27/04/2023
Zdrowie na co dzień
Ból stawu kolanowego – przyczyny i sposoby leczenia
Ból stawu kolanowego to stosunkowo często występująca dolegliwość. Do jej powstania przyczynić się mogą urazy takie jak stłuczenia, naciągnięcia mięśni wokół kolana czy zerwanie więzadeł. Inne przyczyny tej przypadłości to choroba zwyrodnieniowa, chondromalacja rzepki i kolano biegacza.
Na ból stawu kolanowego najbardziej narażone są osoby w podeszłym wieku. Ta dolegliwość przytrafia się również osobom o nadmiernej masie ciała. Ponadto kontuzje i urazy stawu kolanowego zdarzają się osobom aktywnym fizycznie.
Co należy wiedzieć o budowie kolana?
Kolano jest zwyczajową nazwą dla stawu kolanowego – największego stawu ciała człowieka, miejsca połączenia kości udowej i piszczelowej. W jego obrębie mieści się też rzepka, nazywana kością trzewną oraz łąkotki i więzadła. Kolano ma charakter stawu zawiasowego zmodyfikowanego – umożliwia ruchy prostowania i zginania, a podczas zgięcia pozwala na wykonywanie ruchów rotacyjnych. Staw kolanowy jest jednym z najbardziej obciążonych stawów. Za jego ból może odpowiadać wiele czynników.
🟧Ból stawu kolanowego w chorobie zwyrodnieniowej
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, zwana gonartrozą, to powszechna przypadłość. W sposób szczególny dotyka ludzi starszych. Wśród czynników predysponujących do jej powstania wymienia się przede wszystkim nadmierną masę ciała, wiek (60 lat i więcej), czynniki genetyczne, zaburzenia pracy tarczycy, niedobory wapniowe i przeciążenia. Głównymi przyczynami choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego są wysoki wskaźnik BMI i przebyte urazy.
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego objawia się ograniczeniem ruchomości, zaburzeniami funkcji stawu, bólem w kolanie, przykurczem w pozycji zgięcia i obrzękiem. Jej konsekwencją jest niszczenie elementów budujących staw. Postępowanie terapeutyczne może mieć charakter farmakologiczny, uzdrowiskowy bądź operacyjny. Niezależnie od sposobu leczenia istotną rolę odgrywa rehabilitacja, która ma na celu zahamować lub spowolnić postęp choroby, poprawić ruchomość stawu i złagodzić ból kolana.
🟧Kolano biegacza jako przyczyna bólu kolana
Kolano biegacza to choroba, do której prowadzi przeciążenie przyczepu pasma biodrowo-piszczelowego. Na tę przypadłość szczególnie narażeni są narciarze, skoczkowie, osoby uprawiające jogging, biegacze długodystansowi i piłkarze nożni. W przeciążonym przyczepie pasma biodrowo-piszczelowego dochodzi do powstania wielu mikrouszkodzeń przyczyniających się do rozwoju stanu zapalnego. Chorzy narzekają na ból kolana z przodu i z zewnętrznej części, który staje się mocniejszy podczas ruchu i niedługo po nim. W ciężkich przypadkach kolano biegacza może utrudniać normalną aktywność.
Leczenie ma przeważnie charakter zachowawczy. Pierwszym krokiem jest usunięcie stanu zapalnego. W tym celu stosuje się głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Dolegliwości łagodzi też kinezjotaping i elewacja kończyny. Chory kierowany jest również na fizykoterapię (np. krioterapię lub jonoforezę). Po 2–4 tygodniach rozpoczyna się rehabilitację. Jej podstawą są ćwiczenia rozciągające pasmo biodrowo-piszczelowe.
Przy zmianach przewlekłych bez aktywnego stanu zapalnego stosuje się zabiegi biostymulujące (laser wysokoenergetyczny, ultradźwięki i falę uderzeniową), które pobudzają procesy naprawcze w przyczepie pasma biodrowo-piszczelowego. Efekty przynoszą również ćwiczenia i plastrowanie. W przypadku, gdy procesy regeneracyjne zachodzą powoli, można podać preparaty osocza bogatopłytkowego, natomiast kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi pozytywnych efektów, wykonuje się artroskopię.
🟧Ból kolana z powodu chondromalacji
Chondromalacja rzepki to kolejna przyczyna bólu kolana. Charakteryzuje się rozmiękaniem i pękaniem chrząstki stawowej. Towarzyszy temu zapalenie stawu kolanowego. Do jej powstania predysponuje wiele czynników, w tym zwichnięcia rzepki, obciążenia kolan podczas intensywnych treningów, nadmierna masa ciała, wady postawy zaburzające oś stawu, zmiany zwyrodnieniowe i zaburzenia napięcia mięśniowego w okolicach stawu kolanowego.
