Polskie Towarzystwo Fizyczne

24/10/2025

IGNIS – Polska sięga gwiazd wystartowała na Politechnika Warszawska 🚀

15 października dr Sławosz Uznański-Wiśniewski spotkał się na PW ze społecznością akademicką oraz — w drugiej części — z uczniami szkół. Opowiadał o drodze do ESA - European Space Agency , przygotowaniach do misji i o roli nauki oraz technologii w eksploracji kosmosu.

„To do Was będzie należała przyszłość. To Wy będziecie projektować przyszłe systemy.” — dr Sławosz Uznański-Wiśniewski

W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz Uczelni z Rektorem prof. Krzysztofem Zarembą oraz reprezentanci administracji publicznej i instytucji, m.in. POLSA Polska Agencja Kosmiczna Polish Space Agency. Podczas spotkania zaprezentowano także polskie eksperymenty realizowane na ISS: Human Gut Macrobiota (WAT) oraz RadMon-on-ISS (Sigma Labs), a także unikatowe materiały z misji — od trajektorii lotu kapsuły po codzienność w mikrograwitacji.

Trasa IGNIS jedzie dalej. Najbliższe przystanki: 28.10 Rzeszów, 30.10 Kielce, 4.11 Kraków, 6.11 Gliwice, 12.11 Wrocław (pełna lista w pierwszym komentarzu). Co niezwykle istotne w ramach spotkań przygotowane zostały także wydarzenia edukacyjne dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

🔗 Aktualne informacje https://plinspace.pl

Pytanie do społeczności PTF: o co zapytalibyście astronautę podczas kolejnych spotkań?

Zaawansowane technologie, 13 eksperymentów na ISS, rozmowy o polskich ambicjach kosmicznych a przede wszystkim bezpośrednie spotkania z polskim astronautą projektowym ESA dr. Sławoszem...

23/10/2025

Seminarium dla nauczycieli fizyki wraca po wakacjach! 🎓🧲

27 października (poniedziałek), godz. 18:00 zapraszamy na spotkanie „Jak badać monopole magnetyczne?” prowadzone przez dr. hab. Mateusza Gorycę (Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego ). W fizyce cząstek monopole są wciąż hipotetyczne, ale w metamateriałach da się obserwować ich efektywne odpowiedniki — kwazicząstki przenoszące „magnetyczny ładunek”. Jednym z takich układów jest sztuczny lód spinowy (Artificial Spin Ice, ASI) złożony z oddziałujących nanomagnesów, w którym można wykrywać i kontrolować monopole oraz badać ich „kulombowskie” oddziaływania.

🧪 Warsztaty po seminarium — optyka geometryczna:
• testujemy różne soczewki i eksperymentalnie wyznaczamy ich ogniskowe,
• sprawdzamy, czy część soczewki działa jak cała,
• podejmujemy próbę budowy prostej lunety (scenariusz gotowy do wykorzystania na lekcjach).

🗓 To już kolejna odsłona cyklu: 27 września Urszula Setlak (XXVIII LO im. J. Kochanowskiego, Warszawa) opowiadała o projekcie „FeNIKS – gdy Festiwal Nauki robią uczniowie dla uczniów”.

🔗 Szczegóły i zapisy: https://nauczyciele.fuw.edu.pl

Wolelibyście więcej tematów z materiałów i magnetyzmu, czy scenariuszy „gotowych na lekcję” z optyki?

22/10/2025

Gdańsk: Politechnika Talentów — fizyka, która inspiruje do studiowania 🚀

18–19 września Politechnika Gdańska gościła blisko 200 uczniów i uczennic z najlepszych szkół średnich Pomorza. Trzecia edycja „Politechniki Talentów” to intensywny program wykładów, warsztatów i zajęć w laboratoriach — od biomateriałów i polimerów, przez druk 3D i technologie dźwiękowe, po sztuczną inteligencję, fotokatalizę, biotworzywa, architekturę i transport.

Swoją część przygotował Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej PG:

🧮Obliczenia kwantowe i poszukiwanie lepszych materiałów termoelektrycznych

🚶Okiem (bio)fizyka — fizyka blisko człowieka

🖨 Druk 3D — technologie, projektowanie, obsługa

Równolegle nauczyciele uczestniczyli w warsztatach Centrum Nowoczesnej Edukacji PG o wykorzystaniu generatywnej SI w edukacji oraz tutorigu. To świetny przykład, jak uczelnia techniczna łączy naukę, praktykę i dydaktykę.

