Kracht In Zorg

07/11/2025

EEN VERMOEDELIJKE DEMENTIE
EN ONVERGETELIJKE HULPVERLENERS

In de medische molen belanden voor lange duur vanwege een vermoedelijke dementie stelt een mens op de proef. Zo werd ik jaren geleden ook op de proef gesteld. Een realiteit die niet bij mij kon horen en toch was het zo. Hoe fijn is het dan als de hulpverlener in staat is het 'schokkende nu' met je vertrouwde verleden te kunnen verbinden. Niet alleen de mens zijn die wordt onderzocht maar ook de vrouw met een baan, ervaring, met kinderen, met dromen.

'Dit hoef ik jou niet uit te leggen, jij kent de zorg' Met zo'n zin voelde ik me al meer gezien.

Precies om die reden tip ik het nieuwste boek van geriatrieverpleegkundige Mirjam Foekema. Zij verstaat die kunst.

Mijn recensie:

-Voor Mirjam schuilt achter iedere mens die haar spreekkamer binnenkomt een verhaal dat het waard is om gehoord te worden. Ik gun iedereen die in de medische molen terecht komt haar verzachtende handen en haar grote hart. Mirjam ziet zonder omhaal voorbij de diagnose en de setting. In ‘Pareltjes uit de spreekkamer – Zorg voor ouderen vanaf de polikliniek Geriatrie’ schetst zij een beeld van haar mooiste ontmoetingen. Ouderen uit diverse culturen, zonder of met een groot netwerk, opgewekt of verdrietig, conservatief of vrijgevochten, met een rijke woordenschat of afhankelijk van een tolk. Over heerlijke tampons, een handvat aan een lichaam, de kruidenier van vroeger, een rommelig breiwerkje en een Griekse jonge God. De cocktail van haar vakkennis, oprechte nieuwsgierigheid, eerlijke opmerkzaamheid en nuchtere loyaliteit laat eenieder even op adem komen. Juist als iemand het zelf even niet meer voelt ziet zij wat er standhoudt. Het boek zal lezers in de zorg, mensen die hulp behoeven, naasten en iedereen die interesse heeft in de menselijke geest raken.-

01/10/2025

EEN ZIN KAN EEN MUUR BOUWEN OF JUIST EEN BRUG

Kostas, met Alzheimer, is verdrietig. Verdriet wil erkend, gevoeld en doorleefd worden. Eerder in de ochtend, op de vide, liet hij zijn blik glijden over de tafels beneden, waar het restaurant langzaam tot leven kwam. 'Hij dacht dat hij zijn moeder zag', vertelde een verzorgende mij.

Kostas en ik luisteren naar muziek op Spotify. Ik heb een lijst met klassiekers gevonden uit zijn geboorteland en laat Kostas na de eerste tonen kiezen of we verder luisteren. Hij kiest steevast voor melancholische muziek. Maar liefs een uur lang kijkt hij onafgebroken naar het telefoonscherm, wijst naar de titels van de nummers en spreekt met krachtige stem een voor mij onverstaanbare taal uit. Een keer roept hij de naam van zijn dochter. Op het diepste punt biggelen de tranen over zijn wangen en snikt hij de woorden. Zijn gevoel trekt aan mijn hart. Heb ik de juiste keuze gemaakt? Ik besluit zo lang als nodig is uit te houden en mee te dragen.

Droevige muziek maakt langzaam plaats voor andere deuntjes. Tot de kamer zich vult met dansbare muziek. Ik voel lucht en ruimte in hem. Als ik de lijst sluit, draait hij zijwaarts in zijn stoel, zakt wat onderuit en gooit de benen over de leuning. De lach gaat die middag niet meer van zijn gezicht.

'Dat was bijzonder', zegt een praktijkverpleegkundige die een dag met het personeel meeloopt. 'Zo mooi hoe jij contact met hem maakt. Hij leek wel in een andere wereld.'

In een andere wereld. In een zin wordt Kostas, waarschijnlijk onbewust, elders geplaatst. Ik heb de hele ochtend de praktijkverpleegkundige bezig gezien. Met talent, aandacht en liefde. Wie 'in een andere wereld' steeds weer hoort gaat de woorden blijkbaar ook gebruiken.

Taal kan subtiel muren bouwen of bruggen slaan in de zorg en omgang met mensen met dementie. Onderstaand schema laat diverse voorbeelden zien.

Het overzicht hieronder laat zien hoe kleine taalverschillen een groot effect hebben. Door bewust te kiezen voor woorden die verbinden, dragen we bij aan een zorgcultuur waarin mensen met dementie zich gezien en erkend voelen.

