https://www.facebook.com/365279000000481/

Dr Nuur Geedi, Hodon, Mogadishu (2025)

25/10/2025

Happy World Polio Day 2025
Maanta iyo maalin kasta, waxaan u dabaaldegaynaa awoodda tallaallada iyo dadaalka aan daalka lahayn ee shaqaalaha caafimaadka ee gaara carruurta ku nool Somalia. 💉
💪 Together, We End Polio!

23/10/2025

🧫 Ascaris lumbricoides – Dulinka xiidmaha weyn
Ascaris lumbricoides waa dulin wareegsan (roundworm) oo ka tirsan kooxda Nematoda.
Waa mid ka mid ah dulinada ugu waaweyn ee ku nool caloosha iyo xiidmaha bini’aadamka, wuxuuna sababaa cudur loo yaqaan Ascariasis.
🔹 1. Wareegga nolosha (Lifecycle):
• Ukunta:
Ukumaha waxaa laga helaa saxarada qofka cudurka qaba.
Ukuntaas waxay ku noolaan kartaa ciidda muddo sanado ah.
• Dirxiga (Larvae):
Marka qofku cuno cunto ama biyo wasakhaysan oo ay ku jiraan ukun Ascaris ah, waxay ku dillaacdaa xiidmaha yar (small intestine) oo noqota dirxi.
• Socodka (Migration):
Dirxigu wuxuu dillaacaa derbiga xiidmaha, wuxuuna galaa dhiigga.
Kadib wuxuu u socdaalaa sambabada, halkaasna wuxuu ka sii gudbaa hunguriga (trachea) ilaa uu mar kale liqo (pharynx) oo uu ku noqdo xiidmaha.
• Qaangaarka (Adults):
Dirxigu wuxuu ku koraa dulin weyn oo qaangaar ah xiidmaha yar.
Dulin dhedig ah waxay dhashaa ilaa 200,000 ukun maalintii.
🔹 2. Sida uu ku faafo (Transmission):
Cudurka Ascariasis wuxuu ku faafo marka qofku:
• Cuno cunto ama biyo wasakhaysan oo ay ku jiraan ukumo Ascaris ah.
• Ku noolaado meel aan nadiif ahayn, oo musqul iyo nadaafad liidato.
🔹 3. Calaamadaha (Symptoms):
Dadka badankood calaamado ma muujiyaan (asymptomatic),
laakiin marka dulin badan jirka ku tarmaan, waxaa dhici kara:
• Xanuun caloosha ah
• Xiidmo xirmid (intestinal obstruction)
• Nafaqo-darro (malnutrition)
• Qufac iyo neef-qabad (marka dirxigu maraayo sambabada)
🔹 4. Ogaanshaha (Diagnosis):
• Waxaa lagu ogaadaa iyadoo lagu arko ukunta Ascaris ee saxarada marka lagu baaro mikroskoob.
• Mararka qaarkood dulinka weyn ayaa ka soo baxa saxarada ama matagga.
🔹 5. Daaweynta (Treatment):
• Waxaa lagu daaweeyaa daawooyinka dulin-dilayaasha (anthelmintics) sida:
• Albendazole
• Mebendazole
• Haddii dulin badani jiro oo uu xidho xiidmaha, waxaa loo baahan karaa qalliin (surgery).
🔹 6. Ka hortagga (Prevention):
• Nadaafad iyo fayadhowr fiican:
• Gacmaha ku dhaq ka hor cuntada iyo ka dib musqusha.
• Ka fogow cunista cunto wasakhaysan.
• Isticmaal musqul nadiif ah.
• Cuntada iyo biyaha ku kaydi si nadiif ah.
🔹 Gunaanad:
Ascaris lumbricoides waa dulin wareegsan oo sababa cudur halis ah haddii aan la daweyn.
Nadaafad, fayadhowr, iyo daawo joogto ah ayaa ah hubka ugu weyn ee looga hortago cudurkan.
Ma rabtaa inaan kuu sameeyo sawir (diagram) muujinaya wareegga nolosha ee Ascaris lumbricoides (ukunta → dirxiga → sambabada → xiidmaha)?
Dr Nuur Geedi