Który blok najbardziej zaciekawiłby Waszych uczniów — obliczenia kwantowe, (bio)fizyka czy druk 3D? Dajcie znać w komentarzach!

Jak studiuje się na Politechnice Gdańskiej? O tym przekonało się niemal 200 uczniów i uczennic z najlepszych szkół średnich Pomorza, którzy wzięli udział w trzeciej edycji Politechniki Talentów – szkoły letniej PG. To były dwa dni pełne nauki i dobrej zabawy.

21/10/2025

Bliżej Nauki na Uniwersytet Jagielloński wraca — od technologii kwantowych do misji w kosmosie 🚀

Dziś, 21 października o godz. 18:00: dr Michał Drahus przedstawi „HYADES – misja kosmiczna UJ”. To projekt małego, lecz ultradokładnego teleskopu na niskiej orbicie, który będzie wykrywał wodór i deuter w otoczeniu komet i planetoid, analizując linię Lyman-alfa w dalekim ultrafiolecie.

7 października prof. Szymon Pustelny (UJ/Harvard) otworzył nową edycję cyklu wykładem „Rewolucja przemysłowa 4.0 – technologie kwantowe”. Zamiast hype’u — rzetelna mapa: czym są, a czym nie są technologie kwantowe, gdzie kończy się marketing, a zaczynają realne zastosowania (kryptografia, metrologia).

W kalendarzu cyklu:
• 4 listopada — dr Zdzisław Pogoda, „Fałszywe rachunki”
• 18 listopada — prof. dr hab. Paweł Moskal, „Jak obrazować czas życia antymaterii w ciele człowieka?”

🔗 Szczegóły i rejestracja: https://blizejnauki.fais.uj.edu.pl
Pytanie do społeczności PTF: które z tych tematów chcielibyście zgłębić na łamach naszego profilu — „kwanty bez mitów”, kulisy misji HYADES, czy antymateria w medycynie?

**arna

Alt-text (do zdjęcia): „Prelegent podczas wykładu; na ekranie schemat ilustrujący linię Lyman-alfa i detekcję wodoru/deuteru; publiczność w audytorium.”

20/10/2025

📡🌀 „Kontrast fazowy” dla kamer terahercowych – tani trik, który sprawia, że niewidzialne staje się wyraźne!

Kamera THz zwykle nie widzi cienkich, przezroczystych plastików – prawie nie tłumią fali, tylko zmieniają fazę. Naukowcy z Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej proponują prosty patent, by tę różnicę faz zamienić w różnicę jasności: w klasycznym układzie 4f umieszczają w ognisku małą nakładkę (filtr fazowy), która przesuwa fazę składowych bliskich centrum widma. Efekt jak w mikroskopii kontrastu fazowego Zernikego – subtelne różnice grubości czy składu nagle stają się jasne/ciemne na obrazie. ✨

🔧 Jak to zrobili?

260 GHz + tania optyka drukowana 3D + standardowa elektronika pomiarowa.

Jedna niedroga maska w ognisku → faza → jasność.

📈 Co to daje w praktyce?

~13× większy kontrast dla obiektów, które wcześniej wyglądały jak „mleczna plama”.

Widać: pofalowanie i wtrącenia w foliach, delikatne różnice grubości soczewek i osłon z tworzyw, zmiany dielektryczne tuż pod powierzchnią laminatów w elektronice, a nawet cienkie przedmioty ukryte pod plastikową okładziną.

🛡️ Zastosowania

Nieniszczące badania materiałów (NDT) i bezpieczeństwo – fale THz są niejonizujące i dobrze przenikają wiele polimerów.

Po dostrojeniu również proste zadania biomedyczne (np. fantomy, cienkie warstwy o różnym uwodnieniu).

💡 Sedno odkrycia
Jedna, niedroga maska fazowa potrafi sprawić, że system THz „zobaczy” to, czego wcześniej nie widział – i pokaże to w czytelnym obrazie. Proste, sprytne i gotowe do wdrożenia.

👉 https://doi.org/10.1364/OE.565551

17/10/2025

🎓⚛️ XXI Ogólnopolska Konferencja Filozofii Fizyki
„Kwantowanie i natura rzeczywistości. W 100-lecie mechaniki kwantowej”

📅 24–25 października 2025
📍 Poznań, Wydział Fizyki i Astronomii UAM, Aula prof. A. Piekary

Zapraszamy na dwa dni spotkań na styku fizyki i filozofii, z udziałem znakomitych gości i pasjonującymi wykładami o fundamentach mechaniki kwantowej. W programie m.in. wystąpienia:
🎤 Paweł Horodecki – Losowość, determinizm i fundamenty naukowego poznania
🎤 Tomasz Bigaj – Czy mechanika kwantowa da się oswoić?
🎤 Tomasz Miller – 90 lat kota Schrödingera

💡 Wstęp dla słuchaczy bezpłatny i bez rejestracji! (do wyczerpania miejsc w auli).
🖥️ Dostępna ograniczona p**a miejsc online (MS Teams) – link w programie.

