10/10/2025
✅ Checklista objawów dysleksji
📌Uwaga wstępna:📌
Nie każdy objaw od razu oznacza dysleksję. Zwłaszcza w wieku przedszkolnym, w zerówce i w klasach I–III, dzieci rozwijają się w różnym tempie, więc pojawienie się kilku trudności nie oznacza jeszcze dysleksji. W tym okresie można mówić o sygnałach lub ryzyku dysleksji, które warto obserwować.
Dopiero od klas IV–VIII i wyżej można rozpoznać dysleksję – wtedy trudności w czytaniu, pisaniu i ortografii utrzymują się mimo prawidłowej edukacji, dodatkowych zajęć korekcyjno-kompensacyjnych i wymagają diagnozy specjalistycznej.
✅ Checklistę warto traktować jako narzędzie do wczesnej obserwacji i podejmowania działań wspierających. W razie utrzymujących się trudności wskazana jest konsultacji ze specjalistą (psychologiem i/ lub pedagogiem).
✅ Check-lista może być także pomocna gdy oczekujesz na wizytę w placówce diagnostycznej i chcesz przypomnieć sobie jak przebiegał rozwój Twój lub Twojego dziecka we wcześniejszych etapach rozwoju. Możesz zaznaczać odpowiednie pozycje ✅, ale też dodawać własne komentarze. 📝Check listę można wydrukować i wypełnioną przedstawić specjaliście. 📋✍🏻
👶 Wiek przedszkolny /zerówka – 📌sygnały ryzyka, które należy traktować z dużą ostrożnością.
☐ Opóźniony rozwój mowy — późniejsze pierwsze słowa, krótkie zdania, trudności w tworzeniu zdań (np. dziecko mówi „mama dać” zamiast „mama da mi”).
☐ Słaba świadomość fonologiczna — dziecko nie potrafi rozpoznać rymów, nie potrafi policzyć sylab w prostych słowach.
☐ Trudności z zapamiętywaniem wierszyków/piosenek — szybko zapomina fragmenty lub gubi rytm.
☐ Problemy z nazewnictwem i pamięcią sekwencyjną — trudno zapamiętuje nazwy dni tygodnia, kolejność miesięcy, pór roku.
☐ Mylenie podobnie brzmiących głosek — np. sz–s, b–p, k–g (przykład: mówi „sza” zamiast „szał”).
☐ Trudności manualne — problemy ze sznurowaniem, zapinaniem guzików, trzymaniem nożyczek.
☐ Słaba koordynacja percepcyjno-przestrzenna — problemy z puzzlami, budowaniem z klocków, układaniem sekwencji.
☐ Niechęć do rysowania/wycinania — dziecko unika czynności wymagających precyzji ręki.
☐ Mylenie stron: lewa/prawa, góra/dół — trudno zastosować wskazówkę „po lewej stronie”.
📖 Klasy I–III – 📌sygnały ryzyka
☐ Wolne tempo nauki czytania — dużo czasu na czytanie jednego krótkiego tekstu.
☐ Pomijanie liter, sylab, wyrazów — np. „kot” → „kt”, dziecko pomija końcówki.
☐ Czytanie sylabizowane (głośne składanie) i zgadywanie — zamiast płynnego czytania.
☐ Częste przestawianie liter i sylab — „kot” → „tok”, „marzec” → „macerz”.
☐ Brak rozumienia czytanego tekstu — czyta poprawnie, ale nie potrafi opowiedzieć krótkiego akapitu.
☐ Dużo błędów ortograficznych — także w znanych słowach (np. „szkola”, „koly” zamiast "szkoła", „koty”).
☐ Trudności z przepisywaniem z tablicy — dziecko gubi słowa, linie, pomija znaki.
☐ Nieestetyczne, nierówne pismo, trudności z liniaturą — przesadnie duże lub małe litery, literki „lewitujące”.
☐ Trudności z zapamiętywaniem sekwencji — wierszyków, tabliczki mnożenia.
☐ Chaos w zeszycie — brak marginesów, mieszanie czcionek, dużo skreśleń.
Przykłady błędów specyficznych:
• zamiana dźwięków: p/b, t/d
• dodawanie liter: „kot” → „kott”
• przestawienia w obrębie wyrazu: „stół” → „stoł”
Szybkie zadania do obserwacji:
• Daj krótki tekst i poproś o przeczytanie na głos, zanotuj błędy.
• Zapytaj o treść po przeczytaniu — jeśli dziecko rozumienie słabo, notuj przykłady.
🏫 Klasy IV–VIII i wyżej – 📌możliwa diagnoza dysleksji
☐ Dalsze wolne czytanie i szybkie męczenie się przy dłuższych tekstach.
☐ Problemy z pisaniem dłuższych wypowiedzi — chaotyczne, brak struktury, liczne błędy.
☐ Trudności w nauce języków obcych — szczególnie w czytaniu i pisaniu.
☐ Wolne tempo pracy na lekcji/ w domu — dziecko kończy zadania dużo później.
☐ Problemy z organizacją (gubienie materiałów) — zapomina zeszytów, książek, zadania.
☐ Trudności z geometrią i orientacją przestrzenną — mylenie osi, trudności z mapami.
☐ Chaos w notatkach — brak logicznego układu, mieszanie tematów.
Dodatkowo obserwuj:
• unikanie zadawania pisemnych prac, negatywne emocje wobec szkoły;
• obniżone poczucie własnej wartości związane z pisaniem/ uczeniem się.
👩🎓 Nastolatkowie i dorośli
☐ Czytanie możliwe, ale wolne i męczące (spadek płynności).
☐ Błędy w pisowni, także w prostych słowach (np. adresy, nazwiska).
☐ Unikanie pisania (krótkie notatki, SMS-y z błędami) lub nadmierne poleganie na korektorach.
☐ Trudności z zapamiętywaniem szczegółów (daty, numery, sekwencje).
☐ Słabe umiejętności szybkiego notowania — traci informacje w wykładach.
☐ „Wiem to, ale nie potrafię zapisać” — rozbieżność między wiedzą ustną a zapisem pisemnym.
☐ Utrata pewności siebie w zadaniach akademickich.
