Gabinet Psychoterapii Święty Spokój

01/12/2025

Love bombing (zalewanie miłością) to strategia manipulacyjna polegająca na zalewaniu drugiej osoby intensywną uwagą, czułością i deklaracjami uczuć w bardzo krótkim czasie. Na początku wygląda to jak wyjątkowe zaangażowanie: ciągłe wiadomości, prezenty, komplementy, plany na przyszłość. Jednak celem nie jest budowanie zdrowej relacji, lecz szybkie zdobycie kontroli i uzależnienie emocjonalne partnera.

Z czasem początkowa euforia ustępuje miejsca destabilizacji. Osoba stosująca love bombing może zacząć wycofywać uwagę, wprowadzać krytykę lub stawiać coraz większe wymagania, przez co druga strona próbuje odzyskać wcześniejszą „idealną” bliskość. Mechanizm ten często pojawia się w relacjach o cechach narcystycznych lub przemocowych, maskując toksyczne zachowania pozorną intensywnością uczuć. Rozpoznanie love bombingu na wczesnym etapie pomaga chronić granice i nie mylić manipulacji z autentyczną troską.

26/11/2025

23/11/2025

Gaslighting to forma psychologicznej manipulacji, której celem jest podważenie u kogoś poczucia własnej rzeczywistości. Osoba stosująca tę technikę stopniowo sprawia, że ofiara zaczyna wątpić w swoje wspomnienia, ocenę sytuacji, a nawet zdrowy rozsądek. Może to przybierać subtelne formy, bagatelizowanie doświadczeń, zaprzeczanie oczywistym faktom, sugerowanie nadwrażliwości lub bardziej otwarte działania mające na celu przejęcie kontroli.

Przykładowo partner może regularnie twierdzić: „Przecież nigdy tego nie powiedziałem, wymyślasz sobie”, mimo że rozmowa faktycznie miała miejsce. Z czasem osoba manipulowana zaczyna zastanawiać się, czy rzeczywiście coś źle zapamiętała i czy można jej ufać we własne oceny.

Efekt gaslightingu narasta powoli. Ofiara coraz częściej przeprasza, konsultuje każdy krok, unika konfliktu, a jej pewność siebie stopniowo się rozpada. Ten mechanizm może pojawiać się w relacjach partnerskich, rodzinnych, zawodowych czy w przestrzeni publicznej. Zrozumienie, czym jest gaslighting, pozwala szybciej rozpoznawać jego sygnały i skuteczniej chronić własne granice.

17/11/2025

Efekt Diderota to zjawisko polegające na tym, że zakup jednej nowej rzeczy uruchamia potrzebę nabywania kolejnych, aby wszystko do siebie „pasowało”. W praktyce wygląda to tak: pojawia się jedna zmiana, a za nią cała lawina- remont pokoju po kupnie nowej kanapy, wymiana garderoby po zakupie jednego elementu, czy zakup nowych akcesoriów, bo „stare już nie współgrają”.

Mechanizm ten wynika z potrzeby spójności i harmonii w otoczeniu, a także z tego, jak bardzo przedmioty wiążemy z własną tożsamością. Choć efekt Diderota może być przyjemny, bo daje poczucie świeżości i kontroli, potrafi też prowadzić do nadmiernej konsumpcji i nieplanowanych wydatków.

Świadomość tego mechanizmu pomaga zatrzymać się w odpowiednim momencie i zapytać siebie: czy naprawdę tego potrzebuję, czy to tylko reakcja na jedną zmianę?

09/11/2025

Cognitive disinhibition (poznawcze odhamowanie) to zjawisko polegające na osłabieniu mechanizmów filtrujących napływające bodźce i myśli. U osób z wysokim poziomem tego zjawiska umysł dopuszcza do świadomości więcej informacji, zarówno istotnych, jak i pozornie niepowiązanych.

Z jednej strony może to prowadzić do twórczości i oryginalnego myślenia, ponieważ umożliwia łączenie odległych idei i dostrzeganie nietypowych zależności. Z drugiej jednak, nadmierne poznawcze odhamowanie bywa związane z rozproszeniem uwagi, trudnością w koncentracji, a nawet z większą podatnością na zaburzenia psychiczne, takie jak schizotypia.

Kluczem jest równowaga, zdolność do otwartości poznawczej, ale i umiejętność świadomego kierowania uwagą wtedy, gdy wymaga tego sytuacja.

03/11/2025

Myślenie tunelowe to sposób postrzegania rzeczywistości, w którym nasza uwaga zawęża się do jednego aspektu sytuacji, ignorując inne, często równie ważne. Pojawia się zwykle w warunkach silnego stresu, presji czasu lub zagrożenia, gdy mózg koncentruje się wyłącznie na tym, co wydaje się najistotniejsze dla przetrwania lub rozwiązania problemu.

Choć w pewnych sytuacjach może to pomagać w szybkim działaniu, myślenie tunelowe ogranicza zdolność do racjonalnej oceny i podejmowania trafnych decyzji. Może prowadzić do błędów, nadmiernego skupienia na jednym celu czy pomijania alternatywnych rozwiązań.

Świadome zatrzymanie się, głęboki oddech i próba spojrzenia na sytuację z szerszej perspektywy pomagają „wyjść z tunelu” i odzyskać elastyczność poznawczą niezbędną do mądrego działania.

20/10/2025

Nieetyczne zachowanie prospołeczne to sytuacja, w której czyjeś działania mają na celu pomoc innym, lecz jednocześnie łamią normy moralne, prawne lub szkodzą osobom trzecim. Przykłady to kłamstwo lub zatajenie prawdy, by ochronić bliską osobę; przywłaszczenie cudzych środków, aby wspomóc rodzinę; faworyzowanie przyjaciół kosztem sprawiedliwości.

Mechanizmy stojące za takimi decyzjami to empatia połączona z krótkowzrocznym ocenianiem skutków, moralne dystansowanie się (usprawiedliwianie czynu) oraz presja lojalności wobec grupy. Skutek? Choć intencja bywa dobra, konsekwencje często prowadzą do naruszenia zaufania, pogłębiania niesprawiedliwości i długofalowych szkód dla społeczności.

Dlatego ważne jest, by przed „dobrym” czynem zastanowić się nad jego etycznymi kosztami: rozważyć alternatywy, przewidzieć skutki dla osób trzecich oraz dążyć do rozwiązań, które łączą pomoc z poszanowaniem zasad i praw innych.