26/10/2025
❣️❣️❣️
Po co jest standard organizacyjny opieki okołoporodowej? 🤔
📌 Standard chroni kobietę rodzącą i noworodka przed nadmierną medykalizacją.
Dokument zaleca ograniczenie do niezbędnego minimum interwencji medycznych, w szczególności: amniotomii, indukcji porodu, stymulacji czynności skurczowej, ciągłego monitorowania KTG w porodzie fizjologicznym, stosowania farmakoterapii, nacięcia krocza, cięcia cesarskiego, podania noworodkowi preparatów do początkowego żywienia niemowląt.
‼️ To rozporządzenie, które obejmuje wszystkie placówki – i każdy szpital powinien tych przepisów przestrzegać.
Ważne jest jednak, aby przepisy te znały również kobiety.
Dlaczego?
📍 Bo to Twoje prawa.
Spójrz, jakie wprowadzono zmiany 👇👇👇
Ciąża:
✅ Do listy badań wykonywanych w czasie ciąży dodano badanie w kierunku wykrycia HBV (wirusowe zapalenie wątroby typu B), a także oznaczenie stężenia ferrytyny (do 10. tygodnia ciąży).
✅ Wprowadzono konieczność informowania kobiet w terminie do 10. tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się o szczepieniach zalecanych w okresie ciąży.
✅ Podano nowy termin (24.–28. tydzień ciąży), w którym powinno się wykonać badanie stężenia glukozy we krwi po doustnym podaniu 75 g glukozy (wcześniej badanie to robiono w 21.–26. tygodniu ciąży).
✅ Wydłużono okres (z 6 do 12 miesięcy), jaki może upłynąć od ostatniej cytologii przed ciążą, a po którego upływie należy wykonać to badanie.
✅ Zrezygnowano z konieczności skierowania na badanie w kierunku różyczki (IgG, IgM), o ile kobieta w ciąży nie chorowała lub nie była szczepiona lub w przypadku braku informacji od kobiety w ciąży o przechorowaniu lub szczepieniu.
✅ Doprecyzowano, że w przypadku gdy kobieta spożywa alkohol lub korzysta z innych substancji psychoaktywnych należy skierować ją do ośrodka udzielającego pomocy w tym zakresie.
✅ Usunięto obowiązek trzykrotnej konsultacji lekarskiej, w przypadku gdy ciążę prowadzi położna.
✅ Wprowadzono obowiązek kierowania na konsultację anestezjologiczną kobiet w ciąży (między 33. a 37 tygodniem ciąży), które zdecydują się na korzystanie z analgezji regionalnej podczas porodu.
✅ Położono większy nacisk na profilaktykę raka piersi – zaleca się, aby kobieta w ciąży (najlepiej do końca 12. tygodnia) miała USG piersi, gdy ma zmiany kliniczne w piersi lub gdy obciążenie rodzinne wskazuje u niej na wyższe ryzyko raka piersi.
✅ Zrezygnowano z fakultatywności wczesnego zapoznania się z miejscem porodu oraz fakultatywności przeprowadzenia konsultacji anestezjologicznej na wypadek zastosowania znieczulenia – szpitale będą zobowiązane zapewnić kobiecie w ciąży możliwość zapoznania się z wybranym miejscem porodu i wcześniejszą konsultację z anestezjologiem.
Edukacja przedporodowa:
✅ Usunięto granicę rozpoczęcia edukacji przedporodowej, której moment rozpoczęcia wcześniej był określony na 21.–26. tydzień ciąży. Edukacja w tym zakresie będzie mogła rozpocząć się jak najszybciej, już od stwierdzenia ciąży.
✅ Lekarz będzie miał obowiązek skierowania kobiety w ciąży do położnej POZ w chwili jej pierwszego zgłoszenia się oraz w 21.–26. tygodniu ciąży.
✅ W definicji edukacji przedporodowej podkreślono rolę ojca mającego się urodzić dziecka, wskazując go wprost jako adresata edukacji przedporodowej.
✅ W ramowym programie edukacji przedporodowej dotyczącym ciąży uwzględniono psychoedukację na temat możliwych dolegliwości psychicznych i sposobów radzenia sobie z nimi, a także uzupełniono program o profilaktykę zaburzeń uroginekologicznych w okresie okołoporodowym i doprecyzowano informacje o cięciu cesarskim.
