04/12/2025
Zonder oordeel, maar wel vanuit oprechte medeleven, merk ik hoe sterk mensen vandaag emotioneel reageren op gebeurtenissen, op elkaar, en zeker op sociale media. Vanuit die emotionele reacties ontstaan vaak oordelen. En dan rijst de vraag: waarom worden bepaalde uitspraken zo snel als een oordeel bestempeld, terwijl er in werkelijkheid een groot verschil is tussen een oordeel en een eenvoudige vaststelling?
Een oordeel ontstaat niet zomaar. Er zit altijd een gevoel achter: een trigger, een oude pijn, een vorm van dualistisch denken waarin iets meteen in een hokje “goed” of “slecht” geplaatst moet worden. Dat duale denken is precies de valkuil, en sluit altijd één helft uit. Wie vanbinnen nog strijd ervaart, zal die strijd ook naar buiten projecteren.
Ik merk het geregeld op mijn eigen account. Wanneer ik iets benoem dat niet resoneert met iemands wereldbeeld, reageren sommigen onmiddellijk met oordeel. Niet omdat mijn boodschap een oordeel is, maar omdat het door hun lens als zodanig wordt ervaren. Dat is begrijpelijk: wat ik deel, komt voort uit een wereldbeeld dat evolueerde van dualiteit naar paradoxaal denken. Dat brengt mij innerlijke rust en vrede, maar niet iedereen herkent of begrijpt dat meteen.
Daarom wil ik wat uitleg geven over deze valkuil van het duale denken. Want precies daar ontstaat het oordeel, niet in de woorden die gezegd worden, maar in de innerlijke communicatie van degene die ze hoort.
Wanneer je in dualiteit denkt, beweeg je automatisch binnen polariteiten: positief versus negatief, goed versus kwaad, vertrouwen versus wantrouwen, dader versus slachtoffer. In dat denkkader staan tegenpolen voortdurend tegenover elkaar, alsof ze in een eindeloze strijd verwikkeld zijn.
De kunst is echter om die tegenpolen te verbinden in plaats van ze te bestrijden. Want zodra je ziet dat de ene polariteit alleen kan bestaan dankzij haar tegenovergestelde, ontstaat er een dieper inzicht: ze vormen samen één geheel. Vanuit dat besef kun je innerlijke heelheid vinden, en precies die heelheid is essentieel om de innerlijke conflicten op te lossen waaruit zoveel lichamelijke aandoeningen voortkomen.
Het is interessant om op te merken dat dualiteit altijd leidt tot afkeuring. Je keurt automatisch delen van jezelf af die je als “fout” bestempelt. Maar wat je afkeurt, duw je in de schaduw, en zo begint de innerlijke strijd. Terwijl elke emotie, elke impuls, elke reactie een eigen functionele betekenis heeft, een biologisch, psychologisch of spiritueel doel.
Buiten duaal denken stappen betekent niet dat je die zogenaamde “foute” stukken wegwerkt, maar dat je ze erkent en onderzoekt welke gezonde functie ze voor jou vervullen. Je laat het gevecht los. Je kijkt met mildheid in plaats van met veroordeling.
En precies dat is de verschuiving: buiten dualiteit stappen is buiten elke vorm van strijd stappen. Eerst binnenin jezelf, en vanzelf ook in je communicatie met anderen en in hoe je de wereld ervaart.
Eigenlijk is het heel gezond om alle emotionele triggers te noteren, als een soort emotionele anamnese. Door ze op te schrijven, krijg je zicht op de onderliggende bewegingen in jezelf. Je leert begrijpen welke innerlijke conflicten worden aangeraakt en waarom je op bepaalde momenten oordelen uitspreekt.
Want een oordeel zegt niets over de persoon naar wie het gericht is; het zegt alles over degene die het uitspreekt. Het onthult een tegenstrijdigheid in jezelf, een deel dat niet gezien of verbonden is.
Wanneer je die innerlijke tegenstrijdigheid bewust wordt, kun je beide kanten met elkaar verbinden. En precies dan verdwijnt het oordeel vanzelf. Wat overblijft is helderheid, mildheid en inzicht in jezelf. Je wordt genereuzer naar jezelf en de ander toe.
Voorbeeld: Wanneer je ergens boos om wordt, kun je jezelf daarbovenop verwijten dat je boos bent, alsof boosheid niet oké zou zijn. Maar als je kijkt naar het doel van boosheid, zie je dat het eigenlijk een gezond signaal is: je lichaam en geest laten weten dat er ergens over je grenzen heen gegaan wordt.
Dan gaat het er niet om de boosheid te onderdrukken, maar om een gezonde manier te kiezen om ermee om te gaan. Je mag boos zijn. Je mag het benoemen. Je mag aangeven waar jouw grens ligt.
Wat minder helpend is, zijn de ongezonde uitingen, zoals met deuren slaan of iemand verbaal aanvallen, dat creëert geen oplossing, maar enkel meer strijd. En daaruit komen telkens oordelen die je innerlijk conflict alleen maar erger maken.
Als je het signaal achter de boosheid begrijpt en er bewust mee omgaat, verdwijnt het oordeel over je eigen boosheid én ontstaat er ruimte voor verbinding in plaats van conflict. Je gaat ontdekken dat je boosheid ooit is ontstaan door een innerlijke afwijzing in jezelf, en als je dit in jezelf gezien hebt, dan ontstaat vrede. Inspiratie door Lieve Pauwels.