21/10/2025

Subax Wanaagsan

Xirfadle kasta oo Caafimaad waxaa waajib ku ah inuu dhowro 13-kan qodob oo ah 𝐖𝐚𝐚𝐣𝐢𝐛𝐚𝐚𝐝𝐤𝐚 & 𝐁𝐚𝐥𝐚𝐧𝐪𝐚𝐚𝐝𝐤𝐚 𝐃𝐡𝐚𝐤𝐡𝐭𝐚𝐫 𝐤𝐚 𝐥𝐚𝐠𝐚 𝐫𝐚𝐛𝐨👇

1. Waxaan Balan qaadayaa inaan Nafsadeyda u hibeeyo waxtarka Bani’aadamka

2. Waxaan wax kasta ka hormarinayaa Badbaadinta iyo Badqabka Bukaanka

3. Waxaan ilaalinayaa Xoriyada iyo Sharafta Bukaanka

4. Waxaan Dhowrayaa Sharafta iyo Karaamada Bani’aadamka (sida ugu sareeysa)

5. Ma ogolaanayo in Qabiil, Siyaadad, Faqiir ama Taajirnimo, Naafo, duq ama dhalinyaranimo, iwm ay saameeyaan Xirfadeyda Dhakhtar nimo

6. Waxaan ilaalinayaa Sirta bukaanka xitaa haduu dhinto

7. Waxaan Mihnadeyda ugu shaqeysanayaa si sharaf iyo damiirka ogol yahay anigoo dhowraya Anshaxa wanaagsan ee Caafimaadka

8. Waxaan dhowrayaa Sharafka iyo karaamada Xirfada Caafimaadka

9. Waxaan siinayaa Macalimiinteyda, Asxaabteyda iyo Ardadeyda Xushmad iyo Qadarin

10. Aqoonteyda ayaan la wadaagayaa inta kale si daryeelka bukaanka iyo Caafimaadkaba kor loogu qaado

11. Caafimaad keyga iyo Nafsadeyda ayaan ka war qabayaa si aan si fiican dadka wax ugu qabto

12. Ma u isticmaali doono Xirfadeyda inaan Ku xadugudbo xuquuqda dadka kale xitaa hadii aan khatar u galayo

13. Waxaan Balan qaadayaa Dhamaan balan qaadyada kore si dhab ah u daacadnmo ku jrto

20/10/2025

Ogaanshaha h**e ee kansarka naasaha wuxuu ka bilaabmaa baaritaan fudud oo aad isugu fiirsato muraayadda hal mar bishii, si aad u ogaato isbeddel kasta oo dhici kara oo aad u ilaaliso caafimaadkaaga. 🎀
Haddii aad aragto wax aan caadi ahayn, waxaa habboon inaad si degdeg ah talo caafimaad u raadiso.

16/10/2025

🌍 World Anesthesia Day – October 16 💉

Maanta waa maalin aan u dabaaldegayno hal-abuurka iyo geesinimada dhakhaatiirta suuxdinta ee dunida oo dhan. Maalin lagu xuso horumarka cilmiga suuxinta — cilmi badbaadiya malaayiin naf sannad kasta.

Suuxintu ma aha oo keliya daawo ama qalab, waa isku-darka aqoon, feejignaan, iyo naxariis bani’aadanimo. Dhakhtarka suuxdintu waa qofka ugu dambeeya ee bukaanku arko ka hor qalliinka, iyo kan ugu horreeya ee hubiya inuu si nabad ah ugu soo laabto nolosha.

Anesthesiology waa farshaxanka hurdo ammaan ah iyo soo kabasho badbaado leh.
Salaan gaar ah dhamaan asxaabta suuxdinta – kuwa istaaga meel kasta oo naf lagu badbaadinayo. 🙏

13/10/2025

Talooyin guud oo ku saabsan nafaqada ilmaha:

Markuu dhasho ilaa 6 bilood:

- Lixda bilood ee ugu horreeya faa’idada ugu wayn wuxuu ka helayaa naaska hooyada.
- Caanaha hooyadu waxay leeyihiin dhammaan nafaqooyinka uu ilmuhu u baahan yahay xiligan, waxayna ku jira hormoono korriinka ka caawiya ilmaha wuxuu ka helaa difaac uu iskaga ilaaliyo bakteeriya iyo fayrasyo badan.
- Caanaha naasku waxay yaraysaa xasaasiyada.
- Marka uu dhamaysto 6 bilood, bilow cuntooyinka adag sida khudaarta la shiiday iyo cuntooyin jilicsan.

