လျပည့္မည္လို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ အခုကေလးကို ဘားမွ မေက်ြးခိုင္းပါဘူး နို႔တမ်ိဳးတည္း တိုက္ ခိုင္းပါသည္ဆရာ ယံုသင့္ မယံုသင့္ ေျဖၾကား ေပးပါဆရာ ေက်းဇူးမ်ားစြာျဖင့္

၂။ မဂၤလာပါဆရာ။ ကြ်န္မသားေလးက ၁၁လရွိပါၿပီ။ သားေလးကို ေမြးတုန္းက ႐ိုး႐ိုးပဲေမြးထားတာပါ။ ကြ်န္မ သားေလးကို (ဆန္+မုန္လာဥနီ+ပဲနီေလး+အာလူး+ေရႊဖ႐ုံသီး+ၾကက္သား/ငါး)ေတြကို ေရာႀကိဳၿပီး တေန႔၄ခါ ေကြ်းပါတယ္။ က်န္တဲ့အခ်ိန္က formulaတိုက္ပါတယ္။ တျခား ဘာေတြမ်ားေကြ်းလို႔ ရႏိုင္အုံးမလဲရွင့္။ ဒီေန႔ညေနက သားရဲ႕အေဒၚထိန္းေနတုံး ပါးစပ္ျပင္ေနလို႔ဆိုၿပီး ထမင္းကို ဝါေကြ်းပါတယ္။ ကြ်န္မက မေကြ်းဖို႔ ေျပာေတာ့ တျခားတူမေတြလဲ အဲလိုပဲ ေကြ်းတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ ကြ်န္မလဲ မေကာင္းဘူးဆိုတာဘဲ သိၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ ျပန္မေျပာတတ္လို႔ ဆရာ့ကို လွမ္းေမးလိုက္တာပါ။ ဝါေကၽြးျခင္းရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆိုးက်ိဳးကို ေျပာျပေပးပါလားဆရာ။ ၿပီးေတာ့ ကေလးအစာထဲကို ဆားမထည့္လို႔လည္း ဆူၾကပါတယ္။ ဆားက ၁ႏွစ္ေက်ာ္မွ ထည့္ရမယ္လို႔သိထားလို႔ပါ။အဲဒါ ဟုတ္မဟုတ္လဲ သိခ်င္ပါတယ္။ ဆရာ ေနေကာင္း၊ က်န္းမာ၊ ေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ။ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္

စားခြံတာ ခုေခတ္မွာ မသင့္ေတာ့လို႔ေျပာပါရေစ။ ကေလးေတြအလြယ္စားႏိုင္တဲ့ အဆင္သင့္အစာေတြ ဝယ္လို႔လြယ္တယ္။ ကိုယ္တိုင္လုပ္ရတာလည္း မခက္ပါ။ ကူးစက္ေရာဂါ ရွိ မရွိ မသိလို႔ ေယဘုယ်ေျပာရရင္ မသင့္ပါ။ ဆားကေတာ့ အေနေတာ္လိုတယ္။ ေရကို ဆဲလ္ ေခၚ အေသးဆံုးအစိတ္အပိုင္းေလးေတြထဲဝင္ဘို႔ ဆားအေနေတာ္လိုတယ္။ ဝ႕၉% လိုတယ္။

၃။ ဆရာ႐ွင့္ က်မသမီးေလးက တႏွစ္ျပည့္ျပီးပါျပီ။ ေမြးစက ေလးေပါင္ေက်ာ္ပဲ႐ွိျပီး နဲနဲညႇက္ပါတယ္ဆရာ။ ခု တႏွစ္ေတာင္ ၁၈ ေပါင္ပဲ ႐ွိပါတယ္။ သိခ်င္တာေလး ႐ွိလို႔ပါ ဆရာ။ သမီးေလးက ခုနဲနဲ လႈပ္လႈပ္႐ွား႐ွားေနတဲ့ အရြယ္လဲေရာက္ေရာ အၿငိမ္လဲတစက္မွမေနသလို အသားေလးေတြက ေပ်ာ့ေနလို႔ပါဆရာ။ ေကြၽးတာကလဲ အသားဆို ၾကက္သားနဲ႔ငါးပဲ ေကြၽးလို႔မ်ား ျဖစ္သလားလို႔ပါ။ တျခားအသားေတေရာ ေကြၽးလို႔ရပါသလား႐ွင္။ အစားေတာ့စားေပမဲ့ လူလဲ မဖြံ႔ အသားေလးေတြပါ မတင္းလို႔ပါ။ အားေဆးကေတာ့ nutroplex တိုက္ပါတယ္ ဆရာ။ က်မကို ေျဖေပးပါဦး။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္႐ွင့္။