21/09/2025

Wereld Alzheimer Dag 2025

21/08/2025

DE MENS ZIEN EN NIET DE ZIEKTE
OP DE SCHOUDERS VAN MANU KEIRSE EN DIRK DE WACHTER

Vandaag haakten twee gebeurtenissen in elkaar:

De eerste:
Ik kreeg een offerte-aanvraag voor lezingen 'Dementie van binnenuit' in drie locaties van een overkoepelende organisatie. Ik herinnerde me daardoor de avond van vorig jaar in diezelfde organisatie. Een manager van een dagbesteding sprak me na de lezing aan. 'Wij spreken nooit over dementie met onze bezoekers. Jouw lezing heeft me aan het denken gezet.''

De tweede:
Ik doe naast veld- ook veel aan literatuuronderzoek voor dit 2e boek en herlees vandaag -Goed Leven met kwetsbaarheid en beperking- van Manu Keirse en Dirk de Wachter. Twee mensen die me steeds weer inspireren.

Manu en Dirk schrijven: - Mensen denken dat het het grootste compliment is dat ze kunnen geven. 'Ik vergeet bijna dat die persoon een beperking heeft.' In één zin wordt iemands dagelijkse strijd weggeveegd en daarmee ook een essentieel onderdeel van zijn of haar identiteit -

en
- Immers veel zogenaamde aangepastheid zou wel eens een vals zelf kunnen zijn, want een projectie van onszelf en niet van henzelf-

Aangepastheid - gewoon doen

We moeten de mens zien en niet de ziekte- Een mantra die regelmatig rondgaat op social media. Ook hier. 'Wie weet, zegt dit niet' gaat er dan door mij heen. Ik schrijf erover in mijn 2e en nog uit te komen boek, het vervolg op 'Ontwarren-Heb ik dementie' (www.ontwarren.nu). Het gezelschap van Manu en Dirk is troostend.

Terug naar hen en hun boek:
-Laat dit een uitnodiging zijn om echt te observeren, echt te luisteren en echt te kijken. Alleen zo kunnen we de signalen opvangen die leiden naar het authentieke verlangen van mensen. We beseffen anders niet, dat we niet door een raam maar in een spiegel kijken -

Zo eens. Wie 'weet' haalt de mens en de uitdagingen waar hij dagelijks mee leeft niet uit elkaar.

Omdat mensen met dementie een stem verdienen.

20/07/2025

'Elke dag een kans om haar opnieuw lief te hebben zoals ze nu is. Lief, kwetsbaar ... nog steeds mijn mama.'

“Reizen met jou is bijzonder omdat je mijn moeder bent, maar ook omdat je leeft met dementie. Iedere stap vraagt geduld, liefde en vindingrijkheid.” 💛

Beáta: “Het was zo’n dag die voelde als een hele week in één. Vroeg opgestaan, koffers klaar, papieren bij de hand. Het was tijd voor onze reis naar Hongarije. Iedere dag hebben we opnieuw uitgelegd dat we vandaag zouden gaan. Steeds zei je dan verbaasd: ‘Dat heb je me nooit verteld!’ Maar vandaag, mijn lieve mama, is de dag dat je eindelijk naar je zoon mag, jouw andere kind.

En ik? Ik mocht je begeleiden. Wat een eer, wat een verantwoordelijkheid, wat een rollercoaster van emoties. En jij? Jij was dapper vandaag. Nieuwsgierig zelfs. Soms een beetje vrolijk verbaasd over alles wat er gebeurde om je heen. En soms werd het je allemaal te veel. De spanning, de drukte, het lopen, de mensen. Alsof de wereld je af en toe ontglipte, maar je je er toch aan vastklampte met een glimlach.

Vroeger vond je vliegen geweldig. Je keek altijd graag uit het raam. Deze keer kneep je angstig in mijn hand, durfde je niet naar buiten te kijken, terwijl ik speciaal een stoel bij het raam had gereserveerd voor jou.

Na de landing in Boedapest stond mijn broer al op ons te wachten. Zijn warme glimlach, de omhelzing… het voelde als een overdracht van zorg. Met een paar zachte woorden nam hij het van me over. Jij was thuis, daar bij hem. En ik… ik ging weer terug.

Dementie is verlies in stapjes. Elke dag een stukje minder van wie ze ooit was. Maar ook elke dag een nieuwe kans om haar opnieuw lief te hebben, zoals ze nu is. Lief, kwetsbaar, en nog steeds… mijn mama.”