1–3 sano:

- Isku dheelli tir naasnuujinta iyo cuntooyinka nafaqada leh.
- Ilaali nadaafadiisa iyo ta cuntadaba.
- Si dhow ula soco miisaanka ilmaha xiligan
- Cuntooyinka leh ayroonta iyo nafaqooyinka kale waxay ka hortagaan dhiig-yaraanta, markaa kuwaa ugu roonoow.

5–12 sano:

- Dhaqamada ito siduu cuntada u cuno waxay saamaysaa noloshiisa oo dhan, markaa xiligan cuntadiisa si wanaagsan u hagaaji.
-Isku dar cunto dheellitiran: khudrad,cuntooyinka leh booratiinka iwm.
- Bar oo ku dhiirrigeli ilmaha inuu doorto cunto caafimad leh iyo biyo badan.

12/10/2025

𝐃𝐢𝐠𝐧𝐢𝐢𝐧 𝐤𝐮 𝐚𝐚𝐝𝐚𝐧 𝐝𝐚𝐰𝐨𝐨𝐲𝐢𝐧𝐤𝐚 𝐏𝐏𝐈

Hay’adda Caafimaadka UK (NHS) ayaa Digniin kasoo saartay adeegsiga dawooyinka la isku yidhaa 𝑷𝒓𝒐𝒕𝒐𝒏 𝑷𝒖𝒎𝒑 𝑰𝒏𝒉𝒊𝒃𝒊𝒕𝒐𝒓𝒔 𝑷𝑷𝑰 ee ay ka mid yihiin 𝑶𝒎𝒆𝒑𝒆𝒓𝒂𝒛𝒐𝒍𝒆, 𝑬𝒔𝒎𝒐𝒑𝒆𝒓𝒂𝒛𝒐𝒍𝒆 𝒊𝒚𝒐 𝑳𝒂𝒏𝒔𝒐𝒑𝒆𝒓𝒂𝒛𝒐𝒍𝒆. Hay’addu waxay ka digaysaa Isticmaalka qaldan ee dawooyinkan inay leeyihiin haliso caafimaad; isticmaalka mudadda dheer ee dawooyinkani waxa uu kordhiyaa khatarta ah:

• Dhibaatooyin kelyaha ah (kidney problems)
• Hoos u dhaca heerka magnesium, Kaalshiyam iyo macdano kale.
• Madax-xanuun joogto ah
• Uur ku jirta oo xanuunka- casiraad, dibiro iyo mararka qaar calool istaag ama shuban
• Naqas badan oo aanu qofku laba salaadood wayso kuwada tukan karin.

Dawooyinkan gaar ahaan midda ugu magaca dheer Soomaalida dhexdeeda ee 𝐍𝐞𝐱𝐢𝐮𝐦 waxay ka mid yihiin dawooyinka ugu badan ee wadankeena lagu isticmaalo, haddii ba aanay noqon ta koowaad. Majiro guri aan lagu isticmaalini, waanuu yar yahay qof aan mar ama laba jeer qaadan. Siyaalaha qaladka ah ee loo isticmaalo waxa ka mid ah:

