12/11/2025
นี่คือเครือข่ายเส้นเลือดสมอง ICA หนึ่งในจุดเสี่ยงหลอดเลือดตีบ/ลิ่มเลือดอุดจนสมองขาดเลือด ลุกมาออกกกำลังกายทำหลอดเลือดพวกนี้ให้มันปกติเถอะ
หลอดเลือดสมองประกอบด้วยสองระบบหลักๆ
1. หน้า - Internal carotid artery (ICA): เลี้ยงสมองใหญ่โซนหน้า-กลาง
2. หลัง - Vertebral artery (VA): เลี้ยงก้านสมอง, ซีรีเบลลัม และสมองใหญ่โซนหลัง
โดยระบบหลอดเลือด ICA นั้น มีหลายจุดที่มีการไหลของเลือด ค่อนข้างข้างปั่นป่วน (Turbulent flow) ทำให้ผิวของหลอดเลือด เสียหายง่าย และมีโอกาสสะสม LDL ที่ผนังได้ไวกว่าจุดอื่น
ซึ่ง LDL ที่เข้าผนังไปแล้ว ⮕ จะถูกอนุมูลอิสระเปลี่ยนเป็น oxLDL จนเม็ดเลือดขาวคิดว่าสิ่งแปลกปลอม ⮕ โดนจับกิน ⮕ ปล่อยสารอักเสบ ⮕ ผนังหลอดเลือดอักเสบ ⮕ LDL และเม็ดเลือดขาวตัวใหม่ยิ่งเข้า ⮕ เกิดวนไปเรื่อยๆ ⮕ ผนังจึงสะสมคอเลสเตอรอลจาก LDL ไปทีละนิด ทีละนิด
เรียกภาวะนี้ว่า คราบไขมันที่ผนังหลอดเลือด (Atherosclerosis)
ยิ่งคุณมีปัจจัยเสี่ยง: อ้วน, ดื้ออินซูลิน/เบาหวาน, ความดันสูง, LDL สูงโดยเฉพาะ oxLDL/sdLDL, สูบบุหรี่, ดื่มสุรา ยิ่งเร่งความเร็วนี้สูงขึ้น
เวลาผ่านไป 10 ปี (หรืออาจจะไวกว่านั้น) ไวเหมือนโกหก คราบไขมันหนาพอที่จะตีบหลอดเลือด จนเลือดไหลผ่านแรง แรงจนถูผนังจนปริ
จุดปริถูกร่างกายเข้าใจว่าเป็นแผลทันที เกล็ดเลือดวิ่งมาสานตัวเป็นลิ่มเลือดอันเบอเริ่ม อุดหลอดเลือดทันที หรือไม่ก็ ลอยไปตามหลอดเลือด (Embolism) ไปอุดหลอดเลือดปลายทาง เช่น ลิ่มเลือดเกิดที่ ICA ที่คอ แต่ลอยไปในสมองตามแขนงในภาพ สุ่มอุดซักจุด
ผลที่ตามมาคือขึ้นกับว่าสมองส่วนไหนโดน
☑️ สมองกลีบหน้า: อัมพาตครึ่งซีก, ปากเบี้ยว, พูดไม่ได้
☑️ สมองกลีบกระหม่อม: ชาครึ่งซีก
☑️ สมองกลีบขมับ: ฟังภาษาไม่รู้เรื่อง, พฤติกรรมเปลี่ยน (บางเคสรำมาเลย ญาติคิดว่าผีเข้า)
ถ้ามาเร็วมากๆ รักษาทัน อาจหายได้บ้าง
แต่ถ้ามาช้า อาจมีอาการเหล่านี้ถาวร ฟื้นตัวช้ามาก
แต่ถ้ารุนแรงมาก สมองอาจบวม สมองปลิ้น กดจุดสำคัญอาจเสียชีวิตได้
ในเรื่องน่ากลัว มักมีเรื่องที่ทำให้เย็นใจ บอกไปแล้วว่ากระบวนการมันช้ามาก ค่อยเป็นค่อยไป ลุกขึ้นค่ะ เปลี่ยนตัวเองตั้งแต่วันนี้ หยุดเกี่ยง ออกกำลังกาย + ปรับพฤติกรรมอื่นๆ ทันที โดยเฉพาะการกิน
ออกกำลังกายช่วยอะไร? ก็ช่วยแก้ทุกปัญหาเลยค่ะ ดังนี้
✅ ผนังหลอดเลือดเสียหายง่าย?
ออกกำลังกายเพิ่มโรงงานผลิตก๊าซ nitric oxide ที่ผนังหลอดเลือดมากขึ้น (eNOS) ซึ่งก๊าซนี้ ดูแลหลอดเลือดตั้งแต่ให้ผนังคลายตัว ลดความแรงถูของเลือด, ทำให้หลอดเลือดนุ่มขึ้น และยังลดการอักเสบที่ผิวให้เหล่า LDL และเม็ดเลือดขาวผ่านไปได้ยากขึ้น
✅ ผนังอักเสบจากเม็ดเลือดขาว?
ออกกำลังกาย เพิ่มเม็ดเลือดขาวสายต้านอักเสบ (ชื่อ Treg) คอยปล่อยสาร IL-10, TGF-b ให้ผนังหลอดเลือดสงบเสงี่ยม ลดอนุมูลอิสระ การเกิด oxLDL ก็ลดลง เม็ดเลือดขาวก็ไม่จับกินอีกต่อไป
✅ ไขมันที่พอกไปแล้วล่ะ จะทำไง?
ออกกำลังกายช่วยเร่งให้ตับสร้าง HDL หน่วยดีท็อกซ์หลอดเลือดมากขึ้น แถมยังตามไปเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานอีก ไปเคลียร์คอเลสเตอรอลออกมาจากผนัง
✅ ออกกำลังกาย ยังแก้ต้นตอของปัญหาที่ใหญ่ที่สุดคือ อ้วนและภาวะดื้ออินซูลิน ซึ่งเป็นตัวหลักที่ทำให้ร่างกายเกิดอักเสบทั่วๆ ตลอดเวลา
เราเคยถามผู้ป่วยโรคสมองหลายคน ทุกคน (ถ้าพอพูดได้) เค้ารู้สึกเสียดาย ถ้าย้อนเวลาได้ เขาอยากจะดูแลสุขภาพ ลดการกิน ออกกำลังกายจริงจัง แต่ธรรมชาติ ไม่เคยให้พลังย้อนเวลาแก่เขา เขาจึงมักฝากบอกคนอื่นเสมอที่ยังดื้อ
ซึ่งเราก็ถือโอกาสมาบอกทุกคนละกันค่ะว่า
เปลี่ยนตัวเองตั้งแต่ ณ วินาทีนี้เถอะค่ะ
คนที่ไม่เคยออกเลย ลุกมาออกได้เลยค่ะ
