20/10/2022
Może niekoniecznie wyłączyć światła 😉
ALE KONIECZNIE ZWOLNIJ i jedź ostrożnie !
Dlaczego zwierzęta zamierają w świetle reflektorów aut?🦌🚘
🦌Jesień to czas, gdy kolizje zwierząt z samochodami zdarzają się częściej niż w innych porach roku. Dzieje się tak, ponieważ jest to okres, kiedy wiele gatunków wędruje w poszukiwaniu partnerów. U jeleni i łosi trwa akurat sezon godowy.
🦌Chyba każdemu zdarzyło się obserwować jak jakieś zwierzę, nie tylko te największe jak wspominane jelenie, ale także mniejsze, jak zające zatrzymywały się nagle na środku drogi i zastygały w bezruchu. To nie głupota, jak uważa wielu kierowców. Winne są temu ich oczy.
🦌Wiele dużych zwierząt w naszych warunkach jest aktywna o zmierzchu, nocą i o świecie. Pozwala im na to specyficzna budowa ich oczu. To organ doskonale zaprojektowany przez ewolucję tak, aby wykorzystywać jak najwięcej światła nawet w jak najsłabszych warunkach oświetleniowych. Weźmy za przykład wspomniany jelenie.
🦌Soczewki ich oczu są większe niż nasze, dzięki czemu do oka wnika więcej światła.
🦌Źrenice są eliptyczne, a nie okrągłe jak ludzkie, przez co mogą się rozszerzać niemal na całą powierzchnię oka (widok dobrze znany w przypadku kotów).
🦌Soczewki są przezroczyste, nie jak u nas lekko żółte (ochrona przed UV), co pozwala na dostrzeganie pewnego zakresu widma ultrafioletowego. To także zapewnia lepsze widzenie po zmroku.
🦌Dodatkowo oczy jelenia posiadają błonę odblaskową odbijającą promienie świetlne, które ponownie wracają do siatkówki, aby pobudzić fotoreceptory. To ona odpowiada za efekt świecących nocą oczu (także dobrze znany u kotów).
🦌Wreszcie fotoreceptory, których mamy dwa rodzaje – pręciki i czopki. Zarówno ludzie, jak i jelenie. Czopki odpowiadają za postrzeganie kolorów, a pręciki za lepsze widzenie w ciemności. Jak łatwo się domyślić jelenie mają znacznie więcej pręcików, a mniej czopków niż ludzie. Przez to ich świat prawdopodobnie jest bardziej żółto-niebieski, bo brakuje im czopków, które odpowiadają za postrzeganie barwy czerwonej. To oznacza, że jesień oczami jelenia wygląda inaczej niż naszymi. Podobnie jak noc.
🦌To jeszcze nie koniec różnic między nami a przykładowymi jeleniami. W pręcikach znajduje się pigment zwany rodopsyną, który zwiększa absorpcję światła, co także pomaga w lepszym widzeniu nocą. A ponieważ jelenie mają więcej pręcików, tym samym posiadają więcej rodopsyny, w związku z czym ich zdolność do pochłaniania światła w nocy i lepszego widzenia jest o dużo większa niż ludzka.
🦌Teraz wyobraźcie sobie, że do tak skonstruowanego instrumentu, które ma za zadane wychwytywać najmniejsze nawet ilości światła, np. słonecznego odbitego od Księżyca, trafia wiązka światła z samochodowego reflektora. Co musi się wtedy odczuwać zwierzę? Potworne olśnienie, którego nigdy wcześniej nie doświadczyło i na które nie było przygotowane. W jego dotychczasowym świecie, pozbawionym zanieczyszczenia sztucznym światłem, tak skonstruowane oko było czymś doskonałym, co dawało szanse na przeżycie w najczarniejszym nawet mroku. W spotkaniu z pędzącym samochodem powoduje paraliż i nierzadko śmierć pod kołami auta.
🦌To dobrze znane zachowanie. Na tyle dobrze, że weszło nawet do kultury. W języku angielskim istnieje określenie „like a deer in headlights” opisujące osobę, która jest bardzo zdziwiona, zdezorientowana albo odczuwa silną tremę przed przemówieniem, tak że nie może wydobyć z siebie słowa.
🦌Jak pomóc takiemu zwierzęciu, które zostało oślepione i sparaliżowane wiązką silnego światła? Najlepiej, jeśli to możliwe i bezpieczne na chwilę wyłączyć światła (zamrugać).
📸Fot. Bryan Allen