1. 𝘐𝘯 𝘲𝘰𝘧𝘬𝘶 𝘩𝘢𝘭 𝘹𝘢𝘣𝘰 𝘰𝘰 𝘥𝘢𝘸𝘢𝘥𝘢 𝘢𝘩 𝘪𝘴𝘬𝘢 𝘪𝘪𝘣𝘴𝘢𝘥𝘰 𝘰𝘰 𝘤𝘶𝘯𝘰 𝘪𝘴𝘢𝘨𝘰𝘰 𝘢𝘢𝘮𝘪𝘯𝘴𝘢𝘯 𝘪𝘯 𝘸𝘢𝘹 𝘨𝘢𝘢𝘴 𝘭𝘢 𝘺𝘪𝘥𝘩𝘢 𝘬𝘶 𝘬𝘢𝘤𝘴𝘢𝘯𝘵𝘩𝘢𝘢𝘺 𝘰𝘰 𝘢𝘺 𝘪𝘴𝘢𝘨𝘢 𝘶𝘶𝘯 𝘥𝘦𝘫𝘪𝘺𝘰
2. 𝘋𝘢𝘥𝘬𝘢 𝘲𝘢𝘢𝘳 𝘢𝘺𝘢𝘢 𝘤𝘶𝘯𝘰 𝘹𝘢𝘯𝘶𝘶𝘯𝘬𝘢 𝘥𝘢𝘸𝘢𝘥𝘢𝘯 𝘶 𝘲𝘢𝘢𝘵𝘢
3. 𝘔𝘢𝘳𝘢𝘳 𝘣𝘢𝘥𝘢𝘯 𝘸𝘢𝘹𝘢 𝘭𝘰𝘰 𝘲𝘢𝘢𝘵𝘢𝘢 𝘢𝘮𝘢 𝘲𝘰𝘧𝘬𝘢 𝘭𝘰𝘰 𝘴𝘪𝘪𝘺𝘢𝘢 𝘴𝘩𝘶𝘣𝘢𝘯𝘬𝘢 𝘪𝘺𝘰 𝘤𝘢𝘴𝘪𝘳𝘢𝘢𝘥𝘢.
4. 𝘋𝘢𝘥𝘬𝘢 𝘲𝘢𝘢𝘳𝘯𝘢 𝘸𝘢𝘹𝘢𝘺𝘣𝘢 𝘶 𝘲𝘢𝘢𝘵𝘢𝘢𝘯 𝘲𝘢𝘣𝘢𝘵𝘪𝘯 𝘰𝘰 𝘩𝘢𝘥𝘥𝘪𝘪 𝘣𝘢 𝘢𝘢𝘯𝘢𝘺 𝘲𝘢𝘢𝘥𝘢𝘯 𝘸𝘢𝘹𝘢𝘺 𝘢𝘢𝘮𝘪𝘯𝘦𝘦𝘯 𝘪𝘯𝘢𝘺 𝘹𝘢𝘯𝘶𝘶𝘯𝘴𝘢𝘯 𝘥𝘰𝘰𝘯𝘢𝘢𝘯.

𝐍𝐇𝐒 𝐰𝐚𝐱𝐚𝐲 𝐤𝐮 𝐭𝐚𝐥𝐢𝐧𝐚𝐲𝐬𝐚𝐚
𝑯𝒂𝒅 𝒊𝒚𝒐 𝒋𝒆𝒆𝒓 𝒍𝒂 𝒕𝒂𝒔𝒉𝒐 𝒅𝒉𝒂𝒌𝒉𝒕𝒂𝒓𝒌𝒂𝒂𝒈𝒂 𝒌𝒂 𝒉𝒐𝒓 𝒊𝒏𝒕𝒂𝒂𝒅𝒂𝒏 𝒔𝒊𝒊 𝒘𝒂𝒅𝒊𝒏 𝒂𝒎𝒂 𝒋𝒐𝒐𝒋𝒊𝒏 𝒊𝒔𝒕𝒊𝒄𝒎𝒂𝒂𝒍𝒌𝒂 𝒐𝒎𝒆𝒑𝒓𝒂𝒛𝒐𝒍𝒆 𝒂𝒎𝒂 𝑵𝒆𝒙𝒊𝒖𝒎, 𝒈𝒂𝒂𝒓 𝒂𝒉𝒂𝒂𝒏 𝒉𝒂𝒅𝒅𝒊𝒊 𝒂𝒂𝒅 𝒅𝒂𝒂𝒘𝒂𝒅𝒂 𝒒𝒂𝒂𝒅𝒂𝒏𝒂𝒚𝒔𝒂𝒚 𝒎𝒖𝒅𝒅𝒐 𝒅𝒉𝒆𝒆𝒓 𝒂𝒎𝒂 𝒂𝒂𝒅 𝒅𝒂𝒓𝒆𝒆𝒏𝒕𝒐 𝒄𝒂𝒍𝒂𝒂𝒎𝒂𝒅𝒐 𝒄𝒖𝒔𝒖𝒃.

