Psychoterapeuta Lublin, Agata Petruczynik Gabinet Psychoterapii Gestalt

25/10/2025

Komorebi – to japońskie słowo oznaczające światło słońca przenikające przez liście drzew, światło które wycisza i uspokaja. To zjawisko natury, ale też metafora – przypomnienie, że nawet gdy wokół jest cień, zawsze znajdzie się miejsce, przez które przebija światło.
W codziennym życiu takie chwile mają szczególne znaczenie. To momenty zatrzymania, uważności i kontaktu z naturą i samym sobą. Komorebi uczy nas, że życie czasami nie wymaga wielkich zmian, czasem wystarczą chwile aby poczuć poruszenie i radość.
Weekend to dobry moment aby znaleźć swoje komorebi: w lesie, parku, na balkonie, w spojrzeniu drugiej osoby, radości dziecka czy zabawie z psem. Zatrzymaj się, odpręż, oddychaj…i doświadczaj 😘

18/10/2025

Ciekawa rozmowa dr Agnieszki Kozak z Emilią Gawryluk na temat rany narcystycznej.

Narcyzm to ponoć jedno z najbardziej fascynujących zagadnień, a jednocześnie chyba jedno z trudniejszych w dziedzinie psychologii. To także temat pełen nomen...

17/10/2025

Świadomość w Koncepcji Gestalt: Figury i Tła.

W psychologii Gestalt (niem. Gestalt – forma, postać), świadomość nie jest rozumiana jako statyczny magazyn informacji, lecz jako dynamiczny proces doświadczania chwili obecnej. Jest to ciągłe, aktywne organizowanie pola percepcyjnego, gdzie kluczowe staje się pojęcie figury i tła.

Figura i Tło

Świadomość, w ujęciu Gestalt, jest zdolnością do wyłaniania figury (tego, co istotne, co przykuwa uwagę, co jest w centrum naszego doświadczenia) z tła (reszty pola percepcyjnego, kontekstu, tego, co na dany moment mniej istotne). To nie tylko percepcja wzrokowa, ale także emocjonalna i intelektualna.

• Figura: To, co aktualnie jest dla nas najważniejsze – głód, pilne zadanie, silna emocja.
• Tło: Wszystko inne – otoczenie, dawne wspomnienia, inne potrzeby.

Zdrowa świadomość charakteryzuje się płynnym, elastycznym procesem, zwanym cyklem kontaktu (cyklem doświadczania). Oznacza to, że figura zostaje w pełni zbadana, skontaktowana, a następnie zamknięta lub ukończona (np. zjedzenie posiłku), by ustąpić miejsca nowej, pilniejszej figurze. Ten proces nieustannie się powtarza.

Świadomość i Bycie w „Tu i Teraz”

Koncepcja Gestalt mocno akcentuje znaczenie „tu i teraz”. Prawdziwa świadomość to uważne bycie w obecnej chwili, z pełnym dostrzeganiem tego, co się pojawia jako figura – czy to jest odczucie w ciele, emocja, czy myśl. Skupianie się na przeszłości (żal, poczucie winy) lub przyszłości (niepokój, lęk) to, z punktu widzenia Gestalt, unikanie pełnego doświadczenia teraźniejszości. Prowadzi to do energetycznego zablokowania i niemożności pełnego domknięcia figury, co określa się mianem niedomkniętych spraw (unfinished business).

Rola Uważności (Awareness)

Centralnym elementem terapii Gestalt jest rozwijanie uważności (awareness). Nie chodzi o intelektualną analizę, ale o bezoceniające, sensoryczne postrzeganie tego, co dzieje się wewnątrz (odczucia, emocje, myśli) i na zewnątrz (środowisko, relacje). Poprzez prostą, fenomenologiczną obserwację (co czuję? co robię? czego unikam?), jednostka staje się bardziej zintegrowana i zdolna do wyboru sposobu reakcji, zamiast automatycznego reagowania. Rozwój świadomości prowadzi do odpowiedzialności za własne wybory i do samoregulacji organizmu.

Świadomość w ujęciu Gestalt to zdolność do ciągłego, elastycznego organizowania doświadczenia w sensowne figury i tła, koncentrowania się na chwili obecnej oraz pełnego kontaktu z wyłaniającymi się potrzebami. Jej zaburzenie to zablokowanie tego płynnego cyklu, co manifestuje się niedomkniętymi sprawami i brakiem pełnej obecności.