ေမးခြန္းကို သတ္ပံုျပင္လိုက္။ ေဆာရီး။ အသား + ပဲ + အသီးအရြက္ကို လူၾကီးေတြစားသလို ေကြ်းႏိုင္။

၄။ ဆရာရွင့္ သမီးေလးကုိ ကုိယ္တုိင္လုပ္မေကြ်းျဖစ္ပဲ ျဖည့္စြက္စာအျဖစ္ Nestel တုိ႔ Ninolac တုိ႔ကုိပဲ ပါဝင္ပစၥည္းအစုံ တုိက္ေကြ်းေနရင္ လုံေလာက္ပါ့မလားဆရာ။ ေျဖေပးပါဆရာရွင့္။

၅။ ဆရာရွင့္ အမ်ားအားျဖင့္ ကေလးငယ္ေတြကို ၆ လျပည့္မွ ျဖည့္စြက္စာ ေကြ်းရမယ္လို႔ သိထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မသားေလးကို ၄ လျပည့္ၿပီး၊ ေနမေကာင္းလို႔ ေဆးခန္းသြားျပေတာ့ ကေလးအထူးကုက ျဖည့္စြက္စာေကြ်းလို႔ရၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္ရွင့္။ က်မလည္း nestle ကေလးအဟာရမွဳန္႔ ေကြ်းေနပါတယ္ေဒါက္တာ။ အဲ႔ဒါ ဘယ္လိုနားလည္ရမလဲဆိုတာ ရွင္းျပေပးပါရွင့္။ ဘာေတြျဖစ္နိုင္သလဲလို႔လည္း သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

ကေလးအတြက္ ျဖည့္စြက္စာ ေမးလာသူေတြ မနည္းပါ။ ကေလးေဆးပညာလိုေရးရင္ ဖတ္ရတဲ့သူအတြက္ ခက္ေနမွာမို႔ ရိုးရိုးရွင္းရွင္းသာ ေရးပါရေစ။ အစဥ္အလာ ဆရာဝန္ေတြသင္ခဲ့တာက ကေလးေတြကို ၄-၆ လကစျပီး ျဖည့္စြက္စာေကြ်း၊ ၁ ႏွစ္၊ ၁ ႏွစ္ခြဲရွိလာရင္ ႏို႔ျဖတ္။ ေနာက္ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ရွိလာရင္လဲ ႏို႔ျဖတ္။ ႏို႔မျဖတ္ခင္မွာ မိခင္ႏို႔လဲတိုက္ပါ၊ ျဖည့္စြက္စာလည္း ေကြ်းပါ။ ႏို႔တခုတည္းနဲ႔ေတာ့ ၆ လေနာက္မွာ မလံုေလာက္ပါ။

ဘယ္လိုအစာေကြ်းပါဆိုတာ ေယဘုယ်ေျပာရရင္ လူၾကီးစားတာထဲက မမာတာ နဲ႔ မစပ္တာေတြအကုန္ျဖစ္ပါတယ္။ သြားမေပါက္ခင္ တခါတည္းျမိဳခ်ႏိုင္တာကို ေကြ်းရပါမယ္။ အသား-ငါး၊ အသီး-အရြက္၊ ပဲ၊ ထမင္း။ ဆီနည္းနည္းပါပါေစ။ ဝါးစရာ မလိုေလာက္ေအာင္ ေပ်ာ့တာ၊ ႏူးတာလုပ္ျပီး ေကြ်းႏိုင္ပါတယ္။ ဟင္းရည္၊ ပဲဟင္းရည္ တိုက္ႏိုင္တယ္။ ၾကက္ဥျပဳတ္၊ အာလူးျပဳတ္၊ ကန္စြန္းဥျပဳတ္ စတာေတြ ေကြ်းႏိုင္တယ္။ အဆင္သင့္လုပ္ ကေလးစာေတြလည္း ရပါတယ္။