NHS waxay sheegtay in dawooyinka PPI marar badan loo adeegsado cilado aanay waxba ka qaban karin oo aan loogu talo gelin. Dawooyinkan waa in la isticmaalo xadiga ugu yar ee waxtar leh, lana isticmaalo wakhtiga ugu gaaban. Haddii aad laba wiig wax ka badan qaadanayso waa in dhakhtar ku qiimeeyo isla markaana kuu qoro dawooyinkan.

Inkasta oo yar yihiin, haddana dawada Nexium, waxay sababi kartaa waxyeellooyin halis ah (Serious side effects):

• Fitamiin B12 oo aad hoos ugu dhaca taas oo keeni karta calaamado ay ka mid yihiin daal, wareer badan, murqyada jidhka oo daciifa isla markaana dubaaxiya iyo neerfayaasha oo dhaawacma
• Lafaha ayay jilciyaan (osteoporosis) taas oo keeni karta in qofku si fudud u jabo gaar haddii da'diisu ka wayn tahay 55 sano.
• Xasaasiyad halis ah (anaphylaxis) oo leh calaamado ay ka mid yihiin cunaha ama carrabka oo barara, finan guduudan oo cuncun leh, ama neefsashada oo ku adkaata.

𝐊𝐞𝐥𝐲𝐚𝐡𝐚- gaar ahaan.
NHS waxay inay xasuusinaysa in PPI oo dalkeena ay ugu caansan tahay dawada Nexium inay halis culus ku noqon karto kelyaha. Isticmaalka mudada dheer waxa uu keeni karaa hoos u dhac shaqada kelyaha ku yimaada oo bilowga h**e aan la dareemin (chronic kidney diseaase); mararka qaarna waxaaba ka dhalata daawac degdeg ah (acute Kidney injury). Halistaasi way sii korodhaa markasta oo mudada aad dawada qaadataa sii dheeraato. Sadex bilood iyo wixii ka badan.

Waxaan ognahay in dawooyinka ay ka mid yihiin dawooyinka bulshadeenu sida aadka u qaldan u adeegsato. Waxa lagula talinayaa in aanad iska qaadan iyagoo dhakhtar kuu qorin, mudo mucayan ah; haddii laguu qoray inaadan iska kordhisan xadiga, ama dheeraysan mudada. Haddii wax yarkii aad ka filaysay aad ka waydo ku laabo dhakhtarka si dib laguugu qiimeeyo. Haddii dhib hor leh kaaga timaado, dib ula tasho dhakhtarka.

02/10/2025

Hurdo la’aan joogto ah waxay muujisaa calaamado muuqda oo saameeya jirka iyo maskaxda.

Calaamadaha ugu caansan waxaa ka mid ah daal joogto ah, feejignaan la’aan, iyo xasuus daciif ah.

Dadka hurdo la’aan qaba waxay sidoo kale la kulmaan niyad-jab, xanaaq badan, iyo hoos u dhac ku yimaada waxqabadka maalinlaha ah.

Jirka ayaa sidoo kale ka jawaaba hurdo la’aanta isagoo kordhinaya halista cadaadiska dhiigga, sonkorowga, iyo dhibaatooyinka wadnaha.

Calaamado kale waxaa ka mid ah indhaha gaduud noqda, madax xanuun, iyo cunto xad-dhaaf ah.

Ogaanshaha calaamadahan waxay muhiim u tahay in la qaado talaabooyin lagu hagaajinayo hurdada, sida samaynta jadwal hurdo joogto ah, ka fogaanshaha shaashadaha kahor seexashada, iyo abuurista deegaan hurdo oo deggan.

28/09/2025

Tolmada muuqata ee meydka waa Baaritaan waa baaris leh farsamo-cilmiyeed, dibadeed iyo gudeed ee jirka meydka, ujeedada koowaad ee laga leeyahayna waa in la ogaado sababta dhimashada iyo aqoonsiga qofka.

