Centrum Edukacji i Neurologopedii - Synapsa

17/11/2025

Światowy Dzień Wcześniaka, obchodzony 17 listopada, ma na celu zwiększanie świadomości na temat problemów, z jakimi zmagają się dzieci urodzone przedwcześnie oraz ich rodziny. Wcześniactwo wiąże się z ryzykiem wielu trudności zdrowotnych, ponieważ narządy dziecka – zwłaszcza układ nerwowy, oddechowy i wzrok – nie są jeszcze w pełni dojrzałe.

Dzieci z niepełnosprawnością

Wcześniactwo zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia różnych niepełnosprawności rozwojowych. Do najczęściej obserwowanych należą:
- trudności motoryczne,
- opóźnienia rozwojowe,
- zaburzenia sensoryczne,
- problemy ze słuchem i wzrokiem,
- zaburzenia koncentracji i uczenia się.

Wczesna diagnostyka oraz intensywna, wielospecjalistyczna terapia (fizjoterapia, terapia widzenia, terapia SI, logopedia) dają szansę na maksymalne wsparcie rozwoju dziecka.

Mózgowe Porażenie Dziecięce (MPD)

MPD jest jedną z częstszych konsekwencji głębokiego wcześniactwa. Wynika z uszkodzenia mózgu we wczesnym okresie rozwoju, najczęściej w wyniku niedotlenienia, krwawień dokomorowych lub infekcji.

Charakterystyczne objawy MPD:
- zaburzenia napięcia mięśniowego (wzmożone lub obniżone),
- trudności z koordynacją ruchową,
- opóźnienia w osiąganiu kamieni milowych (siadanie, chodzenie),
- w niektórych przypadkach współwystępowanie epilepsji, trudności wzrokowych, zaburzeń mowy.
Kluczowa jest wczesna rehabilitacja neurorozwojowa (NDT-Bobath, Vojta, terapia funkcjonalna).

Retinopatia wcześniacza (ROP)

Retinopatia wcześniacza to choroba oczu rozwijająca się u wcześniaków, która może prowadzić do pogorszenia widzenia, a nawet ślepoty. Powstaje na skutek niedojrzałości naczyń siatkówki oraz ekspozycji na tlenoterapię.

Stopnie nasilenia:
od łagodnych zmian ustępujących samoistnie,
po ciężkie formy wymagające laseroterapii lub iniekcji anty-VEGF.

Wczesne badania okulistyczne (zwykle po 4–6 tygodniach życia) są kluczowe dla wykrycia choroby i zapobiegania trwałemu uszkodzeniu wzroku.

Podsumowujac:
Światowy Dzień Wcześniaka przypomina o tym, jak ważne jest:
- wsparcie rodziców wcześniaków,
- dostęp do specjalistycznej opieki medycznej,
- wczesna interwencja i rehabilitacja,
edukacja społeczna dotycząca wcześniactwa i jego konsekwencji.

To święto solidarności, zrozumienia i nadziei, że dzięki odpowiedniej opiece wcześniaki mają szansę na pełne i wartościowe życie.
☝️👍🫶

17/11/2025

Niestety nie każda ciąża trwa książkowe dziewięć miesięcy. Co dziesiąte dziecko to wcześniak, który od pierwszych chwil wymaga specjalnej opieki.

12/11/2025

21/10/2025

🔍 Fascynacja czy fiksacja?
Co robić z wąskimi zainteresowaniami dziecka w spektrum?

Pociągi, autobusy, dinozaury, anatomia, alfabet Braille’a, tablice rejestracyjne, systemy metra, flagi państw, schody ruchome, bohaterowie Marvela —
brzmi znajomo?

Dla jednych to dziwactwa.
Dla innych — potencjał.
Jedni mówią: „Trzeba ograniczać, bo to przeszkadza w funkcjonowaniu.”
Inni: „To most do kontaktu, nauki, relacji.”

A jaka jest prawda?
Jak zwykle — niejednoznaczna, ale oparta na konkretach.

🧠 Dlaczego te zainteresowania są tak silne?
Dla wielu osób w spektrum to coś więcej niż hobby:
to sposób regulacji emocji, porządkowania świata, budowania tożsamości.
To przestrzeń, gdzie są ekspertami — i w końcu czują się kompetentni.
To coś, co nie ocenia, nie wyklucza, nie zmienia się gwałtownie.

