07/12/2025
Je lichaam weet het voordat je hoofd het weet
Dit is een context artikel dat in de research voor mijn 2de boek het levenslicht zag. In het 2de embryovise deel gaat het verhaal over de ontwikkeling van de somato-psyche. De transformatie van cel tot mens met de bijbehorende emergentie van de psyche als resultaat van deze ontwikkeling. Ik verwacht die publicatie in het voorjaar van 2026.
Het lichaam weet het vóór het hoofd: chemische adaptatie en intuïtieve voedselkeuze
In onze cultuur wordt voeding vaak gereduceerd tot calorieën, diëten en wilskracht. Maar ons lichaam baseert zijn keuzes op iets veel diepers:
chemische adaptatie.
Via een verfijnd netwerk van hersenstructuren zoals de thalamus, hypothalamus, insula en de nervus vagus, detecteert het lichaam in milliseconden wat voedzaam is, wat geneest en wat afstoot. Dit is geen cognitieve afweging, maar een lichamelijk weten – een biologische resonantie waarin het soma zichzelf reguleert.
Een eeuwenoud mechanisme van belichaamde intelligentie
Chemische adaptatie is een neurofysiologisch proces waarin het lichaam reageert op interne signalen zoals darmpeptiden, bloedwaarden en moleculaire triggers. De thalamus filtert zintuiglijke input, de hypothalamus bewaakt de energiebalans, de insula leest de interne toestand en de nervus vagus zendt signalen tussen darmen en brein.
Gliale netwerken zorgen daarbij voor signaalcoherentie. Deze combinatie van hersen-as en buik-brein is een intuïtief systeem dat voortdurend voorspelt, bijstuurt en afstemt.
Samen sturen ze het eetgedrag nog vóór we bewust beslissingen nemen. In feite is dit een uitdrukking van wat in de fysiologie 'allostase' wordt genoemd: anticiperende balans.
Cravings zijn dus niet per se emotioneel, maar vaak neurochemisch: trek in sesamolie duidt op een vetzuurtekort, zin in chili op behoefte aan dopamine. De zin in zoute of zure smaken kan wijzen op elektrolytenbalans of spijsverteringsondersteuning.
Een knorrende maag is dan een vorm van communicatie, geen verstoring, maar een verzoek tot afstemming. Het lichaam zoekt geen abstracte voldoening, maar chemische coherentie.
De valstrik van moderne voeding: verstoring van het instinct
Onze evolutionaire systemen zijn echter niet opgewassen tegen ultra-bewerkte voeding.
Deze producten zijn ontworpen om onze beloningssystemen te kapen met hyper-palatable combinaties van suiker, vet en zout. Hierdoor raken verzadigingssignalen verstoord, ontstaat metabole verwarring en wordt de innerlijke stem overstemd.
Waar ooit dopamine-uitgifte gekoppeld was aan reële voedingswaarde, creëren moderne snacks een lege beloning.
Het lichaam verwacht nutriënten die niet komen, en blijft zoeken. Dit leidt tot een neerwaartse spiraal van hunkering en onrust.
Dopaminereceptoren raken afgestompt, hormonale signalen zoals leptine (verzadiging) en insuline (glucosebeheer) worden verstoord. Deze onbalans beïnvloedt niet enkel onze stofwisseling, maar ook onze stemming en cognitieve helderheid.
Onderzoek toont aan dat het brein zélf calorieën en nutriëntengehalte kan detecteren via het spijsverteringskanaal, zelfs wanneer smaakreceptoren worden omzeild.
Dat verklaart waarom zelfs dieren zonder smaakzin nog leren kiezen voor calorierijker voedsel. Maar deze wijsheid wordt in onze omgeving voortdurend misleid. Marketing, kunstmatige aroma's en tekstuurmanipulatie creëren valse beloftes voor het lichaam.
En met elke verwarring verzwakt de verbinding met de innerlijke stem van voeding.
Culturele wijsheid en evolutionair geheugen
Tegelijkertijd herbergen traditionele keukens een indrukwekkende voedingsintelligentie.