Poród:
✅ Katalog interwencji medycznych, które należy ograniczać, został rozszerzony o ciągłe monitorowanie KTG w porodzie fizjologicznym.
✅ Doprecyzowano definicję ingerencji w przebieg ciąży fizjologicznej, porodu, połogu i laktacji. Zgodnie z nowym brzmieniem każda ingerencja powinna być odnotowana w dokumentacji medycznej wraz z uzasadnieniem i szczegółowym opisem zastosowanych procedur.
✅ Określono, co powinien zawierać plan porodu. Zwrócono także większą uwagę na rolę ojca – został wprost wskazany w planie porodu jako osoba do realizacji kontaktu skóra do skóry z noworodkiem w sytuacji, w której ten kontakt z matką nie może mieć miejsca lub musi być przerwany.
✅ Doprecyzowano konieczność dołączania do dokumentacji medycznej planu opieki przedporodowej oraz planu porodu.
✅ Usunięto konieczność uzyskania przez rodzącą zgody na spożywanie posiłków od osoby sprawującej opiekę. Zgodnie z wytycznymi WHO rodzące kobiety powinny mieć możliwość spożywania lekkostrawnych posiłków oraz przyjmowania klarownych płynów w trakcie porodu bez konieczności uzyskiwania na to zgody.
✅ Wprowadzono obowiązek zapewnienia dostępu do co najmniej jednej metody farmakologicznego łagodzenia bólu. Zgodnie z przepisami, kobieta rodząca ma możliwość skorzystania zarówno z metod niefarmakologicznych, jak i analgezji wziewnej, regionalnej, miejscowej lub stosowanych opioidów z wykluczeniem stosowania domięśniowego.
✅ Doprecyzowano definicję braku postępu porodu, aby była zgodna z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników i nie prowadziła do zbyt szybko podejmowanych decyzji zmierzających do medykalizacji porodu.
✅ Zadaniem osoby sprawującej opiekę nad rodzącą będzie podjęcie, realizacja oraz udokumentowanie działań ochrony krocza. Podkreśla się, że nie ma wskazań do rutynowego nacięcia krocza.
✅ Zmieniono przepis, że kontakt skóra do skóry należy zapewniać również w sytuacjach porodu zabiegowego, w tym przy cięciu cesarskim, jeżeli stan zdrowia matki i noworodka na to pozwala – w takim przypadku kontakt skóra do skóry z matką i pierwsze karmienie piersią powinno odbyć się jak najszybciej, w warunkach sali operacyjnej lub pooperacyjnej.
✅ Wskazano wprost, że ważenie i mierzenie noworodka powinno się odbyć po zakończonym dwugodzinnym nieprzerwanym kontakcie matki z dzieckiem.
✅ Wprowadzono konieczność asystowania matce w pierwszym karmieniu piersią.
✅ Jeżeli kobieta rodząca wskazała w planie porodu, że nie chce karmić piersią, osoba sprawująca opiekę powinna upewnić się, że kobieta jest świadoma swojej decyzji i otrzymała informacje dotyczące konsekwencji związanych z decyzją o niekarmieniu piersią.
✅ Do badań przeprowadzanych u noworodka podczas pobytu na oddziale położniczym dodano ocenę budowy i kształtu wędzidełka, języka oraz budowy jamy ustnej pod kątem możliwości prawidłowego ssania piersi, w tym ruchomości języka.
Połóg:
✅ Położna POZ obejmie opieką kobiety w połogu również w sytuacji, gdy dziecko jest długotrwale hospitalizowane, dziecko urodziło się martwe lub zmarło po urodzeniu.
✅ Wizyty patronażowe położnej POZ obejmą dzieci urodzone przedwcześnie lub długotrwale hospitalizowane (obecnie takie wizyty mogły mieć miejsce do ukończenia przez dziecko 8. tygodnia życia, nie obejmowały zatem wcześniaków, które dłużej przebywały w szpitalach).
