06/10/2025
KLINICZNE PONIEDZIAŁKI #1
Adipokiny – Nieco inne spojrzenie chorobę zwyrodnieniową stawów, czyli dlaczego staw boli, nawet jeśli go nie przeciążasz.
Jeszcze kilka lat temu wielu z Nas mówiło:
„staw się zużył”.
Zbyt dużo pracy, zbyt mało regeneracji, zniszczona chrząstka – prosta historia.
Dziś wiemy, że to nie cała prawda.
Coraz więcej badań pokazuje, że staw może chorować, nawet jeśli nie był przeciążony.
Dlaczego? Bo problem często zaczyna się nie w kolanie, barku czy biodrze… tylko w metabolizmie.
Musimy zmienić nasze myślenie o tkance tłuszczowej jak biernej pierzynce, czasem nawet wielkiej pierzynie, która Nas otacza;-)
Tkanka tłuszczowa to nie magazyn – to narząd hormonalny
To może zaskoczyć, ale tkanka tłuszczowa działa jak gruczoł dokrewny.
Wydziela setki substancji – tzw. adipokin, które potrafią wpływać na stawy tak samo, jak cytokiny zapalne.
Najważniejsze z nich to:
Leptyna – hormon sytości, który w nadmiarze podtrzymuje stan zapalny,
Rezystyna – związana z insulinoopornością i przewlekłym bólem,
Adiponektyna – potrafi działać ochronnie, ale w przewlekłym zapaleniu zmienia „stronę”,
Endotrofina – pogrubia i usztywnia tkanki, pogarszając ślizg i ruchomość.
Co robią te substancje w stawie?
Wyobraź sobie, że w stawie cały czas „tli się” mikrozapalenie:
• leptyna pobudza komórki chrząstki do produkcji enzymów, które ją rozkładają,
• rezystyna zwiększa wrażliwość na ból,
• adiponektyna i endotrofina zaburzają regenerację tkanek i elastyczność torebki stawowej.
Efekt jest taki, że staw funkcjonuje w trybie „alarmowym” — nawet przy normalnym użytkowaniu.
Pojawia się ból, sztywność, czasem obrzęk… mimo że pacjent nie biega maratonów ani nie dźwiga ciężarów.
To tłumaczy, dlaczego zmiany zwyrodnieniowe rozwijają się też w stawach nieobciążanych – np. w dłoniach, barkach czy żuchwie.
To nie tylko kwestia „zużycia”.
To metaboliczny stan zapalny, który może rozlać się po całym układzie ruchu.
Pacjenci z insulinoopornością, otyłością trzewną czy zespołem metabolicznym bardzo często:
• skarżą się na rozlane bóle stawowe,
• mają gorszą odpowiedź na terapię,
• szybciej rozwijają zmiany w obrazie RTG czy MRI.
Jak możemy zadziałać ?
1. Zmień narrację.
Nie każdy ból stawu to „zużycie”. Czasem to reakcja metaboliczna.
2. Zbadaj tło.
Warto sprawdzić: poziom cukru, insuliny, lipidogram, obwód talii.
3. Zadziałaj ruchem i stylem życia.
Trening oporowy + interwałowy → poprawiają wrażliwość na insulinę.
Sen, redukcja stresu, dobre odżywienie → wyciszają stan zapalny.
4. Włącz terapię manualnà.
Zapalenie metaboliczne zmienia ślizg tkanek – ruch, terapia manualna i oddech poprawiają perfuzję i elastyczność.
Czasem staw nie boli dlatego, że się zużył.
Boli, bo cały organizm działa w trybie zapalnym – i to on atakuje najsłabsze ogniwo.
📚 Źródło:
Association of adipokines with severity of knee osteoarthritis assessed clinically and on magnetic resonance imaging
Tym postem otwieram cykl
KLINICZNE PONIEDZIAŁKI 🙂
Bardzo proszę Was o feedback — napiszcie w komentarzu, co myślicie o tej formule, jakie tematy chcielibyście zobaczyć w kolejnych odcinkach i co najbardziej Was interesuje w kontekście praktyki klinicznej.
Pozdrawiam serdecznie
Marcin Absalon