Baritaankaan ayaa kuqotoma in la soo qado sambalo gaar ah iyo qoyaano si loosoo ogaado halka jirka alaga soo galay iyo xubnihii shaqada hor joojiyay iyo hadii ay jirto sun hubnahaas shaqadodi is hortaag kusamaysay ama hadii ay jirto sun jirka kasoo gashay hawamarenka ama mid cuna ama cabitan uraacday

WQ✍️mahad weheliye Raan dambi baare

26/09/2025

Digniin ku socota bulshada soomaaliyeed 🚨🚨🚨

Xanuun-baabiyeyaasha la qaato mudada dheer ayaa keena dhaawac kelyaha ah.
Xadiga badan ee xanuun baabiyeyaasha waxa ay yareeyaan qulqulka dhiiga ee kelida ,kelyihii sifiican waxba uma nadiifinayaan kadib wasakh badan ayaa dhiiga lagu darayaa.

Marwalba ka feejignow xanuun baabiyeyaasha aan tirada lahayn.
Dhakhtarkaaga kale tasho.

Caafimaadka✍️✍️

23/09/2025

Ma la dhibban tahay 𝐝𝐚𝐚𝐝𝐚𝐬𝐡𝐚, 𝐠𝐨'𝐠𝐚, 𝐤𝐨𝐫𝐢𝐢𝐧 𝐥𝐚'𝐚𝐚𝐧𝐭𝐚 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚, iyo 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚 𝐣𝐢𝐫𝐚𝐝𝐚 oo hoose ka soo 𝐬𝐢𝐢𝐛𝐦𝐚?
Haddii aad leedahay qaar ka mid ah dhibaatooyinkan, dhameyso akhrinta 𝐦𝐚𝐪𝐚𝐚𝐥𝐤𝐚𝐚𝐧.

𝐍𝐚𝐟𝐚𝐪𝐚𝐝𝐚 iyo 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚
Nafaqadu waa tiirka ugu weyn ee caafimaadka timaha. Waxay ka hortagtaa daadashada, go’ga, iyo koriin la’aanta timaha. Waxay kaloo xoojisaa timaha oo quudisaa.
Marka jirkaagu waayo fiitamiino, borotiin, iyo macdan, timahaaga waxaa ku dhaca:
• Daadasho
• Go’go’
• Koriin la’aan
• Timaha hoose oo siibma
Nafaqooyinka timaha u baahan yihiin
Haddii aad la dhibban tahay timaha, waa inaad ka quudisaa gudaha adigoo qaadanaya nafaqooyinka soo socda:
1. Biotin (Vitamin B7)
Waxay taageertaa soo saarista keratin. Yaraantiisu waxay keentaa timo jilicsan ama daadasho.
2. Vitamin C
Waxay ka caawisaa soo saarista collagen iyo nuugista birta, taas oo muhiim u ah timaha.
3. Birtu (Iron)
Waxay oksijiin u gudbisaa follicle-ka timaha. Yaraantiisu waxay keentaa daadasho iyo koriin gaabis ah.
4. Vitamin D
Waxay taageertaa follicle-ka timaha. Yaraantiisu waxay sababtaa alopecia (timo daata).
5. Zinc
Waxay caawisaa koritaanka iyo dayactirka unugyada timaha. Yaraantiisu waxay keentaa timo khafiif ah ama daadasho.
6. Omega-3 Fatty Acids
Waxay saliid siiyaan madaxa, taas oo ka hortagta qallayl iyo jabka timaha.
7. Protein (Borotiin)
Timaha waxaa laga dhisaa keratin oo ah borotiin. Borotiin la’aantu waxay keentaa timo daciif ah.
8. Vitamin E
Waxay u shaqeysaa sida antioxidant, waxayna caawisaa dhismaha iyo hagaajinta unugyada.

💊 Daawada 💊
Daawada nafaqada timaha, cidiyaha, iyo maqaarka ee MEDALHERB waxay ka kooban tahay dhammaan nafaqooyinkan muhiimka ah.
Haddii aad leedahay dhibaatooyin sida:
• Daadashada
• Go’ga
• Koriin la’aanta timaha
• Timaha hoose oo siibma
Waxaan kugula talinayaa inaad qaadato Nafaqada Timaha ee MEDALHERB.

Dr Nuur Geedi

25/10/2025

23/10/2025

21/10/2025

20/10/2025

16/10/2025

13/10/2025

12/10/2025

02/10/2025

28/09/2025

26/09/2025

23/09/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category