Pociągi nie patrzą krzywo. Nie oczekują small talku. Mają rozkład jazdy i określoną trasę.
To dla wielu dzieci i dorosłych — bezpieczne miejsce w głowie.

🔄 Czy fascynacje się zmieniają?
Tak. Czasem trwają miesiącami, czasem latami.
Jedna pasja może ewoluować — od oglądania pociągów, przez rysowanie schematów, aż po programowanie symulatorów.

Zmieniają się — ale nie dlatego, że zostały zabronione.
Zmieniają się, bo dziecko dorasta, ma nowe potrzeby, nowe bodźce.
A czasem… nie zmieniają się wcale. I to też jest OK.

🚫 Co się dzieje, kiedy odbieramy dziecku jego fascynację?
Zostaje pustka.
Dla niektórych dzieci — utrata sensu, poczucia bezpieczeństwa, sposobu na regulację.
Pojawia się frustracja, złość, lęk, wycofanie, regres w innych obszarach.

Wyobraź sobie, że ktoś każe Ci przestać interesować się tym, co kochasz. Że mówi, że Twoja pasja „to przesada”, „tracisz na to czas”, „musisz się dostosować”.
Jak byś się czuł_a?

🧩 Jak pracować z fascynacjami, by wspierać rozwój?
✔️ Włączaj je do nauki. Licz pociągi, twórz mapy metra na geografii, analizuj długość wagonów w matematyce, pisz opowiadania o bohaterach Marvela.
✔️ Buduj na nich relacje. „Pokaż mi ten rysunek!”, „Co dziś nowego o dinozaurach?”, „Naucz mnie!”. Dziecko poczuje się zauważone i ważne.
✔️ Pomagaj rozszerzać temat. Od postaci z bajek → do nauki rysunku, historii kina, tworzenia komiksów.
✔️ Nie zawstydzaj. Zamiast: „Znowu o tym?”, powiedz: „Widzę, że to dla Ciebie ważne.”
✔️ Ustal ramy. Jeśli temat zaczyna wypierać inne aktywności, warto delikatnie wprowadzać zasady: „Po obiedzie możesz przez 30 minut opowiadać mi o kolejnych lokomotywach.”

💬 A jak to wygląda u Was?
U nas na początku były pociągi (wiedza tak obszerna, że każdy konduktor w czasie podróży był w szoku, a ja do tej pory pamiętam co to pantograf 😅😄), potem były militaria i wszystko, co związane z wojskiem. W sumie trwa to do teraz. Znajomość wszystkich możliwych nazw czołgów + oczywiście najdrobniejsze detale o nich, samolotów, lotniskowców, statków podwodnych, broni i całej masy innych rzeczy powiązanych z uzbrojeniem i wojskiem. No i od 3 lat doszło mega duże zainteresowanie historią Polski i świata i polityką Polski i świata. Na szczęście w klasie jest jeszcze 2 chłopców o podobnych zainteresowaniach, więc ma z kim o tym wszystkim rozmawiać. Ja już tu wymiękłam niestety. Bo o ile mogłam nauczyć się wszystkiego przy nim o pociągach, jak miał około 5 lat, to teraz obszar jego zainteresowań i różnorodność rozrosła się tak bardzo, że mama nie nadąża już od jakiegoś czasu. Od małego zawsze pracowałam z synem na jego fascynacjach, dzięki nim przerobiliśmy tak matematykę, polski, geografię, historię i inne przedmioty. Zawsze wplatałam coś, żeby temat nauki był bardziej atrakcyjny dla syna.

A z jakimi fascynacjami spotkaliście się u swoich dzieci?

Czy udało się je włączyć w edukację, relacje, rozwój?

Czy ktoś próbował je ograniczać — i z jakim skutkiem?

Podzielcie się w komentarzach — Wasze doświadczenie może być inspiracją dla innych rodziców i nauczycieli 💙

🌱 Na koniec… trochę nadziei.
Z tego, co dziś nazywamy „fiksacją”, może wyrosnąć:
inżynier kolei, architekt, twórca gier, grafik, biolog, programista.
Ale nawet jeśli nie — to zainteresowania naszych dzieci są kluczem do nich samych.
Nie są przeszkodą. Są szansą.
Potrzebują tylko jednego: zrozumienia zamiast oceniania.

