Fizjoterapeuta Paweł Tartak

30/11/2025

🧠 Zdrowie mężczyzny to także zdrowie psychiczne

Według Raportu „Samobójstwa w Polsce w latach 2020-2024” wynika, że „każdego dnia w Polsce około 13 osób odbiera sobie życie, z czego około 11 to mężczyźni. Mężczyźni prawie 5 razy częściej odbierają sobie życie niż kobiety". Najczęściej dotyczy to mężczyzn między 30. a 60. rokiem życia. Depresja u mężczyzn często przebiega inaczej niż u kobiet — zamiast smutku pojawia się drażliwość, wycofanie, unikanie emocji lub ucieczka w pracę i używki.

🔹 Jakie mogą być sygnały ostrzegawcze?

• przewlekłe zmęczenie, napięcie, drażliwość, wybuchy złości,
• problemy ze snem (trudności z zasypianiem, wybudzanie się w nocy, zbyt wczesne wstawanie lub przeciwnie – senność trwająca 10–14 godzin),
• zaburzenia apetytu (utrata apetytu, „jedzenie staje w buzi” lub kompulsywne objadanie się),
• dolegliwości somatyczne, np. bóle brzucha, napięcie w klatce piersiowej, uczucie ciężaru w ciele,
• obniżone libido,
• unikanie kontaktu z bliskimi,
• nadużywanie alkoholu lub substancji psychoaktywnych,
• myśli rezygnacyjne („moje życie nie ma sensu”, „nikt mnie nie rozumie”).

❗ Jeśli pojawiają się myśli samobójcze („chcę odebrać sobie życie”) – nie czekaj.
Skontaktuj się natychmiast z punktem zgłoszeniowo-koordynacyjnym w najbliższym Centrum Zdrowia Psychicznego lub z izbą przyjęć szpitala psychiatrycznego.
Pomoc jest bezpłatna i dostępna bez skierowania.

🔹 Do kogo się zwrócić?

Lekarz rodzinny – pierwszy krok.
Oceni stan zdrowia, może zlecić badania, zastosować leczenie farmakologiczne.

Psychiatra – lekarz specjalista, który diagnozuje i leczy zaburzenia nastroju, lękowe, snu, uzależnienia.
W razie potrzeby może włączyć leczenie farmakologiczne, wystawić zwolnienie lekarskie, skierować na terapię.

Psycholog – specjalista zajmujący się diagnozą funkcjonowania emocjonalnego i poznawczego.
Pomaga zrozumieć mechanizmy stresu, emocji, relacji, przeprowadza testy psychologiczne i proponuje strategie radzenia sobie.

Psychoterapeuta – osoba po kilkuletnim szkoleniu terapeutycznym.
Prowadzi terapię indywidualną, grupową lub rodzinną, pomaga pracować z lękiem, obniżonym nastrojem, stresem, wypaleniem i trudnościami w relacjach.

Objawy utrzymujące się dłużej niż dwa tygodnie są sygnałem, że warto skonsultować się ze specjalistą.

Możesz też wstępnie ocenić nastrój za pomocą anonimowego testu przesiewowego:
👉 Skala Depresji Becka: https://telemedyk.online/darmowe-testy/skala-depresji-becka/?v=9b7d173b068d

📞 W sytuacji kryzysowej:

• Linia Wsparcia – 800 70 2222 (całodobowo, bezpłatnie)
• Telefon Zaufania – 116 123
• W nagłym zagrożeniu życia – 112

💬 Movember to nie tylko wąsy i statystyki.
To przypomnienie, że siła to nie brak emocji, ale odwaga, by o nich mówić.
Zadbaj o siebie. Porozmawiaj z kimś, jeśli czujesz, że coś jest nie tak.