Zdjęcie: mrbitnbyte z Pixabay

05/10/2025

Spotkanie Dwóch Światów: O Autentyczności i Wolności w Relacjach.

Słynne słowa Fritza Perlsa, twórcy nurtu psychoterapii Gestalt, stanowią swoistą esencję zdrowej, opartej na wolności relacji międzyludzkiej. Choć czasem mylnie interpretowane jako manifest egoizmu czy chłodnego dystansu, w rzeczywistości są głębokim przesłaniem o autonomii, odpowiedzialności i szacunku – do siebie i do drugiego człowieka.
„Ja robię swoje i ty robisz swoje. Ja nie jestem na świecie po to, żeby spełniać twoje oczekiwania, a ty nie jesteś po to, by spełniać moje. Ty jesteś ty, a ja jestem ja. Jeśli się spotkamy - to wspaniale. Jeśli nie - to trudno.”
Ta sentencja, znana jako „Modlitwa Gestalt”, jest drogowskazem do budowania relacji, w której dwoje ludzi spotyka się jako kompletne, niezależne jednostki, a nie jako połówki szukające uzupełnienia.
Ja Robię Swoje – Własna Odpowiedzialność i Autonomia
Pierwsza część cytatu kładzie nacisk na indywidualną odpowiedzialność za własne życie, wybory i samopoczucie. Oznacza to, że każdy z nas jest twórcą i panem swojego „tu i teraz”.
• Zerwanie z zależnością: Perls zachęca do porzucenia neurotycznych związków opartych na oczekiwaniach, manipulacji czy próbie kontrolowania drugiej osoby. Zdrowa relacja nie jest symbiozą, w której granice „Ja” i „Ty” się zacierają.
• Wewnętrzna moc: Kiedy „robię swoje”, koncentruję się na zaspokajaniu własnych potrzeb, wyrażaniu autentycznych uczuć i myśli. Przyjmuję pełną odpowiedzialność za to, kim jestem i jak się czuję, zamiast obwiniać partnera, rodzinę czy otoczenie. To klucz do dojrzałości.
• Bycie całością: Tylko będąc w kontakcie ze sobą – ze swoimi pragnieniami i ograniczeniami – możemy stać się całością (Gestalt oznacza postać, całość). Całość nie szuka drugiej połówki, ale partnera do spotkania.
Ty Jesteś Ty, A Ja Jestem Ja – Ustanawianie Granic
Serce „Modlitwy Gestalt” bije w rytmie szacunku dla granic. Przyznanie, że „Ty jesteś Ty, a ja jestem Ja”, to akt głębokiej akceptacji unikalności i odrębności drugiego człowieka.
• Wolność od oczekiwań: „Ja nie jestem na świecie po to, żeby spełniać twoje oczekiwania, a ty nie jesteś po to, by spełniać moje” – te słowa uwalniają obie strony z niewoli narzuconych ról i wyobrażeń. Partner przestaje być projekcją naszych niespełnionych marzeń czy „lekarstwem” na nasze lęki.
• Autentyczne Spotkanie (Kontakt Graniczny): W ujęciu Gestalt, prawdziwe spotkanie ma miejsce na tzw. kontakcie granicznym, czyli tam, gdzie „Ja” styka się z „Ty”, ale nie narusza jego integralności. To dialog dwóch odrębnych podmiotów, gdzie zachowana jest zarówno bliskość, jak i wolność. Bez wyraźnego rozdzielenia nie ma mowy o autentycznym spotkaniu, jest tylko zlany stan symbiozy lub chłodnej izolacji.

Jeśli Się Spotkamy – To Wspaniale. Jeśli Nie – To Trudno.
Ostatnie zdania, choć mogą brzmieć surowo, stanowią kwintesencję egzystencjalnej zgody i wolności. To akceptacja faktu, że relacja jest wartością dodaną, pięknym bonusem, ale nie warunkiem koniecznym do przetrwania.
• Brak przymusu: Relacja, która wynika z wolnego wyboru, a nie z poczucia braku, jest silna i zdrowa. Jeśli obie osoby, będąc kompletnymi, zdecydują się na spotkanie, stworzą coś wspaniałego. Jeśli nie – oznacza to, że ich ścieżki się różnią, a na to „nic nie można poradzić”.
• Odwaga bycia samemu: To jednocześnie wezwanie do wewnętrznej siły. Osoba, która potrafi przyjąć „trudno”, jest w stanie znieść samotność i odrzucenie bez popadania w rozpacz, ponieważ jej wartość nie zależy od obecności drugiej osoby.
• Relacja jako cel, nie środek: Ostatecznie, „Modlitwa Gestalt” uczy, że relacje służą wzajemnemu utwierdzaniu się w niepowtarzalnym istnieniu, a nie manipulowaniu drugim człowiekiem w celu zaspokojenia własnych deficytów.
Podejście Fritza Perlsa to wyższa szkoła jazdy w sztuce bycia asertywnym i wolnym. Zaprasza nas do bycia szczerym ze sobą i z innymi, aby spotkanie, do którego dojdzie, było autentycznym spotkaniem dwóch światów, a nie zderzeniem wzajemnych oczekiwań.
Foto: Obraz Kanenori z Pixabay

