21/11/2025
Dzielę się dziś Q&A, które tworzyłam z Wydawnictwem SQN. 💛
Rozmawiamy o tym, jak literatura wpływa na poczucie własnej wartości u dziewczynek, jak kształtuje ich tożsamość i dlaczego silne bohaterki są tak ważne w ich świecie.
💬 Znasz serię Amanda Black? Napisz w komentarzu 👇🏻
👉Jak z psychologicznego punktu widzenia wpływa na rozwój tożsamości dziewczynek kontakt z literaturą, w której to dziewczyna jest główną bohaterką i sprawczynią wydarzeń, jak w serii Amanda Black?
💬Kiedy dziewczynki widzą w literaturze bohaterki, które podejmują decyzje, rozwiązują problemy i mają realny wpływ na świat, rozwija to ich poczucie tożsamości. Takie postaci wzmacniają pewność siebie i wiarę we własne możliwości. Pokazują, że mogą być aktywnymi uczestniczkami świata, a nie jedynie jego obserwatorkami. To szczególnie ważne w wieku szkolnym, kiedy intensywnie kształtują się samoocena i obraz siebie.
___________________________________________
👉Czy reprezentacja dziewcząt jako bohaterek przygodowych historii może realnie wpłynąć na ich przekonania o własnych możliwościach w świecie rzeczywistym?
💬Tak, i to bardzo, bo mózg dziecka w tym wieku chłonie wzorce jak gąbka. Jeśli w książkach to chłopcy działają, a dziewczynki jedynie pomagają, dziecko zaczyna traktować taki podział ról jako coś naturalnego. Ale gdy widzi bohaterkę, która jest aktywna, ciekawa świata i niezależna, tworzy w swojej wyobraźni obraz siebie jako kogoś, kto również może podejmować decyzje i wpływać na rzeczywistość.
___________________________________________
👉Jakie znaczenie ma dla rozwoju emocjonalnego dziecka identyfikacja z bohaterką, która podejmuje ryzyko i działa samodzielnie?
💬Tożsamość emocjonalna dziecka kształtuje się także przez fikcję. Gdy bohaterka, jak Amanda, podejmuje decyzję mimo strachu, młoda czytelniczka przeżywa te emocje razem z nią, ale bez realnych konsekwencji. Dzięki temu potem w rzeczywistości łatwiej jej wychodzić ze strefy komfortu i podejmować wyzwania.
___________________________________________
👉Czy obecność silnych bohaterek w literaturze młodzieżowej ma znaczenie również dla chłopców, np. w kształtowaniu ich postaw wobec dziewcząt i kobiet?
💬Zdecydowanie tak. To właśnie dzięki takim historiom chłopcy uczą się, że dziewczyny nie są dodatkiem, lecz równorzędnymi partnerkami w działaniu. Literatura może więc nie tylko wzmacniać dziewczynki, ale też kształtować u chłopców postawy oparte na szacunku, empatii i partnerstwie, co ma ogromne znaczenie dla ich przyszłych relacji z ludźmi.
___________________________________________
👉Czy brak reprezentacji dziewcząt w roli sprawczych postaci może ograniczać rozwój pewnych aspektów tożsamości u młodych czytelniczek?
💬Tak. Jeśli dziewczynka nie znajdzie w kulturze postaci, z którą może się utożsamić, jej obraz siebie zaczyna opierać się na opiniach innych. To z kolei może osłabiać pewność siebie i poczucie własnej wartości, utrwalając bierne role i stereotypy.
___________________________________________
👉Jak literatura taka jak Amanda Black może przeciwdziałać stereotypom płciowym utrwalonym w kulturze i edukacji?
💬Amanda przełamuje schemat utrwalany przez lata i pokazuje dziewczynki jako silne, aktywne i kompetentne. Przeciwdziała stereotypom poprzez przykład. Dla dziewczynek to potwierdzenie, że mogą być liderkami i działać po swojemu, a dla chłopców, że współpraca z dziewczynami nie odbiera im siły, lecz ją uzupełnia.
Karolina Gunia - Psycholog dzieci i młodzieży