Post powstał we współpracy z Agnieszka Toros :: Równowaga - terapia i psychoedukacja, magister psychologii oraz certyfikowana psychoterapeutka poznawczo-behawioralna. Więcej informacji na naszej stronie: https://flinsmed.eu/psycholog

23/11/2025

Współczesne badania pokazują, że zdrowy styl życia potrafi realnie chronić przed chorobami przewlekłymi.
Przegląd literatury w Nutrients (Oster & Chaves, 2023) wykazał, że zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i odpowiedni sen mogą znacząco opóźnić lub nawet zapobiec rozwojowi chorób przewlekłych.

🔹 Ruch:
Jak podkreśla J.M. Rippe w American Journal of Lifestyle Medicine (2018), regularna umiarkowana lub intensywna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i metabolicznych, poprawia nastrój i wydłuża życie.

🔹 Sen:
Zbyt krótki lub przerywany sen zwiększa ryzyko nadciśnienia, cukrzycy typu 2 i otyłości – wynika z analiz w Nutrients 2023 (Oster & Chaves).

🔹 Dieta:
Według Abe & Abe (2019, Personalized Medicine Universe), dieta oparta na produktach roślinnych, błonniku i zdrowych tłuszczach w połączeniu z aktywnością fizyczną znacząco redukuje ryzyko chorób przewlekłych i wspiera odporność.

🔹 Relacje społeczne:
Jak pisze Proctor (2023) w Lifestyle Medicine, silne więzi społeczne obniżają ryzyko przedwczesnej śmierci, poprawiają odporność i zdrowie psychiczne – izolacja społeczna zwiększa ryzyko chorób na równi z paleniem tytoniu.

💡 To cztery filary profilaktyki, o których najłatwiej zapominamy:
ruch, sen, odżywianie i relacje.
Nie wymagają recepty – tylko decyzji, by traktować siebie poważnie.

19/11/2025

Movember to międzynarodowa akcja poświęcona profilaktyce zdrowia mężczyzn – szczególnie raka prostaty, raka jąder i zdrowia psychicznego. To przypomnienie, że „brak objawów” nie zawsze oznacza zdrowie.

📊 Statystyki:
Rak prostaty to najczęstszy nowotwór u mężczyzn w Polsce – co roku rozpoznawany u ponad 18 tysięcy osób.
Rak jąder, choć rzadszy, dotyka głównie młodych – między 20. a 40. rokiem życia.
W obu przypadkach wcześnie wykryty nowotwór jest w ponad 90% wyleczalny.

🔹 Objawy mogą nie występować latami, dlatego kluczowa jest profilaktyka:

• badanie PSA (po 40. r.ż., wcześniej przy obciążeniu rodzinnym),

• samobadanie jąder raz w miesiącu,

• kontrola u urologa przy każdej niepokojącej zmianie.

🩺 Więcej informacji znajdziesz w rzetelnych źródłach:

NFZ: Poradnik pacjenta – Profilaktyka to męska sprawa
https://www.gov.pl/web/gis/meskie-zdrowie-rak-prostaty-i-rak-jadra--czas-przelamac-milczenie

Pacjent.gov.pl: Profilaktyka raka prostaty i jąder
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/meska-sprawa-profilaktyka-raka-prostaty-i-jader

GIS: Męskie zdrowie – czas przełamać milczenie
https://www.gov.pl/web/gis/meskie-zdrowie-rak-prostaty-i-rak-jadra--czas-przelamac-milczenie

🤝 Symboliczne wąsy w Movemberze przypominają:
Męstwo to prawdziwa troska. Zadbaj o siebie.

16/11/2025

Rwa kulszowa to jedna z najczęstszych przyczyn bólu promieniującego do nogi. Objawia się ostrym bólem w okolicy lędźwiowej, często z drętwieniem, mrowieniem lub osłabieniem mięśni. Mimo podobnych objawów, jej przebieg i czas leczenia bywają bardzo różne – od kilku tygodni do kilku miesięcy.

🔹 Czy rwa kulszowa zawsze trwa tyle samo?