Na początku choroba nie daje objawów. Wraz z jej zaawansowaniem pojawia się silny, rozlany ból z przodu kolana. Dolegliwości najmocniej odczuwane są po długotrwałym siedzeniu w pozycji ze zgiętymi nogami, kucaniu czy wchodzeniu po schodach. Gdy choroba jest mocno rozwinięta, ból kolana pojawia się też w spoczynku. Inne objawy tej dolegliwości to sztywność stawów, obrzęk zmieniający zarys kolana, uczucie niestabilności stawu oraz ograniczenie ruchów. W ciężkich przypadkach rozwinąć się mogą narośla kostne na krawędziach rzepki, przykurcze i zaniki mięśniowe, a także nieprawidłowy wzorzec chodu.
Chondromalację leczy się farmakologicznie (NLPZ, leki wpływające na prawidłowy stan chrząstki stawowej). Warto też zmodyfikować aktywność fizyczną, zmniejszyć masę ciała (w przypadku otyłości), indywidualnie dopasować program ćwiczeń i rehabilitacji. Ból mogą złagodzić zastrzyki w kolano z osoczem bogatopłytkowym oraz wiskosuplementacja, czyli podanie stężonego kwasu hialuronowego. W ostateczności przeprowadza się operację.
🟧Inne przyczyny bólu kolana
Czynnikami, które powodują ból w obrębie kolana, poza wyżej opisanymi, są również m.in.:
🔸️zerwanie więzadła,
🔸️ konflikt rzepkowo-udowy,
🔸️przeciążenie, które wynika z charakteru pracy lub otyłości,
🔸️torbiel Bakera,
🔸️stłuczenie, zwichnięcie lub skręcenie stawu kolanowego,
🔸️dna moczanowa,
🔸️guzy kośćca,
🔸️zapalenie kaletki maziowej stawu,
🔸️zakrzepica żył głębokich.
Na tej podstawie można stwierdzić, że istnieje wiele potencjalnych przyczyn bólu stawu kolanowego.
🟧Leczenie a diagnostyka bólu kolana i stawu kolanowego
Choć leczenie bólu stawu kolanowego jest indywidualne dla każdego ze schorzeń, to w dużej mierze zależy ono od prawidłowego rozpoznania. Diagnostyka tej przypadłości nie jest łatwa ze względu na brak swoistości objawów, stąd konieczność zastosowania technik obrazowych, które pomogą ustalić przyczynę powstania dolegliwości. Do badań takich należą rentgen, ultrasonografia, a także nowoczesne metody obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa.
Staw kolanowy jest zbudowany nie tylko z kości, lecz także więzadeł, kaletek maziowych, łąkotek oraz rzepki. Większość z nich jest podatna na uszkodzenia, a urazów nie sposób dostrzec gołym okiem czy też za pomocą podstawowych badań obrazowych. Z tego powodu rezonans magnetyczny jest badaniem najlepiej obrazującym struktury stawu kolanowego i dedykowanym do diagnostyki schorzeń tego obszaru. Badanie jest bezbolesne i nie wymaga przygotowania, jednak nie wolno go przeprowadzać u chorych z metalami wewnątrz ciała ( klipsami naczyniowymi, rozrusznikiem serca itp.). Działanie rezonansu magnetycznego (RM, ang. MR) opiera się na polu magnetycznym, dlatego wszelkie metalowe elementy mogłyby ulec uszkodzeniu i spowodować zagrożenie życia u chorego. Alternatywnym badaniem dla takich osób jest tomografia komputerowa.
🟧Domowe sposoby na ból kolan
Nie zawsze trzeba od razu sięgać po leki na stawy, z łagodnym bólem kolana można sobie poradzić domowymi metodami. Polecane są głównie wszelkiego rodzaju okłady, np. kostki lodu, termofor, kompres przygotowany z tartego świeżego chrzanu lub tłuczonych liści kapusty, opatrunek z octu jabłkowego. Jako wsparcie dla innych działań należy także dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu!
Urazy kolan wymagają tymczasowego zaprzestania wszelkiej aktywności i unieruchomienia stawu. Jednak nie należy nadmiernie wydłużać okresu bezruchu, gdy nie ma przeciwwskazań, trzeba powoli wprowadzać trening o niskiej intensywności, która nie będzie mocno forsować kolana (np. spacery, nordic walking, ćwiczenia rozciągające). Zaleca się też wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie ud i łydek, co pozwoli odciążyć staw kolanowy. Polecana jest także jazda na rowerze, joga i pływanie.
Ze względu na to, że kolana łatwo ulegają urazom i narażone są na przeciążenia, trzeba odpowiednio dbać o ich kondycję.
Oprócz ćwiczeń ważna jest dieta – bogata w białko, wapń, kwasy tłuszczowe Omega-3, witaminy, minerały i antyoksydanty. Ponadto osoby z nadwagą i otyłością muszą dla własnego dobra zrzucić nadprogramowe kilogramy. Warto również zadbać o to, by w diecie znalazły się produkty przeciwzapalne, np. oliwa z oliwek, imbir, czosnek i kurkuma. U niektórych osób wskazana może być dodatkowa suplementacja, dla kości i mięśni szczególnie ważna jest witamina D i kolagen . Jeśli pojawi się ból w kolanie, warto poszukać jego przyczyny i spróbować ją wyeliminować. Gdy natomiast ból stawu kolanowego jest nie do wytrzymania, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza
Chcesz więcej informacji napisz wiadomość.😉
