06/01/2021
Psychoterapia w ciąży – po co i kiedy?
Ciąża to dla kobiety czas ogromnych zmian – nawet w jej poczuciu tożsamości. Z jednej strony czeka na dziecko, jednak z drugiej może mieć poczucie, że wraz z jego pojawieniem się traci kawałek siebie. Takie sprzeczne uczucia nie są czymś dziwnym ani rzadkim. Choć w naszym społeczeństwie podtrzymuje się wyobrażenie o ciąży jako o czasie „błogosławionym”i radosnym, przyszłej matce – zwłaszcza w pierwszej ciąży – może towarzyszyć cała gama różnych i niekoniecznie przyjemnych uczuć.
Nie zawsze wynikają one z silnej gry hormonalnej. Mogą wiązać się ze świadomością, że dotychczasowy sposób życia musi się zmienić i trzeba coś swojego oddać – hobby, pracę czy plany. Na jakiś czas, czasem dłuższy. Zmiana sylwetki bywa obiektem obaw a nawet żalu. Nie można tez zapomnieć o własnych wyobrażeniach – siebie jako matki. Jakiej? Dobrej, ciepłej i adekwatnie odpowiadającej na potrzeby dziecka? Zagubionej, przestraszonej, niepewnej?
W pewnym stopniu trudne emocje czy brak poczucia kompetencji są normalne w czasie pierwszej ciąży. W kolejnej mogą one dotyczyć kolejnych zmian i obowiązków. U przyszłej matki mogą się jednak pojawiać takie uczucia, które dla niej samej są mało zrozumiałe: chęć odrzucenia dziecka, pragnienie jego śmierci, silny lęk, że coś złego się z nim dzieje (bez medycznych podstaw) czy przekonanie, że nie powinno go tu być i nie ma prawa istnieć. Czasami kobieta wchodzi w stan pewnego odrealnienia – jakby nie do końca czuła samą siebie a nawet była obok siebie. Stan ten wyraża silną obronę psychiczna przez dysocjację – oddzielenie się od części własnych doświadczeń wewnętrznych.
Co wyrażają te uczucia i stan oddzielenia-nieczucia? Pierwotną traumę przyszłej matki lub innej kobiety w jej rodzinie, która przychodzi jako tzw. pamięć związana ze stanem – ciało oddaje wspomnienie nie poprzez słowo czy obraz, ale przez uczucia i odczucia fizyczne. Czasem przez przekonanie, że stanie się coś złego albo chęć zniszczenia dziecka w sobie. Nie jest to świadoma intencja a jej przyczyny tkwią głęboko w przeszłości – czasem w poprzednich pokoleniach.
Jak pomóc kobiecie doświadczającej wspomnień wyłaniających się z pamięci somatycznej w okresie ciąży? Odpowiednimi technikami łączącymi wrażenia cielesne, uczucia, wspomnienia i wyobrażenia. Taka praca jest bezpieczna, jeśli jest prowadzona przez odpowiednio przeszkolonego psychoterapeutę. Pozwala uwolnić i matkę, i dziecko od niepotrzebnego bagażu.
