11/09/2025
Zachęcamy do zapoznania się ze stanowiskiem Zarządu PTAT w sprawie prac nad projektem Ustawy o Zawodzie Psychoterapeuty i Samorządzie Zawodowym.
W związku z trwającymi pracami nad ustawą o zawodzie psychoterapeuty i samorządzie zawodowym aktywnie uczestniczymy, w ramach Grupy Roboczej, w pracach optymalizujących regulacje naszego zawodu. Nigdy w historii prace legislacyjne nie zabrnęły tak daleko jak dziś, co jest wynikiem ogromnej ilości wolontaryjnej pracy wielu ludzi. Jednocześnie przyjęcie do procedowania projektu ustawy przygotowanego przez Grupę Roboczą nasiliła aktywność środowiska nastawionego do niego antagonistycznie. Celem zdaje się być zatrzymanie procesu legislacyjnego. W związku z tym, Zarząd PTAT uważa za istotne zajęcie stanowiska, w sprawie poprzez poniższe oświadczenie.
Celem udziału Zarządu PTAT w szeregach Grupy Roboczej jest zadbanie o pozycję Analizy Transakcyjnej na polskiej mapie psychoterapeutycznej. Proponowane przez inne strony dyskusji ograniczenia uważamy za niepokojąco zawężające zarówno dostęp do możliwości wykonywania zawodu psychoterapeuty jak i znaczącego zmniejszenia dostępności do pomocy psychoterapeutycznej w naszym kraju. Chcemy by Analiza Transakcyjna, wpisująca się w nurt integracyjny, była postrzegana na równi z innymi znacząco bardziej popularnymi paradygmatami w psychoterapii.
Jesteśmy zdania, że nie ma teorii bez praktyki i praktyki bez teorii. Dlatego też ważne jest łączenie najnowszych badań klinicznych dot. skuteczności psychoterapii, rzetelnego systemu kształcenia psychoterapeutów oraz należytej uważności na powszechną świadomość i przestrzeganie wartości i zasad etycznych. Skuteczność działań psychoterapeutycznych nie zależy wyłącznie od stosowanych technik, istotnym elementem pozostaje zdolność do zbudowania i utrzymania wystarczająco silnego przymierza terapeutycznego, które umożliwia osiąganie ustalonych celów terapii. Świadomość predyspozycji osobowościowych psychoterapeuty, przygotowanie teoretyczne m.in. z obszaru psychopatologii, regularne superwizje czy własny proces psychoterapeutyczny składają się na odpowiedzialne wykonywanie naszego zawodu. Wymienione punkty nie są zanurzone w jedynym właściwym podejściu czy sposobie myślenia, uwzględniają interdyscyplinarność psychoterapii wskazują na wspólny mianownik kompetencyjny łączący wszystkie nurty psychoterapeutyczne.
W dyskusji o wyższości jednych badań nad drugimi i odpowiednim ich interpretowaniem zawężamy temat zawodu psychoterapeuty do kwestii posiadania bądź nie odpowiedniego wykształcenia magisterskiego. Zapominamy przy tym, że proces stawania się psychoterapeutą nie zaczyna się od momentu poznawania meandrów historii myśli psychologicznej ale od treningów interpersonalnych, które są uwzględnione w każdej szkole psychoterapii. Szukamy różnic, starając się odpowiedzieć na pytanie: „czyje jest lepsze?”. W powodzi komentarzy i interpretacji ucieka to, co w regulacjach prawnych jest najistotniejsze: bezpieczeństwo. Bezpieczeństwo pacjenta, bezpieczeństwo psychoterapeuty.
Niewiele w toczącej się wartko dyskusji jest miejsca o odpowiedzialności za jakość wykonywanej usługi, jeszcze mniej o obowiązkach ciągłego rozwijania kompetencji przede wszystkim poprzez superwizję i szkolenia. Być może jest tak dlatego, że te elementy nas wszystkich łączą i nie budzą tak silnych i skrajnych emocji jak wyobrażenie inżyniera w fotelu psychoterapeuty.
Mając stale w świadomości założenia filozoficzne Analizy Transakcyjnej, w trakcie prac w Grupie Roboczej, dokładamy wszelkich starań by podejmowane działania pozostawały w pozycji ok-ok wobec zaangażowanych stron. Jest to założenie przyświecające pracom Grupy od samego początku. Gdyż w każdym podejściu pacjent może odnaleźć to coś, co pomoże mu łatwiej zrozumieć siebie, pozostawi przestrzeń do podejmowania świadomych wyborów i przyjmowania odpowiedzialności za własne działania.
Prace nad ustawą są niezwykle ważne. Uregulowanie prawne wykonywania zawodu psychoterapeuty czekało na swój czas przez bez mała dwadzieścia lat. Jest to czas wyjątkowy. Pełen ciężkiej pracy, wielu przepełnionych emocjami dyskusji. Warto, byśmy właśnie teraz nie stracili z oczu celu, który wszystkim nam psychoterapeutom przyświeca czyli towarzyszenia w rozwoju, w osiąganiu zdrowia psychicznego niezależnie od tego, w jaki sposób w danym nurcie jest ono definiowane. Skupienie na emocjach, na udowadnianiu własnej racji zakłóca logiczne myślenie i wnioskowanie, sprzyjając tym samym poszukiwaniu różnic. Różnic natomiast mamy wiele i żadna z nich nie podważa podobieństw, które nas jako grupę zawodową łączą.
„Różnorodność to nie tylko słuszna rzecz. Jest to również coś, co należy celebrować” ( Amelia Diaz)
Zarząd Polskiego Towarzystwa Analizy Transakcyjnej
