14/11/2025
🤔သတိပြုသင့်တဲ့ ဒူးနာရောဂါ (Osteoarthritis) အကြောင်း
Osteoarthritis (OA) ဆိုတာဟာ အဆစ်အမြစ်များ ရောင်ရမ်းနာကျင်ခြင်း အမျိုးအစားများထဲက အတွေ့ရအများဆုံး အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး၊ အဓိကအားဖြင့် အဆစ်တွေရဲ့ အကာအကွယ်အဖြစ် ရှိနေတဲ့ အရိုးနု (cartilage) တွေ တဖြည်းဖြည်း ယိုယွင်းပျက်စီးသွားတာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နာတာရှည်ရောဂါတစ်မျိုးပါ။
ပုံမှန်အားဖြင့်၊ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အဆစ်တွေမှာ အရိုးနှစ်ခု ဒါမှမဟုတ် နှစ်ခုထက်ပိုတာတွေ ဆုံတွေ့ကြပါတယ်။ အဲ့ဒီအရိုးအစွန်းတွေကို အရိုးနု (cartilage) ဆိုတဲ့ ပြောင်ချောပြီး ပျော့ပြောင်းတဲ့ တစ်ရှူးတွေက ဖုံးအုပ်ထားပါတယ်။
ဒီအရိုးနုတွေရဲ့ အလုပ်ကတော့-
အရိုးနှစ်ချောင်းကြားမှာ ပွတ်တိုက်မှု မဖြစ်အောင် ချောမွေ့စွာ လှုပ်ရှားနိုင်အောင် ကူညီပေးတာဖြစ်ပြီး လမ်းလျှောက်တာ၊ ပြေးတာ စတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဒဏ်တွေကို စုပ်ယူပေးပြီး ရှော့တိုက်ဒဏ်ခံ (shock absorber) အဖြစ် ကူညီပေးတာ။
Osteoarthritis မှာ ဒီအရိုးနုတွေက စုတ်ပြဲပျက်စီးလာပြီး ပါးသွားတဲ့အခါ၊ အရိုးအစွန်းတွေက တစ်ခုနဲ့တစ်ခု တိုက်မိလာပါတယ်။ ဒီအခါမှာ နာကျင်တာ၊ ရောင်ရမ်းတာ၊ တောင့်တင်းတာ စတဲ့ လက္ခဏာတွေ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ အရိုးနုတွေ လုံးဝပျက်စီးသွားပြီး အရိုးချင်းပွတ်တိုက်မိတဲ့အထိ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
အသက်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ အရိုးနုတွေရဲ့ ပြန်လည်ပြုပြင်နိုင်စွမ်းနဲ့ ကြံ့ခိုင်မှုတွေ လျော့နည်းလာပါတယ်။ ဒါကြောင့် OA ဟာ အသက် ၅၀ ကျော်သူတွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။
Osteoarthritis ရဲ့ လက္ခဏာတွေဟာ တဖြည်းဖြည်းချင်း စတင်ပေါ်ပေါက်လာလေ့ရှိပြီး အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ပိုဆိုးလာနိုင်ပါတယ်။
အဖြစ်အများဆုံး လက္ခဏာတွေကတော့-
၁။ နာကျင်ခြင်း (Pain): အဆစ်ထဲမှာ နာကျင်ခြင်းဟာ အဓိက လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။ လှုပ်ရှားမှုလုပ်တဲ့အခါ ပိုနာပြီး အနားယူတဲ့အခါ သက်သာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောဂါဆိုးလာရင် အနားယူချိန် ဒါမှမဟုတ် ညဘက်မှာပါ နာကျင်လာနိုင်ပါတယ်။
၂။ တောင့်တင်းခြင်း (Stiffness): အိပ်ရာက နိုးနိုးချင်း ဒါမှမဟုတ် အကြာကြီးထိုင်ပြီးတဲ့အခါ အဆစ်တွေ တောင့်တင်းနေတတ်ပါတယ်။ ဒီတောင့်တင်းတာဟာ မိနစ် ၃၀ လောက်ကြာပြီး လှုပ်ရှားလိုက်တဲ့အခါ တဖြည်းဖြည်း သက်သာသွားတတ်ပါတယ်။
၃။ ထိတဲ့အခါ နာကျင်ခြင်း (Tenderness): အဆစ်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖိကြည့်တဲ့အခါ နာကျင်နိုင်ပါတယ်။
၄။ ရောင်ရမ်းခြင်း (Swelling): အရိုးနုပျက်စီးမှုကြောင့် အဆစ်ထဲမှာ အရည်စုလာပြီး ရောင်ရမ်းနိုင်ပါတယ်။
၅။ အဆစ်လှုပ်ရှားမှု လျော့နည်းခြင်း (Loss of Flexibility): အဆစ်ကို အဆုံးထိ ကွေးတာ၊ ဆန့်တာ လုပ်ရတာ ခက်လာနိုင်ပါတယ်။
၆။ အသံမြည်ခြင်း (Grating Sensation): အဆစ်ကို လှုပ်ရှားတဲ့အခါ အရိုးချင်းပွတ်တိုက်သလို "ကရက်ခရက်" မြည်သံ၊ "ကလစ်" မြည်သံတွေ ကြားရနိုင်ပါတယ်။
Osteoarthritis ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဘယ်အဆစ်မှာမဆို ဖြစ်နိုင်ပေမယ့် ဒူးဆစ် (Knees) မှာ အဖြစ်အများဆုံးပါ။
အသက်အရွယ်တစ်ခု ရလာတဲ့အခါ ဒူးနာတာကို မပေါ့ဆဘဲ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပီး လိုအပ်တဲ့ ကုသမှုတွေ ခံယူသင့်ပါတယ်။
#ဒူးနာ