Yoga Medica

30/10/2025

Zastosowanie jogi w leczeniu skutków cPTSD

Co to jest cPTSD?
cPTSD to skrót od Complex Post Traumatic Stress Disorder. Jest to tzw. złożony zespół stresu pourazowego, który powstaje w wyniku długotrwałej i powtarzającej się wielokrotnie traumy.
Może on dotyczyć w równym stopniu żołnierzy walczących w konflikcie zbrojnym, jednak najczęściej dotyczy on zwykłych ludzi.
Do wytworzenia cPTSD dochodzi zazwyczaj w zaciszu domowym i obejmuje m.in:
• doświadczanie przemocy domowej zarówno fizycznej jak i emocjonalnej,
• życie z członkiem rodziny uzależnionym od różnego rodzaju substancji,
• powtarzające się molestowanie seksualne,
• wychowanie przez narcystycznych rodziców.

Objawy cPTSD
W wyniku cPTSD rozwija się cały szereg objawów i dotyczy on każdej sfery życia:
psychicznej,
• emocjonalnej,
• fizycznej,
• duchowej.

Psychiczne objawy cPTSD
Najczęstszymi objawami cPTSD są:
• problemy z kontrolą emocji
• niskie poczucie własnej wartości
• wstyd
• poczucie winy
• poczucie bezsensu życia
• tendencje samobójcze
• dysocjacja jako poczucie odcięcia od ciała i rzeczywistości
• unikanie wszystkiego, co może przypominać traumę
• zaburzenia snu
• koszmary senne
• brak zaufania do ludzi
• trudności w budowaniu relacji i więzi.

Fizyczne objawy cPTSD
Oprócz objawów psychicznych rozwija się również zespół objawów fizycznych (somatycznych) takich jak np. bóle w różnych miejscach ciała, często trudne do zniesienia. Doskonałym przykładem jest tzw zespół dna miednicy, który może skutkować:
• intensywnym i przewlekłym bólem odbytu i genitaliów,
• trudnościami z wypróżnianiem czy nikcją
• jak również niemożnością prowadzenia satysfakcjonującego życia seksualnego.
Inne objawy cPTSD pojawiające się w ciele to zaburzenia trawienia, począwszy od nietolerancji pokarmowych, a skończywszy na zespole jelita drażliwego i innych w pełni rozwiniętych chorobach układu trawiennego.
Pojawiają się również zaburzenia hormonalne, zespół przewlekłego zmęczenia oraz choroby autoimmunologiczne jako ostateczne rozwinięcie i konsekwencja nieleczenia cPTSD.
Ważne, aby zdać sobie sprawę, że niepodjęcie w odpowiednim momencie leczenia cPTSD z pewnością na końcu będzie skutkować manifestacją jakieś choroby.
Ciało pamięta wszystko, co umysł próbuje wyprzeć.
Ból nie znika, kiedy unikamy konfrontacji z nim. Chowa się. Gromadzi się w mięśniach, powięziach, układzie hormonalnym i nerwowym i czeka, aby go uwolnić.

Na czym polega wyzwanie w leczeniu skutków cPTSD
Większość osób nie zdaje sobie sprawy z faktu, że doświadczyło cPTSD, ponieważ ichdoświadczenia traumatyczne trwały przez długi czas i stały się rzeczywistością, a pacjent wytworzył szereg mechanizmów kompensacyjnych.
Psychologowie zazwyczaj próbują pomóc ludziom poprzez ukierunkowanie ich wewnętrznego wglądu i zrozumienie istoty problemu, aby modyfikować ich zachowanie i reakcje. Jednak neurofizjologia pokazuje nam, że relatywnie niewiele problemów psychologicznych jest rezultatem błędnego rozumienia.
Większość ma swoją przyczynę w głębszych obszarach mózgu, które są odpowiedzialne za naszą percepcję i uwagę. Zatem, kiedy pojawia się określony trigger i mózg zaczyna sygnalizować niebezpieczeństwo, żadna ilość wglądu i zrozumienia nie wyciszy tego pobudzenia. Wniosek jest oczywisty: poza konwencjonalną pomocą psychologiczmą pacjent musi otrzymać skuteczną formę terapii somatycznej, czyli takiej, która trafia głębiej – tam gdzie trauma oryginalnie spoczywa. Pamiętajmy zatem – trauma jest fizjologiczna.
Doświadczenie traumy to zdarzenie, a w wypadku cPTSD ciąg zdarzeń, który powoduje głębokie rozregulowanie układu nerwowego oraz jego specyficzne uszkodzenie. Dlatego nie da się tego przepracować z poziomu mentalnego dzięki racjonalizacji i przemyśleniom.

