Specjalistyczna Praktyka Logopedyczna Monika Cabała

02/12/2025

Jak dbać o głos po infekcji i w sezonie jesienno-zimowym?
Zapraszam do przeczytania i wysłuchania :) cały wywiad już na stronie RMF FM w zakładce Twoje zdrowie :)

Coraz więcej osób korzysta z rehabilitacji głosu po przebytej infekcji i jest to nie tyle efekt większej świadomości, co zaniedbań – które dają o sobie znać po latach. W cyklu „Twoje Zdrowie w Faktach RMF FM” mówimy o regeneracji po kaszlu i chrypie. Niektóre ćwiczenia możemy wyk...

22/11/2025

Miałam dziś zaszczyt przeprowadzić szkolenie dla Śląskiego Oddziału PTL. Od długiego czasu obserwuję, jak prężnie się rozwijają, organizują szkolenia i konferencje, tym bardziej ucieszyłam się, kiedy kilka miesięcy temu dostałam od nich telefon z prośbą o szkolenie. A miseczka na bombony skradła moje serce 💓

14/11/2025

Kiedy planujesz zajęcia na uczelni w listopadzie, bo przecież będzie zimno i będzie padać. Tymczasem listopad w Krakowie 🫣

12/11/2025

Niby tyle się mówi o ograniczeniu picia kawy i czarnej herbaty, a jednak najnowsze badania mówią coś innego 🫣

Picie kawy i herbaty może zmniejszać ryzyko zachorowania na nowotwory głowy i szyi. Wskazują na to wyniki metaanalizy kilkunastu badań, przedstawione na łamach pisma „CANCER”.

07/11/2025

A dzisiaj nagrywane było :)
A konkretnie wywiad dla RMF FM w ramach cyklu "Twoje zdrowie". Było o głosie :)
Do usłyszenia i poczytania w grudniu :)

07/11/2025

Muszę się do czegoś przyznać. Ile razy widzę, jak moja córka robi coś wymagającego precyzji - nawleka koraliki, rysuje prostą linię, wycina coś skomplikowanego - dzieje się to samo: jej język wędruje w kącik ust. A ja? Automatycznie: „Kochanie, schowaj język!”.

Dlaczego? Bo tak wypada? Bo „nieładnie”? Bo tak robili dorośli, gdy ja byłam dzieckiem. A przecież to wcale nie jest zły nawyk. To pamiątka po milionach lat ewolucji i fizyczny dowód na to, jak sprytnie „okablowany” jest nasz mózg.

Badania neuroobrazowania pokazują, że obszar mózgu odpowiadający za mowę (dolny zakręt czołowy, tzw. obszar Broki) pokrywa się częściowo z sieciami neuronowymi kontrolującymi precyzyjne ruchy rąk i palców. Mówiąc prościej: neurony od ręki sąsiadują z neuronami od ust - i jak to sąsiedzi, czasem się „trącają” łokciami.

Gdy jesteśmy skupieni na zadaniu wymagającym precyzji - nawlekaniu igły, wycinaniu, malowaniu - aktywność w naszym „centrum zręczności” rozlewa się na obszar języka.

Neurolodzy, jak Jessica Hill z Uniwersytetu w Sheffield, nazywają to zjawisko motor overflow – „przelewem motorycznym”. U dzieci jest ono szczególnie widoczne, bo ich układ nerwowy dopiero uczy się izolować precyzyjne polecenia.
Efekt? Język ucieka z ust. I co więcej – często w stronę tej ręki, którą akurat coś robimy!

Dorośli też to robią, tylko mistrzowsko maskują. Presja społeczna („nie wystawiaj języka!”) robi swoje. Ale gdy badacze podpinają nas do aparatury, widać mikroaktywność ust i języka – choć pozornie trzymamy je nieruchomo. Mózg wciąż „dopala” sobie koncentrację przez ruch.

A dzieci? One nie potrafią się skupić, jeśli im ten ruch odbierzemy. Eksperymenty pokazują, że świadome „chowanie języka” zużywa zasoby poznawcze, które mózg wolałby przeznaczyć na zadanie manualne. Innymi słowy – wystawiony język to nie brak manier, to tryb turbo dla uwagi i precyzji.

To zachowanie ma długą historię ewolucyjną. Jak sugerują autorzy tzw. hipotezy sprzężenia poznawczego (Cognitive Coupling Hypothesis), ewolucja języka mogła zostać „przechwycona” z tych samych mechanizmów, które służyły do nauki używania narzędzi. Kiedy nasi przodkowie zaczęli działać rękami i uczyć innych, jak coś zrobić, potrzebowali sposobu, by jednocześnie działać i komunikować się. I wtedy do gry wszedł głos.

