23/09/2025
Verliefd of verslaafd (2)
Morfineverslaving bij muizen
Positieve liefdeservaringen worden geassocieerd met de activatie van verschillende systemen, waaronder het oxytocine en vasopressinesysteem dat sociale interacties moduleert. De auteurs halen onderzoek aan naar morfineverslaving bij muizen, waaruit bleek dat dit systeem invloed kan hebben op het ontstaan van tolerantie en afhankelijkheid. Ook hersengebieden die dopamine bevatten, zoals de middenhersenen, vertonen een verhoogde activiteit bij verliefde personen. Een vergelijkbare hersenactiviteit wordt gezien bij personen met gedrags- of middelenverslavingen.
Positieve liefdeservaringen kunnen daarnaast leiden tot een verminderde activatie van hersengebieden die betrokken zijn bij negatief affect, sociaal oordeel en de analyse van emoties van anderen. In de eerste fase van verliefdheid ervaren mensen daardoor doorgaans minder negatieve emoties dan mensen zonder partner.
Dat lijkt fijn, maar het maakt mogelijk ook vatbaarder voor het ontwikkelen van liefdesverslavingen.
Ook negatieve liefdeservaringen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van liefdesverslavingen.
In een studie uit 2010 vertoonden verschillende hersengebieden een verhoogde activiteit bij deelnemers die foto's te zien kregen van mensen die hun romantisch hadden afgewezen. Die gebieden zijn gekoppeld aan gevoelens van verlies, verlangen en emotionele regulatie. Negatieve liefdeservaringen kunnen zelfs leiden tot een klinische depressie en in extreme gevallen tot moord- of zelfdoding.
Sociale en omgevingsfactoren spelen een grote rol bij de ontwikkeling van verslavingsgevoeligheid. Vooral ervaringen in de kindertijd zijn van invloed. Jeugdtrauma kan leiden tot een afwijkende hersenontwikkeling, waardoor iemand gevoeliger wordt voor stressoren en later in het leven meer kans heeft op psychosociale problemen. Zoals cognitieve vertekeningen, een verminderd probleemoplossend vermogen en interpersoonlijke moeilijkheden.
Verlies romantische partner
Een specifiek trauma dat vaak voorkomt bij mensen met een liefdesverslaving, is het verlies van een romantische partner.
Dit verlies gaat geregeld gepaard met gevoelens van afwijzing, een negatief zelfbeeld en een groeiend wantrouwen jegens anderen. Voor een gezonde verwerking van dergelijke emoties is emotionele stabiliteit essentieel. Maar niet iedereen beschikt over de juiste vaardigheden om deze gevoelens op een adequate manier te reguleren.
Als er dan bovendien nog sprake is van jeugdtrauma, zoals emotionele verwaarlozing of een gebrek aan ouderlijke aandacht, kan dit het verwerkingsproces verder bemoeilijken. Het gevolg is vaak een neerwaartse spiraal van disfunctioneel gedrag en sociale isolatie.
Sociale media
Last but not least vonden de auteurs dat sociale media een trigger kunnen zijn voor liefdesverslaving. De manier waarop liefde in deze media wordt geframed, bevat kenmerken die lijken op verslavingsgedrag. Denk aan het emotionele hunkeren naar een geliefde, de 'high' in het bijzijn van de geliefde, obsessieve gedachten en extreme afhankelijkheid van de romantische partner. In popmuziek wordt verliefdheid vaak vergeleken met een verslaving (Denk aan 'Slave of love' van Bryan Ferry).
Chronisch gebruik van sociale media kan hierdoor een risicofactor zijn, met name onder jongeren. Zij zijn al vatbaarder voor liefdesverslaving en gebruiken sociale media van alle leeftijdsgroepen het meest intensief. En hoe jonger mensen beginnen met het gebruik van sociale media, des te vaker ontwikkelen ze depressieve symptomen en angstklachten. Sociale media maken het ook gemakkelijker om in contact te komen en te blijven met romantische partners en expartners. Dit bevordert de ontwikkeling van een liefdesverslaving.
Volgende keer aflevering 3 en slot.
Uit De Psycholoog van maart 2025.