Jak zdiagnozować cPTSD?
Doświadczony psycholog, psychoterapeuta i oczywiście psychiatra bez problemu może postawić diagnozę o cPTSD. Jednak bardzo często pacjent nie jest świadomy tego, że objawy bólowe czy dysfunkcje, z którym zgłasza się do lekarza lub fizjoterapeuty są objawami wskazującymi na występowanie tego zespołu. Przeprowadzane przeze mnie testy funkcjonalne oraz dokładny wywiad z pacjentem, które stosuję w moim gabinecie fizjoterapii i jogi medycznej podczas konsultacji fizjoterapeutycznej pozwalają na rozpoznanie tego problemu. Na tej podstawie kieruję pacjenta do wykwalifikowanego psychologa lub psychiatry oraz proponuję zindywidualizowane postępowanie fizjoterapeutyczne w oparciu o jogę.

Potencjał ćwiczeń jogi w leczeniu skutków cPTSD
Trauma jest fizjologiczna. To powoduje, że samo jej zrozumienie na poziomie mentalnym to za mało, aby wyzdrowieć. W istocie jest tak, że pacjenci z cPTSD nie mogą wyzdrowieć, dopóki nie poczują w pełni swojego ciała i nie odnajdą z nim pełnego kontaktu, zaprzyjaźniając się z nim na dobre.
W praktyce oznacza to zetknięcie się z napięciem, blokami, dyskofotrem i bólem, a często też ze wszystkimi emocjami jakie płyną z tego kontaktu. Takie możlwości daje właśnie joga zastosowana terapeutycznie. Niezmiernie ważne jest w tym przypadku, aby aplikacja tej formy jogi była kontrolowana właśnie przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę, gdyż taka terapia niesie ze sobą wiele wyzwań, choćby w obszarze narządu ruchu. CPTSD mogą bowiem towarzyszyć zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, stawów, czy choroby towarzyszące jak np. nadciśneinie tętnicze, choroba Hashimoto i inne.

Działanie poszczególnych asan w leczeniu objawów cPTSD
Asany stojące
• usuwają bloki z tzw. taśmy mięśniowo-powięziowej tylnej, które powstają na skutek przewiekłego stresu.
• zwiększają świadomość w obszarze miednicy oraz tzw przejść w kręgosłupie tj. przejścia lędźwiowo-krzyżowego oraz przejścia piersiowo-lędźwiowego, czyli miejsc akumulacji stresu.
Asany wyprostne
• usuwają stres z taśmy mięśniowo-powięziowej przedniej
• korygują ustawienie pasa barkowego i głowy, co jest kluczowe i niezbędne, gdyż w cPTSD powstają protrakcyjne dysfunkcje posturalne
• usuwają głębokie napięcia z obszaru miednicy mniejszej i jamy brzusznej
Asany zgięciowe (antyfleksynje)
• hamują pobudzenie OUN
• usuwają najgłębsze napięcie z taśmy mieśniowo-powięziowej tylnej
• dają efekt głębokiego emocjonalnego odprężenia i poprzez wyhamowanie pobudzenia w nadnerczach
• obniżają ciśnienie tętnicze, a przez to przygotowują pacjenta do pozycji odwróconych.
Asany odwrócone
• ostatecznie regulują OUN
• stabilizują wszystkie funkcje fizjologiczne, dając poczucie kontroli ciała
regulują wydzielanie hormonów.

Na koniec powinny być zastosowane ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe (pranayama) – po zrealizowaniu ww. celów terapeutycznych. Są one wówczas wisienką na torcie i zwieńczeniem terapii cPTSD, ponieważ reprogramują na nowo działanie całego organizmu pacjenta.

