19/10/2025
W tradycyjnej medycynie chińskiej, a ściślej mówiąc w kuchni wg. pięciu przemian sposób odżywiania i gotowania ściśle związany jest z cyklem pór roku.
I tak dla przykładu wiosna to czas, w którym nasze posiłki powinny być lżejsze niż np.zimą.
Miejsce produktów ogrzewających np. gęstych zup z dodatkiem przypraw, mięs, ryb powinny zastąpić posiłki lekkie z mniejszą ilością tłuszczu.
Wiosną to czas kiełkowania, kiedy pojawiają się pierwsze zielone liście (np. mniszek, …) i to one powinny zagościć na naszym stole. Tym bardziej, że po zimie nasz organizm najczęściej wymaga oczyszczenia, a zielone produkty będą skutecznie wspierały ten proces.
Najkorzystniejsze metody wiosennego gotowania to krótkie gotowanie lub duszenie, kiełkowanie...
Również w naszej kulturze przez długi czas naturalnym było, że spożywano produkty właściwe danej porze roku, czyli te które w danej porze roku rosły bądź można było bezpiecznie przechować.
Przemysłowa produkcja żywności sprawiła jednak, że wiele produktów (owoców i warzyw) stało się dostępnych prawie przez cały rok, (pomimo że w naturalnych warunkach w danym czasie nie występują np. pomidory albo truskawki zimą.) Uprawiane na sztucznych pożywkach, przy sztucznym oświetleniu, niewiele mające wspólnego z produktami, które mają nas odżywiać.
Natura wyznacza pewien rytm, w który warto się wsłuchać i za którym warto "podążać".
Gdy próbujemy działać na przekór, według własnego uznania tracimy energię i zdrowie.
Ponieważ mamy jesień warto wiedzieć co możemy zrobić, aby aktywnie wspierać swoje zdrowie i odporność w tej porze roku.
W miarę jak robi się coraz chłodniej, warto zadbać o zwiększenie ilości produktów gotowanych (2/3), natomiast zmniejszamy ilość produktów surowych (1/3).
To co przyjemnie orzeźwiało nas podczas letnich upałów (arbuzy, melony, …) wykorzystywane poza sezonem letnim będzie wychładzało nasz organizm i prowadziło do powstania wilgoci i śluzu czyli w efekcie przeziębień i innych chorób.
Produkty zalecane jesienią to warzywa korzeniowe (np. marchew, pietruszka, …), dynia, kapusta, kalarepa, ale i owoce tj. jabłka, gruszki (najlepiej w postaci kompotów z dodatkiem małej ilości aromatycznych przypraw. Ograniczamy w postaci surowej).
Warto zwiększyć ilość zbóż w diecie. Szczególnie wskazane będą kasza jęczmienna i kasza jaglana.
Warto również zwiększyć podaż produktów białkowych i tu mam na myśli głównie strączki np. fasole, soczewicę.
Zalecane metody przygotowania posiłków to gotowanie, gotowanie w szybkowarze czy pieczenie.
Jesień w kuchni pięciu przemian wiąże się ze smakiem ostrym, korzystne zatem będą produkty, które go zawierają np. por, cebula, czosnek oraz przyprawy np. imbir, pieprz, papryka ostra.
Pamiętajmy jednak, że zbyt duże ilości smaku ostrego mogą wysuszyć płyny w organizmie, używając je warto więc zachować umiar i zdrowy rozsądek.
Jesienią powinniśmy też zwiększyć ilość tłuszczu w diecie.
Ponieważ na zewnątrz robi się coraz chłodniej, wskazana będzie większa kaloryczność potraw. Dbajmy jednak o to, aby były to tłuszcze dobrej jakości (olej lniany, sezamowy, konopny).
Jesień według cyklu pięciu przemian wiąże się z przemianą metalu, a ta z kolei z kolorem białym. W związku z tym warzywa w tym kolorze np. rzepa, seler, pietruszka, itd. również będą wskazane jesienią.
Niezależenie od pory roku warto zadbać o to, aby nasza dieta obejmowała pięć głównych grup produktów czyli warzywa, owoce, zboża, strączki i orzechy, aby to co spożywamy było jak najmniej przetworzone (unikać gotowców, konserw, .itd.), aby nasz sposób odżywiania był dostosowany do naszego wieku, trybu życia i aktualnego stanu organizmu. Dzięki temu jesteśmy w stanie skutecznie zadbać o nasze zdrowie i wzmocnić odporność.