Nie. Większość przypadków ostrej rwy, zwłaszcza związanej z przepukliną dysku, ustępuje w ciągu 6–12 tygodni bez konieczności operacji. U części osób dolegliwości utrzymują się dłużej – wpływ mają m.in. poziom aktywności, stres, używki, sen, masa ciała, a także lęk przed ruchem i unikanie aktywności.

Nie każdy przypadek rwy to klasyczna „dyskopatia” – podobne objawy mogą wynikać z przeciążenia mięśni pośladkowych, zaburzeń stawu krzyżowo-biodrowego lub nadwrażliwości układu nerwowego.

🔹 Fizjoterapia – najważniejsze w leczeniu zachowawczym

Współczesne wytyczne zalecają aktywne podejście – stopniowy powrót do ruchu i indywidualnie dobrane ćwiczenia zamiast długiego leżenia.
Regularna, dobrze dobrana fizjoterapia:
✅ zmniejsza ból i napięcie mięśni,
✅ poprawia stabilizację odcinka lędźwiowego,
✅ redukuje ryzyko nawrotów

🔹 Jakie ćwiczenia się sprawdzają?
W pierwszych tygodniach (faza ostra) — celem jest odciążenie nerwu i utrzymanie ruchomości:

✅ delikatne przeprosty w leżeniu na brzuchu
✅ naprzemienne unoszenie miednicy w leżeniu
✅ krótkie spacery co kilka godzin zamiast leżenia cały dzień

W kolejnych etapach (po ustąpieniu ostrego bólu):

✅ aktywacja pośladków i mięśni tułowia (glute bridge, bird dog, dead bug)
✅ ćwiczenia kontroli ruchu i stabilizacji
✅ nauka bezpiecznego schylania i dźwigania

🔹 Kiedy rozważyć inne leczenie?
Jeśli ból utrzymuje się powyżej 3 miesięcy, mimo fizjoterapii i aktywności, warto wykonać ponowną ocenę — niekoniecznie od razu MRI.
W cięższych przypadkach (utrata siły mięśniowej, niedowład, zaburzenia czucia) konieczna jest konsultacja neurochirurgiczna.

🔹 Podsumowanie
✅ Rwa kulszowa ma bardzo indywidualny przebieg – nie ma jednej ramy czasowej.
✅ Wczesna, aktywna rehabilitacja przyspiesza powrót do sprawności.
✅ Regularny ruch, spokojne zwiększanie obciążenia i edukacja pacjenta to klucz do skutecznego leczenia.
✅ Odpoczynek – tak, ale tylko na chwilę. Potem ruch to najlepszy „lek”.

11/11/2025

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego to jedno z najczęstszych schorzeń układu ruchu u dorosłych. Objawia się bólem, sztywnością i ograniczeniem funkcji, jednak jej przebieg jest bardzo zróżnicowany.
Nie każda „artroza” widoczna w badaniach obrazowych wymaga operacji — w wielu przypadkach skuteczna okazuje się odpowiednio prowadzona fizjoterapia.

🔹 Czy zmiany zwyrodnieniowe zawsze muszą boleć?

Badania pokazują, że nasilenie zmian w RTG lub MRI nie zawsze idzie w parze z bólem.
Nawet połowa osób z widocznymi zmianami zwyrodnieniowymi nie zgłasza dolegliwości.
Na odczuwanie bólu wpływają nie tylko zmiany w chrząstce, ale też siła mięśni, stabilność stawu, stan zapalny, masa ciała i czynniki psychologiczne.

🔹 Fizjoterapia – skuteczne leczenie zachowawcze

Według aktualnych wytycznych ACR (2020) i OARSI (2019) ćwiczenia i edukacja pacjenta stanowią podstawowe leczenie choroby zwyrodnieniowej kolan.
Regularna aktywność fizyczna (2–3 razy w tygodniu):
✅ zmniejsza ból średnio o kilkanaście procent,
✅ poprawia funkcję stawu,
✅ a efekt utrzymuje się przez 2–6 miesięcy po zakończeniu programu.

