03/12/2021
WAA MAXAY DHIIKAR? ( HYPERTENSION )
Dhiikarku waa marka uu ka kordho cadaadiska dhiigu, sida caadiga ah ee qofka lagu yaqaano.
Cadaadiska dhiigu (Blood pressure) marka la cabiraayo waxaa la eegaa ama la tiriyaa inta dhiig ee dhaafaysa xididada dhiiga qaada iyo xadiga adkaysi ee uu la kulmaayo marka uu wadnuhu tuuraayo dhiiga.
Xididada halbowlayaasha dhiiga oo yarada waxay kordhiyaan cadaadiska, inta kolba ay yaraadaan ama ay isku soo ururaan halbowlayaasha dhiigu waa inta cadaadiska dhigu kordhaayo, marka uu cadaadiska dhiigu mudo soo jiitamo waxa uu kordhinayaa xaalad caafimaad daro oo ay kamid yihiin wadane xanuun, (heart disease ) .
Dhiikarku (hypertension) waa xaalad iska caadiya oo soo kordha ama soo socda mudo sanada ah, taas oo mudo dheer uu cadaadiska xoogan ee ku dhacaya gidaarada halbowla yaasha dhiigu maro ay keento dhibaato cafimaad.
MAXAA GO AAMIYA DHIIKARKA?
Cadaadisks dhiiga waxaa go aamiya laba, xadiga dhiiga uu wadnuhu tuuraayo iyo xadiga iska caabinta qulqulka halbowlayaasha dhiiga, inta badan ee dhiiga uu wadnuhu tuuro iyo yaraanta halbowlayaasha, ayaa waxa ay sababaan dhiikarkaaga, (your high blood pressure).
CALAAMADAHA DHIIKARKA, ( SYMPTOMS OF HIGH BLOOD PRESSURE).
Sida ay ubadan yihiin dadka dhiikarka lihi, malaha wax calaamadaha ah, xataa hadii uu heerka dhiikarku uu maraayo akhrintiisu meel khatara.
Inyar oo kamida dadka dhhikarka leh ayaa waxa ay leeyihiin calamadahan.
● Madax xanuun (headache).
● Naqaska oo qabta, (shortness of breath).
● Dhiig sanka ka yimaada (nose bleeding).
Calaamadahan kuma muuqda iyo kuwa aan muuqaninba inta badan waxay yimaadaan ama qofka lagu arkaa marka uu dhiikarku aadka u kordho uu qofku ku dhawaado xalad dhimasho keenikarta (life threatening condition ).
MAXAA KEENA DHIIKARKA ( ETIOLOGY OF BLOOD PRESSURE ).?
Waxaa jira laba nooc oo dhiikarka ah :
1-: Primary hypertension
2-: Secondary hypertension.
Primary gu waa nooc aan la garanayn ama aanay cadayn waxa ku keenay dhiikarka (high blood pressure) waxaanu noocani ku badan yahay dadka waawayn, waxaana looyqanaa primary essential hypertension waxaanu usoo kordhaa sisiyar.
Secondary hypertension dadka leh waxaa keena xaalado caafimaad dhiikarka noocana waxaa loogu yeedhaa secondary hypertension waxaanu u soo muuqdaa si dhakhso ah, waxaanu keenaa sababa mid ka sareeya ka primary ga ah.
Waxaa sidoo kale keeni kara xaalada badan oo kala duwan iyo waliba daawooyinka qaar ayaa iyaguna sababi karta dhiikarka sidan hoos aan ku xusni doono.
■ Xidhan sababa hurdo xumo ( obstructive sleep apnea )
Xidhan kuyimaada marinka hawada ee sare kaas oo noqonkara mid wada xidhan ama mid qayb ahaan xidhan.
■ Dhibaato kutimaada kalyaha, ( kidney problems).
■ Qajidhka kalyaha kudul yaala oo fiixi kasoo baxdo (adrenal gland tumar).
■ Qanjidhada cunaha kuyaala oo dhibaato ku timaado ,( thyroid problems).
■ Xididada dhiiga oo iyaga oo aan caadi ahayn uu qofku ku dhasho certain defect you born with ( congenital in blood vessels).
waxaa iyana keeni kara dhiikarka daawooyinka qaar sida kuwa dhalmada kala fogeeya ee looqaato kala korinta umadka, kuwa cabudhka biiya, daawooyinka xanuun Biiinta ah iyo daawooyinka dhakhtaradu qoraan qaarkood, sida daawooyinka aan sharciga ahayn, CO***NE, AMPHETAMINES.
SIDA LOO CABIRO DHIIKARKA. AMA HYPERTENSION.
Dhakhtarkaaga ayaa noqonaaya qofka ugu h**eeya ee kaa eegaaya inaad dhiikar leedahay iyo inkale, waanay badan yihiin mishiinada lagu cabiro dhiikarku, halka uu maraayo dhiikarkaagu dhakhtarkaaga ayaa kuu sheegaaya cabiraada kadib.
Cabiraada iyo eegida labada tiro ee cadaadiska dhiigaagu aadbay mihiim u tahay.