✅ W przepisach doprecyzowano, że pierwsza wizyta patronażowa odbywa się nie później niż w ciągu 48 godzin (z wyjątkiem sobót, niedziel i dni ustawowo wolnych od pracy) od otrzymania przez położną zgłoszenia urodzenia dziecka lub wypisu matki po urodzeniu. Dodatkowo, w przypadku braku kontaktu z matką, położna została zobowiązana do oceny ryzyka zaniedbania lub niewydolności opiekuńczej i w przypadku zaistnienia takiego ryzyka do poinformowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej o przypadku podejrzenia zachowań mogących zagrażać bezpieczeństwu dziecka i matki.
✅ Doprecyzowano termin oceny stanu psychicznego kobiety w połogu, aby odbyła się w momencie zwiększonego ryzyka jej wystąpienia (w 4. tygodniu od urodzenia dziecka), a nie od razu na pierwszej wizycie położnej.
✅ Uzupełniono zadania osoby sprawującej opiekę w zakresie reagowania na podejrzenie przemocy domowej.
Laktacja:
✅ Opracowano standardową opiekę laktacyjną. Standard kładzie nacisk na wsparcie w laktacji i rozwiązywaniu problemów z nią związanych na wszystkich etapach opieki okołoporodowej począwszy od edukacji przedporodowej kobiety w ciąży przez wzmocnienie nieprzerwalnego kontaktu noworodka z matką bezpośrednio po porodzie, aby jak najszybciej zainicjować pierwsze karmienie, jak również profesjonalną opiekę położnej w miejscu zamieszkania albo pobytu matki i jej dziecka.
✅ Nowe przepisy w jeszcze większym zakresie akcentują brak zgody na podawanie noworodkowi preparatu do początkowego żywienia niemowląt bez zgody matki. Wyjątkiem od tej sytuacji jest stan zdrowia matki uniemożliwiający podjęcie jej decyzji i brak możliwości kontaktu z ojcem dziecka.
✅ Placówki lecznicze sprawujące opiekę nad kobietami w ciąży, po porodzie i noworodkami nie mogą prowadzić działań reklamowych i marketingowych związanych z reklamą preparatów do początkowego żywienia niemowląt i przedmiotów służących do karmienia niemowląt, aby zmniejszyć ryzyko przedwczesnej rezygnacji z karmienia piersią.
✅ Dostęp do mleka z banku mleka powinien być zapewniony każdemu noworodkowi, który nie ma dostępu do mleka biologicznej matki, w szczególności noworodkowi przedwcześnie urodzonemu.
Sytuacje szczególne (poronienie, urodzenie dziecka martwego, niezdolnego do życia lub obarczonego wadami letalnymi, urodzenie chorego dziecka lub dziecka z wadami wrodzonymi):
✅ Kobiet w sytuacjach szczególnych nie powinno umieszczać się w salach razem z kobietami w ciąży bądź kobietami w połogu, których ciąża zakończyła się urodzeniem zdrowego dziecka (taki sam przepis dotyczy również kobiet, które podjęły decyzję o pozostawieniu dziecka w szpitalu).
✅ Szpital na życzenie kobiety powinien wydać odpowiednio zabezpieczony materiał z poronienia w celu przeprowadzenia badań genetycznych.
✅ W przypadku zdiagnozowania ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia albo nieuleczalnej choroby, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, szpital wyda skierowanie do świadczenia perinatalnej opieki paliatywnej.
✅ Kobiety w sytuacji szczególnej będą mogły skorzystać z opieki położnej POZ (nie sprecyzowano, ile może być takich wizyt – będą dostosowane odpowiednio do stanu zdrowia kobiety).
Ponadto:
✅ Określono zmiany, jakie należy wprowadzić (np. w zakresie wyposażenia gabinetów), aby zwiększyć dostęp do świadczeń ginekologiczno-położniczych dla kobiet z niepełnosprawnościami.
📌 Zmiany mają wejść w życie w ciągu 6 miesięcy – ten okres ma zapewnić odpowiednie zapoznanie się z nimi i ich wdrożenie.
Jak oceniasz te zmiany? Co dla Ciebie jest najważniejsze?
Daj znać w komentarzu 👇
📍 Udostępnij!
Ministerstwo Zdrowia