16/09/2025

Strach w ujęciu Gestalt: odczuwanie, nie unikanie.
Strach, lęk czy obawa to uniwersalne ludzkie doświadczenia. Często staramy się je stłumić, odsunąć od siebie, traktując jako coś niepożądanego. Jednakże w psychoterapii Gestalt strach postrzegany jest w zupełnie inny sposób — jako istotny sygnał, część nas samych, która wymaga uwagi i integracji, a nie odrzucenia. Gestalt opiera się na idei, że wszystkie emocje i doświadczenia, nawet te trudne, są integralną częścią naszego organizmu. Celem nie jest pozbycie się strachu, ale nauczenie się, jak go doświadczać w pełni i świadomie, aby mógł przekształcić się w energię do działania.
Zamiast unikać lęku, Gestalt zachęca do zwrócenia się ku niemu. Kiedy jesteśmy świadomi, że czegoś się boimy, mamy szansę zrozumieć, co ten strach nam mówi. Może to być sygnał, że coś nam zagraża, że brakuje nam pewnych zasobów, że pewna część nas jest w konflikcie, lub że potrzebujemy zmienić coś w naszym życiu. Dzięki niemu ciało mobilizuje energię do ochrony, ucieczki lub działania. Kluczowe jest zwiększanie świadomości (ang. awareness) — nie tylko tego, co czujemy, ale także tego, jak to czujemy w ciele. Zgodnie z Gestaltem, nasze ciało jest nośnikiem naszych emocji i myśli. Wiele osób doświadcza lęku jako napięcia w klatce piersiowej, szybkiego bicia serca, płytkiego oddechu, czy "guli" w gardle.

Cykl doświadczania w obliczu zagrożenia: Napięcie a świadome przetwarzanie
W obliczu niepokojących doniesień medialnych, takich jak te o zagrożeniu wojennym czy użyciu dronów, wielu z nas doświadcza silnego napięcia i lęku. Z perspektywy psychoterapii Gestalt, jest to naturalna reakcja organizmu na zaburzenie równowagi. Nasz umysł i ciało wchodzą w pewien cykl doświadczania, który, jeśli jest domykany w sposób zdrowy, prowadzi do adaptacji i równowagi. Jeśli jednak zostanie przerwany, może prowadzić do przewlekłego lęku, napięcia w ciele i poczucia bezradności.

Fazy cyklu doświadczania a np. ostatnie doniesienia medialne.
1. Odczucie/Pobudzenie: Cykl rozpoczyna się od pierwszego bodźca – doniesienia o konflikcie, dronach itp. Na tym etapie pojawiają się subtelne sygnały w ciele: napięcie w żołądku, przyspieszone bicie serca, płytki oddech. To moment, w którym świadomie odczuwamy to, co dzieje się na zewnątrz.
2. Świadomość: W tej fazie uświadamiamy sobie, że napięcie w ciele jest reakcją na konkretne informacje. Mówimy sobie: "Czuję lęk, ponieważ czytam o wojnie." Gestalt zachęca do pełnego wejścia w kontakt z tym doświadczeniem, bez oceniania go jako "złego" czy "dobrego". Zamiast uciekać, przyglądamy się, co ten lęk chce nam powiedzieć.
3. Mobilizacja energii: Lęk wyzwala energię. Organizm przygotowuje się do działania, nawet jeśli nie ma bezpośredniego zagrożenia. Może to objawiać się potrzebą poszukiwania więcej informacji (tzw. doomscrolling), dzielenia się obawami z innymi lub planowania działań zapobiegawczych. W zdrowym cyklu, ta energia powinna znaleźć ujście w konstruktywnym działaniu, np. rozmowie z bliskimi czy zdobyciu rzetelnych informacji.
4. Działanie: To moment, w którym energia zostaje przekształcona w konkretne zachowanie. Może to być rozmowa o lęku z przyjacielem, ograniczenie czasu spędzanego na czytaniu wiadomości, czy też zrobienie ćwiczeń relaksacyjnych, by obniżyć napięcie w ciele. Działanie ma na celu domknięcie cyklu i przywrócenie równowagi.
5. Wycofanie: Po podjęciu działania (np. po rozmowie), cykl dobiega końca. Pojawia się uczucie ulgi, spokoju, a napięcie w ciele opada. Organizm wraca do stanu równowagi, a my czujemy się zintegrowani ze swoim doświadczeniem.

