02/09/2025
Gest wskazywania palcem – mały gest, wielkie znaczenie!
Gest wskazywania palcem to jedna z najważniejszych umiejętności komunikacyjnych we wczesnym dzieciństwie. Pojawia się zazwyczaj między 9. a 14. miesiącem życia i stanowi fundament rozwoju mowy, komunikacji społecznej i relacji.
🔎 Co to jest gest wskazywania palcem?
To prosty ruch dłoni, w którym dziecko wyciąga palec (najczęściej wskazujący), aby zwrócić uwagę dorosłego na przedmiot, osobę lub zdarzenie. Nie chodzi jedynie o gest fizyczny – to akt komunikacyjny.
🎯 Do czego służy?
Gest wskazywania palcem ma kilka funkcji:
Deklaratywną – dziecko pokazuje coś, by się tym podzielić („Zobacz, ptaszek!”).
Imperatywną – używa gestu, by o coś poprosić („Chcę tę zabawkę”).
Informacyjną – kieruje uwagę drugiej osoby, np. ostrzega („Tam pies!”).
🧩 Dlaczego jest tak ważny?
Poprzedza rozwój mowy – dzieci, które wcześnie wskazują, zwykle szybciej zaczynają mówić.
Wspiera umiejętności społeczne – dziecko uczy się dzielenia uwagi (joint attention).
Może być wczesnym wskaźnikiem trudności rozwojowych, np. ze spektrum autyzmu, jeśli gest nie pojawia się w odpowiednim czasie.
🛠️ Jak wspierać rozwój tego gestu?
Modeluj – sam wskazuj różne przedmioty, komentując („To jest piłka”).
Ćwicz wspólną uwagę – baw się w „gdzie jest…?”, pokazuj przedmioty i zachęcaj dziecko do podążania wzrokiem.
Nagradzaj reakcje – jeśli dziecko próbuje wskazać, reaguj entuzjastycznie, nazwij obiekt.
Zabawy sensoryczne – np. w książeczkach „paluszkowych”, gdzie trzeba wskazać element.
⚠️ Kiedy się niepokoić?
Warto skonsultować się z logopedą lub psychologiem, jeśli:
dziecko nie wskazuje do 18. miesiąca życia,
nie reaguje na wskazywanie dorosłego,
nie wykorzystuje gestu w różnych sytuacjach.
Brak gestu wskazywania może być jednym z pierwszych sygnałów opóźnionego rozwoju mowy lub trudności komunikacyjnych.
📚 Badania i bibliografia:
Bates, E., Camaioni, L., & Volterra, V. (1975). The acquisition of performatives prior to speech. Merrill-Palmer Quarterly, 21, 205–226.
Carpenter, M., Nagell, K., & Tomasello, M. (1998). Social cognition, joint attention, and communicative competence from 9 to 15 months of age. Monographs of the Society for Research in Child Development, 63(4), i–174.
Colonnesi, C., Stams, G. J., Koster, I., & Noom, M. J. (2010). The relation between pointing and language development: A meta-analysis. Developmental Review, 30(4), 352–366.
Mundy, P., & Newell, L. (2007). Attention, joint attention, and social cognition. Current Directions in Psychological Science, 16(5), 269–274.