ကေလးေတြလည္း လူၾကီးေတြလိုဘဲ အၾကိဳက္ဆိုတာ ေရြးမယ္။ အသီးေဖ်ာ္ရည္ကို အိမ္မွာလုပ္တာ ေကာင္းတယ္။ ဆိုင္က အသင့္လုပ္ေတြ အဆင္ေျပတာ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဂ်န္႔ဖုဒ္ ေခၚတဲ့ အသင့္ထုပ္ပိုးျပီး ေခတ္ေပၚအစာေတြ ေရွာင္ပါ။ အိမ္မွာ လူၾကီးထမင္းဝိုင္းက ကေလးနဲ႔ မပူမစပ္တဲ့ ဟင္းအရည္ကို တိုက္ႏိုင္တယ္။ အသီးအႏွံထဲကလဲ ဝါးစရာမလိုတာကို ေသးေသးေလးေတြလုပ္ျပီး ေကြ်းႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးဆိုတာ တေန႔မွာ အၾကိမ္မ်ားမ်ား၊ တခါမွာနည္းနည္း ေကြ်းရမယ္။ ၾကက္ဥ၊ အာလူး၊ ပဲ၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ လိမ္ေမာ္သီး၊ သေဘၤာသီး စတာေတြ ရပါျပီ။ ပ်ားရည္ကေတာ့ သတိထားစရာရွိတယ္။ စာတပုဒ္ေရးထားပါတယ္။ ၾကက္ဥအစိမ္းေတာ့ မသင့္ပါ။

အသက္တႏွစ္ေက်ာ္ရင္ အစံုေကြ်းႏိုင္ပါတယ္။ အစံုဆိုတာ ထမင္း-ဟင္းေတြ ေျပာတာပါ။ လူၾကီးေတြလိုဘဲ ႏြားႏို႔၊ အသီးအႏွံ၊ သြားရည္စာ စားႏိုင္ျပီေပါ့။ သြားရည္စာမ်ားရင္ ပင္မအစား ထမင္းနည္းတတ္တယ္။ ႏြားႏို႔ကို ႏိုင္ငံေတြမွာ ေရာင္းခ်ပံုမတူၾကပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီတာ စံသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔အညီသာေရာင္းခ်ရတဲ့ဆီမွာေတာ့ ထူးေျပာစရာမရွိပါ။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ေျပာစရာေတြ မ်ားလြန္းတဲ့အထဲမွာ ႏြားႏို႔လဲပါတယ္။ ႏြားကေနကူးစက္တဲ့တီဘီဆိုတာရွိလို႔ ႏြားႏို႔ကို ပါခ်ာရိုက္စ္ ေခၚတဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့အပူခ်ိန္အထိေပးထားတာကိုသာ ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိတယ္။ ႏြားႏို႔ကို 165° F ေရာက္ေအာင္အပူေပးပါ။ ၁၅ စကၠန္႔ၾကာအပူေပးရင္ ပါစခ်ာရိုက္စ္ႏြားႏို႔ရျပီ။ ကေလးတိုက္ဘို႔ဆိုရင္ လူၾကီးေတြလို အဆီထုတ္ေနစရာမလိုပါ။ ဖူးလ္ခရင္မ္ေခၚတာလည္းရတယ္။

ေခ်ာကလက္လည္း ေကာင္းတဲ့အစာပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ ကေလးေတြ သြားမေကာင္းျဖစ္ရတဲ့ တရားခံလဲျဖစ္တယ္။ အခ်ိဳစာမွန္သမွ် သြားသတိထားရမယ္။ အခ်ိဳစာေတြထဲမွာပါတဲ့ သၾကားဓါတ္က သြားရည္နဲ႔ ေပါင္းေတာ့ အက္စစ္ထြက္ျပီး သြားရဲ႕ အေပၚယံေၾကြလႊာကို ဒုကၡေပးတယ္။ အခ်ိဳဆိုတာထဲ အကုန္ပါတယ္။ ထမင္း၊ သၾကား၊ ထန္းလွ်က္၊ ေခ်ာကလက္၊ အိုက္စ္ခရင္မ္၊ အခ်ိဳရည္။

