23/09/2025
👶✨ Rozwój dziecka – temat, który często budzi wątpliwości. Co znaczy „prawidłowy rozwój”? Jakie są granice normy ?
💚Ten post powstał dzięki naszym wspaniałym specjalistkom:
🧩 Katarzyna Wojcieszyńska – która dzieli się swoim doświadczeniem z zakresu integracji sensorycznej i rozwoju motoryki,
🗣️ Wiktoria Dawidiuk – która z pasją opowiada o rozwoju mowy i komunikacji,
🧠 Marta Chmielewska – która pomogła spojrzeć na rozwój przez pryzmat psychologii i emocji.
Dziękujemy dziewczyny za Waszą wiedzę i serce włożone w tworzenie treści 💕
👉 Każde dziecko jest wyjątkowe i rozwija się w swoim tempie – a my chcemy pomóc Wam to lepiej zrozumieć
________
Artykuł na potrzeby posta - ,,Rozwój psychiczny dziecka,, - Marta Chmielewska
Drodzy Rodzice, zapewne wielu z Was zna kamienie milowe, które informują nas o prawidłowym rozwoju fizycznym dziecka. Zastanawialiście się kiedyś, jak to wygląda pod kątem psychicznym? Obszar społeczno-emocjonalny jest bardzo zawiłym i skomplikowanym procesem, dlatego nie jest to proste by streścić go w kilku zdaniach. Przedstawię Państwu najważniejsze etapy, a dla osób zaciekawionych tematem na dole umieszczam bibliografię.
Pierwszych aktem komunikacji jest oczywiście płacz dziecka. To wrodzona umiejętność, która przywołuje opiekuna, by zaspokoić własne potrzeby. Dopóki dziecko nie nabędzie pozostałych umiejętności komunikacyjnych, płacz i jego mimika wyrażają głównie emocje, których ono doświadcza. Gdy podstawowe potrzeby fizjologiczne są zaspokojone, dziecko zwykle odczuwa spokój albo przeciwnie dyskomfort. Stan ten trwa najczęściej około 3 miesięcy. Pierwszymi uczuciami jakie towarzyszą są radość, zadowolenie i dyskomfort.
W pierwszym miesiącu dziecko zaczyna skupiać wzrok na twarzy osoby dorosłej oraz pojawia się odpowiedź niepokojem na niepokój matki.
W 2 miesiącu dziecko potrafi uspokoić się podczas spokojnego mówienia opiekuna lub śpiewania. Dziecko zaczyna modulować stopień płaczu w zależności od przyczyn dyskomfortu.
Momentem, na który wszyscy rodzice niecierpliwie czekają są okolice 3 miesiąca. Wtedy pojawiają się spontaniczne uśmiechy adresowane do innych. Dziecko zaczyna również głośno się śmiać oraz reaguje na widok jedzenia i mimiki dorosłych.
Od około 4 miesiąca dziecko odczuwa niepokój, jeśli opiekun przez dłuższy czas nie zajmuje się nim. Od tego miesiąca zaczyna również odczuwać więcej emocji, są to smutek i złość.
W 5 miesiącu dziecko odczuwa strach, jeśli zobaczy nieznane osoby.
Około 6 i pół miesiąca dotyka swojego odbicia w lustrze, wokalizuje oraz uśmiecha się do siebie.
W okolicach 7 i 8 miesiąca życia dziecko używa płaczu lub gaworzenia, aby przyciągnąć uwagę opiekuna.
Od około 9 miesiąca zaczyna wskazywać placem przedmioty lub wyrażać swoje potrzeby. Uwspólnia również pole uwagi oraz tworzy zachowania intencjonalne. Pojawiają się też pierwsze wyczekiwane wyrazy, takie jak “mama” i ”tata”.
W 10 miesiącu pojawiają się naśladowania ruchu towarzysza.
Od około 12 miesiąca pokazują się pierwsze zabawy inicjujące wspólny kontakt, np. zabawa w “kosi, kosi łapci”. Pojawiają się nowe uczucia, takie jak nieśmiałość i wstyd. Dodatkowo wzrasta umiejętność lokomocji dziecka, co pozwala na inicjowanie kontaktów z wieloma osobami z otoczenia.
Po pierwszym roku dziecko zaczyna postrzegać siebie jako odrębną jednostkę, kształtuje poczucie odmienności. Zaczyna również dostrzegać potrzeby innych członków rodziny lub osób z otoczenia, np. rówieśników. Dzieci w podobnym wieku stają się ważnym elementem dalszego kształtowania się relacji społecznych.