Dhakhtarkaaga ayaa go aaminaaya inaad dhiikar leedahay iyo inkale, waxaana lagu eegi doonaa 3 ilaa wax kabadan si loo hubiyo inaad dhiikar leedahay, hadii maalintii dhowr jeer lagu cabiro waxaa kala duwanaanaya cabirka sidaa daraadeed dhowr cisho oo isku xigxigta ayaa lagu cabiri doonaa.
Waxaa iyana jirta oo dhacda in dhiikarkaagu kaco marka aad timaado goobta cabirka lagaaga qaadaayo ee dhakhtarka aad kula kulmayso xaaladana waxaa lagu yidhaahdaa afka qalaad WHITE COAT HYPERTENSION.
Cadaadiska dhiiga waa in si isku mid ah looga cabiraayo labada gacmoodba, si loo eego inuu jiro kala duwananaanshiyo adigoo gacmahana meel isku mida saaraya cabirka.
Waxa uu dhakhtarku kaacodsan doonaa inaad guriga isku soo cabirto si loo xaajiyo inaad dhiikar leedahay.
Dhakhaatirta qaar waxay bukaan kooda kula taliyaan inay iscabiraan 24 sacadood waxaana cabirkan loo yaqanaa AMBULATORY BLOOD PRESSURE MONITORING.
si markaa loo hubiyo inaad dhiikar leedahay.
Hadaba mishiinkan lagu waxaa lagu ogaanayaa inta uu maraayey dhiikarkaagu ama cadaadiska dhiigaagu 24 kii sacadood ee uu kugu xidhnaa miskiinkani.
Tanina waxay kusiinaysaa cabirka saxda ah eecadaadiska dhiiga ee habèenka iyo maalinta ahaa.
Hadiiba aad haysato nooc kamida machine ka lagu cabiro dhiikarka (hypertension) dhakhtarku waxaa uu ku samayn donaa dib u eegis, waxaana wehelindoona inuu shaybaadh jidheed kuu sameeyo (physical examination), waxaa intaa uu kuu raacin doonaa shaybaadh uu kugulana talin doono sida, kaadi (urinanalysis ) dhiig, (blood test ) sida cholesterol test, shaybaadh beer subaga, iyo in wadanaha la eego, Electrocardiogram.
DAAWAYNTA DHIIKARKA. TREATMENT OF HYPERTENSION.
Ugu horayn waxaa mihiim ah inaad wax kabadasho hab nololeed kaaga mana fufuda ee xisaabta ku darso, hana fududaysan waxaa laga yabaa inay wakhti kugu qaadato dajinta cadaadiska dhiigu, sidaa daraadeed waxaa kugu adkaynayaa inaad wax ka badasho sida aad u nooshahay iyo cuntooyinkaaga maalin laha ah.
● cun cunto caafimaadka wadnaha u fiican milixduna ku yartahay.
● waa inaad si noogta ah jimicsi u samaysaa.
●waa inaad miisaankaaga ku ilaalisaa meesha ugu fiican , hadaad miisaan badan leedahayna ama aad Bhutan tahay waa inaad ridaa.
● yaree xadiga sigaarka aad cabto amaba iska jooji,
Marmarka qaar inaad sidaad u nooshay iyo cuntada aad cunto iyo jimicsiga aad samaysaa kuguma filnaan karaan oo waxaa laga yabaa inaad daawo u baahato lagu dhimaayo cadaadiska dhiiga .
Waxaa laga yaabaa in dhalhtarkaagu kugula taliyo daawooyinka hoos u dhiga dhiikarka.
Daawaynta iyo daawada laguu qorayaa waxay ku xidhan tahay sida xaaladaada caafimaad ay tahay.
Waa inuu jiraa hadaf kaas oo kuu qorayshaysan ood ku talo galsan tahay ogtahayna halka aad gaadhsiinayso iyo inta aad dhimaysaa inta ay tahay uu dhakhtar kaagu kugula taliyey, waxaa laga yabaa inuu tiro aad gaadhsiinayso kuu sheegay dhakhtarkaagu sida in uu ka hoose noqdo 80 kasarana 130.
Hadii ay dadaadu ay tahay dadaadu tahay 65 ama ay kawaytahay oo laguu qoray daawooyinka hoos u dhiga dhiiga, cabirka dhiikarkaaguna uu maraayo 130/80 mg hg daawadaadu uma baahna inaad badasho hadii aanay kugu keenin samayn kale oo caafimaad.
Way badan yihiin daawooyin loo qaato dhimida dhiikarku ee uu dhakhaatiirtu qoraan, lakin marwalba waxay ku xidhan tahay daawada laguu qorayaa heerka uu maraayo dhiikarkaagu iyo xaladaada caafimaad.
DAAWOOYINKA LOO QAATO HIIKARKA.
1.Chitosan capsules
2.Lipid metabolic managment tea
3.Grape Extra capsules
4. Lecithin+Calcium
Tolo adaa kunool ee iyadu kuguma noola.
Matahay qof dhibsaday dhiig karka
Mala noo shahay xanuunka dhiig karka
Ma is weydiisay xageed ka heshaa daawadada
Haka quusan in aad iska daweyso dhiig karka
Hadaba waxan ku hayaa daawo dabiici ah oo kaa dhaqeyso dhiig karka
Hadii aad u baahan tahay ila soo xariir
whatsapp num
+252618395490