ကေလးဉာဏ္ေကာင္းဘို႔ဆိုတာ ေဆးမရွိပါ။ အစာအာဟာရက သက္ေရာက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အစာဆိုတာ နည္းတာ-မ်ားတာအျပင္ မွ်တဘို႔က ပိုသတိထားရတယ္။ မွ်တတယ္ဆိုတာ အမ်ိဳးအမယ္ စံုရမယ္၊ သင့္ရတယ္။ မ်ိဳးဗီဇ၊ ပတ္ဝန္းက်င္ ေလ့လာမႈ၊ သင္ၾကားေပးမႈ၊ ေရာဂါဘယကင္မႈေတြ အားလံုးက ကေလးရဲ႕ ကိုယ္စိတ္က်န္းမာေရးကို သက္ေရာက္ေစပါတယ္။

ကေလး အားေဆးဆိုတာ အေျခခံက ဗီတာမင္ဘီအုပ္စုျဖစ္တယ္။ သြားေပါက္ခ်ိန္မို႔ ကယ္လ္စီယမ္ပါေပးႏိုင္တယ္။ အားေဆးေတြကို နာမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေနရာတကာဝယ္လို႔ရတယ္။ ေစ်းၾကီးတိုင္း ပိုေကာင္းမယ္ မဟုတ္ပါ။ နာမည္ရတဲ့ ကုမၸဏီကေန ထုတ္တာဆိုရင္ ျပီးတာပါဘဲ။ အားေဆးတိုက္တာ အစာစားျပီခ်ိန္ ေကာင္းပါတယ္။ လူၾကီးေတြလို တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ မနက္-ညေန တိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေၾကာ္ျငာေကာင္းတိုင္း ေဆးပိုေကာင္းတယ္မထင္ပါ။

တခ်ိဳ႕မိဘေတြက တမ်ိဳးမ်ိဳးေကြ်းျပီး တခုခုျဖစ္ရင္ ေကြ်းလိုက္တာနဲ႔ မတည့္ဘူးလို႔ တထစ္ခ်မွတ္တတ္ၾကတယ္။ မမွန္ပါ။ မတည့္ဘူးဆိုတာ ရွားလြန္းပါတယ္။ မတည့္တဲ့လကၡဏာေတြ သပ္သပ္ရွိပါတယ္။ အလာဂ်ီနဲ႔ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္း လကၡဏာေတြျဖစ္တယ္။ ဝမ္းပ်က္ရင္ အဲဒီတနပ္မွာ ဝမ္းပ်က္ေစတာ ပါသြားလို႔ျဖစ္မယ္။ မေကြ်းပဲထားရင္ ကေလးရဲ႕ အစာေခ်လမ္းက အဲလိုအစားအေသာက္မ်ိဳးကို ေက်ခ်က္ဘို႔ ခ်က္ခ်င္းမလုပ္တတ္ေတာ့ပဲျဖစ္သြားမယ္။ က်င့္ယူေနရလိမ့္မယ္။ လက္တို႔စ္ေခၚႏို႔မွန္သမွ်ထဲမွာပါတဲ့ သၾကားဓါတ္နဲ႔မတည့္သူေတြကို မိခင္ႏို႔၊ ႏြားႏို႔၊ ႏို႔မံႈ႕ အကုန္ေရွာင္ျပီး လက္တို႔စ္ဖရီးႏို႔မံႈ႕ကိုသာတိုက္ရမယ္။ ပဲကေနထုတ္တာျဖစ္တယ္။

အစာလမ္းကေန ကူးစက္ေရာဂါေတြကို ေရွာင္ဘို႔သာ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဝမ္းပ်က္၊ ဝမ္းကိုက္၊ တိုက္ဖြိဳက္၊ အသည္းေရာင္ ေအ၊ စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာလဲ အပူလံုေလာက္ေအာင္ေပးတာနဲ႔ ပိုးေတြက ေသၾကတယ္။ မီးေပၚမတင္ရတဲ့အစားေတြကို ပိုဂရုစိုက္ပါ။ ယင္၊ ပိုးဟပ္၊ ၾကြက္ေတြရန္က ေရွာင္ပါ။ ပုလင္း၊ ဇြန္း၊ ပန္းကန္၊ အိုး၊ ခြက္၊ ဒယ္ေတြကို သန္႔ပါေစ။ ကာကြယ္ေဆးေတြ စနစ္တက်ထိုးပါေလ။

