18/07/2024
Blog: Een ruim bewustzijn kan omvatten
Lieve Lezer, onlangs had ik een prachtig gesprek met mijn lief Peter Hofstee. Je kent het wel zo’n gesprek waar je hart een vreugdesprong van maakt en waar je dagen daarna nog de vruchten van plukt en in je geest mee bezig kan zijn.
Ons gesprek ging over: compassie, ruimdenkend zijn en hoe we op dit moment, onder de huidige maatschappelijke omstandigheden, waarachtig in relatie zijn en blijven met onszelf en de ander.
Peter heeft een boek van Ken Wilber gelezen met de titel: a post-truth world. In dit boek geeft Wilber aan dat we als mensheid toe zijn aan een nieuwe stap. Een stap die sommige mensen al hebben gemaakt en die nu misschien wel het meest nodig is om als maatschappij te groeien naar eenheidsbewustzijn.
Laten we dichtbij beginnen: in Nederland en Europa zien we dat ‘rechts’ bezig is een opmars te maken. Sinds de corona-periode kunnen we zeggen dat mensen van elkaar polariseren. Van dichtbij zie ik hoe gezinnen uit elkaar groeien doordat er verschillend gedacht wordt en men elkaar niet meer kan vinden. Ik ervaar dit als schrijnend. Schrijnend omdat ik het ervaar als dat de liefde, de verbinding weg is.
Dit gebeurt ook ‘verderop’ in de wereld. In het conflict tussen Israël en de Palestijnen is ook polarisatie gaande. Als je iets zegt over de een, dan ben je blijkbaar meteen voor of tegen de ander. Je ziet het in Amerika, waar twee kemphanen elkaar bijna in de haren vliegen. Links en rechts staan lijnrecht tegenover elkaar. Mensen staan lijnrecht tegenover elkaar.
Terug naar Ken Wilber. Zoals ik het van Peter heb begrepen, schrijft Ken Wilber o.a. in zijn boek dat we als mensheid een nieuwe stap moeten maken. Het gaat er nu om dat jij en ik leren om niet langer vanuit de overlevingsstrategieën: vechten, vluchten of bevriezen te reageren, maar leren om overstijgend te zijn en daarbij ons superioriteitsgevoel moeten overwinnen. Onze overlevingsstrategieën zijn verre van ‘fout’, ze hebben ons tot hier gebracht. Wanneer je in vechten, vluchten of bevriezen terechtkomt, wijs jezelf niet af. Geef jezelf de ruimte om je hier bewust van te worden en om vervolgens je bewustzijn ruimer te maken. Wat bedoel ik dan precies?
Laat ik Tibet als voorbeeld nemen. Iedereen weet dat Tibet al sinds 1950 bezet wordt door China. Aan het einde van de jaren ‘50 zijn er enorm veel Tibetanen gevlucht naar India, vaak onder benarde omstandigheden. Helaas is het veel monniken, lama's en ‘gewone’ Tibetanen niet gelukt om te vluchten en zij kwamen veelal in concentratiekampen van de Chinezen terecht. Nu, vele jaren later, komen deze mensen soms vrij en krijgen zij alsnog de kans om uit Tibet te vluchten. Deze mensen vertellen op welke gruwelijke wijze zij zijn gemarteld, jarenlang. En deze mensen zeggen iets heel bijzonders. Zij zeggen: ‘Bijna het ergste was gebeurd'. En als je aan hen vraagt wat dat is: het ergste, dan zeggen zij: ‘Ik was bijna mijn compassie met de Chinezen verloren’. Dit is wat Ken Wilber bedoelt met de volgende stap in bewustzijn. Deze mensen hebben het in zich om ondanks verregaande matreling, compassie te blijven voelen voor degenen die hen dat aandoen. Als ik hierbij stil sta, dan wordt ik letterlijk even heel stil.
Een ander land dat dit bewustzijn heeft beoefend is Zuid Afrika. Toen de apartheid was afgeschaft en Nelson Mandela president was, heeft aardsbischop Desmond Tutu jarenlang de waarheids- en verzoeningscommissie geleid. Ook hier hebben mensen geprobeerd om niet terug te slaan, maar om ruimer te zijn. Om hun bewustzijn, hart, liefde, hoe wil je het noemen, groter te laten zijn dan hun haat, woede, kleine-ik-bewustzijn.
‘Een oog voor een oog maakt de hele wereld blind’, is een bekende uitspraak van Gandhi. Een oog voor een oog zou je kunnen zien als overlevingsstrategie van het kleine-ik, het ego. Wat nu van ons als mensheid gevraagd wordt is dat we ego overstijgend leren denken, handelen en leven. Van een ik-bewustzijn, naar een wij-bewustzijn. Zien dat er alleen verbinding is. Zien, ervaren, dat we niets oplossen als we naar wapens blijven grijpen, als we de grens sluiten voor onze medemensen, als we ons hart dicht doen als we geraakt worden of het met elkaar oneens zijn. Ik zeg niet dat dit makkelijk is. Ik zeg ook niet dat ik dit kan. Ik zeg wel dat ik dit wil leren.
Mijn hart maakt hier een vreugdesprong. Misschien naïef. Voor mij is dit de route naar een waarachtige, liefdevolle wereld. We zijn er misschien nog heel ver vanaf, misschien ook niet. Want ik zie heel veel mensen die op lokaal niveau prachtige projecten beginnen die op verbinding en liefde gebaseerd zijn, liefde die niet alleen voor de eigen groep beperkt is, maar ook andersdenkenden omvat. Mensen die elkaar op alle mogelijke manieren helpen, samen in beweging komen en op eigen wijze oefenen om van ik-bewustzijn naar wij-bewustzijn te bewegen.
Vanaf oktober geef ik een meditatie reeks waarin we op heel laagdrempelig niveau een Tibetaanse meditatie oefening zullen doen om ons denken en hart te leren openen naar onszelf, anderen, mensen die we mogelijk helemaal niet kennen, mensen met wie we moeite hebben. Kortom we oefenen om ons bewustzijn te laten groeien van ik-bewustzijn naar wij-bewustzijn. Wil je deelnemen? Kijk even op: https://zijninbeweging.nu/meditatie-cursus-compassie-2024/
Warme hartegroet,
Digna Schenk
www.zijninbeweging.nu
