09/11/2025
Toen Diaz in januari 2019 bij ons kwam wonen was hij beslist geen buitenpaard. Sterker nog, door zijn achtergrond (hij was gefokt voor en liep in de drafsport) was hij volledig gevormd naar stal- en gebruiksmanagement, en daardoor was de stal voor hem bijvoorbeeld een safe space.
Het 24/7 buiten staan hebben we dan ook heel rustig aan op- en uitgebouwd. Want hij ervaarde de leefomgeving buiten gewoon niet als veilig, en bouwde daardoor snel spanning op. Door dat buiten leven in kleine stappen op te pakken, goed te blijven kijken en voelen, en binnen zijn groene marge te blijven, is het toch gelukt andere hersenpaadjes aan te maken, en leeft hij al jaren vrij en blij.
In mei dit jaar is hij echter ontzettend geschrokken, door onnozele onnadenkendheid van een boer die landbouwgrond naast ons erf heeft. Het was die dag al stormachtig, wat de paarden natuurlijk altijd wel een beetje onrustiger maakt, en ik heb gedaan wat ik kon om hem te helpen, maar door wat er gebeurde raakte hij zo van streek dat hij zichzelf niet meer kon kalmeren en uiteindelijk aanstalten maakte om in shutdown te gaan.
Echt vreselijk vond ik dat, hartverscheurend om te zien dat een dier waar je zo van houdt en zo veel zorg aan besteedt het zo moeilijk heeft door toedoen van een ander. Na die dag was hij gewoon niet lekker in balans: snel schrikken, meer on edge, en dingetjes die in de omgeving gebeurden wekten regelmatig grote argwaan.
Daar ben ik natuurlijk mee aan de slag gegaan, en door hem op verschillende manieren te helpen was hij eind juli toch weer grotendeels de oude. Hij kon weer genieten van het buiten zijn. Hij was heerlijk aan het speuren, browsen, spelen, slapen… Superfijn.
Maar toen kwam in september ineens die vrij grote omslag in het weer. Hij heeft altijd moeite met kou en nattigheid in combinatie met wind, maar dit keer kwam het vrij abrupt na een warme periode, en precies in deze omslag gebeurde er weer iets (veroorzaakt door anderen) waar hij enorm van geschrokken is.
En dat was het breekpunt, leek het.
En hoe veel waarde ik ook hecht aan vrije beweging en keuzevrijheid, ik zag dat hij helemaal terug was in zijn oude bekende patronen, dat hij buiten aan het einde van de dag geen veiligheid ervaarde, en zichzelf niet kon reguleren. En dat er niks anders opzat dan weer terug te gaan naar dat traditioneler management wat we in het begin gehanteerd hadden, waarin ze een periode naar binnen gaan. Omdat dat hem veiligheid leek te bieden, en hij wel kon ontspannen, tot rust kon komen en weer kon opladen.
Hem helpen en in stappen opbouwen van ervaren van veiligheid buiten begon dus weer opnieuw.
Wat voorbeelden van wat ik doe om hem te helpen en die groene zone weer groter te maken:
- Als ze aangeven dat ze naar binnen willen, naar binnen halen.
- Ik doe hem een deken op als het wat kouder of winderig is, zodat hij geen energie hoeft te verspillen aan het warm houden, daar geen stress door veroorzaakt wordt.
- Ik doe veel speurspelletjes in de leefomgeving buiten, zodat ze hun neus nog meer gebruiken, wat weer heilzaam is voor de hormoonhuishouding in de hersenen.
- Als ze binnen zijn laat ik ze een essentiële olie kiezen, waar aan geroken kan worden. Ook weer om het zintuig reuk verder te activeren.
- In de ochtend doe ik licht bodywork. Even borstelen met een heel zachte borstel, aanrakingen waarmee ik hem uitnodig naar en in zijn lichaam te gaan, energywork op de chakraś, dat soort dingen, wat maar goed voelt.
- De hele dag zorgen voor overvloedig veel ruwvoer, zodat schaarsteangst voorkomen wordt.
Door op deze manier mee te bewegen, en ook mede omdat het weer meewerkt, gaat het nu weer heel goed met hem en staan ze weer dag en nacht buiten.
Waarom ik dit deel? Niet om het gebruik van stallen te promoten. Maar wel om aan te geven dat leven en werken met gedomesticeerde paarden zoals wij die kennen in de meeste gevallen een levenslang proces is. Dat kwetsbaarheden nooit echt helemaal over gaan, nooit echt weg zijn. Want hoe goed je ook voor ze zorgt, hoe veilig je ze ook probeert te houden, er kan altijd iets gebeuren wat zoveel impact heeft dat het systeem van het paard zegt: f**k die omleidingen (nieuwe hersenpaadjes), ik schiet gewoon de bekende veilige weg in. En dan is het aan jou om te zorgen dat je het liefdevol en met geduld weer laat zien hoe het weer anders kan.
Dit alles maakt je geen overbezorgde eigenaar. Geen slechte mens. Geen antropomorfistische paardenmoeder. Maar een intelligent, liefdevol, gevoelig, empathisch en flexibel paardenmens die begrijpt dat het leven geen eenheidsworst is maar een uniek, delicaat, gedetailleerd, dynamisch proces waar geen eenduidige blauwdruk overheen te leggen is.
Overigens werkt dit met mensen net zo. Ook daar zal je in tijden van hevige nood terugvallen op oude imprint, als overlevingstactiek. Enige wat je kan doen, voor zowel mens als paard, is blijven proberen meer rek en veerkracht te creëren, waardoor minder snel teruggegrepen hoeft te worden naar die oude, niet beslist helpende, patronen. Maar vooral: met zachte ogen naar het gewonde hart wat tegenover je staat kijken!