တိုးတက္တဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ကေလးငယ္ေလးေတြအတြက္ အစားအစာအမ်ိဳးစံုကို အဆင္သင့္လုပ္ထားတာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရႏိုင္တယ္။ ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ပဲ၊ ေျပာင္းဖူး၊ ဘာလီေစ့ အသီးအႏွံေတြနဲ႔လုပ္ထားတယ္။ ဆီရီရယ္ေခၚ မနက္စာကိုလည္း သံုးႏိုင္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အဆင္သင့္လုပ္ထားတဲ့ ဆီရီရယ္မနက္စာ ရေနျပီလို႔သိရတယ္။ ေကာင္းပါမယ္။

Supplementary foods ကေလးအတြက္ ျဖည့္စြက္စာ http://doctortintswe.blogspot.com/2017/05/supplementary-foods.html
Tonics for Children ကေလးအားေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2017/06/tonics-for-children.html

Credit to ေဒါက္တာ ဆရာဦးတင့္ေဆြ

07/01/2018

28/12/2017

23/12/2017

Amenorrhea ရာသီမလာျခင္း

(ကန္ေတာ့ပါ)

၁။ အသက္ ၁၉ မ၊ ၂လေက်ာ္ပါၿပီ။ အပ်ိဳ၊ ရည္းစားမရွိပါ။ ဓမၼတာမလာတာ ႏွစ္လေက်ာ္ပါၿပီဆရာ။ အဲ့ဒါ ဘယ္လိုလုပ္သင့္လည္း ေျပာျပပါ။

၂။ ဆရာကြ်န္မအသက္က ၃၅ ပါ။ အိမ္ေထာင္က်တာ ၈ နွစ္ရွိပါျပီဆရာ။ ကေလးမရွိပါ။ ၂ဝ၁ဝ ကေန၂ဝ၁၂ ေလာက္ထိ မာဘလြန္၂၈ ေသာက္ပါတယ္ဆရာ။ ၂ဝ၁၃ ေလာက္ကစျပီး မေသာက္ေတာ့ပါ။ မေသာက္ေတာ့သည့္လမွစျပီး ရာသီမလာတာ ခုထိပါဆရာ။ က်န္ခဲ့တဲ့ ၆ လေလာက္က မာဘလြန္ ျပန္ေသာက္ေတာ့ ျပန္လာပါတယ္ဆရာ။ အဲဒိေနာက္ပိုင္း မေသာက္ေတာ့ မလာေတာ့ပါဘူးဆရာ။ ေဆးခန္းတေခါက္ျပဖူးပါတယ္ဆရာ scan လဲဖတ္ပါတယ္ဆရာ။ ဗိုက္ထဲမွာေတာ့ အလံုးတို႔ဘာတို႔မရွိဘူး ေျပာပါတယ္။ ေဆးေပးပါတယ္ဆရာ ေသာက္လို႔ကုန္တဲ့အထိ ရာသီမလာပါဘူးဆရာ။ ေနာက္တေခါက္ မသြားေတာ့ပါဆရာ။ ႕႕႕႕႕ မွာက ေဆးခန္းတေခါက္သြားတာ၂၅ဝ ေက်ာ္က်လို႔ပါ ဆရာ။ ဘာေဆးမ်ား ဝယ္ေသာက္ရမလဲဆရာ။ စိုးရိမ္စရာရွိပါသလားဆရာ။

၃။ ကၽြန္မ တားေဆးကို ႏွစ္ႏွစ္ခန္႔ေသာက္ခဲ့ျပီးေနာက္ ေဆးကို ရပ္လိုက္ပါတယ္။ ေသာက္လက္စ ေဆးကဒ္အကုန္ ရာသီလာအၿပီးမွာ ေနာက္တစ္ကဒ္ မေသာက္ေတာ႔ဘဲ ရပ္လိုက္တာပါ။ အခု တစ္လေနေတာ့ ရာသီလာရမယ့္ အခ်ိန္မွာ မလာဘဲျဖစ္ေနပါတယ္။ ရက္ေက်ာ္တာ (၇) ရက္ရွိပါၿပီ။ Test နဲ႔ စစ္ၾကည္႔ေတာ့လည္း Negative ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲ။ ေဆးခန္း သြားဖို႔လိုမလား။ လမမွန္ရင္ ကေလးေရာရႏိုင္ပါ႔မလား သိခ်င္ပါတယ္။