Wereldwijd combineren culturen voedingsmiddelen op manieren die bioactieve synergieën opleveren: tomaat met zout activeert umami, kurkuma met peper verhoogt de opneembaarheid van curcumine, bonen met maïs leveren samen complete eiwitten.
Deze combinaties zijn het resultaat van eeuwenoude afstemming tussen lichaam en omgeving, een evolutionaire bibliotheek van moleculaire herkenning.
Culturen bouwen dus voort op een fysiek-chemisch geheugen. Nixtamalisatie van mais (mais met kalk) in Midden-Amerika, fermentatie van soja in Oost-Azië, en het gebruik van kruiden in de Ayurveda, telkens zien we hoe voeding zich nestelt in het ecologische veld waarin het thuishoort.
Deze culturele vormen zijn evolutionair geïntegreerde ritmes tussen lichaam, landschap en gemeenschap.
In deze context is cultuur verlengstuk van onze biologie.
Ons instinct resoneert met de vorm waarin voeding zich aandient.
Het lichaam herkent patronen, niet enkel moleculen. De taal van voeding is niet universeel, maar polycultureel gegrond. En juist daarin schuilt haar kracht.
Animistische resonantie en zielsvoeding
Vanuit animistische tradities krijgt voedsel nog een diepere betekenis. Planten en dieren worden gezien als bezield, en eten als een ontmoeting met een levend wezen.
Een "craving" kan dan een oproep zijn, vanuit het lichaam, vanuit de geest en van het voedsel zelf. Rituelen, vasten en dankbaarheid openen de zintuigen voor deze communicatie.
In sjamanistische visies kan een bepaalde plant 'roepen' of zichzelf aandienen aan een mens die haar nodig heeft.
Hier verschuift voeding van object naar relatie. Het lichaam is geen verbruiker, maar deelnemer in een bezield metabolisme.
Dit voedt ook een ethiek van eerbied: hoe we eten, is hoe we ons verhouden tot het leven zelf.
Psychedelische of entheogene ervaringen (zoals ayahuasca, psilocybine of mescaline) maken vaak melding van een herstelde gevoeligheid voor deze voedselwijsheid.
Door het stillen van het Default Mode Network ontstaat ruimte voor directe waarneming: men voelt in het lichaam wat goed is en wat niet meer past.
Na zo'n ervaring beschrijven mensen vaak een plotselinge afkeer van bewerkte voeding, en een diepe resonantie met natuurlijke, simpele maaltijden.
Deze ervaringen herstellen niet alleen chemische adaptatie, maar ook het symbolisch veld rondom voeding. Ze maken zichtbaar dat eten ook helend kan zijn, niet alleen op cel~ maar ook op zielsniveau.
Embryovisie: voeding als zielsuiting en vormkracht
Binnen het Embryovisie-gedachtegoed herkennen we deze meerdimensionale realiteit.
Het lichaam groeit vanuit zielsmatige potentie, en voeding is daarin vormende kracht.
Niet alleen materieel, maar ook energetisch en symbolisch. Chemische adaptatie is dan naast fysiologie, een afspiegeling van belichaamde intuïtie: het lichaam als gids.
Wanneer we opnieuw leren luisteren, met compassie, zonder oordeel, wordt voeding een dialoog. Een daad van afstemming.
Een gebaar van zorg voor het levende geheel dat wij zijn.
In het ritme van embryonale ontwikkeling zien we al hoe celgroepen zich bewegen naar hun bestemming, gestuurd door omgeving, polariteit, resonantie. Voeding is daar een verlengstuk van: ze bezielt het lichaam met richting en potentie.
Voeding vormt letterlijk onze binnenruimte, onze hersenen, darmen, hormonen en zenuwen.
Maar het vormt ook onze tussenruimte: onze relatie met anderen, met natuur, met onze voorouders.
Eten is een sacrale handeling, een dagelijks ritueel waarin chemie, cultuur en ziel samenvloeien.
Van een kosmische bries tot levensadem, potentie transformerend naar ervaring en wijsheid.
https://www.embryovisie.com/
Voor nog veel meer artikelen.