Co to jest strona internetowa?

https://www.facebook.com/119235147745135/

Skarby Ziemi, Białołeka (2025)

04/12/2023

Na zdjęciu, prawdziwy, niebarwiony agat. Pokazywałam go dzieciom w dwóch przedszkolach i wyobraźnia dzieci nie ma granic. Na pytanie "Co na nim widzicie?" usłyszałam: małpka, żyrafa, T-Rex, ośmiornica, meduza, śnieżynka, rekin, kwiatek, miś i jeszcze wiele innych pomysłów, których zwyczajnie nie pamiętam. Mnie osobiście agaty bardzo często zaskakują.
A tak przy okazji refleksja jednego dziecka odnośnie tego minerału: "Agat to w sumie ładna nazwa. Może być kamyczek agat, dziewczynka Agatka i chłopiec Agatek i wszyscy będą ładni, bo kamyczek jest ładny." I po co komu genetyka ... 😀

21/10/2023

O kalcycie już kilka razy wspominałam przy okazji innych wpisów, jednak warto poświęcić mu więcej uwagi. Dla osób niebędących znawcami najtrafniejsze określenie jego charakterystycznej cechy wyglądu to tłuste, kolorowe szkiełko. Trzymając w ręku surową bryłkę kalcytu, widzimy kamień przezroczysty, zabarwiony z tłustym błyskiem. Jest powszechnym minerałem, wykorzystywanym pod nazwą wapno albo węglan wapnia w wielu dziedzinach naszego życia.
Ma dwa sposoby powstawania. Jeden to wytrącanie się cząsteczek węglanu wapnia z parującej wody. Tworzy wtedy stalaktyty i stalagmity. Drugi sposób to nagromadzenie się szczątków muszli w środowisku wodnym. Formuje się w ten sposób skała nazywana kredą.
Dodatkowo posiada właściwość dwójłomności światła. Oznacza to, że przechodzący przez niego promień rozdziela się na dwa, tworząc tym ciekawe zjawisko optyczne, które znajdziecie w zdjęciach. A pod wpływem światła UV zmienia barwę.

#

13/10/2023

Pytanie od małego odkrywcy: Dinozaury naprawdę tak wyglądały?

No cóż, to nie taka łatwa sprawa powiedzieć, jak naprawdę wyglądały. Z jednej strony szanse na to są dość marne, bo takie ilustracje to często wyobrażenie zbudowane na podstawie garści kości. Oczywiście są odkryte pełne szkielety niektórych gatunków dinozaurów, albo pełny szkielet złożony z kości kilku osobników, ale to jest tylko szkielet. Nie mamy w zapisie kopalnym informacji o tym czym były pokryte dinozaury i jakiego były koloru, jaką miały warstwę tłuszczu, jak duże miały mięśnie, albo gdzie i w jakim kształcie była tkanka chrzęstna. W tych kwestiach twórcy zgadują.

Dobrym przykładem, tego jak to wygląda w praktyce, są zmiany wizerunku Iguanodona. Bez zbędnych szczegółów: najpierw na podstawie garstki kości pierwszego odnalezionego osobnika stwierdzono, że skoro ma zęby podobne do zębów iguany, to podobnie do niej wyglądał. Stąd pierwsze propozycje jak mógł wyglądać, były bardzo zbliżone do roślinożernej jaszczurki z małym rogiem na czubku nosa. Później znajdywano kolejne szkielety, bardziej kompletne i wizerunek został uaktualniony do kangura ze skórą jaszczurki — co ciekawe róg na czubku nosa okazał się być kciukiem dłoni. Po wielu latach zebrała się ekipa naukowa, przeanalizowała ponownie szkielet pod kątem wiedzy o innych dinozaurach i ponownie zmieniono mu wizerunek. Znów ma postawę czworonożną i kształt brzucha na podobny do pozostałych roślinożernych dinozaurów.

Zresztą co tu dużo gadać. Spróbujcie sami: wydrukujcie sobie szkielet walenia, słonia albo nietoperza i sprawdźcie. Ile wersji z jednego kompletnego szkieletu wam wyjdzie?