Blokady cyklu: Kiedy lęk staje się przewlekły?

Problem pojawia się, gdy cykl doświadczania zostaje przerwany. Doniesienia o zagrożeniu często prowadzą do następujących blokad:
• Zatrzymanie na etapie pobudzenia: Jesteśmy w ciągłym stanie czujności, ale nie przechodzimy do świadomego przetwarzania. Przeglądamy wiadomości bezrefleksyjnie, wpadając w pętlę ciągłego niepokoju.
• Unikanie kontaktu: Zamiast wejść w kontakt z lękiem, unikamy go. Może to być poprzez zaprzeczanie, bagatelizowanie zagrożenia ("to tylko panika"), lub odcinanie się od emocji. W efekcie lęk nie ma szansy zostać przetworzony i kumuluje się w ciele jako chroniczne napięcie.
• Blokada działania: Czujemy lęk, ale nie podejmujemy żadnego działania, które mogłoby go uwolnić. Utknęliśmy w poczuciu bezradności, co prowadzi do paraliżu i poczucia braku kontroli.

Praktyczne wskazówki w duchu Gestalt.

Aby zdrowo przechodzić przez cykl doświadczania np. w obliczu zagrożenia, warto zastosować techniki Gestalt:
• Zwiększaj świadomość: Kiedy czujesz napięcie, zapytaj się: "Co czuję w moim ciele w tej chwili?". Nazwij to, co czujesz, bez oceniania.
• Wprowadź dialog: Porozmawiaj z lękiem. Zadaj mu pytanie: "Czego ode mnie chcesz?". Może się okazać, że lęk nie chce cię zniszczyć, lecz ostrzec lub zmotywować do konkretnego działania (np. zadbania o relacje z bliskimi).
• Działaj świadomie: Zamiast bezrefleksyjnie "konsumować" wiadomości, świadomie ogranicz czas na ich przeglądanie. Zrób coś, co pozwoli uwolnić nagromadzone napięcie – pospaceruj, pobiegaj, porozmawiaj z bliskimi. To ty masz kontrolę nad tym, jak reagujesz na zewnętrzne bodźce.

Ćwiczenie do pracy z lękiem : "zamień lęk w odczucie".

• Zamknij oczy i skup się na swoim ciele. Zlokalizuj, gdzie czujesz lęk.
• Czy jest to napięcie w brzuchu? Czy serce bije szybciej? A może czujesz drżenie w nogach?
• Teraz, zamiast nazywać to "lękiem", nazwij to po prostu tym, czym jest: "czuję napięcie w brzuchu", "mój oddech jest płytki".
• Następnie, pozwól temu odczuciu na chwilę być. Nie staraj się go zmieniać ani eliminować. Po prostu bądź z tym, co jest.
• Możesz zapytać siebie: "Co chce zrobić moje ciało z tym napięciem?". Czasami spontanicznie pojawia się potrzeba głębokiego oddechu, ruchu czy rozciągnięcia. Podążaj za tym impulsem. To ćwiczenie uczy, że doświadczanie lęku w ciele jest naturalne i że ma on energię, którą można uwolnić poprzez świadomy ruch.

Psychoterapia Gestalt nie uczy nas, jak zwalczać strach, lecz jak go akceptować i wykorzystać jego energię. Zamiast widzieć lęk jako wroga, staje się on naszym wewnętrznym przewodnikiem, który wskazuje nam, gdzie potrzebujemy wzrostu, integracji i świadomości. Poprzez świadome doświadczanie lęku w ciele i angażowanie się w dialog z nim, możemy przekształcić to, co wydaje się paraliżujące, w siłę do zmiany i rozwoju.

