17/10/2025
Jak przemoc psychiczna wpływa na organizm?
Przemoc psychiczna nie zostawia siniaków na skórze — zostawia je w układzie nerwowym a później w innych układach (hormonalnym, odpornościowym, immunologicznym, krążenia itd.)
Jak mówi dr Ramani Durvasula, specjalistka od relacji z osobami narcystycznymi:
„Emocjonalne nadużycie nie kończy się w momencie ciszy. Ono dalej toczy się w Twoim ciele.”
Czym jest przemoc psychiczna?
To systematyczne, długotrwałe działania mające na celu kontrolę, dominację i rozbicie tożsamości drugiego człowieka.
Najczęstsze formy przemocy psychicznej:
1. Gaslighting – podważanie rzeczywistości
- sprawca manipuluje faktami, by ofiara zaczęła wątpić we własne wspomnienia, emocje i zdrowy rozsądek.
Przykład: po kłótni słyszysz: „Nigdy tego nie powiedziałem, coś ci się przyśniło. Przesadzasz.” Z czasem zaczynasz wątpić w swoją percepcję.
2. Karanie ciszą (silent treatment) – emocjonalne odrzucenie
-brak kontaktu, komunikacji, bliskości – jako forma kary lub kontroli.
Przykład: po nieporozumieniu lub kłótni druga osoba przestaje się odzywać na kilka dni, tygodni lub miesięcy. Zachowuje się jakbyś nie istniała. Jedna z najbardziej dotkliwych form przemocy.
3. Stała krytyka, poniżanie, deprecjonowanie
- regularne podważanie wartości, umiejętności, wyglądu czy inteligencji ofiary.
Przykład: w towarzystwie słyszysz: „Ona nawet jajka nie potrafi ugotować bez przepisu” — niby żart, ale powtarzany regularnie, podważa twoje kompetencje i poczucie własnej wartości.
4. Kontrola i monitoring – naruszanie granic i prywatności
-sprawca chce wiedzieć wszystko – gdzie jesteś, z kim piszesz, co robisz.
Przykład: partner prosi o hasła „dla zaufania”, sprawdza telefon, dopytuje, z kim rozmawiałaś itp.
5. Huśtawka emocjonalna
-naprzemienność czułości i chłodu, budująca uzależnienie emocjonalne (trauma bonding).
Przykład: jednego dnia jesteś „miłością życia”, drugiego – „rozczarowaniem”; niestabilność powoduje, że coraz bardziej starasz się zasłużyć na akceptację i utrzymać spokój.
6. Przerzucanie winy i projekcja
- sprawca obarcza ofiarę odpowiedzialnością za własne czyny, emocje lub błędy.
Przykład: po obraźliwych słowach słyszysz: „To twoja wina, że tak reaguję. Gdybyś się inaczej zachowywała, nie musiałbym tego mówić.” Totalne podeptanie granic.
7. Triangulacja – wciąganie osób trzecich do manipulacji
- sprawca porównuje ofiarę z kimś innym, wykorzystuje inne osoby, by wywołać zazdrość, rywalizację lub poczucie winy.
Przykład: „Wiesz, Ania zawsze mnie rozumiała, z nią nie było takich problemów jak z tobą.” Porównania mają osłabić twoje poczucie wartości i wzmocnić zależność.
8. Kampania oszczerstw
- rozpowszechnianie kłamstw, lub prywatnych informacji w celu zniszczenia reputacji ofiary i odcięcia jej od wsparcia.
Przykład: po rozstaniu sprawca publikuje w mediach społecznościowych zmanipulowane treści, wyrwane z kontekstu wiadomości i fałszywe oskarżenia, by przedstawić ofiarę jako „toksyczną” i zyskać poparcie otoczenia.
Jak reaguje organizm?
Przemoc psychiczna działa na ciało jak chroniczne zatrucie stresem.
Nie kończy się w psychice – zapisuje się w ciele.
1. Oś stresu (HPA) – przewlekły stres powoduje ciągły wyrzut kortyzolu i adrenaliny, rozregulowanie rytmów biologicznych, wahania cukru, zaburzenia snu itp.
2. Układ nerwowy w trybie walki – ciało przechodzi w stan permanentnego zagrożenia; mięśnie są przewlekle napięte, oddech spłycony, serce bije szybciej itd.
3. Zmiany w mózgu – badania MRI pokazują, że trauma emocjonalna może obkurczać hipokamp (odpowiedzialny za pamięć i orientację) i przestymulować ciało migdałowate (odpowiedzialne za lęk).
4. Układ odpornościowy – chroniczny stres zwiększa poziom cytokin prozapalnych, co prowadzi do częstszych infekcji, autoimmunologii, bólów ciała bez przyczyny.
5. Zaburzenia metaboliczne i hormonalne – rozchwianie kortyzolu i insuliny, spadek serotoniny, dopaminy i GABA – neurochemiczny ślad traumy. Ciągłe zmęczenie, niemoc, szybka męczliwość.
6. Objawy somatyczne – bóle brzucha, głowy, mięśni, migreny, chroniczne zmęczenie – ciało mówi to, czego umysł nie może już wyrazić.
I wiele innych....
Z przemocy wychodzi się nie przez zemstę, ale przez miłość do siebie.
Miłość, która mówi: „dość”.
Miłość, która stawia granicę i wybiera prawdę.
Miłość, która uczy, że przebaczenie nie znaczy powrotu — tylko wolność.
Wyciągnij rękę.
Pomoc to nie wstyd — to akt odwagi.
Twoje życie czeka, aż je odzyskasz.
❤️