18/09/2025

Rola mięśnia trójgłowego łydki w chondromalacji stawu rzepkowo-udowego
W leczeniu chondromalacji stawu rzepkowo-udowego bardzo ważne jest, aby zatroszczyć się o prawidłową długość mięśnia trójgłowego łydki. Musi być on napięty prawidłowo. Często jego napięcie jest zbyt wysokie lub jest on przykurczony. To wprowadza specyficzny brak równowagi w stawie kolanowym. Zatem konieczne jest rozciąganie tego mięśnia oraz przywracanie jego optymalnej długości spoczynkowej. Pozwala to uniknąć jego nadmiernego napięcia. Chodzi o to, aby go optymalnie „zestroić” w działaniu z aparatem wyprostnym i zgięciowym kolana, pamiętając o tym, że mięsień trójgłowy łydki jest zginaczem kolana. Te zależności są jednak dużo bardziej złożone. Konieczna jest zatem pewna specyficzna równowaga w działaniu. Równowaga ta jest kwestią bardzo indywidualną i zależy od wielu czynników, np., czy kolano działa w fizjologicznym wyproście, czy jest nadruchome wyprostnie, czyli z tzw. przeprostem stawu kolanowego, a może ma tendencję do koślawości itd.

Rola bioder w chondromalacji stawu rzepkowo-udowego
Kolejnym elementem, który należy wziąć pod uwagę, stosując jogę w chondromalacji stawu rzepkowo-udowego jest zapewnienie stawom biodrowym odpowiedniego zakresu ruchu. Na zakres ten składa się odpowiednie odwiedzenie i rotacja zewnętrzna w tych stawach, ale także wyprost stawu biodrowego. Bardzo ważne jest, aby uzyskać fizjologiczny wyprost bioder wynoszący ok. 20 stopni. Ćwiczenia jogi doskonale się do tego nadają. Należy też uwzględnić poprawę zakresu rotacji zewnętrznej i odwiedzenia w stawach biodrowych, a przy wszystkich wymienionych tu czynnościach trzeba koniecznie zadbać o zachowanie symetrii ruchu. Ma to niebagatelne znaczenie przy problemie chondromalacji, która często (choć nie zawsze) przebiega z nasileniem na jedną stronę.

11/09/2025

Jak leczyć chondromalację stawu rzepkowo-udowego za pomocą ćwiczeń jogi?
W pierwszej kolejności należy odciążyć ten staw oraz staw kolanowy jako całość. Terapia jogą i zastosowanie ćwiczeń jogi (asan) pozwalają efektywnie odciążyć kolano.

Umiejętność zastosowania ćwiczen jogi w leczeniu chondromalacji stawu rzepkowo-udowego nie polega tylko na wzmacnianiu aparatu wyprostnego kolana. Konieczne jest:
– umiejętne wykorzystanie biomechaniki kolana;
– wiedza o tym, kiedy podczas zginania kolana przedział przyśrodkowy i przedział boczny schodzi z ruchu toczenia, a wchodzi w ruch ślizgu.
– wiedzieć, jak działa napięcie vastus medialis czyli mięśnia obszernego przyśrodkowego (czworogłowego).
– wiedzieć, jak przeciwdziała tej pracy głowa boczna mięśnia czworogłowego.

Przy odciążaniu stawu kolanowego należy korzystać z ćwiczeń z tzw. kokontrakcją (ruch odciążający) stawu kolanowego. W tego rodzaju ćwiczeniach aktywizacji ulega nie tylko aparat wyprostny kolana, ale również zginacze kolana – mięśnie kulszowo-goleniowe (półścięgnisty, półbłoniasty i dwugłowy uda). Są to mięśnie antagonistyczne względem mięśnia czworogłowego.
W przypadku chondromalacji stawu rzepkowo-udowego bardzo ważne jest UMIEJĘTNE zaaplikowanie u pacjentów odpowiednich ćwiczeń. Należy przy tym zdawać sobie sprawę z tego, że kokontrakcja nie występuje naturalnie w ćwiczeniach wykonywanych powszechnie w szkołach jogi, które stosują klasyczne metody wykonywania asan. Zatem należy tę kokontrakcję umiejętnie wprowadzić, wiedząc, jak działa asana i na czym to zjawisko polega oraz jak to dostosować do indywidualnych możliwości danego pacjenta.