Najlepsze efekty daje połączenie ćwiczeń wzmacniających, równoważnych, edukacji i kontroli masy ciała.
Nawet umiarkowana aktywność, jak szybki marsz czy jazda na rowerze, może łagodzić objawy i poprawiać metabolizm chrząstki.

🔹 Kiedy potrzebna jest operacja?

W zaawansowanych stadiach choroby, gdy ból uniemożliwia codzienne funkcjonowanie, rozważa się endoprotezoplastykę — czyli wymianę stawu.
To jeden z najczęstszych zabiegów ortopedycznych na świecie, przynoszący znaczną i trwałą poprawę jakości życia.
Pacjenci zwykle odczuwają wyraźną redukcję bólu oraz poprawę funkcji w ciągu 3–6 miesięcy po zabiegu, a efekty utrzymują się przez lata.

🔹 Fizjoterapia przed i po zabiegu

Ćwiczenia przedoperacyjne mogą poprawić siłę mięśni i przygotować staw do operacji, choć ich wpływ na ból jest ograniczony.
Z kolei rehabilitacja pooperacyjna – prowadzona ambulatoryjnie lub w warunkach domowych – skraca czas rekonwalescencji, poprawia mobilność i przyspiesza powrót do sprawności.

🔹 Co mówią badania porównawcze?

Zarówno fizjoterapia, jak i endoprotezoplastyka skutecznie zmniejszają ból.
Efekt po operacji jest zwykle silniejszy i bardziej trwały, ale fizjoterapia często pozwala odroczyć konieczność zabiegu u osób z umiarkowanymi objawami.
Najlepsze rezultaty daje połączenie obu metod — przygotowanie fizjoterapeutyczne przed zabiegiem i systematyczna rehabilitacja po operacji.

🔹 Wnioski dla pacjentów

✅ Zmiany zwyrodnieniowe to naturalny proces starzenia, nie zawsze powód do operacji.
✅ Ruch i fizjoterapia to skuteczne leczenie zachowawcze.
✅ Endoprotezoplastyka przynosi największą i najtrwalszą poprawę u pacjentów z zaawansowaną chorobą.
✅ Edukacja, aktywność i współpraca ze specjalistą są kluczowe na każdym etapie terapii.

30/10/2025

🎃 Strach z rezonansu – czy naprawdę jest się czego bać?

Czy wiesz, że większość zmian widocznych w rezonansie magnetycznym nie oznacza choroby ani bólu?
Już w klasycznym badaniu New England Journal of Medicine wykazano, że aż 64% zdrowych osób bez bólu ma w rezonansie lędźwiowym widoczne zmiany dyskowe — uwypuklenia, przepukliny czy degeneracje [1].

To oznacza, że „straszne” opisy typu „dyskopatia”, „degeneracja”, „osteofity” nie zawsze tłumaczą objawy.
W wielu przypadkach to naturalne zmiany związane z wiekiem i adaptacją kręgosłupa, a nie patologia wymagająca leczenia.

Nowsze metaanalizy potwierdzają ten wniosek:
Brinjikji i wsp. (AJNR, 2015) przeanalizowali ponad 3000 badań MRI i wykazali, że zmiany zwyrodnieniowe występują u:

- 37% osób w wieku 20 lat,

- 80% osób po 50. roku życia,

- 96% osób po 80. roku życia,
nawet u tych bez żadnych dolegliwości bólowych [2].

📚 Z tego powodu międzynarodowe zalecenia (NICE, ACP, WHO) jasno podkreślają:
👉 Rezonans wykonuje się tylko przy poważnych objawach neurologicznych (np. osłabienie mięśni, zaburzenia czucia, podejrzenie urazu lub nowotworu).
👉 W pozostałych przypadkach najlepszym leczeniem pierwszego wyboru jest ruch, fizjoterapia i edukacja pacjenta.

❗ Wniosek:
Nie bój się swojego rezonansu.
To tylko obraz – a ciało potrafi funkcjonować świetnie mimo widocznych zmian.
Najlepszym lekarstwem na ból pleców pozostaje ruch i mądre podejście, nie kolejne badania.