၄။ က်မညီမေလး၊ အသက္ ၃ဝ၊ အပ်ိဳ၊ ရာသီမလာတာၾကာေနလို႔ (႕႕႕႕႕) ကို သြားကုတာ၊ တားေဆး ေသာက္ခိုင္းတယ္။ ေသာက္ေနတံုးမွာ လာတယ္။ မေသာက္ေတာ့ မလာေတာ့ျပန္ဘူး။

ရာသီထိန္တာ ရာသီမလာတာ ေရာဂါ မဟုတ္ပါ။ ေရာဂါလကၡဏာတခုသာ ျဖစ္တယ္။ ရာသီမလာေစတဲ့ အေျခခံ တခုခုရွိမယ္။ ရာသီမလာျခင္း (၂) မ်ိဳးရွိတယ္။
၁။ Primary Amenorrhea ေမြးကတည္းက ရာသီမလာတာ နဲ႔
၂။ Secondary amenorrhea အရင္ကလာဘူးျပီး ေနာက္မွာမလာတာ၊

၁။ ေမြးကတည္းက ရာသီတခါမွ မလာေသးျခင္း
မိန္းကေလးတေယာက္ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ ျဖစ္ပါရက္နဲ႔ ၁၆ ႏွစ္သမီးေလာက္အထိ ရာသီတခါမွ မလာတာကို ေခၚတယ္။ အပ်ိဳျဖစ္ေနာက္က်တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လူကသိပ္ပိန္ေနသူေတြ၊ အားကစား ျပင္းျပင္းထံထံ လုပ္သူေတြ၊ ငယ္ငယ္ကတည္းက (ဘဲေလး)၊ (မာရသြန္)၊ ဂြ်မ္းဘားကစားတဲ့ မိန္းကေလးေတြမွာ ရာသီလာတာ ေနာက္က်တတ္တယ္။

အဲဒါေတြ မဟုတ္ရင္ ေရာဂါတခုခုကို စဥ္းစားရမယ္။
• ေမြးရာပါ မ်ိဳးပြါးအဂၤါေတြ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနတာ၊ ဥပမာ သားအိမ္ မပါတာ၊ ဗဂ်ိဳင္းနား မပါတာ၊ Vaginal septum ဗဂ်ိဳင္းနား အခန္း ၂ ကန္႔ျဖစ္ေနတာ နဲ႔ Imperforate h***n အပ်ိဳေမွး ပိတ္ေနတာ။
• Hypothalamic Problems and Pituitary Disease ဦးေႏွာက္ထဲက (ပစ္က်ဴထရီ) အက်ိတ္ေရာဂါ၊ (ဟိုက္ပိုသဲလ္မတ္စ္) ေရာဂါ၊
• Ovulation Abnormality မ်ိဳးဥထြက္ေစမဲ့ (ခရိုမိုဇုမ္း) ေတြက ပံုမွန္မဟုတ္တာ၊
• အဝလြန္တာ၊ လည္ပင္းၾကီးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ (Hypothyroidism ေဟာ္မုန္းနည္းတာ၊ Hyperthyroidism ေဟာ္မုန္းမ်ားတာ)။
• Turner’s syndrome လိင္ (ခရိုမိုဇုမ္း) ေရာဂါျဖစ္ေနတာ၊ (ေခါင္းကိုက္၊ ႏို႔ရည္ထြက္၊ လူက ပိုဝလာ၊ ဝက္ျခံေပါက္၊ လိင္စိတ္ေျပာင္းလဲ၊ စကားသံ နိမ့္လာ၊ မ်က္ႏွာမွာ အေမႊး ပိုေပါက္၊ မ်က္စိၾကည့္ရ မေကာင္း ျဖစ္လာတာေတြရွိမယ္။)