A niebawem więcej o roli mięśnia trójgłowego łydki i bioder w chondromalacji stawu rzepkowo-udowego.

05/09/2025

Co to jest joga medyczna?
Joga medyczna powinna polegać na wybraniu i zastosowaniu ćwiczeń, technik oraz narzędzi klasycznej jogi w taki sposób, aby wpisywały się one w określone algorytmy medyczne. Zapraszam do przeczytania najnowszego artykułu w mojej bazie wiedzy: https://www.yogamedica.pl/co-to-jest-joga-medyczna/

05/09/2024

Dzień dobry!
Wszyscy mistrzowie rozwoju osobistego – coachowie i trenerzy personalni twierdzą, że wrzesień to drugi styczeń. Wracamy do obowiązków, podejmujemy nowe wyzwania, zobowiązania i z nową energią wkraczamy w codzienność.

Wrzesień to dobry moment, aby zadbać o kręgosłup, podarować sobie czas i uwagę oraz wdrożyć do życia zdrowe i dobre nawyki. Regularne ćwiczenia jogi wykonywane prawidłowo – w sposób uwzględniający anatomię i fizjologię ludzkiego ciała – zdecydowanie są jednym z nich.

Dlatego, jeśli chcielibyście nauczyć się właśnie takiego sposobu wykonywania ćwiczeń i ulżyć swojemu narządowi ruchu, zapraszam do mojego gabinetu na Kabatach.

Niewątpliwie moim sukcesem jako terapeuty jest to, że udało mi się na tyle pomóc moim pacjentom i nauczyć ich tak wykonywać ćwiczenia, że ich wizyty u mnie odbywają się już tylko na zasadzie kontroli w ustalonych wspólnie odstępach czasu. To sprawiło, że mogę zaproponować poranne i przedpołudniowe terminy wizyt nowym pacjentom.

Mój gabinet znajduje się niedaleko stacji metra Kabaty i jest w pełni wyposażony we wszystkie niezbędne akcesoria, przybory i systemy umożliwiające fizjoterapeutyczne wykonywanie wszystkich asan, łącznie z bezpiecznym i jakże przyjemnym wiszeniem na linach.

Jeśli chcesz umówić się na konsultację, zadzwoń
509 686 427
Podczas konsultacji zastanowimy się wspólnie nad przebiegiem i dobraniem odpowiedniej dla Ciebie terapii.
Jeśli nie mieszkasz w Warszawie, nie szkodzi! Wielu z moich pacjentów przyjeżdża do mnie z różnych miejsc Polski. Jeśli jesteś w stanie przyjechać do mnie na konsultację fizjoterapeutyczną i dwie sesje ćwiczeniowe, zostaniesz wyposażony/wyposażona we wszystkie możliwe instrukcje, które umożliwią Ci wykonywanie zaleconych przeze mnie ćwiczeń u siebie w domu.

Problemy, z którymi najczęściej pracuję to: wszelkiego rodzaju dyskopatie, kręgozmyki, niestablilności, zespoły napięciowe kręgosłupa / pleców, skoliozy.

A może ktoś z Was zaskoczy mnie czymś nowym?
Bartek

22/12/2023

Kochani,
Przychodzę dziś do Was w tym wyjątkowym czasie z ogromną prośbą o pomoc dla Aniki, którą mieliście okazję poznać w naszym ośrodku na Racławickiej. Anika była wtedy dobrym duchem naszej recepcji, naszą Oazą Spokoju. Zawsze gdy pojawiały się przed nami nowe wyzwania jak pęknięta rura, cieknąca ze ścian woda, robota papierkowa przy tworzeniu ośrodka leczniczego, Anika patrzyła na mnie swoimi wielkimi oczami i mówiła: Bartek, spokojnie, wszystko będzie dobrze.
I było.
Dziś Anika walczy z chorobą, dlatego chciałbym Was prosić o pomoc dla Niej. Zostawiam link do zrzutki na leczenie Aniki. Pomóżmy jej, jak tylko możemy. Wierzę, że razem możemy wszystko.
Dziękuję,
Bartek

Kochani Ludzie! Zbieramy na leczenie Aniki – naszej wspanialej Przyjaciółki. To cudowna, ciepła osoba, od zawsze zaangażowana w wiele akcji pomocowych i ratowniczych (ostatnio - zbiórka leków i darów dla walczących w Ukrainie a i wcześniej było tego wiele...).Teraz to Ona potrzebuje nasz...

