06/10/2020
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=198793261605491&id=104347494383402
Dzisiejszym wpisem rozpoczynamy serię poświęconą paluchowi koślawemu (hallux valgus)👣.
W cyklu wpisów skupimy się na tym czym dokładnie charakteryzuje się ten rodzaj deformacji, dowiecie się jakie zmiany dermatologiczne mogą pojawić się w konsekwencji tego zniekształcenia, jakie są jego przyczyny (od tych oczywistych po takie, o których pacjenci rzadko myślą a można je zmodyfikować w życiu codziennym) oraz przede wszystkim o leczeniu. Zapraszamy na część pierwszą :)
➡️ Paluch koślawy (Hallux valgus) jest najczęstszą deformacją kostno-stawową występującą w obrębie przodostopia. Wada może przyjmować postać od niewielkich bezobjawowych zmian po deformacje w stopniu znacznym, uniemożliwiające normalne funkcjonowanie pacjentów, co wpływa negatywnie na jakość ich życia. Jednym z najczęstszych objawów palucha koślawego skłaniających pacjentów do wizyty u specjalisty jest ból, którego przyczyn może być wiele od zmian stawowych, przez przeciążenia tkanek miękkich w okolicach palucha i stopy, po boleśnie odczuwalne zmiany skórne. Dla pacjentów jest to również znacząca zmiana wyglądu stopy postrzegana jako istotna wada estetyczna, która – jak wszystkie wady tego typu – prowadzi do obniżenia samooceny i zaburzeń natury psychologicznej.
➡️ Paluch koślawy jest bolesną deformacją przodostopia na poziomie pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego, która charakteryzuje się przyśrodkowym odchyleniem osi pierwszej kości śródstopia oraz bocznym odchyleniem osi palucha (Ryc.1).
➡️ Zniekształcenie koślawe palucha zaczyna się od prawidłowego lub nieznacznie ustawionego kątowo stawu śródstopno-paliczkowego. Staw ten, wskutek różnych czynników wewnętrznych lub zewnętrznych, staje się podatny na działające przewlekle siły koślawiące. Z upływem czasu zniekształcenie koślawe narasta w związku z pociąganiem paliczka bliższego palucha przez ścięgna mięśni przywodziciela palucha oraz prostownika długiego palucha. W odpowiedzi na siły koślawiące, na głowę pierwszej kości śródstopia działa siła zwrócona w kierunku przeciwnym, powodując szpotawe ustawienie jej trzonu, co staje się przyczyną narastania zniekształcenia a także powoduje zwiększenie szerokości przodostopia. Część przyśrodkowa torebki stawu śródstopno-paliczkowego palucha ulega rozciągnięciu, boczna zaś – obkurczeniu. Przyśrodkowe przemieszczenie głowy pierwszej kości śródstopia powoduje boczne podwichnięcie trzeszczek znajdujących się wokół stawu.
➡️ Wraz z narastaniem deformacji zmianie ulega również kątowe ustawienie stawu klinowato-śródstopnego pierwszego co powoduje poszerzenie stopy, a co za tym idzie utrudnienia w dopasowaniu obuwia.
❗️Zmiany dermatologczne powodowane zniekształceniem koślawym palucha❗️
➡️ Do najczęstszych problemów zgłaszanych przez pacjentów można zaliczyć powstawanie wrastających paznokci (onychocryptosis). Paznokcie mogą wrastać zarówno po stronie przyśrodkowej, najczęściej na skutek współtowarzyszącej rotacji paliczka dalszego powodującej zwiększony nacisk na wał paznokciowy, jak i po stronie bocznej paznokcia – z powodu nacisku palucha na drugi palec, szczególnie w przypadku bardziej zaawansowanych paluchów koślawych. Badania pokazują znaczącą korelację pomiędzy występowaniem wrastania paznokci a zmianą kąta koślawości palucha. Ciągły ucisk palucha na drugi palec może być przyczyną powstawania odcisków, a nawet ran między tymi palcami (Ryc.2).
➡️ Hallux valgus poprzez zmianę parametrów biomechanicznych stopy przyczynia się również do powstawania mechanizmu nadmiernego pogrubienia warstwy rogowej naskórka. Typowymi miejscami powstawania hiperkeratozy (hyperkeratosis) są przyśrodkowa strona palucha oraz druga głowa kości śródstopia (Ryc.3.).
🔹 W pierwszym przypadku przyczynia się do tego zmniejszenie zakresu ruchu w stawie śródstopno-paliczkowym palucha, związane z powstawaniem przykurczów w obrębie mięśni trzeszczkowych, głównie zginacza krótkiego palucha, powodujące jego nadmierny docisk do podłoża.
🔹 Modzele oraz odciski powstające pod główką drugiej kości śródstopia związane są natomiast z brakiem obciążenia główki pierwszej kości śródstopia, która powinna być jednym z trzech głównych punktów podparcia stopy. Przyczyną powyższego stanu rzeczy jest szpotawe odchylenie pierwszej kości śródstopia oraz niewydolność mięśnia strzałkowego długiego, który odpowiada za prawidłowy docisk, a w przypadku jego braku ciężar przeniesiony zostaje na drugą kość śródstopia lub rozłoży się równomiernie na pozostałe kości śródstopia, co można potwierdzić w badaniach pacjenta na platformie podobarometrycznej przydatnej w ocenie zmian zachodzących na podeszwowej stronie stóp.
👣 Kolejny wpis poświęcimy dość szeroko przyczynom powstawania deformacji (tym oczywistym ale również tym, z których pacjenci w codziennym funkcjonowaniu nie zdają sobie spawy) oraz diagnostyce problemów towarzyszących na podstawie badań obrazowych 👣
Miłego tygodnia,
Tobiasz i Ola 💙