02/10/2023

Na dzisiejszym zdjęciu prezentuje tzw. Włosy Wenus, czyli kwarc górski z inkluzją rutylu. Przy okazji trochę o tym dziwnym pojęciu "inkluzja".
Tak najprościej tłumacząc, to jest coś w czymś, np. muszka w bursztynie, patyk w lodzie, bąbel powietrza albo cieczy w minerale, albo inny minerał w minerale. To coś było pierwsze i w wyniku różnych okoliczności zostało otoczone czymś innym. Więc muszka sobie siedziała i skapnęła na nią kropla żywicy; patyk dryfował w wodzie, która zamarzła; w pustce skalnej zebrała się woda, która została otoczona przez rosnący minerał; jeden minerał został otoczony drugim. Na zdjęciu prezentuję nitki rutylu, które zostały otoczone przez kwarc.

19/09/2023

Skoro już jesteśmy w czarnych minerałach, to dzisiaj o minerale, który wykształca czarne nieprzezroczyste kryształy o metalicznym połysku, mogące osiągnąć ok. 25 cm albo przybiera postać ziarnistą. Jest magnetyczny — przyciąga albo odpycha niektóre przedmioty. A więc chodzi o magnetyt.

Dla mnie najciekawszy jest fakt, że wykryto go w czaszkach gołębi, łososia jak również wielu innych wędrownych gatunków. Niektórzy naukowcy twierdzą, że tworzy w nich magnes, dzięki czemu są w stanie orientować się w kierunkach podczas długiej podróży. Chociaż inne grono naukowców łączy te zdolności z bakteriami, w których ciele również znaleziono magnetyt i układają się zgodnie z kierunkami świata oraz są obecne w ciele zwierząt wędrownych. Innym faktem związanym z naszym dzisiejszym minerałem jest odkrycie przez Chińczyków, między 600 a 1000 r.p.n.e., że małe igiełki żelaza potarte o magnetyt stają się namagnesowane. Użyli tych igiełek do stworzenia pierwszego kompasu.

W naszych czasach jest najbardziej wartościową i najbogatszą rudą żelaza, przez co jest eksploatowany w ogromnych ilościach na potrzeby hutnictwa do produkcji żelaza i stali. Niektóre okruchy są polerowane na formy dekoracyjne.

15/09/2023

Dzisiaj trochę o skale, którą można przetapiać i odlewać w dowolne formy, do tego bardzo wytrzymałej. To coś nazywa się bazalt.

Tak najprościej mówiąc, jest to zastygnięta lawa. Bardzo łatwo jest go rozpoznać po sposobie pękania. Bazalty podczas zastygania tworzą słupy prostopadłe do zimnej warstwy, które od zewnątrz mają kształt sześciokąta. Zastygając w kraterze, pęknięcia uformują promienistą formę (tzw. róża bazaltowa), a wylana lawa tworzy organy tak jak na zdjęciu Bazaltowej Góry we wcześniejszym wpisie. Do tego jest jedną z najwytrzymalszych skał. Charakteryzuje się możliwością przetapiania, nie wchłania wody, jest materiałem trudno ściernym i odporny na wahania temperatury do 150 stopni. Nic dziwnego, że jest idealnym materiałem budowlano-dekoracyjnym, a również chętnie wykorzystywanym do rurociągów o dużym obciążeniu, np. w sieciach miejskich, jako wewnętrzna warstwa.

08/09/2023

Czy zastanawialiście się kiedyś, ile skamielin może powstać z jednego organizmu?
Niestety najczęściej żadnej. Przy odrobinie szczęścia jedna, a w najlepszym wypadku 3, a jak mamy pecha to bez liku.
Żadnej, ponieważ jest niewiele gatunków, które odnajduje się w skamielinach. Do powstania skamieliny jest konieczne szybkie pokrycie martwego organizmu osadami, które izolują go od czynników zewnętrznych. Mogą to być cząsteczki zawieszone w wodzie, lawina błotna, popiół wulkaniczny, kropla żywicy... Organizmy wodne mają większą szansę na skamienienie, niż te lądowe.
Przy odrobinie szczęścia znajdziemy jakiś ślad jego życia. Może to być odcisk, tropy albo odchody. Jak mamy szczęście i już znajdziemy jakąś kompletną skamielinę, to pozyskamy dwa odciski i zmineralizowany odlew z powstałej pustki w skale po rozkładzie organizmu. A jak mamy pecha i upuścimy nasze znalezisko... No cóż, w dalszym ciągu jest to jakiś dowód istnienia, ale czy będzie mieć wartość naukową albo kolekcjonerską?