👉 Szczegóły i program: https://okff.amu.edu.pl

Do zobaczenia w Poznaniu!

Kwantowanie i natura rzeczywistości W 100-lecie mechaniki kwantowej

16/10/2025

Rok 2026 – Rokiem Pop**aryzacji Nauki. Dołączacie?

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło 2026 zostaje Rokiem Pop**aryzacji Nauki!

Równolegle ruszył program „Społeczna Odpowiedzialność Nauki III” z modułem Pop**aryzacja nauki – to realna szansa na finansowanie projektów pop**aryzatorskich w 2025/2026.

Co proponujemy jako PTF:

👉zbieramy pomysły na działania 2026 (wydarzenia, serie pokazów, treści w sieci, współpraca szkoły–uczelnie–NGO),
👉szukamy partnerstw lokalnych (muzea/centra nauki, biblioteki, domy kultury),
👉dzielimy się dobrymi praktykami

Napiszcie w komentarzach:
❔Co chcielibyście zrealizować w 2026 w swoich miastach/placówkach?
❔Z kim warto się łączyć, żeby zwiększyć zasięg i trwałość efektów?
❔Co będzie można uznać za sukces Roku Pop**aryzacji Nauki?

**aryzacjaNauki

Polska nauka zyskuje kolejną platformę dialogu, wymiany doświadczeń i pomysłów. 10 października 2025 r. podczas konferencji „Razem budujemy przyszłość nauki!” ministra Karolina Zioło-Pużuk wręczyła powołania członkom nowo powstałego Zespołu doradczego do spraw pop**aryzacji nau...

15/10/2025

Nowa podstawa z fizyki – pogadajmy!

IBE PIB - Instytut Badań Edukacyjnych opublikował propozycję dla szkół podstawowych. Chcemy usłyszeć Wasz głos – nauczycieli i fizyków.

Co w skrócie:

👉półrocze „Dociekanie naukowe” na start,
👉elastyczna kolejność działów (fale, siły i energia, prąd, Ziemia i Wszechświat + moduł klimatyczny),
👉„doświadczenia edukacyjne” (m.in. eksperyment, projekt, model, obserwacje nieba, debata, spacer badawczy),
👉jasno opisane efekty obowiązkowe i fakultatywne,
👉minimalne standardy pracowni (małe zespoły, kalkulator, zaciemnienie, zestawy, TIK).

Dajcie znać w komentarzach:

❔Czy u co u Was zadziała przy „dociekaniu” i doświadczeniach?
❔Które efekty fakultatywne włączylibyście w plan roku?
❔Czy standardy pracowni są realne w Waszych warunkach?
❔Czy czujecie się przygotowani na zaproponowany sty

👇 Link do dokumentu w pierwszym komentarzu 👇

Projekty podstaw programowych dla przedszkola i szkoły podstawowej zostały opracowane w Instytucie Badań Edukacyjnych - Państwowym Instytucie Badawczym. Nad ich przygotowaniem prac

14/10/2025

Dwa lata po odebraniu Nagrody Nobla z fizyki za współodkrycie oddziaływań elektrosłabych, 19 stycznia 1981 r., Abdus Salam wszedł do skromnego mieszkania w południowej Kalkucie. Na łóżku leżał prof. Anilendra Ganguly, jego dawny nauczyciel z czasów nauki w Lahore. To on kiedyś dostrzegł w nim talent i rozpalił ciekawość. Laureat wyjął z futerału złoty medal i — jak wspominała rodzina — wsunął go w dłonie schorowanego pedagoga: „To jest Pana nagroda, sir. Nie moja.”

Ta scena to przypomnienie, że za każdym wielkim odkryciem stoi czyjeś „wierzę w Ciebie”. Nauczyciel, który widzi dalej niż klasówka, potrafi zmienić czyjeś życie — a czasem nawet bieg nauki.

Jeśli masz w życiu taką osobę — napisz do niej dziś „dziękuję”. A jeśli uczysz: pamiętaj, że gdzieś w Twojej klasie może siedzieć przyszły noblista. 🌟

Wszystkim nauczycielom, pedagogom, wychowawcom życzymy dziś daru dostrzeżenia potencjału w każdym uczniu, ale także zasłużonej, szczerej i radosnej wdzięczności wychowanków, niezależnie jak potoczą się ich losy.