21/08/2023

Pozycje klęczne towarzyszą nam od początku istnienia naszego gatunku. Niestety z powodu zmian cywilizacyjnych coraz młodsi ludzie skarżą się na problemy z kolanami, które mogą być przeciwwskazaniem do przyjmowania pozycji klęcznych. Jak wiadomo, w systemie ćwiczeń jogi istnieje wiele pozycji opartych na tym wzorcu ruchowym. Dlatego szczególnie warto zapoznać się z tym postem, jeśli ćwiczycie jogę.
Po pierwsze, niezwykle ważne jest, aby – nawet jeśli macie w pełni zdrowe kolana – klęczeć z jakąś formą amortyzacji np. na wielokrotnie złożonej macie, czy na odpowiednio złożonym kocu lub piance. W ten sposób zapobiegniecie ewentualnym mikrouszkodzeniom chrząstki w obrębie stawu rzepkowo-udowego, który współtworzy staw kolanowy. Należy unikać przesuwania kolana podczas klęczenia, gdy jest ono dociśnięte do podłoża, ponieważ w ten sposób możecie uszkodzić kolano. Po drugie, jeśli macie uszkodzone kolano lub cierpicie z powodu jakiejś zmiany zwyrodnieniowej w obrębie tego stawu, skonsultujcie się z fizjoterapeutą, ZANIM rozpoczniecie ćwiczenia. Problemy, które wykluczają jakiekolwiek pozycje klęczne to wszelkie stany zapalne i obrzęki stawu. Kiedy kolano jest w takim stanie, klęczenie tylko pogorszy go pogorszy. Trzeba również bardzo uważać, gdy cierpicie z powodu zmiany zwyrodnieniowej chrząstki stawowej (chondromalacji), która przebiega czterostopniowo.
Pierwszy stopień ma formę łagodnej zmiany, a czwarty całkowitego, miejscowego zniszczenia chrząstki. Trzeba też wiedzieć, że zmiany chondromalacyjne dotykają ludzi w różnym wieku i z przyczyn metabolicznych/rozwojowych mogą dotykać także osoby młode! Ten ostatni problem pojawia się coraz częściej w naszym siedzącym i nadużywającym cukru społeczeństwie. Brak ruchu, ale również niewłaściwy ruch (np. źle dobrany względem indywidualnej budowy kolan), jak również błędy w diecie, a przede wszystkim nadmiarowa obecność cukrów prostych, są najczęstszą przyczyną postępującego uszkodzenia chrząstki w obrębie stawu kolanowego. Na szczęście (poza wymienionymi wcześniej obrzękami i stanami zapalnymi) w takich sytuacjach nie trzeba całkowicie rezygnować z klęczenia!
Istnieje bardzo pożyteczne ćwiczenie, które efektywnie odtwarza naszą naturalną zdolność do przyjmowania pozycji klęcznej. Tym ćwiczeniem jest chodzenie na kolanach. Trzeba się tylko do tego odpowiednio przygotować.
Połóż na macie do jogi odpowiednio złożone dwa koce (tak jak do sarvangasany) i uklęknij na nich. Rozpocznij przemieszczanie się do przodu małymi „kroczkami”, a następnie tak samo cofanie się. Dokładaj do tego delikatne przetaczanie na boki. Utrzymuj przy tym napięte pośladki, aby zapobiegać pochylaniu się miednicy do przodu. Ćwiczenie kontynuuj przez 2 minuty i powtarzaj je codziennie. Wydaje się, że taka aktywność jest raczej przeciwwskazana przy chondromalacji. Jednak jeśli zadbasz o prawidłową amortyzację i technikę, Twoje kolana odżyją i nabiorą wigoru. Docisk rzepki w stawie rzepkowo-udowym w tym ćwiczeniu ma działanie stymulujące chrząstkę i krążenie w obrębie kolana. Ponadto ćwiczenie bardzo efektywnie wzmacnia biodra. W wyniku regularnej i częstej aktywności jest możliwe przyjmowanie na powrót pozycji klęcznej. Oczywiście z zachowaniem zaleceń opisanych wyżej. Powodzenia! Życzę Wam zdrowych kolan na co dzień!