၂။ အရင္က လာျပီးေနာက္မွ ရာသီမလာျခင္း
• ကိုယ္ဝန္ကို အရင္ဆံုးစဥ္းစားရမယ္။
• ေသြးဆံုးခ်ိန္ေစာတာလဲ ထည့္တြက္ရမယ္။
• တခ်ိဳ႕ သေႏၶတားေဆး-တားနည္းေတြက ရပ္လိုက္ေပမဲ့ ၃-၆ လ အထိ ရာသီ ျပန္မလာတာ ျဖစ္တတ္တယ္။
• Busulfan, Chemotherapy, Chlorambucil, Cyclophosphamide, Phenothiazines ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

• ဘဝလူေနမႈပံုစံေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြလဲ ရွိတယ္။
- စိတ္ဖိအားမ်ားေနခ်ိန္၊ စိတ္ဓါတ္က်ေနခ်ိန္၊ ကေလးႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္၊
- ကိုယ္လက္ လႈတ္ရွားမႈ သိပ္မ်ားေနသူ။ နာတာရွည္ ေရာဂါတခုခု ခံစားေနရသူ၊
- အစာအာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ အဆီ 15% - 17% body ထက္နည္းေနသူ၊
- ခ်က္ခ်င္း ပိန္က်သြားသူေတြမွာ ပိုျဖစ္လာႏိုင္တယ္။

အေျခခံေရာဂါရွိသူေတြဆိုရင္ -
1. O***y မ်ိဳးဥအိမ္ေၾကာင့္ ၄ဝ%၊ Polycystic o***y syndrome (PCOS) မ်ိဳးဥအိမ္မွာ အက်ိတ္ေလးေတြ ရွိေနတဲ့ေရာဂါ၊ (လူဝမယ္၊ ကိုယ္ေမႊးေတြပိုေပါက္မယ္၊ ဝက္ျခံထြက္မယ္၊)။

2. Hypothalamus (ဟိုက္ပိုသဲလမတ္စ္) ေၾကာင့္ ၃၅%၊

3. Pituitary (ပစ္က်ဴထရီ) ေၾကာင့္ ၁၉%၊

4. Uterus သားအိမ္ေၾကာင့္ ၅%၊ Uterine scarring (Asherman's syndrome) ကိုယ္ဝန္ပ်က္-ဖ်က္လို႔ သားအိမ္ျခစ္ရာကေန သားအိမ္ထဲ အမာရြတ္၊

5. တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ၁% ျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။

ေဆးစစ္တဲ့အခါ ေရာဂါရာဇဝင္ေမးတယ္၊ အေထြေထြစစ္ေဆးတာ၊ လိင္အဂၤါေနရာေတြ စစ္ေဆးတာ လုပ္တယ္။
• Pregnancy test ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိ စစ္သင့္တယ္။
• Blood tests ေသြးထဲက ေဟာ္မုန္းအေျခအေနေတြကို စစ္မယ္။ Estradiol, Follicle stimulating hormone (FSH), Luteinizing hormone (LH), Prolactin, Testosterone နဲ႔ Progesterone Challenge Test (Provera) စစ္နည္းနဲ႔ (ပရိုဂ်က္စတီရုမ္း) အေျခအေနကို စစ္မယ္။
• Thyroid function test လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္း အေျခအေနေတြကိုလဲ စစ္မယ္။ (TSH) မ်ားေနရင္ Hypothyroidism ေဟာ္မုန္းနည္းေရာဂါ ျဖစ္ေနမယ္၊
• O***y function test မ်ိဳးဥအိမ္အလုပ္ စစ္ေဆးျခင္း၊
• Pelvic ultrasound တင္ပါးဆံုေနရာကို (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္မယ္။ CT scan of the head, MRI of the head ဦးေခါင္းကိုရိုက္တာေတြ၊ Endometrial biopsy သားအိမ္အတြင္းသားစ ထုတ္ျပီးစစ္ေဆးတာ၊ Hysteroscopy သားအိမ္ထဲကို ကရိယာနဲ႔ၾကည့္တာနဲ႔ Genetic testing မ်ိဳးဗီဇစစ္တာေတြလဲ လိုရင္စစ္မယ္။

