22/10/2025
Fizjoterapiia zachowawcza w leczeniu konfliktu panewkowo-udowego (FAI – Femoroacetabular Impingement) jest bardzo ważny, zwłaszcza u młodych i aktywnych pacjentów, u których celem jest uniknięcie lub opóźnienie leczenia operacyjnego.
Poniżej znajdziesz kompleksowe opracowanie, które może posłużyć np. jako materiał naukowy, opis do pracy zaliczeniowej lub notatka kliniczna.
Fizjoterapia zachowawcza w leczeniu konfliktu panewkowo-udowego (FAI)
1. Konflikt panewkowo-udowy (FAI) to patologiczny kontakt między szyjką kości udowej a brzegiem panewki stawu biodrowego, który prowadzi do stopniowego uszkadzania obrąbka stawowego i chrząstki.
Wyróżnia się trzy typy:
• Cam (guzek na szyjce kości udowej)
• Pincer (nadbudowa panewki)
• Mieszany (najczęstszy)
Objawy: ból w pachwinie lub bocznej części biodra, ograniczenie zakresu ruchu, szczególnie zgięcia i rotacji wewnętrznej, sztywność i uczucie „zatrzaskiwania” w stawie.
Cele fizjoterapii zachowawczej
Główne cele postępowania nieoperacyjnego:
• Zmniejszenie bólu i stanu zapalnego
• Poprawa zakresu ruchu w stawie biodrowym i sąsiadujących segmentach
• Normalizacja wzorców ruchowych miednicy, biodra i odcinka lędźwiowego
• Wzmocnienie mięśni stabilizujących biodro
• Unikanie ruchów prowokujących konflikt
• Edukacja pacjenta w zakresie ergonomii ruchu i aktywności fizycznej
Etapy i metody fizjoterapii
I. Faza ostra (zmniejszenie bólu i stanu zapalnego)
Cele: Redukcja bólu, poprawa odciążenia stawu.
Zalecane działania:
• Terapia manualna tkanek miękkich (rozluźnianie mm. biodrowo-lędźwiowego, pośladkowych, przywodzicieli).
• Mobilizacje stawu biodrowego (typu trakcja, ślizg grzbietowy).
• Krioterapia miejscowa.
• Ćwiczenia w odciążeniu: delikatne zgięcie-wyprost, rotacja w ograniczonym zakresie.
• Nauka wzorca neutralnej miednicy (kontrola ułożenia miednicy w pozycji stojącej i siedzącej).
II. Faza przywracania zakresu ruchu i stabilności
Cele: Odtworzenie prawidłowej ruchomości i stabilizacji biodra.
Przykładowe metody:
• Ćwiczenia mobilizacyjne:
• zgięcie z kontrolowaną rotacją zewnętrzną,
• rozciąganie mięśni pośladkowych i rotatorów zewnętrznych,
• aktywna mobilizacja w pozycjach bez bólu.
• Stabilizacja centralna (core stability):
• ćwiczenia aktywacji mięśni głębokich tułowia i miednicy (m. poprzeczny brzucha, wielodzielny).
• nauka kontroli ustawienia miednicy w trakcie ruchu biodra.
• Ćwiczenia propriocepcji (równoważne, na podłożu niestabilnym).
• Trening mięśni pośladkowych (m. gluteus medius i gluteus maximus) – kluczowych dla odciążenia biodra:
• mostki biodrowe,
• unoszenie nogi w podporze bocznym,
• chód z gumą oporową.
III. Faza funkcjonalna
Cele: Powrót do aktywności sportowej / codziennej bez bólu.
Zalecane działania:
• Trening wzorców ruchowych: przysiad, wykrok, wstawanie z pozycji siedzącej.
• Ćwiczenia siłowe i plyometryczne (w końcowej fazie, jeśli bez bólu).
• Nauka unikania ruchów prowokujących (głębokie zgięcie i rotacja wewnętrzna).
• Trening chodu i biegu – z korekcją ustawienia kolana i miednicy.
Edukacja pacjenta
Edukacja jest jednym z najważniejszych elementów terapii:
• unikanie głębokiego siedzenia i skrzyżowania nóg,
• modyfikacja aktywności (np. zamiana biegania po twardym podłożu na rower lub pływanie),
• utrzymanie prawidłowej masy ciała,
• ergonomia w pracy i sporcie.
Metody uzupełniające
• Kinesiotaping – wspomaganie stabilizacji i redukcja napięcia mięśni.
• Suche igłowanie / techniki powięziowe – redukcja punktów spustowych.
• Terapia manualna wg Kaltenborna, Mulligana, Maitlanda – poprawa ślizgów stawowych.
• Trening sensomotoryczny i stabilizacji dynamicznej – poprawa koordynacji.
Czas trwania terapii i efekty
• Terapia zachowawcza zwykle trwa 8–12 tygodni.
• Poprawa objawów często następuje po 4–6 tygodniach regularnych ćwiczeń.
• Około 60–70% pacjentów osiąga satysfakcjonującą redukcję bólu i poprawę funkcji bez konieczności operacji.
• W przypadkach ciężkich deformacji (Cam/Pincer zaawansowany) może być konieczna interwencja artroskopowa.