13/10/2025

🛰️🔍 „Mikrofalowa lupa” made in Poland — szybkie, tanie i bezdotykowe wykrywanie defektów tuż pod powierzchnią kompozytów!

Zespół z Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Łódzki - studiuj z nami pod kierunkiem zbudował skaner, który nie dotyka materiału i nic do niego nie wstrzykuje. Dwie mini-sondy mikrofalowe działają jak czułe uszy na częstotliwości Wi-Fi (2,4 GHz): przesuwają się nad próbką jak głowica drukarki i „nasłuchują”, jak materiał odbija sygnał. Zmiana echa = zmiana struktury pod powierzchnią.

✨ Co tu jest nowego?

▪ Bezkontaktowo i bez żelu: brak „martwej strefy” tuż pod powierzchnią, która ogranicza klasyczne USG.

▪ Dwie sondy = ~2× szybciej: skan trwa mniej więcej o połowę krócej niż przy jednej sondzie.

▪ Bez drogiego VNA: zamiast analizatora wektorowego — tani generator fali ciągłej, sprzęgacz i detektory mocy. Efekt: sprzęt ~90% tańszy i z lepszym zakresem amplitud (większy kontrast, mniejsza wrażliwość na niedoskonałości).

▪ Automatyka z drukarki 3D: raster robiony powtarzalnie, z wykorzystaniem pop**arnych mechanik.

📏 Jakie osiągi?

▪ Głębokość wglądu: do ok. 4 mm w laminatach CFRP i PETG-ESD.

▪ Rozdzielczość poprzeczna: ~0,5 mm.

Testy na fantomach:
• widoczne otwory 4 mm ukryte na głębokościach 1–3,5 mm (sygnał stopniowo słabnie z głębokością),
• rozpoznawalne wewnętrzne ścianki wypełnienia 0,8 mm.

🏭 Do czego to się przyda?

▪ Kontrola jakości kompozytów: od linii druku 3D, przez serwis łopat wiatrowych, po inspekcję lotniczą.

▪ Skalowalna architektura: docelowo matryce N×N dla większych pól.

▪ Krok ku biomedycynie: celem są też materiały wysoko stratne (np. tkanki biologiczne).

TL:DR: mikrofalowy wzrok dla defektów tuż pod powierzchnią — szybciej, taniej i prościej niż dotąd, a przy tym gotowy do wdrożeń.

The growing use of advanced composites in critical applications demands reliable, non-destructive testing. Traditional techniques often detect only large defects, missing subtle local property changes that can precede major failures. Microwave spectroscopy offers a promising alternative, probing bot...

10/10/2025

🎉🌍 Gratulacje dla Natalii Godlewskiej i Mikołaja Zawadzkiego!

Z dumą informujemy, że dwoje młodych członków PTF i przedstawicieli Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego — Natalia Godlewska oraz Mikołaj Zawadzki — zostało wybranych do pełnienia prestiżowych funkcji we władzach IAPS - International Association of Physics Students.

IAPS to globalna organizacja studentów fizyki i stowarzyszeń studenckich, której misją jest wspieranie współpracy, wymiany doświadczeń i integracji młodych fizyków. Obecnie reprezentuje ponad 90 000 studentów na całym świecie — a teraz w jej władzach mamy silny polski akcent! 💪🇵🇱

👏 Serdecznie gratulujemy Natalii i Mikołajowi — to wielkie wyróżnienie i świetna wiadomość dla naszej społeczności. Trzymamy kciuki za Wasze projekty i inicjatywy w IAPS!



/Zdjęcie: IAPS/

09/10/2025

O rany, jak ten czas leci! 🌌
Dwa lata temu, podczas I Warszawskiej Konferencji Nauczycieli Fizyki „Jak uczyć astronomii?”, było super — pełna sala, świetne wystąpienia i wielka dawka inspiracji. ✨

Teraz wracamy z II edycją: „Jak uczyć biofizyki?”
📅 22 listopada 2025
📍 Wydział Fizyki UW (Warszawa)
📝 Zapisy otwarte do końca października — nie odkładajcie tego na później! 🧬🧪

W programie: inspirujące prelekcje, aktywne warsztaty, giełda pomysłów i spotkanie z gościem specjalnym. Dołączcie i śmiało zabierzcie koleżanki i kolegów od biologii i chemii. Do zobaczenia! 👋

https://wakonf2025.ptf.net.pl