📖 Bibliografia:
[1] Jensen M.C. et al. Magnetic resonance imaging of the lumbar spine in people without back pain. N Engl J Med. 1994;331(2):69–73.
[2] Brinjikji W. et al. Systematic literature review of imaging features of spinal degeneration in asymptomatic populations. Am J Neuroradiol. 2015;36(4):811–816.

26/10/2025

Pływanie oraz ćwiczenia w wodzie od lat uznawane są za jedne z najbezpieczniejszych form aktywności przy bólach kręgosłupa.
Dzięki właściwościom fizycznym wody – wyporności, ciśnieniu hydrostatycznemu i równomiernemu oporowi – ciało może poruszać się bez przeciążenia, a jednocześnie aktywnie wzmacniać mięśnie stabilizujące.

To właśnie połączenie odciążenia i aktywizacji sprawia, że pływanie znajduje zastosowanie w rehabilitacji bólu lędźwiowego, przeciążeń oraz w terapii po urazach czy operacjach kręgosłupa.

💧 Jak działa terapia wodna?

📌 Odciąża kręgosłup – woda zmniejsza masę ciała nawet o 80–90%, redukując nacisk na krążki międzykręgowe i stawy.
📌 Aktywuje mięśnie głębokie – utrzymanie stabilnej pozycji w wodzie wymaga pracy mięśni core i przepony.
📌 Poprawia krążenie i drenaż limfatyczny – ciśnienie hydrostatyczne wspiera powrót żylny i redukuje obrzęki.
📌 Działa relaksacyjnie – temperatura 32–34°C rozluźnia mięśnie i obniża aktywność układu współczulnego.

🩺 Co mówią najnowsze badania?

📚 Ma et al., BMC Musculoskeletal Disorders (2022)
Metaanaliza 13 badań wykazała, że ćwiczenia w wodzie zmniejszają ból i poprawiają funkcję u pacjentów z przewlekłym bólem krzyża skuteczniej niż klasyczna fizjoterapia.

📚 Peng et al., JAMA Network Open (2022)
W 12-tygodniowym RCT wykazano, że terapia wodna przynosiła większe i trwalsze efekty niż zabiegi fizykalne – pacjenci zgłaszali o 50% większą redukcję bólu po 3 miesiącach.

📚 Rosenstein et al., Scientific Reports (2025)
Badanie MRI potwierdziło, że ćwiczenia wodne poprawiają strukturę i aktywność mięśni przykręgosłupowych (multifidus, erector spinae) w porównaniu do standardowej opieki.

📚 Homayouni et al., J Musculoskelet Res (2015)
U pacjentów ze zwężeniem kanału kręgowego (lumbar spinal stenosis) ćwiczenia w wodzie przyniosły większe zmniejszenie bólu i poprawę chodu niż fizjoterapia lądowa.

📚 Borges et al., PLOS One (2025)
Trwające badanie kliniczne ma na celu określenie wpływu połączonego programu ćwiczeń wodnych i lądowych na ból, mobilność i jakość życia – pierwsze wyniki wskazują na lepszą tolerancję i wyższą motywację pacjentów.

📚 Oakes et al., J Aquatic Phys Ther (2024)
Badanie ankietowe wykazało, że pacjenci z bólem krzyża uznają wodę za środowisko bezpieczne i mniej stresujące, ale bariery stanowią logistyka i dostęp do basenów terapeutycznych.

📚 Waller et al., Spine J. (2017)
8 tygodni ćwiczeń wodnych zmniejszyło ból o 2,5 pkt VAS i poprawiło funkcję o 28% w grupie pacjentów z przewlekłym bólem lędźwiowym.

🧠 Dlaczego to działa?

Woda działa zarówno mechanicznie, jak i neurologicznie.
Obniża napięcie mięśniowe, poprawia czucie głębokie i wspomaga regulację układu nerwowego.
Rytmiczny ruch w środowisku wodnym aktywuje nerw błędny (vagus nerve), co przekłada się na spadek stresu i poprawę jakości snu (Stanley et al., 2022).

