15/11/2025
Il-jum it-tajjeb.
Darba waħda bil-lejl fl-1866 żagħżugħ Ingliż ta’ 25 sena stazzjonat Malta kien qed jgħum fil-baħar jipprepara ruħu għal tellieqa li kien se jieħu sehem fiha. Qarnita ġganteska qabditu, niżżlitu lejn il-qiegħ darbtejn.
Fl-aħħar salvawh dawk li kienu fuq id-dgħajsa jakkumpanjawh waqt l-għawma. Wara li tellgħuh raw li ġismu mtela’ dbabar kbar ħomor. Għamel jiem fis-sodda b’denì qawwi fuqu. Tgħidx kemm inxterdu qlajjiet fuq din il-ġrajja.
33 sena wara sar il-Gvernatur ta’ Malta (Sir Francis Wallace Grenfell) u mexxa bejn l-1899 u l-1903. L-avventura tal-waħx bejn il-qarnita ġganteska u l-gvernatur futur ta’ Malta ma kinitx l-unika ġrajja ta’ l-effett li l-baħar Malti kellu fuq it-truppi u l-baħrin li kienu jservu lill-Imperu Brittaniku minn Malta.
Ma kinux jafu jgħumu
Kellhom problema serja għax ftit biss minnhom kienu jafu jgħumu f’baħar mielaħ, miftuħ u perikoluż. Ħafna minn dawk li kienu jafu jgħumu kienu mdorrijin fix-xmajjar u fl-għadajjar kalmi mdawra bl-art.
Fl-1826 ħarġet ordni biex ħadd mir-riġment ma jinżel jgħum Marsamxett wara s-sitta ta’ fil-għodu u ħadd m’għandu jgħum ‘il barra mix-xatt. Regolarment kien hemm żgħażagħ suldati li jinżlu jgħumu u jegħerqu. Lis-suldati ma ridux iħalluhom jgħumu kemm għax riedu jsalvawhom mill-għarqa u mill-mard għax il-port kien fossa mimlija drenaġġ.
Fit-8 ta’ Mejju 1848 għereq suldat xħin kien qed jgħum ħdejn Sant Iermu. Suldat ieħor għereq miegħu xħin pprova jsalvah. Fl-1 ta’ Awwissu 1854 għerqu tliet suldati tad-Durham Light Infantry meta kienu qed jgħumu taħt il-Forti Ricasoli.
Għawm fit-taħriġ militari
Is-sitwazzjoni marret għall-aħjar meta l-mexxejja militari ddeċidew li t-tagħlim tal-għawm isir parti mit-taħriġ tas-suldati. Bis-saħħa t’hekk mhux biss salvaw il-ħajja ta’ ħafna minnhom iżda għenu biex jidħol l-għawm sportiv u anki jilgħabu l-waterpolo kontra l-Maltin. Għen biex l-għawm inxtered fost il-Maltin għax ħafna qabel kienu jibżgħu mill-baħar u kienu jarawh periklu u jżommu ‘l bogħod minnu.
Lill-armata Brittanika ġietha tajba li s-suldati tgħallmu jgħumu Malta. Meta kienet qed issir l-irtirata minn Dunkirk fl-1940 biex jaħarbu mill-armata ta’ Hi**er fit-Tieni Gwerra Dinjija u kien hemm barkun 100 metru l barra mix-xatt u ma setax jidħol eqreb, suldati Brittaniċi ma ddejqux jaqbżu l baħar b’kulma kellhom fuqhom għax kienu jafu jgħumu. Għamu lejn il-barkun. Kienu għamlu tliet snin jgħumu fil-baħar tal-Mediterran meta kienu stazzjonati Malta.
Saħħa u sliem.
L-istorja tal-qarnita li attakkat lill-futur gvernatur ta’ Malta xegħelet l-immaġinazzjoni tan-nies