Od 15 miesiąca dziecko zaczyna sprawdzać granice dorosłych. Zaczyna też pokazywać swoją ulubioną zabawkę ale natychmiast żąda zwrotu.
Od około 2 roku życia dziecko mówi o sobie po imieniu. Dalsze doskonalenie chodu dziecka pozwala na oddzielenie się od opiekuna, poznając przestrzeń i innych ludzi. Silnie rozwija się poczucie samodzielności. Dziecko zaczyna reagować negatywnie na chęć pomocy bliskiego, używając słowa “siam” lub “ja”. Jest to również etap ”nieporadnych czynności”, ponieważ dziecko zaczyna uczyć się jeść samodzielnie sztućcami, korzystać z toalety, ubierać się. Częściej frustruje się, ponieważ bardzo by chciał wykonać te rzeczy bezbłędnie ale jego małe rączki nie do końca to potrafią. Na tym etapie szczególnie ważne jest dla niego poczucie bezpieczeństwa.
Około 3 roku życia, mówiąc, używa liczby mnogiej. W tym wieku pojawia się wysoka zdolność psychiczna i fizyczna do rozdzielenia się z matką. Pozwala to na bliższe interakcje z rówieśnikami. Grupa ma coraz większe znaczenie dla dziecka. Rozpoczynają się pierwsze zabawy tematyczne, a tym samym trzylatek staje się dojrzały do pójścia do przedszkola. Dziecko postrzega wysoką zdolność rozumienia i akceptowania obowiązujących zasad i norm panujących w grupie. Kształtuje się również obraz własnej osoby, rozumienie własnych emocji i innych ludzi. Następuje również rozwój moralny i będzie on kształtował się mniej więcej do 7 roku życia.
Około 4 roku potrafi bawić się z innymi dziećmi oraz sam jest w stanie na tyle się o siebie zatroszczyć, by spędzać czas z rówieśnikami, oczywiście pod nadzorem dorosłych. Dziecko w tym wieku zaczyna respektować podstawowe reguły obowiązujące w określonych sytuacjach społecznych. Rozwijają się dalsze kompetencje społeczne. Zaczynają się pierwsze kontrolowania swoich zachowań w odpowiedzi na działające bodźce. Czterolatek zaczyna kontrolować swoje wybuchy i żale. Zaczyna rozumieć, jakiego zachowania oczekują od niego rodzice, np. w kościele, na placu zabaw. Posiada wysoką zdolność uczenia się przez nas naśladownictwo, dlatego często powtarza wielokrotnie obserwowane w określonych sytuacjach zachowania i słowa swoich opiekunów. Dziecko przestaje działać impulsywnie, a zaczyna skupiać się na rozumieniu instrukcji słownych. Ze względu na wzrost zdolności językowych, rozwijają się umiejętności nazywania emocji swoich i innych.
5 i 6 rok życia to czas na utrwalenie się nabytych dotychczas kompetencji społecznych, które umożliwiają rozpoczęcie nauki w szkole. Dziecko staje się ostatecznie gotowe do radzenia sobie z sytuacjami i zadaniami. Zaczyna też kontrolować swoje odpowiedzi, zastanawiać się nad nimi, staje się również częściowo zdolne do samokontroli. Coraz większego znaczenia nabiera dla niego grupa oraz opinie rówieśników na temat zachowań, wyglądu, posiadanych rzeczy. Stopniowo zanika wyłączny autorytet rodziców. A znaczenia nabierają autorytety zewnętrzne. I to jest ten okres, kiedy dziecko często przywołuje opinię pani z przedszkola. Ze względu na dalszy rozwój zabawy wzrasta liczba i różnorodność zabaw tematycznych. Dzieci potrafią bawić się wspólnie, samodzielnie ustalając i reguły. Rozwija się również poczucie tożsamości płciowej.
Jak Państwo widzicie, okres do 7 roku życia jest szczególnie ważnym dla każdego człowieka. Dlatego też istotna jest psychoedukacja i wsparcie młodych rodziców, którzy w dzisiejszych czasach doświadczają presji na wielu płaszczyznach.
Zapraszam do lektury:
Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat - Frances L. ILG , Sidney M. Baker , Ames Louise Bates, wyd. GWP
Wczesna interwencja terapeutyczna - Jagoda Cieszyńska , Marta Korendo , Agnieszka Fabisiak-Majcher, wyd. WE
