03/12/2025
Signalen van perifeer arterieel vaatlijden
Idealiter zou je van elke cliënt de vaatstatus weten door een enkelarmindex of teendruk te (laten) meten voordat je gaat zwachtelen.
Weet je de enkelarmindex niet, dan is er een aantal signalen om alert op te zijn. Wond- en compressiespecialist Jacobine Melis noemt de meest voorkomende signalen van PAV:
Koude onderbenen en voeten
Witgrauwige huid, soms zelfs een beetje blauwig (cyanotisch)
Verminderde tot geen haargroei waar je die wel zou verwachten. Is er geen haargroei, vraag dan wel na of iemand wellicht gelaserd is. Is er wel haargroei, dan weet je dat er in ieder geval nog zuurstof op die plek komt.
Nachtelijke pijnen.
Pijn die verdwijnt wanneer de patiënt de benen uit bed laat hangen. Denk ook aan een patiënt die liever zittend in een stoel slaapt. Als de zwaartekracht de pijn oplost, dan is de kans groot dat er sprake is van een doorbloedingsprobleem.
Ernstige pijn bij het lopen, claudicatio intermittens (etalagebenen)
Slecht genezende wonden.
Met name aan de buitenzijde van de voet of enkel
Geen voelbare pulsaties
Nageldystrofie
Hef-hangproef (proef van Ratschow)
Melis: ‘Wat je kunt doen is de hef-hangproef ofwel de Proef van Ratschow. Dit is geen vervanging voor een vaatonderzoek, maar kan je wel snel informatie geven over de vaatstatus van je patiënt.
Je laat hierbij de patiënt op bed liggen, met de benen recht omhoog (ondersteun hierbij de benen met je handen). Vraag de patiënt gedurende 2 minuten de voeten te bewegen. Direct daarna laat je de patiënt op de bedrand zitten, met de benen naar beneden.’
Bij een been met gezonde vaten, krijgt het been binnen enkele seconden een wat rodere kleur, een teken dat de doorbloeding weer toeneemt (reactieve hyperemie). Bij een been met slechte vaten is die hyperemie vertraagd (30-60 seconden) en kan deze veel langer aanhouden (enkele minuten). De kleur kan intens rood zijn.