🔹 Prowadzę diagnozy ADOS-2, konsultacje indywidualne i szkolenia dla rodziców i nauczycieli – również o tym, jak pracować z pasjami dzieci w spektrum.
📩 anna.m.pius@wp.pl | ☎️ 533 305 404
🌐 www.autyzmpogodzinach.pl

21/10/2025

17/10/2025

GARŚĆ KRÓTKICH INFORMACJI O OSOBACH W SPEKTRUM AUTYZMU ⬇️
(zestawienie mniej oczywistych informacji)

1. Nietypowe przetwarzanie bodźców
Osoby w spektrum często dostrzegają szczegóły, których inni nie zauważają – np. różnice w fakturze materiału, delikatne zmiany w tonie głosu czy drobne szczegóły w otoczeniu.
2. „Specjalne zainteresowania”
To nie tylko hobby – mogą być źródłem głębokiej wiedzy i kompetencji. Często osoby w spektrum stają się ekspertami w niszowych dziedzinach, a ich pasje bywają fundamentem kariery zawodowej.
3. Inne poczucie czasu
Dla niektórych czas „rozciąga się” lub „zagęszcza” – mogą łatwo zatracić się w czynności (hiperfokus), a innym razem mieć trudność z oceną, ile coś trwało.
4. Wyjątkowa pamięć
U części osób występuje doskonała pamięć epizodyczna (pamiętanie szczegółów wydarzeń) lub semantyczna (zapamiętywanie faktów, dat, informacji).
5. Inny styl komunikacji
Niektórzy wolą kontakt pisemny niż rozmowę na żywo, inni preferują komunikację obrazkową, a jeszcze inni – dosłowność i jasne komunikaty zamiast aluzji czy „czytania między wierszami”.
6. Szczerość i autentyczność
Osoby w spektrum rzadziej używają tzw. białych kłamstw – dla wielu z nich szczerość i dosłowność są czymś naturalnym.
7. Wyjątkowe strategie regulacji
To, co z zewnątrz wygląda jak „dziwne zachowanie” (np. kołysanie się, machanie rękami), w rzeczywistości pomaga w regulacji emocji i napięcia.
8. Nieoczywista empatia
Mówi się, że osoby w spektrum mają trudności z empatią – ale w praktyce bywa odwrotnie. Często odczuwają emocje innych bardzo intensywnie (tzw. empatia afektywna), tylko nie zawsze wiedzą, jak właściwie na nie zareagować.
9. Neurotypowi mogą odczuwać podobne zjawiska
Wiele doświadczeń osób w spektrum (np. przeciążenie sensoryczne w hałaśliwym sklepie) zdarza się też osobom neurotypowym – ale u osób autystycznych dzieje się to znacznie szybciej, intensywniej i częściej.
10. Różnorodność
Nie istnieje „jeden autyzm” – dwie osoby w spektrum mogą być zupełnie różne. Dlatego mówi się „osoby w spektrum autyzmu”, a nie „osoby autystyczne są takie i takie”.
11. Inne odczuwanie bólu i sygnałów z ciała
Niektóre osoby odczuwają ból bardzo silnie, inne prawie wcale – zdarza się, że mogą chodzić ze złamaną kością i tego nie zauważyć, albo odwrotnie: drobny ucisk ubrania jest nie do zniesienia.
12. Nietypowe reakcje na temperaturę
Część osób w spektrum słabo rozpoznaje, czy jest im zimno czy gorąco. Mogą np. ubierać się nieadekwatnie do pogody, nie czując dyskomfortu.
13. Synestezja
U części osób autystycznych pojawia się zjawisko łączenia zmysłów (np. „słyszenie” kolorów, „widzenie” dźwięków, przypisywanie smaku do liter).
14. Inny rytm snu
Wiele osób w spektrum ma naturalną tendencję do odwróconego rytmu dobowego – łatwiej im funkcjonować wieczorem i w nocy, trudniej rano.
15. Dosłowność w odbiorze języka
Zwroty takie jak „rzucić okiem” czy „mieć dwie lewe ręce” mogą być odbierane dosłownie, zwłaszcza w dzieciństwie. Z czasem osoby uczą się „tłumaczyć” sobie metafory.
16. Maskowanie potrafi być nieświadome
Niektóre osoby same nie wiedzą, że maskują (np. powtarzają gesty i ton głosu innych, żeby „wtopić się” w grupę). Dopiero w diagnozie odkrywają, że większość ich zachowań społecznych była strategią przetrwania.
17. Poczucie sprawiedliwości
Często wyjątkowo silne – osoby w spektrum mogą reagować intensywnie na niesprawiedliwość, nawet jeśli nie dotyczy ich bezpośrednio.
18. Nietypowe zainteresowania sensoryczne
Zamiłowanie do zapachów, faktur, wibracji – nie tylko unikanie bodźców, ale też aktywne poszukiwanie przyjemnych doznań (np. wąchanie książek, dotykanie określonych powierzchni).
19. Problemy z rozpoznawaniem emocji wewnętrznych (aleksytmia)
Osoba w spektrum może czuć ogromne napięcie, ale nie potrafić nazwać, czy to lęk, złość, czy smutek. To bywa mylone z „brakiem emocji”.
20. Różnice w mimice i gestykulacji
Niektóre osoby używają bardzo mało mimiki, inne przesadnie dużo – dlatego ich emocje bywają błędnie odczytywane przez otoczenie.

