02/12/2025
HET SLACHTOFFER
Wanneer het leven te zwaar, te onveilig of te onrechtvaardig was om te dragen, komt er als beschermer het slachtoffer. Het Slachtoffer is geen teken van zwakte, maar van overleving: het deel dat bleef voelen toen alles te veel was.
Er leeft in ieder mens een deel dat de pijn van onrecht, verlies en machteloosheid draagt, het deel dat fluistert:
“Waarom overkomt mij dit altijd?”
“Ik doe mijn best, maar het heeft toch geen zin.”
Dit is het Slachtoffer, een primaire beschermer die ontstaat wanneer het leven te zwaar, te onveilig of te onrechtvaardig was om te dragen. Het Slachtoffer is geen teken van zwakte, maar van overleving: het deel dat bleef voelen toen alles te veel was.
Het Slachtoffer ontstaat meestal vroeg, in een context van onmacht, verwaarlozing of emotioneel tekort.
Een kind dat geen invloed heeft op zijn omstandigheden, maar wel alles voelt, leert:
“Ik kan niets doen. Alles gebeurt met mij.”
Wanneer het kind geen veilige volwassene heeft die de pijn, ziet herkent en erkent en helpt dragen, bevriest die ervaring in het lichaam en de psyche. Een deel van ons blijft daar, vast in dat moment van hulpeloosheid, verdriet of schaamte.
Later in het leven wordt dat deel geactiveerd wanneer we ons afgewezen, niet gehoord of machteloos voelen en de Slachtoffer beschermer neemt het stuur over.
Het Slachtoffer heeft ook een functie, het Slachtoffer wil niet zielig doen, het wil erkend en gezien worden.
Kenmerken van het slachtoffer:
- Chronisch gevoel van tekort of onrecht
- Herhalen van oude pijnverhalen (“het lukt mij nooit”)
- Passiviteit of afhankelijkheid van anderen
- Overgevoeligheid voor afwijzing of kritiek
- Onbewuste behoefte aan redding of medelijden
- Schaamte en tegelijk weerstand tegen verantwoordelijkheid
In die toestand leeft de Slachtoffer beschermer in een herhaling van het verleden:
“Als ik maar laat zien hoe slecht ik me voel, dan zal iemand me eindelijk zien.”
Maar echte heling komt pas als iemand zichzelf gaat zien niet wacht tot een ander dat doet. Door via het lichaam te werken, kan de bevroren energie van machteloosheid langzaam weer gaan stromen.