Związek między ruchem dłoni a ruchem ust został jednak w naszym mózgu na stałe. Potwierdzają to genialne eksperymenty, podczas których badani podnosili duże lub małe przedmioty, a ich usta otwierały się i zamykały proporcjonalnie do rozmiaru chwytu.

Większość dzieci robi to instynktownie. My, dorośli, zostaliśmy tego oduczeni, bo „nie wypada”.
A jednak język na wierzchu to znak, że mózg działa jak należy.

29/10/2025

Dzisiaj usłyszałam dużo ciepłych słów od pewnego neurochirurga. Że to świetnie, że mogę towarzyszyć im podczas operacji, że dzięki mojej obecności wiedzą, że jest mniejsze ryzyko wystąpienia zaburzeń komunikacji u pacjenta, że mają większy komfort pracy, bo na bieżąco można monitorować pacjenta pod kątem mówienia i rozumienia. NIKT nie umniejszał mojej pracy, choć nie jestem zawodem medycznym.
Poczułam się bardzo doceniona i ważna. I wiecie, co jest w tym najlepsze? Że liczą się moja wiedza, doświadczenie i umiejętności.
W tej robocie liczy się człowiek i to, co potrafi, a nie tytuły i zaszeregowanie do szufladki.

14/10/2025

Wow, przeczytałam dziś coś niezwykle fascynującego! Obczajcie to:

Naukowcy z chińskiego uniwersytetu w Nankai i niemieckiego w Kilonii sprawdzili, jak temperatura i środowisko wpływają na dźwięki, którymi mówimy. Wyniki (publikowane w Science News, PloSOne, PNAS) są zaskakujące: języki używane w cieplejszych klimatach mają więcej otwartych, dźwięcznych brzmień - takich, które płyną swobodnie z ust, z dużym udziałem samogłosek. W chłodnych regionach częściej występują języki „bardziej spółgłoskowe” - krótsze, twardsze, bardziej zwarte.

W sumie to logiczne, jeśli pomyśleć o fizjologii mowy: w suchym lub zimnym powietrzu trudniej utrzymać wilgotność strun głosowych, więc dźwięki „zamknięte” są po prostu bardziej ekonomiczne. Badacze nazwali to "sonority index" - wskaźnikiem dźwięczności języka - i wykazali, że jego rozkład na mapie świata koreluje z klimatem.

Nie tylko temperatura ma znaczenie. Inne badania (PLoS ONE) pokazują, że języki z tzw. spółgłoskami ejektywnymi – takimi, które brzmią jak lekkie „eksplozje” - częściej występują w regionach wysokogórskich. Na dużych wysokościach, przy niższym ciśnieniu, łatwiej bowiem wytworzyć takie dźwięki.

Język nie powstaje w próżni. Oddycha tym samym powietrzem co my, rezonuje z krajobrazem, który nas otacza.

Może więc nie tylko my mówimy o świecie - może świat też mówi przez nas :)
Super, nie? 🤩

To może tez być odpowiedź na to, dlaczego i w jaką stronę język zmieniał wraz z rozchodzeniem się grup ludzi w inne rejony.

05/10/2025

https://lubie.krakow.pl/rzadka-i-skomplikowana-operacja-udana-kraniotomia-z-wybudzeniem-w-szpitalu-wojskowym/?fbclid=IwdGRjcANPFE9jbGNrA08UAGV4dG4DYWVtAjExAAEeZnIbEUfGLc3hF70bkUC9Se3d4awtyN5Vkf9OCVJw7hXwWOn01IojYOAKavY_aem_6MtrKqsiR9lz1Q9_OEBwdA jestem dumna, że mogłam być częścią tego zabiegu :)

Wyjątkowa operacja w krakowskim szpitalu wojskowym. Lekarze usunęli guza mózgu u 70-letniej pacjentki podczas jej pełnej świadomości. Sprawdź, jak wyglądała kraniotomia z wybudzeniem.

29/09/2025

https://parenting.pl/naukowcy-odkryli-nowe-zrodlo-dyslekcji-to-najwieksze-badanie-w-historii/7205457558551296a

Dysleksja od lat budzi zainteresowanie naukowców. Choć jest jedną z najczęstszych trudności w uczeniu się, wielu rodziców wciąż traktuje ją jako wymówkę, lenistwo albo brak chęci do nauki. Tymczasem jest to...

22/09/2025

Kiedy Ci robią zdjęcie nie z tego profilu, co trzeba 🫣

22/09/2025

Szanowni Państwo.
Grafik wizyt został już prawie ułożony 🫣 mam jeszcze tylko jeden wolny termin w czwartki na 16.15 co dwa tygodnie. Ponadto będą dostępne pojedyncze wolne terminy na godziny - 18.30 lub 19.15
Dziękuję wszystkim za sprawne układanki w tym roku :) szkolnym
Jednocześnie przypominam o przyprowadzaniu ZDROWYCH dzieci na zajęcia :) szanujmy zdrowie własne i innych :)