⚠️ Ograniczenia i przeciwwskazania

Pływanie nie zawsze jest właściwym wyborem.
Wymaga indywidualnej oceny fizjoterapeuty, zwłaszcza przy:
• ostrym bólu z promieniowaniem (np. rwa kulszowa),
• niestabilności segmentarnej,
• chorobach krążeniowo-oddechowych.

Ponadto – woda nie zastąpi treningu siłowego.
Brak obciążenia osiowego nie wpływa na gęstość mineralną kości (Wu et al., 2022).

🔍 Rola fizjoterapeuty

Fizjoterapeuta ocenia, czy, kiedy i w jakiej formie włączyć wodę do terapii.
Program powinien obejmować:
• naukę bezpiecznej techniki pływania,
• ćwiczenia stabilizacyjne w wodzie,
• progresję ruchu w miarę poprawy funkcji,
• uzupełnienie o trening siłowy na lądzie.

Podsumowanie

✅ Ćwiczenia w wodzie i pływanie zmniejszają ból, poprawiają funkcję i jakość życia u osób z przewlekłymi bólami krzyża.
✅ Są skuteczniejsze niż sama fizykoterapia pasywna, a efekty utrzymują się dłużej.
❌ Wymagają jednak właściwego doboru stylu, temperatury i intensywności – najlepiej pod kontrolą fizjoterapeuty.

19/10/2025

📱„Smartfonowa szyja” to mit? Nowe badania pokazują, że winny jest nie kark, a styl życia.

Od lat słyszymy, że pochylanie głowy nad telefonem powoduje ból karku – tzw. text neck.
Ale najnowsze badanie podłużne (Correia i wsp., Brazilian Journal of Physical Therapy, 2025) pokazuje coś zupełnie innego:
➡️ to nie postawa szyi jest problemem, lecz brak ruchu i zaburzony styl życia.

🔬 Co sprawdzono?
Badacze przez rok obserwowali kilkuset dorosłych, mierząc kąt pochylenia szyi przy korzystaniu ze smartfona. Po 12 miesiącach sprawdzili, kto doświadcza bólu karku.

📊 Wynik?
Pochylenie głowy nie miało znaczenia — osoby trzymające telefon nisko nie odczuwały bólu częściej niż te z bardziej „ergonomiczną” postawą.

⚠️ Co naprawdę zwiększa ryzyko bólu?

Badanie ujawniło dwa główne czynniki:
• Zła jakość snu – ryzyko bólu większe o 76%
• Brak aktywności fizycznej – ryzyko większe aż o 141%

To właśnie styl życia, nie ustawienie szyi, decyduje o zdrowiu naszego karku.

🧠 Smartfon a zdrowie psychiczne

Nadmierne korzystanie z telefonu i mediów społecznościowych wpływa nie tylko na kręgosłup, ale też na sen, koncentrację i emocje.

📚 Thomée et al., 2021, Frontiers in Psychiatry
– Meta-analiza 32 badań: nadmierne użycie telefonu zwiększa stres, bezsenność i objawy depresji.

📚 Huang et al., 2022, Computers in Human Behavior
– Ponad 3 godziny dziennie w mediach społecznościowych = wyższe ryzyko lęku i obniżonego nastroju, szczególnie przy wieczornym używaniu telefonu.

📚 Mougharbel & Goldfield, 2022, Preventive Medicine Reports
– Korzystanie z telefonu w łóżku skraca sen i pogarsza regenerację o 41%, co sprzyja bólowi mięśniowo-szkieletowemu.

📚 Rozgonjuk et al., 2023, BMC Psychology
– Nadmierne „scrollowanie” zwiększa reaktywność emocjonalną i nasila odczuwanie bólu przez stresowe pobudzenie układu nerwowego.

💡 Co z tego wynika?