ရာသီလာမမွန္တာ အမ်ိဳးသမီး ၃ဝ% ေလာက္မွာ ျဖစ္တယ္။ ရာသီ မမွန္ဘူးဆိုယံုနဲ႔မျပီးပါ။ ရာသီမလာတာ၊ ေစာတာ၊ ေနာက္က်တာ၊ နည္းတာ၊ မ်ားတာေတြ အားလံုးကို မမွန္စာရင္း သြင္းတယ္။ ရာသီမွန္ဘို႔ရာ Estrogen နဲ႔ Progesterone ေဟာ္မုန္းေတြ မွန္ရမယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲက (ဟိုက္ပိုသဲလ္မတ္စ္)၊ (ပစ္က်ဴထရီ-ဂလင္း) နဲ႔ မ-မ်ိဳးဥအိမ္အဂၤါေတြ ေကာင္းေနရမယ္။

ေရရွည္မွာ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ ကေလးမရႏိုင္တာ နဲ႔ Osteoporosis အရိုး အားနည္းတာေတြ ျဖစ္တယ္။ ေဆးကုနည္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ဘာလို႔ရာသီမလာသလဲ သိရင္ ကုသေပးႏိုင္တယ္။

ေရာဂါအဆန္းအျပားေတြ ထည့္ေရးရေပမဲ့ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာေတြကို ေရြးထုတ္ပါမယ္။
1. ကိုယ္ဝန္ရွိျခင္း၊
2. စိတ္ဖိအား မ်ားျခင္း၊
3. အစားအေသာက္ နည္းလြန္းျခင္း၊
4. ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း မ်ားလြန္းျခင္း၊
5. အပ်ိဳျဖစ္စကာလ၊
6. ေသြးဆံုးေစာျခင္း နဲ႔
7. ေဟာ္မုန္းပါ တားေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။

အလြယ္ကုသနည္းေတြကေတာ့ -
• လူေနမႈ အေၾကာင္းခံေတြကို အရင္ျပင္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိစစ္ပါ။ အစာအာဟာရ မွ်တ လံုေလာက္ေအာင္ စားသံုးပါ။ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ အတင့္တင့္ေအာင္သာ လုပ္ပါ။ စိတ္ဖိအားေတြ စနစ္တက် ေလွ်ာ့ခ်ပါ။
• တကယ္လို႔ (တက္စတိုစတီရုန္း) က်ား-ေဟာ္မုန္း မ်ားေနသူဆိုရင္ ေဟာ္မုန္း အစားထိုးကုသနည္း လုပ္ရမယ္။
• Inflammatory Bowel Disease အစာလမ္းေရာဂါတခုနဲ႔လဲ ရာသီမမွန္တာက ဆက္စပ္ေနတတ္တယ္။ လူက ပိန္လာတယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ ဝမ္းပ်က္မယ္။
• ေဟာ္မုန္းပါ ကိုယ္ဝန္တားေဆးသံုးပါ။ Estrogen နဲ႔ Progesterone ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲကို သံုးရမယ္။ အေမရိကားမွာ ၁႕၅ သန္းေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြက တားေဆးကို ကိုယ္ဝန္တားဘို႔ မဟုတ္တာအတြက္ သံုးေနၾကတယ္။ ရာသီလာခ်ိန္ နာတာသက္သာဘို႔၊ ဝက္ျခံေပါက္တာ သက္သာဘို႔၊ ရာသီလ-ရက္ မွန္ဘို႔အတြက္ သံုးၾကတာ ျဖစ္တယ္။ Hirsutism ေဟာ္မုန္းေရာဂါ၊ ရာသီလာခ်ိန္မွာ (မိုင္ဂရင္း) ေခါင္းမူးေရာဂါ ျဖစ္တတ္တာ နဲ႔ Fibroids သားအိမ္-အက်ိတ္ ေရာဂါေတြအတြက္လဲ ေပးတယ္။ တားေဆးကို အပ်ိဳေတြသံုးေပမဲ့ အပ်ိဳရည္ မပ်က္ေစပါ။ ကိုယ္နံ႔ကိုလဲ မေျပာင္းေစပါ။ Pheromones (ဖီရိုမုန္း) ထုတ္မေပးလို႔ လိင္ဆြဲေဆာင္မႈကိုလဲ မကဲေစပါ။ လိင္စိတ္ပိုတာလဲ မျဖစ္ပါ။
• Polycystic O***y Syndrome က မ်ိဳးဥပိမ္မွာ အက်တ္ကေလးေတြရွိေနတာ အျဖစ္မနည္းလွပါ။ စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။

credit Dr. တင့္ေဆြ

21/12/2017