14/09/2025

"Genialna Przyjaciółka" to serial HBO z 2018 roku, oparty na bestsellerowej powieści Eleny Ferrante. Ta opowieść to coś więcej niż tylko historia z Neapolu lat 50. To dogłębna psychologiczna analiza relacji, która zdefiniowała życie dwóch kobiet – Eleny i Lili.
Serial mistrzowsko przedstawia, jak dzieciństwo i środowisko kształtują ludzką psychikę. Głównym motorem napędowym fabuły jest toksyczna dynamika między bohaterkami. Ich przyjaźń to nie sielanka, a skomplikowana mieszanka miłości, podziwu, rywalizacji i zawiści. Ta dwuznaczność jest sercem serialu. Elena jest sumienna i pracowita, ale zawsze czuje się w cieniu genialnej, impulsywnej i nonkonformistycznej Lili. Z kolei Lila, uwięziona w ciasnych ramach swojego otoczenia, widzi w Elenie szansę na ucieczkę i lepsze życie.
Każda z nich jest lustrem dla drugiej. Tożsamość Eleny w dużej mierze definiuje się poprzez to, jak postrzega ją Lila, a jej osiągnięcia wydają się mniej ważne, jeśli nie zostaną docenione przez przyjaciółkę. Serial świetnie pokazuje, jak złożone są kobiece relacje – pełne subtelnych gier psychologicznych, niewypowiedzianych pretensji i głębokiego, emocjonalnego uzależnienia.
"Genialna Przyjaciółka" to również opowieść o aspiracjach i ograniczeniach oraz położeniu kobiet we Włoszech w latach 50 i 60 XX wieku. Bohaterki walczą o swoją tożsamość w świecie, który chce je sprowadzić do tradycyjnych ról. Elena próbuje wyrwać się z biedy poprzez edukację, podczas gdy Lila, mimo swojego geniuszu, jest skazana na życie w brutalnym środowisku. To opowieść o walce o prawo do samostanowienia – o prawo do decydowania o sobie, swoim ciele, swojej edukacji i swojej przyszłości, co w tamtych czasach było luksusem dostępnym dla nielicznych.
Polecam!!!

31/08/2025

Kondolencje dla rodziny i bliskich Majora Macieja Krakowiana.

Gdy tragedia staje się "newsem".
Kiedy w mediach społecznościowych pojawiają się zdjęcia i nagrania z miejsca katastrofy, bardzo często zapominamy o jednym, że za tymi obrazami kryją się ludzie, którzy właśnie stracili kogoś bliskiego.
Dla rodzin i przyjaciół oglądanie udostępnianych materiałów nie jest „informacją”, ale brutalnym uderzeniem w serce. To może być ich pierwszy kontakt z wiadomością o śmierci – bez przygotowania, bez wsparcia, bez możliwości ochronienia siebie czy dzieci przed drastycznymi obrazami.

Szok i trauma wynikająca z nagłego i niekontrolowanego kontaktu z dramatycznymi obrazami to:
-poczucie naruszenia intymności i godności zmarłego,
-pogłębienie żałoby poprzez ciągłe przywoływanie scen tragedii,
-bezsilność wobec tego, że cierpienie bliskich staje się publicznym „widowiskiem”.
Udostępnianie takich materiałów – nawet w dobrej wierze, „żeby inni wiedzieli” – staje się dodatkową krzywdą. Pamiętajmy o tym!

Zanim dodamy komentarz do posta, klikniemy „udostępnij”, warto zadać sobie pytanie: czy gdyby to była moja rodzina, chciałbym/chciałabym, by cały świat oglądał ostatnie chwile życia moich bliskich?

26/08/2025

"Choć terapia dotyka trudnych rzeczy, to nigdy nie boli tak, żebyśmy nie byli w stanie tego przeżyć - bo to, co nas spotkało, już kiedyś przeżyliśmy. Jeśli bezbronne dziecko potrafiło znieść przemoc, odrzucenie czy samotność, to dorosły nie jest już tamtym dzieckiem - nie ma tej samej bezradności"
Agnieszka Kozak
I nie jest w tych trudnych emocjach sam jak w dzieciństwie, może przeżywać je, wyrażać w obecności terapeuty.