03/08/2023

Kilka słów o rwie kulszowej oraz ćwiczenia, które można wykonać w zaciszu domowym
Problemy z kręgosłupem to dziś codzienność. Efektem jest zwiększona ilość przypadków rwy kulszowej, która niejednokrotnie jest efektem uszkodzenia lub przeciążenia kręgosłupa. Zdarza się również tzw. zespół mięśnia gruszkowatego, który pojawia się najczęściej po przeciążeniu siedzeniem i objawia się podobnie, a mianowicie podrażnieniem nerwu kulszowego (jednak przyczyny są tu inne niż przy rwie spowodowanej uszkodzeniem kręgosłupa). Nerw kulszowy to najgrubszy nerw ludzkiego ciała, więc jeśli boli, to mocno. Nie wszyscy wiedzą, że odpowiednio dobrane ćwiczenia jogi mogą być zbawienne w przynoszeniu ulgi przy rwie kulszowej. Mogą też być killerem. Dlatego zamieszczam kilka ilustracji najważniejszych przykładowych pozycji, które są PRZECIWWSKAZANE przy rwie kulszowej i kilka przykładów WSKAZANYCH ćwiczeń. Piszę o przeciwwskazaniach, ponieważ jestem przerażony ilością pojawiających się w internecie błędnych ćwiczeń zalecanych przy tym problemie. Wykonanie niewłaściwych ćwiczeń przy problemach z kręgosłupem może skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami. Pamiętajcie przy tym, że to, co pomogło jednej osobie, może zaszkodzić drugiej. Są przypadki, w których intensywne ćwiczenia wyprostne przynoszą ulgę, ale w ogromnej ilości innych sytuacji będą szkodliwe. Na pewno przeciwwskazane są ćwiczenia napinające nerw kulszowy w płaszczyźnie strzałkowej takie jak: uttanasana, adho mukha svanasana, utthita hasta padangusthasana I, parsvottanasana (parsva uttanasana), supta padangusthasana I, janu sirsasana, paschimottanasana. Nie powinno się wykonywać żadnych intensywnych rotacji (łagodne są pożyteczne, jeśli nie zwiększają bólu) oraz intensywnych ćwiczeń wyprostnych takich jak urdhva mukha svanasana, ustrasana, dhanurasana, urhva dhanurasana i temu podobnych (łagodny przeprost kręgosłupa jest dopuszczalny, a nawet zalecany, jeśli przynosi ulgę). Bardzo ważne jest, aby ćwicząc z rwą kulszową, nie kierować się błędnym przeświadczeniem, że „ma boleć, bo jak boli to dobrze”. Podkreślam, że przy dobrze dobranych ćwiczeniach (bo ćwiczyć trzeba przy rwie, chyba, że stan jest ostry – wtedy tydzień odpoczynku w pozycjach ułożeniowych i wspomagające leczenie farmakologiczne może być zastosowane na początkowym etapie) ból związany z podrażnieniem nerwu kulszowego wycisza się i stopniowo lub nawet od razu zanika! Na koniec przypominam, że żadna porada w internecie, czyli np. ten post, nie zastąpią wizyty u fizjoterapeuty i lekarza. Podając tutaj przeciwwskazania, kieruję się dobrem pacjentów. Dlatego są one trochę na wyrost. Tutaj chodzi o bezpieczeństwo. Pamiętajcie, że zdarzają się też sytuacje, w których rwa kulszowa niestety jest objawem nieustępującym w wyniku postępowania zachowawczego (rehabilitacyjnego) i może wymagać leczenia operacyjnego. Tak się zdarza BARDZO RZADKO! Niemniej jednak każdy przypadek rwy kulszowej musi być starannie przeanalizowany przez doświadczonego fizjoterapeutę i lekarza. W związku z tym potraktuj ten post informacyjnie i edukacyjnie. Mam nadzieję, że to co napisałem okaże się dla wielu osób cenne i pomocne. Życzę wszystkim zdrowia kręgosłupa i nie tylko!