15/10/2025

KARMIC DZIECKO EMOCJAMI
I TRAUMAMI-
PRZESTAJE BYĆ TYLKO METAFORĄ

__________________
Nauka coraz mocniej łączy psyche z biologią. Czyli wspiera . Przeczytajcie “odkrycia” naukowców z UJ.


“Niebywała sprawa.
Trauma przeżyta w dzieciństwie przez kobiety pozostawia po sobie ślad w postaci... zmiany składu ich mleka.
I ślad ten może znacząco wpłynąć na ich dzieci.

Traumatyczne doświadczenia z najmłodszych lat dotykają niemal 3 na 4 dzieci jeszcze przed ukończeniem 4 roku życia.
Takie negatywne zdarzenia najczęściej obejmują narażenie na przemoc emocjonalną bądź fizyczną, nadużycia cielesne, zaniedbania, życie w konfliktach i agresji czy śmierć oraz separację rodziców.
Wszystkie one mogą upośledzać zarówno funkcje mózgu, jak i ciała oraz - w rezultacie - zwiększać ryzyko różnych dolegliwości związanych ze zdrowiem psychicznym oraz fizycznym w dorosłości.
Badania wskazują na to, że kobiety są zdecydowanie bardziej narażone na tego typu traumy.

Oczywiście trauma może być przenoszona z pokolenia na pokolenie, wiemy o tym z wielu badań. Już pół wieku temu zauważono, że potomkowie osób ocalałych z Holocaustu, którzy nie doświadczyli zagłady bezpośrednio lecz wtórnie, na skutek traumatycznej historii ich rodziców i związanej z nią negatywną atmosferą emocjonalną, wykazywali zwiększone ryzyko problemów psychicznych, głównie PTSD, depresji oraz stanów lękowych, a także częściej zapadali na raka, choroby serca i przewlekłe epizody bólowe. Międzypokoleniowe przekazywanie traumy najczęściej wiązało się z brakiem stworzenia przestrzeni, która pozwalałaby poruszać tego typu trudne tematy. To tyle w kwestii psychologii.
Biologia jednak także ma w tej kwestii coś jeszcze do przekazania.

🧠☝️

Międzypokoleniowa transmisja skutków przebytej w dzieciństwie traumy może wystąpić bowiem nie tylko przez wychowanie czy zachowanie, ale i przez mechanizmy biologiczne, a konkretniej - zmiany w komórkach rozrodczych, które później wpływają na rozwój dziecka.
Jak?
Otóż stres lub trauma mogą przyczyniać się do tworzenia określonych zmian w specjalnych cząsteczkach ncRNA odpowiadających za to, które geny są aktywne, a które wyciszone.
Zmiany w tych cząsteczkach (znajdujących się w komórkach rozrodczych) mogą więc sprawić, że będą one "instruować" zarodek, jak ma reagować na stres.
Co więcej, trauma wpływa także na białka, które "reagują" na hormony oraz składniki odżywcze w konkretny sposób, który to może zostać zmieniony przez przebyty stres
(a następnie "przestrojony" i podany dalej kolejnemu pokoleniu).
To właśnie te dwa główne przekaźniki sprawiają, że skutki trudnych doświadczeń z dzieciństwa przenoszone są na nasze potomstwo.