02/09/2023

Na chwilę wrócimy do tematu wulkanów.
Na Śląsku jest ok. 200 stanowisk geologicznych, w których występuje bazalt. Uniwersytet Wrocławski udostępnia na swojej stronie uproszczoną mapę wystąpień bazaltów (jest ona dostępna pod tym linkiem: http://www.geolodzy.uni.wroc.pl/bazalty/mapa.html). Mapa, którą prezentuję, jest orientacyjna i zawiera przybliżone lokalizacje śladów po dawnej aktywności wulkanicznej na terenie Polski. Pomiędzy zaznaczonymi punktami znajdują się pokrywy i żyły lawowe, których już nie zaznaczałam. Może któreś z tych miejsc znajdzie się na Waszej liście miejsc do odwiedzenia...

19/08/2023

Czysty piryt składa się z dwóch pierwiastków — żelaza i siarki, jednak nie jest wykorzystywany jako ruda żelaza. Obecność siarki powoduje, że jest bardzo podatny na korozje. Często wystarczy dotknąć go spoconą dłonią i po kilku dniach pojawia się w tym miejscu rdza. Ale nie bez powodu nazywa się go złotem głupców. Owszem ma bardzo podobny kolor do złota i często był mylony podczas gorączki złota. Jednak bez problemu można go rozróżnić po pozostawianej rysie i ciężarze (złoto- wygina się, pozostawia żółtą rysę, cięższe, piryt – kruchy, rysa zielonkawo-czarna, lżejsze). Czasami jest pozyskiwany jako ruda złota. W niektórych rejonach zawiera ok. 0,25% masy złota. Ponadto złoto i piryt powstają w tych samych skałach. Złoto często pojawia się jako zanieczyszczenie pirytu albo występuje obok, w obrębie tej samej skały.

Sięgając w historii wykorzystywania pirytów, dotrzemy do Inków, którzy polerowali duże płyty na lustra. Wzmianki o pirycie pojawiają się na glinianych tabliczkach sumeryjskich. Przypuszcza się, że występujące w nich określenie za hil, czyli „płonący kamień” odnosi do kamienia generującego iskry, czyli pirytu. W środkowym paleolicie pocierano piryt o krzemień w celu wzniecenia iskier do rozpalenia ognia.
Na zdjęciach trochę współczesnego wykorzystania oraz zdjęcie sztolni starej kopalni pirytu w Szklarskiej Porębie.

01/08/2023

Wiecie, że w Polsce były wulkany?
Było to bardzo dawno, bo przed lodowcami i to, co z nich teraz zostało to niewielkie resztki kominów, które nie zostały starte przez lądolód. Są dwa poglądy co do ich pierwotnej wysokości. Jeden mówi, że Śląsk był rejonem bardzo aktywnym tektonicznie i wysokość gór wulkanicznych mogła przekraczać 2000 m, sugerując się szerokim obszarem występowania skał wylewnych. Drugi uwzględnia proces ścierania przez lądolód i szacuje, że obecne wzniesienia to ok. 1/3 pierwotnej wysokości. A teraz cieszymy się występowania licznych skał i minerałów powstałych z zastygającej lawy.
Mozolne powstaje dla Was mapa ze śladami aktywności wulkanicznej na obszarze Polski. Nadmienię tylko, że pozostałościami wulkanów są np.: Ostrzyca, Wilcza Góra, Diablak, Czartowska Skała, Grodziec, Rataj czy Bazaltowa Góra, którą dzisiaj prezentuję na zdjęciu. Niemieckie jezioro Lacheer niedaleko Bonn, to kaldera uśpionego wulkanu (pole wulkaniczne Eifel).

23/07/2023

We wcześniejszym wpisie pojawiła się wzmianka ze rubin i szafir to ten sam związek chemiczny – korund, więc dzisiaj trochę więcej o nim. Nazwa pochodzi od wyrazu kurivinda co w języku sanskrytu znaczy rubin. Funkcjonuje również nazwa kolorowy szafir. Barwa czerwona ma swoją oddzielną nazwę – rubin, charakterystyczne niebieskie zabarwienie jest przez wszystkich kojarzona z nazwą szafir. Swoje nazewnictwo ma jeszcze bezbarwny — leukoszafir, a różowo-pomarańczowa to padparadża. Oprócz nich występują jeszcze zabarwione na żółto, zielono, fioletowo i różowo, które zwyczajnie określa się mianem szafir ze wzmianką o kolorze kamienia. Wszystkie barwy wysokiej jakości są wykorzystywane w jubilerstwie, niskojakościowe w produkcji materiałów ściernych i produktów ogniotrwałych. Na zdjęciach kolorowe zestawienie biżuterii z różnymi barwami szafiru i oczywiście wersja nieobrobiona.

