21/09/2025
Jakiego opatrunku użyć na pierwszej linii leczenia ran przewlekłych?
Dowody naukowe a praktyka kliniczna👌👀
Leczenie ran przewlekłych, takich jak owrzodzenia żylne, odleżyny, owrzodzenia stopy cukrzycowej czy rany nowotworowe, pozostaje jednym z większych wyzwań współczesnej medycyny.
Pacjenci i ich rodziny często pytają: „Jaki opatrunek jest najlepszy?”. W praktyce nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania.
Wybór opatrunku powinien wynikać ze zrozumienia procesów gojenia, oceny rany oraz aktualnych wytycznych opartych na dowodach naukowych.
Opatrunek pierwszego wyboru – fakty i mity👍
W powszechnym przekonaniu opatrunek jest „lekiem na ranę”. Tymczasem badania pokazują, że to nie sam opatrunek leczy ranę, lecz właściwie prowadzona terapia przyczynowa i kompleksowa opieka nad pacjentem.
Opatrunek jest ważnym narzędziem wspierającym proces gojenia, ale jego wybór powinien być dostosowany do:
• etiologii rany (np. niewydolność żylna, cukrzyca, ucisk, nowotwór),
• stanu ogólnego pacjenta i chorób współistniejących,
• wyglądu i fazy rany (nekroza, wysięk, ziarnina, naskórkowanie),
• ilości i charakteru wysięku,
• obecności zakażenia.
Dowody naukowe (m.in. zalecenia EWMA i Wound Healing Society) podkreślają, że na pierwszej linii leczenia ran przewlekłych stosuje się zwykle opatrunki utrzymujące środowisko wilgotne, które wspierają naturalne procesy naprawcze.
Najczęściej rekomendowane grupy opatrunków na start
1. Opatrunki hydrożelowe – do ran z obecnością tkanek martwiczych, suchych, wymagających uwodnienia.
2. Opatrunki hydrofobowe / piankowe – szczególnie przy ranach z umiarkowanym lub obfitym wysiękiem.
3. Opatrunki alginianowe – dobre w ranach z dużą ilością wydzieliny i przy sączeniu krwi.
4. Opatrunki kontaktowe z siatki silikonowej – stosowane jako warstwa pośrednia, chroniąca przed urazem przy zmianie opatrunku.
Badania nie wskazują, że któryś z opatrunków nowoczesnych jest zdecydowanie lepszy od innych w gojeniu ran przewlekłych. Kluczowe znaczenie ma dopasowanie opatrunku do aktualnych potrzeb rany, systematyczna ocena postępów oraz zmiana strategii, gdy gojenie nie przebiega prawidłowo.
Dowody naukowe kontra realia praktyki
W praktyce klinicznej często spotykamy się z ograniczeniami:
• dostępność opatrunków (refundacja, możliwości finansowe pacjenta),
• doświadczenie personelu medycznego,
• warunki domowe pacjenta,
• współpraca i systematyczność w pielęgnacji.
Dlatego rekomenduje się zasadę: „najlepszy opatrunek to taki, który jest dostępny, prawidłowo założony i regularnie zmieniany”.
Nawet najlepszy preparat nie zadziała, jeśli nie zostanie użyty zgodnie z zaleceniami.
Nie istnieje jeden uniwersalny „złoty standard” pierwszego opatrunku w leczeniu ran przewlekłych.
Dowody naukowe wskazują na skuteczność utrzymywania wilgotnego środowiska, kontroli wysięku i ochrony tkanek.
Wybór opatrunku powinien zawsze być indywidualny, oparty na ocenie klinicznej i doświadczeniu personelu, z uwzględnieniem realnych możliwości pacjenta.
Wnioski dla praktyki:
• Nie pytaj „jaki opatrunek jest najlepszy?”, ale „jaki jest najlepszy dla tej rany i tego pacjenta w tym momencie”.
• Kluczowe są: systematyczna ocena, dostosowywanie terapii oraz edukacja pacjenta i rodziny.
• Opatrunek to tylko część układanki – równie ważne jest leczenie przyczynowe, prawidłowe żywienie i profilaktyka powikłań.
Jeśli masz trudną ranę i nie możesz sobie z nią poradzić skontaktuj się z nami.
RanMed
☎️728 487 911
🏠 Koszalin, Ks. Bis Czesława Domina 11/3