No i tu dochodzimy do mleka.
Badacze (swoją drogą - nasi rodzimi, w tym też i z Uniwersytet Jagielloński) już od pewnego czasu podejrzewali, że laktacja może być potencjalną ścieżką międzypokoleniowej transmisji skutków przebytej w dzieciństwie traumy.
Mleko matki jest bowiem bogate w tzw. mikroRNA, czyli cząsteczki RNA, które kontrolują inne geny (w tym też i te krytyczne dla rozwoju neurologicznego), a także w kwasy tłuszczowe, które już wcześniej powiązano z rozwojem poznawczym i temperamentnym potomstwa.
Jak więc zmienia się skład mleka w zależności od przebytej traumy?
W badaniu wzięło udział ponad 100 matek karmiących niemowlęta piersią. Część z nich miała wysokie wyniki na specjalnej skali mierzącej "trudy" dzieciństwa, inne - niskie. Z ich mleka badacze wyizolowali mikroRNA oraz kwasy tłuszczowe i odkryli pewne niesamowite powiązania.

🤱🥛
Mleko kobiet, które w dzieciństwie doświadczyły traumatycznych wydarzeń, zawierało więcej tych cząsteczek mikroRNA, które regulują działanie układu odpornościowego i nerwowego oraz wpływają na reakcje organizmu na stres (innymi słowy - to właśnie one "uczą" komórki tego, jak reagować na świat w stresowych sytuacjach).
W ich mleku było także mniej kwasów tłuszczowych, które są kluczowe dla rozwoju mózgu niemowlęcia.
Wyższy poziom tych konkretnych cząsteczek mikroRNA korelował więc z wyższą wrażliwością niemowląt oraz z trudniejszym radzeniem sobie z licznymi dziecięcymi przeciwnościami i ograniczeniami.
Niższa zawartość kwasów tłuszczowych korelowała z kolei z tym, że dzieci nieco trudniej uspokajały się oraz potrzebowały więcej czasu na osiągnięcie równowagi emocjonalnej po wcześniejszych dramatach.

To naprawdę niezwykła sprawa, biochemiczny kod doświadczeń, który dziecko dostaje od matki, sygnatura historii jej życia oraz podkreślenie faktu, że każde pokolenie dopisuje do biologii swojego rodu kolejne rozdziały.

📖🧬

📍Oczywiście warto tu jeszcze kilka rzeczy doprecyzować, gdyż przy okazji tego typu doniesień bardzo często pojawiają się głosy sugerujące, że w takim razie lepiej w tym przypadku podać dziecku mleko modyfikowane.
📍Mleko matki to niezwykła, bogata w wiele składników substancja, zawsze skrojona pod konkretne niemowlę.
Substancja, która potrafi "zareagować" na infekcje dziecka i dostosować swój skład tak, by je w nich wspomóc (np. poprzez podwyższenie poziomu laktoferyny).
📍📍Mleko matki NIE przekazuje traumy. Badanie pokazało pewne korelacje między doświadczeniami matek, składem mleka, a pewnymi cechami dziecka.
📍Mleko matki odzwierciedla stan fizjologiczny organizmu kobiety, który ukształtowały pewne doświadczenia.
Dziecko nie dziedziczy traum poprzez mleko matki, a karmienie mlekiem modyfikowanym nie "leczy" potencjalnych traum.
♥️"Łańcuch traumy" przerywa się nie butelką czy piersią, ale bezpieczeństwem, obecnością i wsparciem.♥️”

/Tomaszewska, W., Apanasewicz, A., Gomółka, M. et al. Differential microRNAs and metabolites in the breast milk of mothers with adverse childhood experiences. Transl Psychiatry 15, 367 (2025)/ Grafika via Very Well Family Org/

Od nauka

____________________

🍀🌿🍀 Kontakt:

🎯 stacjonarnie Białka tatrzańska

☎️ online lub telefonicznie nr 795 822 824

🎯 WHatsUp https://wa.me/48795822824

📸 Instagram: https://www.instagram.com/kasia.kuruc.kowal

💌 katarzynakuruc@gmail.com - formularz oraz ankietę do sesji wysyłam tylko tutaj

🍀 Naturopatia,
🍀 Psychobiologia ( Totalna biologia),
🍀 Ustawienia systemowe
🍀 Praca z Dzieckiem Wewnętrznym

🪶 Katarzyna Kuruc Kowal w Miłości do Życia

14/10/2025

Warto zapisać na później‼️
Nawyki, które chronią Twój mózg — jak dbać o najważniejszy organ w ciele👍❤️

14/10/2025

Dla rodziców dzieci w spektrum autyzmu

13/10/2025

źródło: Emocje na warsztat - Aleksandra Murawska