19/07/2023

Fotorelacja z zajęć

19/07/2023

Fotorelacji ciąg dalszy

19/07/2023

Fotorelacja z zaje¢

16/07/2023

Pytanie z ostatnich dni: dlaczego do mechanizmów zegarków wwierca się rubin, a nie jakiś inny kamień, np. szmaragd albo diament?

Szmaragd jest miększy od rubinu, diament nieco twardszy, więc kierunek dobry, też by się nadawały i sprawdziły. Jak zawsze Diabeł tkwi w szczegółach. Tu jest ich kilka. Diament wprawdzie wykorzystuje się w mechanizmach zegarków, ale bardzo rzadko i tylko w najdroższych modelach, ze względu na kosztowną obróbkę.

Szmaragd jako surowy minerał jest droższy od diamentu, a twardością zaledwie dorównuje stali, stąd mam wątpliwość czy spełniłby swoją rolę w mechanizmach. Nie znalazłam informacji o jego wykorzystaniu - jeśli coś wiecie, to piszcie w komentarzach.

Zostaje jeszcze szafir - chemicznie jest to ten sam związek co rubin, jednak rzadziej występuje w naturze. Hodowanie szafiru jest kosztowne – wymaga domieszki żelaza i tytanu - podczas gdy rubin zawiera w sobie chrom. Ich czystą formę wykorzystuje się jako szkiełka w zegarkach.

09/07/2023

Dzisiaj o miejscu, które spokojnie można odwiedzić z żądnym przygód i ciekawym świata pięciolatkiem. Droga z parkingu prowadzi wzdłuż rzeki, przy której śpią trolle z jednej popularnej bajki (głazy porośnięte mchem), mija się tryskającą wodę i źródełko, z którego można się napić. Na miejscu jest trochę zrekonstruowanych wymarłych zwierząt, a do tego: Roszpunka, indyk, zęby, kalafiory, firanki, kwiaty, wodospady i wiele innych cudów i dziwów z kamienia. Dla dziecka jaskinia cudów, dla nas zwyczajnie Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie.
Zdecydowanie, miejsce warte zwiedzenia. Jaskinia cały czas się zmienia, procesy tworzące niezwykłe formy cały czas zachodzą, o czym świadczy znikający zmumifikowany w kalcycie nietoperz. Pierwszy raz został sfotografowany 50 lat temu i wtedy było widać jego czarne futerko, dzisiaj jedynie kształt ciała.

03/07/2023

Bursztyn chyba każdy zna i coś o nim wie np., że robi się z niego nalewkę i biżuterię, że ciemnieje i pęka przez lata na powietrzu, albo że jest bardzo lekki i nazywany złotem Bałtyku. Dorośli wiedzą, że potarty o wełnę przyciąga do siebie drobiny papieru. Nieliczni wiedzą o rzymskim bursztynowym szlaku handlowym prowadzącym przez Polskę, albo o tym, że może mieć zieloną lub niebieską barwę. Jednak nie spotkałam się ze spojrzeniem na niego jako na skamielinę, a przecież nią jest. Może wydaję się to dziwne, ale to właśnie z bursztynów dowiadujemy się o owadach i drobnych roślinach sprzed 50 mln lat, bo właśnie wtedy bursztyny powstawały. Mamy też wgląd w rodzaje drzew żywicznych.
Jeszcze tylko dodam jako ciekawostkę, że w świetle UV świeci się na zielononiebiesko. Intensywność barwy zależy od występujących w nim domieszek.

08/06/2023

A tutaj jeszcze kilka zdjęć z wykorzystaniem labradorytu w jubilerstwie i formach dekoracyjnych.

Skarby Ziemi

04/12/2023

21/10/2023

13/10/2023

02/10/2023

19/09/2023

15/09/2023

08/09/2023

02/09/2023

19/08/2023

01/08/2023

23/07/2023

19/07/2023

19/07/2023

19/07/2023

16/07/2023

09/07/2023

03/07/2023

08/06/2023

Adres

Telefon

Strona Internetowa

Ostrzeżenia

Skontaktuj Się Z Praktyka

Skróty

Udostępnij

Kategoria