18/08/2025

Dziś w wersji zbiorowej;) przedstawiamy ekspertów prowadzących Seminaria Terapeutyczne. A bardziej precyzyjnie, w jakich sprawach można się z nimi spotkać, w trakcie kolejnego roku.
I tak : ):
🎯 od prawego górnego rogu:)
Iwo Tarkowski - będzie wprowadzał nas w świat psychopatologii z perspektywy gestlatowskiej teorii pola
Agnieszka Pieczyńska - przedstawi konceptualizację w procesie psychoterapii jak rówież pracę z osobami zorganizowanymi borderline w perspektywie pracy induwidualnej a także w pracy z parą
Marek Jawor - zagłębi się w tematykę relacji terapeutycznej z perspektywy Gestalt i neurofenomenologii
🎯 drugi rząd od prawej :)
Kasia Kurska - zabierze w podróż po etapach życia pary i opowie o tym, jak na różnych zakrętach wspierać pary
Ania Bal - poprowadzi rozważania o tym, jak dobrze się rozstać i jak wspierać pary w tym czasie
Kinga Dziedziczak - dotknie bardzo gestaltowej kwesti - przeżycia psychoterapeuty - czym i jak się dzielić
🎯 dolny rząd od prawej :)
Gosia Bułhak - wprowadzi temat deeskalacji konfliktu w psychoterapii par
Justyna Dubanik - przybliży tematy Queer w pracy terapeuty, jak również podzieli się swoim doświadczeniem w obszarze pracy z traumą relacyjną
Małgosia Tomaszewska-Mielczarek - będzie zgłębiać temat seksulaności w pracy z parą

Wszelkie informacje i zapisy: www.seminariaterapeutyczne.pl

17/08/2025

Wakacje to dla wielu z nas upragniony czas wytchnienia, ale czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego tak bardzo pragniemy kontaktu z naturą? Szum drzew, świeże powietrze czy spokój leśnej polany mają w sobie coś więcej niż tylko estetyczną wartość. W perspektywie psychoterapii Gestalt, natura jest potężnym narzędziem terapeutycznym, które pomaga nam wrócić do równowagi oraz naszej autentycznej natury.

W terapii Gestalt mówimy o "kontakcie" – o świadomym wejściu w relację z tym, co jest, zarówno wewnątrz nas, jak i na zewnątrz. Codzienny świat bywa przytłaczający, pełen oczekiwań, hałasu i niedokończonych spraw. Natura z kolei jest doskonałym, bezpiecznym "kontenerem" dla naszych emocji i myśli. Nie ocenia, nie pospiesza i nie narzuca żadnych ról. Kiedy jesteś w lesie, nie musisz udawać, że jesteś kimś, kim nie jesteś. Możesz po prostu być.

W tym kontekście, natura staje się lustrem, w którym możemy zobaczyć, co naprawdę dzieje się w naszym wnętrzu. Słuchając szumu wiatru, dostrajamy się do rytmu naszej własnej duszy. Patrząc na potężne drzewa, uświadamiamy sobie, jak głęboko jesteśmy zakorzenieni. Ten powrót do "tu i teraz" jest esencją pracy Gestalt.

20/06/2025

"Jeżeli bez miłości związek raczej nie powstanie, to bez przyjaźni nie przetrwa. Namiętność, zakochanie to stany umysłu, które nas uskrzydlają, ale po każdym wzbiciu się w niebo, trzeba kiedyś powrócić na ziemię. I jeśli w związku nie pojawiła się przyjaźń, to mało prawdopodobne, by udało się razem przejść przez życie. Atak na przyjaźń, choć wydaje się mniej zabójczy, w konsekwencjach może być równie dramatyczny. Przyjaciół się nie zdradza, nie obmawia za plecami, nie wpędza w pułapki, nie drwi z nich, nie upokarza.

Jeśli w czasie kłótni będziemy pamiętać o tym, że nasz partner to najlepszy przyjaciel, z pewnością powstrzymamy się przed zapędzeniem o jeden krok za daleko.. "

- Zbigniew Lew-Starowicz

14/06/2025

"Słowo „dusza” stało się jakieś takie… wstydliwe.
Najpierw zostało zawłaszczone przez Kościół katolicki jako coś, co musi być związane z instytucjonalną religią, a potem, gdy siła Kościoła zaczęła maleć – skompromitowane jako coś obciachowego, newage’owy natchniony przekaz. A przecież to prawdopodobnie najbardziej zbliżona do idei Platona część nas. Nie wiem, czy mamy duszę, ale wzorem Pascala bym się założyła, że warto wierzyć, że ją mamy. Nawet jeśli będziemy ją konceptualizować różnymi nowoczesnymi słowami jak „self” czy „jaźń”…" Marta Niedźwiecka

– Nie jest tak, że Bali ma jakiś monopol na odżywianie ludzkiej duchowości – takie same doświadczenia można przeżyć w Białowieży czy Bieszczadach – mówi Marta Niedźwiecka.