Ból karku rzadko wynika z samego pochylenia głowy.
Znacznie większe znaczenie mają:
🛌 sen,
🏃‍♀️ ruch,
📵 równowaga cyfrowa i odpoczynek psychiczny.

Ciało potrafi się dostosować do postawy — ale gorzej znosi brak regeneracji i nadmiar bodźców.

💬 Podsumowując:

Nie sama postawa, ale styl życia decyduje o tym, jak czujemy swój kark – i jak czujemy się w ogóle.

12/10/2025

Czy ćwiczenia wykonywane samodzielnie są tak samo skuteczne, jak te prowadzone przez fizjoterapeutę?

W rehabilitacji stawów — np. po urazach kolan, barków, czy operacjach ortopedycznych — często pojawia się pytanie: czy wystarczy ćwiczyć samodzielnie w domu lub na siłowni?

Z punktu widzenia bezpieczeństwa, diagnostyki funkcjonalnej i skuteczności leczenia — nie zawsze.

📌 Diagnostyka fizjoterapeutyczna to kluczowy etap przed rozpoczęciem ćwiczeń.
Fizjoterapeuta nie tylko sprawdza zakresy ruchu czy siłę mięśni, ale także ocenia wzorce kompensacyjne, stabilność stawów, stan tkanek miękkich i ryzyko przeciążenia.

📌 Co pokazują badania?

1. W przypadku zespołu ciasnoty kanału kręgowego (stenozy lędźwiowej) pacjenci, którzy uczestniczyli w nadzorowanej fizjoterapii dwa razy w tygodniu, mieli większą poprawę w funkcjonowaniu, zmniejszeniu bólu i dystansie chodzenia, niż ci ćwiczący samodzielnie. (Minetama et al., 2019 – The Spine Journal)

2. W rehabilitacji po złamaniu dalszej nasady kości promieniowej (nadgarstek), programy prowadzone przez fizjoterapeutów przynosiły znacząco lepsze wyniki bólowe i funkcjonalne po 6 tygodniach i 6 miesiącach w porównaniu do ćwiczeń domowych. (Gutiérrez-Espinoza et al., 2017 – Journal of Hand Therapy)

3. W leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego i biodrowego — zalecenia kliniczne (SOFMER, Francuskie Towarzystwo Rehabilitacji) jednoznacznie wskazują, że program ćwiczeń powinien być rozpoczynany pod okiem fizjoterapeuty. Dopiero po edukacji i odpowiednim doborze ćwiczeń możliwe jest bezpieczne kontynuowanie terapii samodzielnie. (Delarue et al., 2007 – Annales de Réadaptation et de Médecine Physique)

🔬 Dlaczego nadzór fizjoterapeuty ma znaczenie?
• Dobór ćwiczeń dostosowany do stanu stawu, stopnia zaawansowania choroby i innych schorzeń
• Monitorowanie techniki, postępów i objawów
• Mniejsze ryzyko kontuzji lub pogorszenia stanu zdrowia
• Możliwość szybszej korekty planu terapii

🧠 Skuteczna rehabilitacja to nie tylko ruch — to przemyślany proces terapeutyczny oparty na ocenie funkcjonalnej, adaptacji obciążeń i bezpieczeństwie.

10/10/2025

🧠 10 października – Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego

Zdrowie psychiczne to integralna część naszego życia. To realny czynnik wpływający na ból, leczenie i skuteczność rehabilitacji.

W praktyce fizjoterapeutycznej coraz lepiej rozumiemy, że nasz nastrój, poziom stresu i samopoczucie psychiczne wpływają na odczuwanie bólu, motywację do ćwiczeń i tempo powrotu do sprawności. I odwrotnie — przewlekły ból może sprzyjać depresji, izolacji społecznej i pogorszeniu jakości życia.

🔬 Co pokazują badania?

📌 Depresja i przewlekły ból często współwystępują – tworząc błędne koło wzajemnego pogarszania się objawów.

🔗 Reis et al. (2024): U ponad 50% pacjentów z przewlekłym bólem zidentyfikowano objawy depresji. Zaburzenia neuroprzekaźników i przetwarzania bólu odgrywają w tym istotną rolę.

📌 Osoby z bólem i depresją rzadziej trafiają do specjalistów zdrowia psychicznego, choć korzystają częściej z pomocy lekarzy ogólnych.

🔗 Bao et al. (2003): Pacjenci z przewlekłym bólem i depresją byli o 20% mniej skłonni do korzystania z pomocy psychiatry niż osoby cierpiące tylko na depresję.

📌 Im większy ból i ograniczenia aktywności, tym gorsze zdrowie psychiczne.

🔗 Gilmour (2015): Przewlekły ból i ograniczenie ruchu znacząco obniżają szanse na tzw. „flourishing mental health” – stan psychicznego dobrostanu.

W Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego przypominamy:

🔸 Ciało i umysł to system naczyń połączonych
🔸 Psychika wpływa na ból, a ból – na psychikę
🔸 Fizjoterapia wspiera dobrostan psychiczny – przez ruch, edukację, relację terapeutyczną

10/10/2025

"Najwyższe pozycje z polskich uczelni zajęły w przedziale miejsc 501-600 Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu oraz Uniwersytet Jagielloński w Krakowie."

W najnowszym zestawieniu Times Higher Education World University Rankings 2026 Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu i Uniwersytet Jagielloński znalazły się w przedziale 501–600, osiągając najlepszy wynik wśród polskich uczelni. Na pierwszym miejscu globalnie uplasował się University of Oxfo...

08/10/2025

🧊 Czy zimne okłady naprawdę pomagają po operacji?
Nowe badania pokazują, co tak naprawdę daje krioterapia po zabiegach ortopedycznych (np. kolano, biodro, bark).

📌 Co to jest krioterapia?
To zabieg, w którym przykładamy zimne kompresy lub specjalne mankiety chłodzące do operowanej okolicy.
Ma na celu zmniejszenie bólu, obrzęku i poprawę ruchomości.

Zimno:
• zwęża naczynia krwionośne
• spowalnia przewodnictwo nerwowe (czyli zmniejsza ból)
• obniża stan zapalny i napięcie mięśni

📊 Co pokazuje najnowsze badanie (Miranda JP i wsp., 2025)?
Naukowcy przeanalizowali 28 badań z udziałem pacjentów po operacjach ortopedycznych.

Efekty krioterapii:

✅ Ból:
• Zimno działa – zmniejsza ból w pierwszych dniach
• Ale… poprawa jest niewielka i krótkotrwała
• Różnica była zbyt mała, żeby uznać ją za klinicznie istotną

✅ Ruchomość (zakres ruchu):
• Niewielka poprawa w pierwszych tygodniach
• Może być pomocna jako wsparcie w ćwiczeniach

❔ Obrzęk:
• Zimno trochę zmniejsza opuchliznę, ale dowody są słabe
• Brakuje dobrych badań potwierdzających ten efekt

❌ Sprawność i funkcja:
• Brak wyraźnej poprawy codziennej sprawności
• Zimno nie wpływa na tempo powrotu do pełnej funkcji

📌 Czy warto więc stosować krioterapię?

• Może być pomocna na początku – jako dodatek
• Ale nie zastąpi rehabilitacji, ćwiczeń i ruchu
• Najlepsze efekty dają: wczesna pionizacja, ćwiczenia i edukacja

📣 W skrócie:

• Krioterapia może przynieść ulgę, ale jej działanie jest ograniczone
• To dodatek, nie główne leczenie
• Zawsze warto skonsultować się z fizjoterapeutą przed zastosowaniem

📚 Źródła:
• Miranda JP et al. (2025), British Journal of Sports Medicine
• Algafly & George (2007), Br J Sports Med
• Kwiecień & McHugh (2021), Eur J Appl Physiol
• Komatsu & Nakajima (2025), Cureus